39

Programowanie

Elektronika dla Wszystkich

Dziœ zajmiemy siê czymœ, od czego zaczyna

siê wiêkszoœæ ksi¹¿ek o C dla „du¿ych kom-

puterów”. Dlaczego dopiero teraz? Wspomi-

na³em ju¿ o tym i napiszê raz jeszcze: mikro-

kontrolery rz¹dz¹ siê innymi prawami ni¿

stacje robocze. Tam gdzie w stacji roboczej

wystêpuje BIOS oraz System Operacyjny,

sprawiaj¹ce razem, ¿e wypisanie informacji

na ekranie jest najprostsz¹ mo¿liw¹ rzecz¹,

tam w mikrokontrolerze... nie ma nic. Musie-

liœmy po kolei nauczyæ siê podstawowych

operacji na rejestrach, dopiero póŸniej wspi-

naæ siê coraz wy¿ej. Szczêœliwie rejestry

mamy ju¿ za sob¹. Dziœ na celu mamy dotar-

cie do funkcji printf oraz jej bliskich znajo-

mych. Dowiemy siê, jak realizowane s¹ ope-

racje strumieniowe – tak naturalne w du¿ych

maszynach. Nie bez znaczenia jest fakt

powstania nowej p³ytki. Funkcja printf, bar-

dzo uniwersalna i o wielkich mo¿liwoœciach,

zajmuje stosunkowo du¿o pamiêci programu.

„Hello world”

Stwórzmy folder na nowy program. Skopiuj

do niego plik makefile. Mo¿esz wzi¹æ go z

poprzednich programów albo te¿ bezpoœred-

nio z folderu C:\WinAVR\sample. W Program-

mers Notepadzie tworzymy nowy projekt.

Mo¿esz nazwaæ go na przyk³ad helloworld.

Do projektu dodajemy plik makefile i zaczy-

namy jego edycjê. Niezbêdne zmiany zazna-

czone s¹ na rysunku 37.

Teraz zgodnie z wprowadzonymi zmiana-

mi tworzymy g³ówny plik programu o nazwie

main.c. Dodajemy go do projektu w oknie

Programmers Notepada. W pliku tym wpisu-

jemy kod z listingu 52. Skompilowanie pro-

gramu przyniesie dwie niespodzianki:

1. Program zajmuje zaskakuj¹co du¿o miejsca

w pamiêci (u mnie ponad 1kB!).

2. Program w zasadzie nic nie robi, a raczej:

nie daje ¿adnych zewnêtrznych oznak dzia³ania.

Pierwszy problem zaskoczy³ mnie kiedyœ,

prawdopodobnie tak samo jak móg³ zasko-

czyæ teraz wiêkszoœæ Czytelników. Jego roz-

wi¹zanie wymaga nieco „gimnastyki”. Ze

wzglêdu na objêtoœæ materia³u poczekamy

z tym do czêœci 8. Teraz przyjrzyjmy siê prob-

lemowi z nicnierobieniem naszego programu.

Pytanie podstawowe brzmi: gdzie proce-

sor ma wys³aæ podany mu napis „Hello

world!”? W typowym programie

komputerowym bêdzie to zwyk-

le konsola... Nasza p³ytka posia-

da wyœwietlacz LCD, jednak

kompilator nic o tym nie wie.

Posiada tak¿e port szeregowy.

Wiele kompilatorów w³aœnie

port szeregowy uzna³oby za

domyœlne wyjœcie dla naszego

napisu. W AVR-GCC zosta³o to

rozwi¹zane inaczej. Domyœlnym

miejscem, gdzie dane bêd¹ wysy-

³ane, bêdzie pierwsze otwarte

urz¹dzenie. Zanim przejdziesz

dalej, zajrzyj do ramki „ABC... C

– Jak dzia³aj¹ strumienie”.

W ramach kursu nie mieliœ-

my jeszcze okazji zaj¹æ siê por-

tem szeregowym. Zróbmy to teraz. Zgodnie

z tym, czego nauczyliœmy siê do tej pory,

funkcje zwi¹zane z transmisj¹ danych umieœ-

cimy w oddzielnym module. Utwórz pliki rs.c

oraz rs.h. Pamiêtaj, aby do pliku makefile

dodaæ nowy plik kodu Ÿród³owego. Przypo-

minam o tym na rysunku 38. Kod, jaki nale-

¿y wpisaæ w plik rs.c, znajduje siê na listingu

53. Nie ma w nim nic niezwyk³ego – w prak-

tyce przyk³ady takie mo¿na znaleŸæ w doku-

mentacji technicznej procesorów AVR.

Listing 54 pokazuje kod, który powinien

znaleŸæ siê w pliku nag³ówkowym. Deklaru-

jemy tutaj funkcje, które zdefiniowane zosta-

³y w pliku Ÿród³owym. Od tej chwili bêdzie-

my mogli swobodnie u¿ywaæ ich wszêdzie

tam gdzie do³¹czymy plik rs.h.

Dodatkowo w naszym nag³ówku definu-

jemy dwa makra pomocne przy obliczaniu

danej wpisywanej do rejestru UBRR, która

wyznacza prêdktoœæ transmisji. Makro

pomocnicze RS_MAKE_UBRR jest przenie-

sieniem na C opisanego w dokumentacji spo-

sobu obliczania potrzebnej wartoœci. Sta³a

F_CPU deklarowana jest z poziomu pliku

makefile.

Zwracam Twoj¹ uwagê na fakt, jak

wa¿ne jest otoczenie nawiasami obliczeñ

makra RS_MAKE_UBRR. Wstaw w wy-

obraŸni zawarty w nim tekst – tak jak robi

to preprocesor – w miejscu wyst¹pienia

jego wywo³ania. Zauwa¿, co sta³oby siê,

gdyby nawiasów nie by³o. Szczególnie

widoczne jest to w miejscu, gdzie obliczo-

n¹ wartoœæ przesuwamy.

PP

PP

rr

rr

oo

oo

gg

gg

rr

rr

aa

aa

m

m

m

m

oo

oo

w

w

w

w

aa

aa

nn

nn

ii

ii

ee

ee

pp

pp

rr

rr

oo

oo

cc

cc

ee

ee

ss

ss

oo

oo

rr

rr

óó

óó

w

w

w

w

w

w

w

w

jj

jj

êê

êê

zz

zz

yy

yy

kk

kk

uu

uu

CC

CC

czêœæ 7

Rys. 37 Zmiany w pliku makefile

Listing 52 – wypisanie prostego tekstu

#include <avr\io.h>

#include <stdio.h>

iinntt

main((

vvooiidd

))

{{

puts((

„Hello world!”

));;

}}

Listing 53 – plik rs.c

#include <avr\io.h>

#include „rs.h”

iinntt

rs_put((

cchhaarr

znak))

{{

// Oczekiwanie a¿ bufor nadajnika jest pusty

wwhhiillee

((!!((

1

<<<<UDRE0 && UCSR0A)))) {}

UDR0 == znak;;

rreettuurrnn

0

;;

}}

iinntt

rs_get((

vvooiidd

))

{{

cchhaarr

znak;;

// Oczekiwanie na pojawienie siê danej

wwhhiillee

((!!((

1

<<<<RXC0 && UCSR0A)))) {}

znak == UDR0;;

rreettuurrnn

znak;;

}}

Utwórz teraz ostatni potrzebny nam,

nowy plik. Zapisz go pod nazw¹ harddef.h.

Tak jak robiliœmy to poprzednio, zmieœcimy

w nim wszystkie definicje dotycz¹ce czêœci

sprzêtowej. Za tak¹ mo¿emy uznaæ prêdkoœæ

transmisji. Mo¿e wydaje Ci siê to bezcelowe

– tworzenie nowego pliku dla jednej tylko

danej. Jednak trzeba wzi¹æ pod uwagê, ¿e pro-

gram mo¿e siê rozrastaæ. Najlepiej od pocz¹t-

ku utrzymywaæ w nim porz¹dek. Zawartoœæ

wspomnianego pliku pokazuje listing 55.

Jeœli zaczynasz siê gubiæ w tym, co robi-

my, nie poddawaj siê teraz! Przed nami ostat-

nia prosta, która nada sens wszystkim naszym

dzia³aniom. Listing 56 pokazuje zmienion¹

funkcjê main. Teraz program po skompilowa-

niu i w³adowaniu danych do procesora

zacznie dzia³aæ zgodnie z naszym zamierze-

niem. Konieczne bêdzie pod³¹czenie p³ytki do

wolnego portu RS232 w naszym komputerze.

Do komunikacji wykorzystaæ mo¿na dowolny

program terminala. Mo¿e byæ to nawet termi-

nal wbudowany w œrodowisko BASCOM.

Transmisjê nale¿y skonfigurowaæ na:

Liczba bitów na sekundê: 4800

Bity danych: 8

ParzystoϾ: Brak

Bity stopu: 1

Rysunek 39 pokazuje efekt dzia³ania pro-

gramu. Po ka¿dym zerowaniu

procesor wyœle kolejny napis.

Zgodnie z dokumentacj¹, funk-

cja puts dodaje na koniec znak

nowej linii. Nie wprowadza jed-

nak znaku powrotu karetki, co

daje widoczny na rysunku

39 efekt. Nie ka¿dy termi-

nal zinterpretuje przesy³a-

ne dane w taki w³aœnie spo-

sób, jednak aby zupe³nie

pozbyæ siê problemu, mo-

¿emy napis zamieniæ na:

„Hello world!\r”

W ten sposób rêcznie dodamy przed

znakiem nowej linii znak powrotu karet-

ki i wszystkie nowe napisy u³o¿¹ siê

jeden pod drugim.

Jaki to ma sens

Dobrze wiêc... utworzyliœmy, zajmuj¹cy po-

nad 1KB pamiêci, program wypisuj¹cy za po-

moc¹ portu RS ³adne przywitanie. Pocz¹tek

nie wypad³ nam zachwycaj¹co. Zmniejszanie

zajêtoœci pamiêci zwi¹zane bêdzie z tematem,

który chcê omówiæ dopiero w

kolejnej czêœci. Teraz zajmijmy

siê poznaniem funkcji, która tak

naprawdê sprawia, ¿e biblioteka

stdio jest potê¿nym narzêdziem

Przeczytaj ramkê ABC... C –

printf, razem z do³¹czonymi do

niej tabelkami. Nie wygl¹da to

mo¿e w tej chwili najproœciej,

dlatego te¿ proponujê natych-

miast przejœæ do przyk³adu poka-

zanego na listingu 57. Jedyne,

co musisz zmieniæ, to zawartoœæ

funkcji main. Ze wzglêdu na

oszczêdnoœæ miejsca inicjacja

portu szeregowego, która nie

uleg³a zmianie, zosta³a wykrop-

kowana.

Dzia³anie przyk³adowego

programu pokazuje rysunek 40.

Pobaw siê tym kodem. SprawdŸ,

"

Programowanie

Elektronika dla Wszystkich

ABC... C

Jak dzia³aj¹ strumienie?

Pamiêtasz, jak do tej pory obs³ugiwaliœmy napisy na

wyœwietlaczu LCD? Pisaliœmy oddzielne funkcje do

wypisania ³añcucha znaków, do wypisania liczby

w formacie dziesiêtnym czy szesnastkowym.

Idea funkcji operuj¹cych na zasadzie strumieni

zdejmuje z nas obowi¹zek tworzenia wszystkich prze-

kszta³ceñ. Wymaga od nas jedynie stworzenia funkcji

wypisuj¹cej oraz odczytuj¹cej jeden znak. Genialnoœæ

pomys³u pokazuje rysunek w ramce:

Funkcje get i put

Dwie powy¿sze funkcje nie s¹ dok³adnie okreœlone

przez standard ANSI C. W AVR-GCC musz¹ one

mieæ formê jak poni¿ej:

iinntt

put((

cchhaarr

znak))

iinntt

get((

vvooiidd

))

Funkcja put powinna zwracaæ 0, jeœli wysy³anie

znaku przebieg³o pomyœlnie, w innym przypadku

zwracamy wartoœæ ujemn¹, co spowoduje przerwanie

dzia³ania operuj¹cej na niej funkcji – nawet jeœli

wszystkie jej dane nie zosta³y wys³ane. Podobnie sytu-

acja ma siê z funkcj¹ get. Tutaj jednak funkcja nor-

malnie zwraca odebran¹ dan¹, gdy wyst¹pi b³¹d, nale-

¿y zwróciæ wartoœæ ujemn¹.

Inicjowanie urz¹dzenia

Zak³adaj¹c, ¿e posiadamy ju¿ gotowe funkcje put oraz

get, musimy jeszcze poinformowaæ funkcje z bibliote-

ki stdio o tym, ¿e chcemy w³aœnie z nich korzystaæ.

Wykonujemy to za pomoc¹ funkcji fdevopen. Jej

sk³adniê przedstawiam poni¿ej:

fdevopen((put,, get,,

0

));;

Ostatni parametr jest niewykorzystany i powinien

mieæ zawsze wartoœæ 0. Po wywo³aniu jak wy¿ej,

podane funkcje zostan¹ przyporz¹dkowane, odpo-

wiednio, domyœlnemu wyjœciu oraz wejœciu. Od tej

chwili wywo³anie przyk³adowej funkcji puts z listingu

52 da oczekiwany efekt przes³ania kolejnych znaków

‘H’ ‘e’ ‘l’ ‘l’ ‘o’ ‘ ‘ ‘w’ ‘o’ ‘r’ ‘l’ ‘d’ ‘!’, kolejno do

funkcji put. Co z kolei w niej bêdzie siê dzia³o z prze-

s³anymi znakami, to ju¿ kwestia naszych potrzeb

i inwencji.

Listing 54 – plik rs.h

#ifndef RS_H_INCLUDED

#define RS_H_INCLUDED

#define RS_MAKE_UBRR(baud) (F_CPU/(baud*16l)-1)

#define RS_SET_BAUD(baud) \

{UBRR0H = (uint8_t)(RS_MAKE_UBRR(baud)>>8); \

UBRR0L = (uint8_t)RS_MAKE_UBRR(baud); }

iinntt

rs_put((

cchhaarr

znak));;

iinntt

rs_get((

vvooiidd

));;

#endif

// RS_H_INCLUDED

Listing 55 – plik harddef.h

#ifndef HARDDEF_H_INCLUDED

#define HARDDEF_H_INCLUDED

#define DEF_BAUD 4800

#endif

// HARDDEF_H_INCLUDED

Listing 55 – plik harddef.h

#ifndef HARDDEF_H_INCLUDED

#define HARDDEF_H_INCLUDED

#define DEF_BAUD 4800

#endif

// HARDDEF_H_INCLUDED

Listing 56 – zmiany w pliku main umo¿liwiaj¹ce dzia³anie programu

#include <avr\io.h>

#include <stdio.h>

#include „rs.h”

#include „harddef.h”

iinntt

main((

vvooiidd

))

{{

////////////////////////////////////////////

// Inicjacja portu szeregowego

RS_SET_BAUD((DEF_BAUD));;

UCSR0C ==

1

<<<<URSEL0 ||

1

<<<<UCSZ01 ||

1

<<<<UCSZ00;;

UCSR0B ==

1

<<<<RXEN0 ||

1

<<<<TXEN0;;

UCSR0A ==

0

;;

// Koniec inicjacji

////////////////////////////////////////////

// Inicjacja funkcji domyœlnych strumieni io

fdevopen((rs_put,, rs_get,,

0

));;

puts((

„Hello world!“

));;

}}

Rys. 38 Dodanie pliku rs.c

Rys. 39 Efekt dzia³ania programu

jakie efekty da

podanie okreœlo-

nej szerokoœci lub

precyzji. Wypró-

buj ró¿ne flagi.

Spróbuj skorzys-

taæ tak¿e z typów

‘s’ oraz ‘S’.

Poniewa¿ jest

to doϾ ciekawe,

proponujê Ci zapoznanie siê z rysunkiem 41,

który pokazuje ostatni kod uruchomiony za

pomoc¹ programu AVRStudio. Spróbuj same-

mu przeprowadziæ pokazan¹ na nim symulac-

jê. Widzimy tutaj, w jaki sposób poszczegól-

ne argumenty s¹ przesy³ane do funkcji.

Widzimy, ¿e jest to jak najbardziej zgodne

z opisem w ramce o naszej funkcji. Zauwa¿,

¿e w tym przypadku tak¿e parametr okreœlaj¹-

cy adres ³añcucha formatowania przesy³any

jest przez stos. Informacja o tym znajduje siê

w dokumentacji do³¹czonej do WinAVR... nie

ma dla nas tak du¿ego znaczenia przesy³anie,

nieznanej nam wczeœniej, otwartej listy argu-

mentów.

Pamiêæ programu

Jeœli w którymœ momencie zada³eœ sobie pyta-

nie, dlaczego ci¹gle umieszczam ³añcuchy w

pamiêci danych, zamiast jak ju¿ pokazywaliœmy

"#

Programowanie

Elektronika dla Wszystkich

ABC... C

printf

Dowolnoœæ argumentów... jak to dzia³a?

Sk³adnia funkcji printf wygl¹da nastêpuj¹co:

iinntt

printf((

ccoonnsstt cchhaarr

fmt,,......))

Widoczne trzy kropki to nie ¿adne wprowadzone

przeze mnie uproszczenie. To doœæ ciekawa oraz ca³-

kowicie formalna cecha jêzyka C. Trzy kropki poja-

wiaj¹ siê zawsze za ostatnim argumentem. Nie mo¿na

za nimi umieœciæ jeszcze kolejnego, ustalonego argu-

mentu. Format, z jakim mamy tutaj do czynienia ozna-

cza, ¿e zaraz za parametrem fmt mo¿emy umieœciæ

dowoln¹ iloœæ dowolnych parametrów.

Pierwszym parametr nazywany jest z angielska

„Format String”, co mo¿na t³umaczyæ jako ³añcuch

formatuj¹cy. W nim zawarte s¹ informacje, jakie para-

metry zosta³y wprowadzone i z jego pomoc¹ s¹ one

odzyskiwane. Sposób podawania odpowiednich infor-

macji pojawi siê za chwilê, teraz jednak skupmy siê na

reszcie argumentów.

Ka¿dy kolejny argument, wpisany w miejsce

trzech kropek, jest umieszczany na stosie. Jednak

wrzucane s¹ one „od ty³u”. W efekcie, w chwili

wywo³ania funkcji, pierwszy argument znajduje siê na

samym szczycie stosu i mo¿e byæ jako pierwszy

z niego zdjêty. Zmienne zdejmowane bêd¹ od naj-

m³odszego bajtu do najstarszego.

W ten sposób mo¿na do funkcji przekazaæ argu-

menty w objêtoœci ograniczonej jedynie pojemnoœci¹

pamiêci przeznaczonej na stos. Jest to niezwykle

wygodne w funkcji takiej jak printf, gdzie nie da siê

okreœliæ, jakie argumenty bêd¹ potrzebne, jednak

z mo¿liwoœci tej trzeba korzystaæ bardzo ostro¿nie...

Ryzyko i wady rozwi¹zania

Osoby obeznane trochê z programowaniem zdaj¹

sobie sprawê z tego, jak wa¿nym elementem jest stos.

Jakikolwiek b³¹d w przep³ywie informacji miêdzy sto-

sem a rejestrami mo¿e skutkowaæ zawieszeniem siê

ca³ego programu. Trzeba zdaæ sobie sprawê, ¿e o ile

w przypadku zwyczajnych funkcji, z ustalonymi para-

metrami, to kompilator dba o prawid³ow¹ obs³ugê

stosu, nie jest on w stanie pilnowaæ jego dzia³ania, gdy

korzystamy z otwartej listy argumentów. Gdy decydu-

jemy siê na takie dzia³anie, to na nas spoczywa odpo-

wiedzialnoœæ za prawid³owe jego funkcjonowanie.

Kompilator nie bêdzie tak¿e w stanie sprawdziæ, czy

podawane argumenty s¹ w³aœciwego typu. Bardzo

wa¿ne jest wiêc, aby podane argumenty zgadza³y siê

z tym, co deklarujemy w ³añcuchu formatowania.

W innym przypadku funkcja printf mo¿e nie zdj¹æ

wszystkich informacji ze stosu. Mo¿e tak¿e zdj¹æ ich

zbyt wiele. B³¹d stosu mo¿e spowodowaæ, ¿e dalej, do

rejestrów wpisane zostan¹ przypadkowe dane.

W skrajnym przypadku œmieci zostan¹ wprowadzone

do licznika rozkazów... rozumiesz na pewno, co siê

wtedy stanie.

Oprócz koniecznej ostro¿noœci trzeba zwróciæ

uwagê na jeszcze jedn¹ sprawê. Jeœli wywo³ywana

funkcja posiada jedynie sta³e

argumenty, w miarê mo¿li-

woœci s¹ one umieszczane

bezpoœrednio w rejestrach.

Odpowiedni podprogram w

chwili uruchomienia zna

dok³adnie typy wszystkich

argumentów – ma je podane

niejako „na tacy”. Jeœli na-

tomiast wywo³ujemy funkcjê

z otwart¹ list¹ parametrów,

wszystkie one musz¹ zostaæ

umieszczone na stosie. Wy-

maga to dodatkowego czasu

oraz kodu przed wywo³aniem

podprogramu. Sam podpro-

gram tak¿e musi byæ bardziej

rozbudowany.

Ogólnie, jeœli to mo¿li-

we, funkcji tego typu raczej

siê unika. Czasami jednak

jest to albo jedyne... albo naj-

lepsze rozwi¹zanie – mimo

wszystkich wad.

Format

Wiemy ju¿ co i jak siê dzieje

w naszej funkcji. Teraz do-

wiemy siê, jak j¹ wykorzys-

taæ. Bardzo wa¿ny jest ³añ-

cuch formatuj¹cy. To w nim

zawarta jest informacja o przekazanych paramet-

rach oraz o sposobie, w jaki zostan¹ one

wyœwietlone. Znaki z ³añcucha formatuj¹cego s¹

wysy³ane bezpoœrednio na wyjœcie do chwili

natrafienia na znak ‘%’. Znaki wystêpuj¹ce za

nim s¹ interpretowane jako informacja o kolej-

nym argumencie.

Rysunek powy¿ej pokazuje format opisu

argumentu oraz sposobu jego wyœwietlenia.

Z naszego punktu widzenia, najwa¿niejsza jest

informacja o typie argumentu. Oznaczenia po-

szczególnych typów przedstawia tabela 6. Nie

sugeruj siê zbyt mocno podanymi tam typami

zmiennych. Najwa¿niejsze jest zachowanie ich

rozmiaru. Pod tym wzglêdem int oraz unsigned

int s¹ identyczne.

Przydatne flagi zamieœci³em w tabeli 7.

Nasz kompilator udostêpnia tylko jeden

modyfikator: ‘l’ oznaczaj¹cy, ¿e zamiast zmien-

nej typu int podajemy zmienn¹ typu long int.

Znaczenie precyzji oraz szerokoœci wyjaœnia

dodatkowa, niewielka ramka.

printf Рpola precyzja oraz szerokoϾ

Znaczenie pola precyzji zmienia siê zale¿nie od typu.

Dla typów zmiennoprzecinkowych oznacza ono liczbê

miejsc po przecinku. Dla typów numerycznych –

minimaln¹ liczbê cyfr (dope³nienie zerami, niezale¿-

nie od flagi ‘ ‘). Dla ³añcuchów oznacza maksymaln¹

liczbê znaków, jaka ma zostaæ wypisana.

Jeœli d³ugoœæ napisu tworzonego przez dane prze-

kszta³cenie jest mniejsza ni¿ szerokoœæ, dodawane s¹

spacje, wzglêdnie zera (flaga ‘0’) po lewej lub prawej

(flaga ‘-’) stronie napisu. Parametr ten nigdy nie

powoduje przyciêcia wyniku.

Rys. 40 Dzia³anie

programu
z listingu 57

Tabela 6 – oznaczenia typów w ³añcuchu

formatowania

Tabela 7 – flagi w ³añcuchu formatowania

sobie – w pamiêci programu... Bardzo siê

z tego pytania cieszê. Jeœli jeszcze tego nie

zrobi³eœ – popatrz na wynik symulacji. £añ-

cuch zajmuje cenn¹ pamiêæ RAM, jednoczeœ-

nie do jej inicjacji konieczna jest kopia

danych w pamiêci ROM.

Omawiane funkcje, tak jak wiêkszoœæ

z wystêpuj¹cych w AVR-GCC, posiadaj¹

specjalne wersje z przyrostkiem _P. Zmodyfi-

kuj poprzedni program zgodnie z listingiem

58. Konieczne bêdzie dodanie do programu

nag³ówka <avr\pgmspace.h>. Efekt zmiany

mo¿na zaobserwowaæ w symulacji na rysun-

ku 42. Od strony funkcjonalnej nie powinny

pojawiæ siê widoczne zmiany.

Na identycznej zasadzie mo¿esz zmodyfi-

kowaæ pierwszy z programów.

Podsumowanie

Dziœ poznaliœmy bardzo wa¿n¹ funkcjê z bib-

lioteki standardowej C. Wykorzystaliœmy j¹

w jeden z najprostszych sposobów. Praktyka

jest jednak taka, ¿e w AVR-GCC, standardo-

we funkcje wejœcia/wyjœcia, dzia³aj¹ce na

domyœlnych strumieniach nie zosta³y dobrze

zoptymalizowane. Musimy liczyæ siê z tym,

¿e jest to jednak narzêdzie darmowe i czasami

daje to odczuæ. Jest jednak szansa na poprawê

– mia³em okazjê testowaæ najnowsze bibliote-

ki i ich dzia³anie rzeczywiœcie zosta³o popra-

wione. Jednak dopóki nie powstanie nowa

wersja ca³ego pakietu, zmiana bibliotek

wymaga rêcznych modyfikacji. W najbli¿-

szym odcinku bêdziemy pracowaæ na stru-

mieniach innych ni¿ domyœlne – okazuje siê,

¿e funkcje te s¹ lepiej optymalizowane, jeœli

chodzi o rozmiar kodu. Dodatkowo daje to

mo¿liwoœæ wykorzystania tych samych pod-

programów do wysy³ania danych przez

RS232 czy na LCD, co sprawia, ¿e poznawa-

na biblioteka staje siê coraz ciekawsza.

Rados³aw Koppel

[e-mail]

"$

Programowanie

Elektronika dla Wszystkich

Rys. 41 – przesy³anie argumentów do funkcji printf

Rys. 42 Efekt umieszczenia ³añcucha formatowania w pamiêci programu

Listing 57 – wykorzystanie funkcji printf

iinntt

main((

vvooiidd

))

{{

iinntt

a ==

1234

;;

iinntt

b ==

0xff

;;

((......))

fdevopen((rs_put,, rs_get,,

0

));;

printf((

„a(%%d)=%d\r\n”

„a(%%x)=%x\r\n”

„a(%%X)=%X\r\n”

„b(%%#x)=%#x\r\n”

„b(%%o)=%o\r\n”

,,

a,, a,, a,, b,, b));;

}}

Listing 58 – wykorzystanie pamiêci programu

dla ³añcucha formatowania

printf_P((PSTR((

„a(%%d)=%d\r\n”

„a(%%x)=%x\r\n”

„a(%%X)=%X\r\n”

„b(%%#x)=%#x\r\n”

„b(%%o)=%o\r\n”

)),,

a,, a,, a,, b,, b));;

R

E

K

L

A

M

A

Zastosowanie: Œrodek penetruj¹cy i smaru-

j¹cy, przenikaj¹cy rdzê, wypieraj¹cy wodê,

myj¹cy z brudu i kurzu

Opis: CRC 5-56 - wielofunkcyjny preparat dla

potrzeb serwisowych. Œrodek penetruj¹cy i

smaruj¹cy, przenikaj¹cy rdzê, wypieraj¹cy

wodê, myj¹cy z brudu i kurzu. Sk³ada siê z

oleju parafinowego, organicznych inhibitorów

korozji co pozwala na utworzenie bariery chro-

ni¹cej przed dostêpem wody i tlenu.

W³asnoœci:

n

szybko penetruje, wnikaj¹c w najmniejsze

pory, szczeliny w rozwiniêtej powierzchni-

dobre w³asnoœci smarne- wypiera wilgoæ

z uk³adów elektrycznych i zap³onowych

n

luzuje zardzewia³e po³¹czenia

n

tworzy cienk¹ warstwê ochronn¹, przeciw-

dzia³aj¹ca korozji wywo³anej wp³ywami atmos-

ferycznymi

n

nie oddzia³uje z metalami i ich stopami

n

nie oddzia³uje z wiêkszoœci¹ plastików, gum,

powierzchni lakierowanych (w razie w¹tpli-

woœci - zalecany test technologiczny)

n

opakowania aerozolowe wyposa¿one s¹ w

zawór 360° dzia³ania oraz cienk¹ rurkê aplika-

cyjn¹.

n

Gaz pêdny - niepalny CO2 - co skutkuje

97% wykorzystaniem aktywnego preparatu

Sposób u¿ycia:

n

Na³o¿yæ preparat i pozwoliæ na jego penet-

racjê

n

Dla uruchomienia zawilgoconego silnika,

nanieœæ preparat na cewkê i przewody zap³onu

n

W przestrzeniach o trudnym dostêpie u¿yæ

rurki aplikacyjnej

n

W razie potrzeby CRC 5-56 mo¿na usun¹æ,

zmyæ wykorzystuj¹c CRC Brakleen lub CRC

Quickkleen
Dane techniczne (bez gazu pêdnego)

Kolor . . . . . . . . . . . . . . . przeŸroczysta ciecz

o lekko bursztynowym zabarwieniu

Ciê¿ar w³aœciwy (20°C) . . . . . . . . 0,82 g/cm

3

Punkt zamarzania . . . . . . . . . . . . . . < -50°C

Punkt zap³onu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78°C

Gruboœæ warstwy (24 godz., 20°C) . . . . 1-2u

Wydajnoœæ z 1l (20°C ) . . . . . . . . . . . 100m

2

Odpornoœæ termiczna . . . . . . . . . . . . . 120°C

(150°C - nara¿enie chwilowe)

CRC 5−56 − wielofunkcyjny preparat dla potrzeb serwisowych

Zamówienia przyjmuje Dział Handlowy AVT, 01−939 Warszawa, ul. Burleska 9, tel. [phone], fax [phone], e−mail: [e-mail]

w w w. s k l e p . a v t . p l

200 ml

kod handlowy:

KON36

cena:

10 z³