Postępowanie przedubojowe 

ze zwierzętami rzeźnymi i łownymi

Badanie sanitarno- weterynaryjne 
zwierząt rzeźnych i mięsa

Cel: 

●

ochrona zdrowia człowieka i zwierząt

●

zapobieganie rozprzestrzenianiu chorób      
zakaźnych zwierząt

Założenie:

●

Przestrzeganie zasad prawidłowości
i powtarzalności  badania oraz oceny sanitarno-
weterynaryjnej określonych w przepisach 
prawnych 

Badanie przedubojowe 
( inspectio ante moretm)

[1]

Jest właściwie skróconym badaniem klinicznym 

mającym na celu określenie stanu zdrowia zwierzęcia i 

wykrycie:

●

obecności chorób przenoszonych na inne zwierzęta 

lub ludzi (weryfikacja czy wykazują one objawy takiej 

choroby, albo są w stanie ogólnym wskazującym, że 

choroba ta może wystąpić);

●

 objawów chorobowych lub zaburzeń ogólnych, 

tudzież objawów wskazujących, że zwierzęta 

otrzymały substancje farmakologiczne lub inne 

substancje, które mogą spowodować, że ich mięso 

będzie niezdatne do spożycia;

●

 zmęczenia, podniecenia lub zranień.

Odpoczynek i identyfikacja 
zwierząt 

[2]

Po przybyciu zwierząt do ubojni, nie można 
bezzasadnie opóźniać ich uboju. Niemniej 
jednak, przed ubojem zwierzętom należy dać 
czas na odpoczynek, jeżeli zachodzi taka 
konieczność, ze względu na ich dobrostan.

Zwierzęta lub, w miarę potrzeb, każda partia 
zwierząt, wysyłane do uboju muszą zostać 
zidentyfikowane w sposób umożliwiający 
oznaczenie ich pochodzenia. 

Termin przeprowadzenia badania

●

 Urzędowy lekarz weterynarii przeprowadza badanie 

przedubojowe wszystkich zwierząt przed ubojem.

[1]

●

 Badanie to musi nastąpić w ciągu 24 godzin po 

przybyciu do ubojni i w czasie krótszym niż 24 

godziny przed ubojem.

[1]

●

 Urzędowy lekarz weterynarii może wymagać 

przeprowadzenia inspekcji w każdym innym czasie.

[1]

●

 Zwierzęta rzeźne pochodzące z państw trzecich i 

przeznaczone do uboju, niezwłocznie transportuje 

się do rzeźni i poddaje ubojowi przed upływem 3 dni 

roboczych od dnia wprowadzenia ich do rzeźni, z 

wyjątkiem drobiu, który poddaje się ubojowi 

niezwłocznie po dostarczeniu do rzeźni.

[3]

Obowiązki podmiotu
prowadzącego rzeźnię

[4]

●

Podmiot prowadzący rzeźnię powinien umożliwić i 

ułatwić wykonywanie przez urzędowego lekarza 

weterynarii badania przedubojowego, a w 

szczególności zapewnić wszelką niezbędną pomoc 

przy przytrzymywaniu zwierząt.

●

Podmiot prowadzący rzeźnię prowadzi rejestr 

zawierający informacje o liczbie zwierząt poddanych 

ubojowi ze wskazaniem miejsca ich pochodzenia, oraz 

rejestr zawierający informacje o ilości wysyłanego 

mięsa ze wskazaniem adresów jego odbiorców, które 

są prowadzone na podstawie danych zawartych w 

kopii faktury, dokumentu dostawy lub innego 

dokumentu towarzyszącego przesyłce.

Wzór dziennika badania 
przedubojowego

[4]

Badanie przedubojowe poza rzeźnią 

[1]

●

W przypadku uboju z konieczności, wykonywanego 

poza ubojnią oraz uboju upolowanej zwierzyny łownej, 

urzędowy lekarz weterynarii (w ubojni lub w zakładach 

przetwórstwa dziczyzny) bada oświadczenie 

towarzyszące ciału zwierzęcia, wystawione przez 

lekarza weterynarii lub przez przeszkoloną osobę 

zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 853/2004.

●

W przypadkach przewidzianych w sekcji III rozdział 2 

lub w sekcji IV, badanie weterynaryjne przedubojowe 

może być przeprowadzane na terenie gospodarstwa 

pochodzenia. W takich przypadkach, potrzeba 

przeprowadzania badania przedubojowego przez 

urzędowego lekarza weterynarii w ubojni występuje 

tylko w określonym przypadku i zakresie.

Ocena dobrostanu

 [1]

Urzędowy lekarz weterynarii weryfikuje 
zgodność z odpowiednimi zasadami 
wspólnotowymi i krajowymi dotyczącymi 
dobrostanu zwierząt, takimi jak zasady 
dotyczące ochrony zwierząt w czasie uboju i 
podczas przewożenia.

Ustalenia

Prowadzący badanie stwierdza czy występują 
jakiekolwiek oznaki:

●

Naruszenia dobrostanu

●

Stanu, który mógłby mieć niepożądany wpływ 
na zdrowie ludzi bądź zdrowie zwierząt, ze 
zwróceniem szczególnej uwagi na wykrywanie 
chorób odzwierzęcych oraz chorób podanych w 
wykazie A lub, tam gdzie jest to stosowne, w 
wykazie B Office International des Epizooties 
(Światowej Organizacji ds. Zdrowia Zwierząt 
OIE),

Składowe badania przedubojowego

Należy zwrócić uwagę na:

●

Gatunek,płeć

●

Wiek, maść i znaki szczególne (u osobników 
chorych lub podejrzanych o chorobę)

●

Stan odżywienia

●

Wygląd zewnętrzny i zachowanie się zwierząt w 
spoczynku, a u osobników leżących, przy 
przepędzeniu lub przeprowadzeniu

●

Powierzchnię ciała (skóra, sierść, zewnętrzna 
ciepłota ciała, zmiany skórne i podskórne)

cd.

●

Narządy oddechowe (otwory nosowe, 
sposoby oddychania)

●

Narządy trawienne ( zewnętrzne części jamy 
ustnej, przyjmowanie karmy, przeżuwanie, 
wypełnienie powłok brzusznych, ruchy 
żwacza, charakter kału)

●

Narządy płciowe (pochwa- obecność 
wypływów)

●

Wymię 

Zaburzenia ogólnego stanu 
zdrowia

Każdorazowe stwierdzenie objawów 
chorobowych wiąże się z przeprowadzeniem 
bardziej szczegółowych badań kierunkowych

●

Zmierzenie temperatury wewnętrznej ciała,

●

Przeprowadzenie dodatkowych badań  
laboratoryjnych

●

W celu postawienia diagnozy konieczne jest 
przeprowadzenie badania poubojowego, 
zwierzęta podejrzane powinny być poddane 
ubojowi oddzielnie lub po zakończeniu cyklu 
ubojowego. 

[3]

Substancje niedozwolone, środki 
farmakologiczne

Urzędowy lekarz weterynarii, który na podstawie 

wyników badania przedubojowego lub innego badania, 

lub innych informacji powziął podejrzenie, że w 

tkankach zwierząt lub w produktach pochodzenia 

zwierzęcego znajdują się substancje niedozwolone lub 

zostały przekroczone najwyższe dopuszczalne 

stężenia pozostałości produktów leczniczych, 

przeprowadza badania w tym zakresie. 

[2]

Decyzje po badaniu 
przedubojowego

W zależności od wyniku badania przedubojowego 

urzędowy lekarz weterynarii:

●

dopuszcza zwierzę lub grupę zwierząt do uboju,

●

zezwalającą na ubój zwierzęcia lub grupy zwierząt, z 

zachowaniem określonych warunków,

●

zezwalającą na ubój zwierzęcia lub grupy zwierząt 

pod warunkiem, że wszystkie produkty uzyskane z 

tego zwierzęcia zostaną uznane za niezdatne do 

spożycia przez ludzi,

●

zakazującą uboju zwierzęcia lub grupy zwierząt.

Bibliografia 

●

[1]  Rozporządzenie (WE) nr 854/2004 Parlamentu     Europejskiego i 
Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiające szczególne przepisy 
dotyczące organizacji urzędowych kontroli w odniesieniu do produktów 
pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do spożycia przez ludzi

●

[2]Rozporządzenie (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 
dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiające szczególne przepisy dotyczące 
higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego

●

[3] Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 o wymaganiach weterynaryjnych dla 
produktów pochodzenia zwierzęcego

●

[4]Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia z dnia 16 
lutego 2005 zmieniające rozporządzenie w sprawie wymagań 
weterynaryjnych przy produkcji świeżego mięsa z bydła, świń, owiec, kóz 
i domowych zwierząt jednokopytnych, umieszczanego na rynku

●

 E. Prost „Zwierzęta rzeźne- ocena i higiena” 2006