a1_geogr

KOD ZDAJ¥CEGO

MGE-W1A1P-021

EGZAMIN MATURALNY

Z GEOGRAFII

Arkusz I

Czas pracy 90 minut

Instrukcja dla zdaj¹cego

1.

Proszê sprawdziæ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 9 stron
i

barwn¹ mapê. Ewentualny brak nale¿y zg³osiæ

przewodnicz¹cemu zespo³u nadzoruj¹cego egzamin.

Proszê uwa¿nie czytaæ wszystkie polecenia.

Odpowiedzi nale¿y zapisaæ czytelnie w miejscu na to

przeznaczonym przy ka¿dym zadaniu.

W rozwi¹zaniach zadañ trzeba przedstawiæ tok rozumowania

prowadz¹cy do ostatecznego wyniku.

5. Po

dczas egzaminu mo¿na korzystaæ z o³ówka, linijki, gumki

oraz kalkulatora.

Proszê pisaæ tylko w kolorze niebieskim lub czarnym; nie pisaæ

o³ówkiem.

Nie wolno u¿ywaæ korektora.

B³êdne zapisy trzeba wyranie przekreliæ.

Wszelkie notatki nale¿y sporz¹dzaæ tylko w brudnopisie, który

nie bêdzie oceniany.

10.

Obok ka¿dego zadania podana jest maksymalna liczba

punktów, któr¹ mo¿na uzyskaæ za jego poprawne rozwi¹zanie.

11.

Do ostatniej kartki arkusza do³¹czona jest karta odpowiedzi,

któr¹ wype³nia egzaminator.

¯yczymy powodzenia!

ARKUSZ I

MAJ

ROK 2002

Za rozwi¹zanie

wszystkich zadañ

mo¿na otrzymaæ

³¹cznie 40 punktów.

(Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy)

PESEL ZDAJ¥CEGO

Miejsce

naklejkê

z kodem

(Wpisuje zdaj¹cy przed

rozpoczêciem pracy)

Korzystaj¹c z do³¹czonej do arkusza mapy topograficznej Suwalskiego Parku
Krajobrazowego, wykonaj zadania z arkusza I.

Zadanie 1. (2 pkt)

Obok zachodniego brzegu jeziora Hañcza znajduje siê Góra Leszczynowa. Przypomnij sobie

g³êbokoæ tego jeziora i oblicz jej wysokoæ wzglêdn¹:
-

ponad lustro wody jeziora Hañcza .......................................................................................

ponad najg³êbszy punkt jeziora ............................................................................................

Zadanie 2. (2 pkt)

Pomiêdzy jeziorami Hañcza i Kamendu³ le¿y punkt wysokociowy 261,3 m n.p.m.. Odleg³oæ

tego punktu od zachodniego brzegu jeziora Kamedu³ na mapie wynosi 3,4 cm.

Oblicz tê odleg³oæ w km.

....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Zadanie 3. (1 pkt)

Poni¿ej zamieszczono fragment mapy z atlasu samochodowego Polski, przedstawiaj¹cy

fragment Suwalskiego Parku Krajobrazowego, taki jak na do³¹czonej mapie topograficznej.

Odleg³oæ zmierzona pomiêdzy tymi samymi punktami na obu mapach wynosi odpowiednio
18

cm (na topograficznej) i 3 cm (na samochodowej). Podaj skalê mapy samochodowej.

Skala .................................

Zadanie 4. (2 pkt)

Obszar Polski pó³nocno-wschodniej jest odwadniany przez Niemen i jego dop³ywy. Przez
teren Suwalskiego

Parku Krajobrazowego przep³ywaj¹ dwa dop³ywy Niemna. Pierwszy

z nich przep³ywa przez najg³êbsze polskie jezioro, p³ynie nastêpnie na po³udnie dobrze

wykszta³con¹ dolin¹ glacjofluwialn¹ przez Suwa³ki, skrêca na po³udniowy wschód,

przep³ywa przez Wigry i 18 km za granic¹ Polski uchodzi do Niemna. Drugi ma swoje ród³a

w po³udniowej czêci parku, sk¹d p³ynie na pó³nocny wschód, przep³ywaj¹c przez kilka

ma³ych jezior, nastêpnie wkracza na terytorium Litwy, skrêca na pó³noc i uchodzi do dolnego
Niemna”.

Odczytaj z mapy nazwy opisanych dop³ywów Niemna:
pierwszy – ............................., drugi – ...............................

Egzamin maturalny z geografii

Arkusz I

Zadanie 5. (1 pkt)

Na obszarze o urozmaiconej rzebie wystêpuj¹ doæ licznie jeziora bezodp³ywowe. Odczytaj

z mapy nazwy dwóch takich jezior na terenie Suwalskiego Parku Krajobrazowego (sprawd

dok³adnie, czy rzeczywicie s¹ one bezodp³ywowe).

I ......................................................, II ...............................................................

Zadania 6. i 7. wykonaj, wykorzystuj¹c mapê i zamieszczony ni¿ej profil pod³u¿ny rzeki
Jacz

nówki, lewego dop³ywu Szeszupy.

Zadanie 6. (1 pkt)

Na profilu wpisz nazwy dwóch jezior, przez które przep³ywa Jacznówka.

Zadanie 7. (2 pkt)

Opisz skalê pionow¹ profilu, wpisuj¹c w oznaczone miejsca przy osi pionowej odpowiednie

wartoci. Przedzia³y skali na osi pionowej zaznaczono co 10 m.

Egzamin maturalny z geografii

Arkuszy I

Zadanie 8. (2 pkt)

Liczne wzniesienia wystêpuj¹ce na obszarze Suwalskiego Parku Krajobrazowego (SPK) maj¹

dwojak¹ genezê. Porównaj poni¿sz¹ mapê geomorfologiczn¹ z kolorow¹ map¹ SPK i napisz,

jakiego pochodzenia s¹ ni¿ej wymienione wzniesienia:
Góra Tabaczyna..............................................., Góra Zalewki ..................................................,

Góra Walik......................................................., Góra Cmentarna...............................................

Zadanie 9. (2 pkt)

Niektóre nazwy geograficzne w pó³nocno-wschodniej Polsce maj¹ obce, niepolskie

brzmienia, zwi¹zane z jêzykiem mieszkaj¹cej tu mniejszoci narodowej. Przyk³adem s¹
nazwy jezior Purwin (purwinis – bagno), Kojle (kojlis – futerko), Perty (pirtis –

³ania)

miejscowowci – Trakiszki, Szypiliszki, Gulbieniszki. Przypomnij sobie z lekcji historii

dzieje tych ziem, wyja

nij pochodzenie tych obco brzmi¹cych nazw geograficznych

i uzasadnij historyczne uwarunkowania ich istnienia.

.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z geografii

Arkusz I

Zadania 10. i 11. wykonaj w nawi¹zaniu do ni¿ej zamieszczonego planu batymetrycznego

jeziora Hañcza.

Zadanie 10. (2 pkt)

Przyporz¹dkuj przekroje batymetryczne liniom przekrojów zaznaczonych na planie, wpisuj¹c
na przekrojach odpowiednie oznaczenia literowe z planu. Przekroje w stosunku do skali planu

jeziora s¹ powiêkszone.

Zadanie 11. (2 pkt)

Jezioro Hañcza jest jeziorem polodowcowym. Okrel jego charakterystyczne cechy

morfometryczne (kszta³t i g³êbokoæ) i na ich podstawie zaklasyfikuj, jaki to typ jeziora.

.......................................................................................................................................................

...

Egzamin maturalny z geografii

Arkuszy I

Zadanie 12. (1 pkt)

Przeczytaj notatkê prasow¹ zamieszczon¹ poni¿ej i wyjanij, jakie procesy s¹ przyczyn¹ faktu, ¿e

nowy pomiar g³êbokoci jeziora ró¿ni siê od wartoci przyjmowanej dotychczas w literaturze.
.....................................................................................

.....................................................................................

Zadanie 13. (1 pkt)

W tabeli podano c

zas trwania termicznych pór roku w Suwa³kach i w S³ubicach (miasto

nad Odr¹). Sformu³uj wniosek dotycz¹cy d³ugoci trwania lata i zimy oraz pozosta³ych pór roku.

P o r a

r o k u (liczba

dni)

Miejscowoæ

Przedwionie Wiosna

Lato

Jesieñ Przedzimie Zima

Suwa³ki

21 54 94 47 29 120

S³ubice 42

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................

Zadanie 14. (3 pkt)

Uwzglêdniaj¹c przejciowoæ klimatu Polski, wyjanij przyczyny zró¿nicowania d³ugoci

trwania pór roku w S³ubicach i w Suwa³kach.
............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

........................................................................................................................................

NA DNIE HAÑCZY

Krzysztof Starnawski najg³êbszemu

polskiemu jezioru Hañczy zabra³ 3,5

metra. Na wiêkszoci map jezioro ma

108,5 metra g³êbokoci. Starnawski, jako

pierwszy nurek w historii, zszed³ na dno

w najg³êbszym z mierzonych miejsc i

odczyta³ 105 metrów. Nurków, którzy

zeszli poni¿ej 90 m, mo¿na w Polsce

policzyæ na palcach. Dotychczas nikt nie

dotkn¹³ dna le¿¹cej na Pojezierzu

Suwalskim Hañczy.

Ju¿ od 20 metra w jeziorze panuje

absolutna ciemnoæ. Na dnie wbi³em siê

po pas w mu³, który ca³kowicie

ograniczy³ mi widocznoæ opowiada

Starnawski.

Egzamin maturalny z geografii

Arkusz I

Zadanie 15. (4 pkt)

Przestrzenne zró¿nicowanie cech klimatu Polski ma wp³yw na produktywnoæ rolnictwa.

Z podanych poni¿ej okreleñ wybierz trzy i wpisz w odpowiednie miejsca w schemacie, tak

aby utworzy³y w pionie ci¹g zale¿noci dla podanych krain geograficznych.
UWAGA!

Strza³ki poziome pokazuj¹ kierunek nasilenia zjawiska od Pojezierza Lubuskiego do
Pojezierza Suwalskiego.

Stwierdzenia:

wzrost oceanizmu,

- spadek liczby

pokosów ³¹k,

wzrost kontynentalizmu,

- skracanie okresu wegetacyjnego,

wzrost liczby

pokosów ³¹k,

wyd³u¿anie okresu wegetacyjnego.

POJEZIERZ

LUB

SKI

POJEZIERZ

SUWA

KIE

Zadania 16. i 17. wykonaj w odniesieniu do poni¿ej zamieszczonego opisu zwierzêcia,

¿yj¹cego w Suwalskim Parku Krajobrazowym:

Jest to najwiêkszy europejski gryzoñ. Na terenach bagnistych, przy niskich brzegach,

zwierzêta te z ga³êzi, resztek rolin zielnych i b³ota wznosz¹ domki w kszta³cie kopców,
o wysoko

ci do 2 metrów i szerokoci do 12 metrów. Wewn¹trz znajduje siê komora

mieszkalna, zawsze po³o¿ona powy¿ej poziomu wody. Przy niskim stanie wody zwierzêta

wznosz¹ tamy spiêtrzaj¹ce wodê tak, aby wejcie do domku znajdowa³o siê pod wod¹.

Zadanie 16. (1 pkt)

Podaj nazwê zwierzêcia i domku budowanego przez nie.
.......................................................................................................................................................

Zadanie 17. (1 pkt)

Podaj przyk³ad jednego parku narodowego w Polsce, w którym te zwierzêta ¿yj¹.
......................................................................................................................................................

Zadanie 18. (2 pkt)

Korzystaj¹c z mapy, okrel charakter osadnictwa wiejskiego na Suwalszczynie. Uwzglêdnij

wielkoci wsi oraz koncentracjê zabudowy we wsiach.
.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z geografii

Arkuszy I

Zadanie 19. (3 pkt)

Zamieszczona poni¿ej mapa przedstawia projekt zagospodarowania odkrytego w 1962 r.

z³o¿a rud ¿elaza Krzemianka o zasobach oko³o 700 mln ton. W latach siedemdziesi¹tych
ustalo

no obszar górniczy dla z³o¿a oraz wykonano niniejszy projekt jego zagospodarowania.

roku 1982, na skutek licznych protestów, podjêto decyzjê o przesuniêciu terminu realizacji

projektowanej inwestycji. Fakty powy¿sze wiadcz¹ o istnieniu tu konfliktu interesów.

Okrel, na czym polega istota tego konfliktu. Rozwa¿ dwie ró¿ne wersje jego rozwi¹zania
i

oceñ, która z nich w Twojej opinii jest korzystniejsza.

.......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z geografii

Arkusz I

Zadanie 20. (2 pkt)

Pos³uguj¹c siê legend¹ do mapy topograficznej, odczytaj umieszczone na mapie cztery

rodzaje obiektów s³u¿¹cych turystom, znajduj¹ce siê na terenie Suwalskiego Parku
Krajobrazowe

go i wpisz je poni¿ej.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 21. (3 pkt)

Na mapie Suwalskiego Parku Krajobrazowego zaproponowano lokalizacjê trzech nowych

obiektów infrastruktury turystycznej, oznaczaj¹c wybrane pod nie miejsca literami A, B, C.

Oceñ zaproponowan¹ lokalizacjê, uwzglêdniaj¹c szczególnie wp³yw tych obiektów na
kr

ajobraz i rodowisko przyrodnicze Suwalskiego Parku Krajobrazowego.

Obiekt

Ocena lokalizacji

A. Pola golfowe

B. Hotel

C. Pole biwakowe

Egzamin maturalny z geografii

Arkuszy I