Kucharz_malej_gastro_512[05]_O1_01

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Prawna ochrona pracy

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Podstawy ergonomii i fizjologii pracy

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Kształtowanie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy pracownika

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Czynniki szkodliwe, uciąŜliwe i niebezpieczne w środowisku pracy.

Choroby zawodowe

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Środki ochrony indywidualnej

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach elektrycznych i pracujących

pod ciśnieniem

5.6.1. Ćwiczenia

5.7. Ochrona przeciwpoŜarowa

5.7.1. Ćwiczenia

5.8. Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach

5.8.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie kucharz małej gastronomii.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki,
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone róŜnymi metodami

ze szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

wiczeń praktycznych.

−

tekstu przewodniego,

−

pogadanki lub dyskusji dydaktycznej.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróŜnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel moŜe

posłuŜyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
róŜnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano równieŜ:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktację zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni naleŜy zwrócić uwagę na przestrzeganie regulaminów,

przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy  oraz  instrukcji  przeciwpoŜarowych,  wynikających
z  rodzaju  wykonywanych  prac.  Przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony
przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska poznasz w czasie nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

określić prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy,

−

posłuŜyć się przepisami prawa dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska,

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe, uciąŜliwe oraz niebezpieczne w środowisku pracy
i określić ich skutki działania,

−

zabezpieczyć się przed działaniem czynników szkodliwych i niebezpiecznych
w środowisku pracy,

−

zastosować środki ochrony indywidualnej,

−

zastosować zasady zapobiegania zagroŜeniom Ŝycia i zdrowia pracowników,

−

zareagować w przypadku zagroŜenia poŜarowego zgodnie z instrukcją przeciwpoŜarową,

−

udzielić pierwszej pomocy w stanach zagroŜenia Ŝycia i zdrowia,

−

zastosować zasady ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

………..……………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Kucharz małej gastronomii 512[05]

Moduł:

Podstawy zawodu 512[05].O1

Jednostka modułowa:

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpoŜarowej i ochrony
ś

rodowiska 512[05].O1.01

Temat: Prawna ochrona pracy.

Cel ogólny: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wyjaśnić na czy polega system prawny i system organizacyjny pracy w Polsce,

−

powiedzieć, kto sprawuje nadzór nad warunkami pracy,

−

wyjaśnić jakie są zadania słuŜby bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

podać jakie obowiązki musi wypełnić pracodawca w zakresie bezpieczeństwa i higieny
pracy,

−

wyliczyć prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

wiedzieć jakie konsekwencje groŜą pracownikowi i pracodawcy za naruszenie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

praca z tekstem,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w parach,

−

praca w grupach.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

literatura,

−

foliogramy,

−

rzutnik pisma,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

pisaki kolorowe,

−

stanowiska komputerowe z oprogramowaniem, przyłączem internetowym i drukarką.

Przebieg zajęć:
1.  Sprawy organizacyjne.
2.  Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3.  Nauczyciel prezentuje na foliogramie jak wygląda system ochrony pracy w Polsce:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

nauczyciel omawia rolę i zadania wszystkich organów nadzoru państwowego
i społecznego nad warunkami pracy,

−

korzystając z Kodeksu pracy nauczyciel omawia prawa i obowiązki pracodawcy,

−

nauczyciel omawia prawa i obowiązki pracownika zwracając uwagę na konieczność
przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (moŜe nauczyciel lub ktoś
z uczniów zna przykłady nie przestrzegania obowiązków),

−

nauczyciel omawia organizację pracy w zakładach pracujących w systemie
jednozmianowym, dwu- i trzyzmianowym oraz w systemie ciągłym.

4. Realizacja tematu:

−

nauczyciel dzieli klasę na dwie duŜe grupy. KaŜda z tych grup będzie przygotowywała
inne ćwiczenie. Uczniowie pracują w 2–3-osobowych zespołach.

Ćwiczenie 1
Wyszukaj w róŜnych źródłach informacje na temat rodzaju umów o pracę jakie moŜe
zawrzeć pracodawca z pracownikiem, a następnie przygotuj wzór umowy o pracę na czas
określony.
Wskazówki do realizacji

−

nauczyciela omawia sposób wykonania ćwiczenia, wskazuje na moŜliwość
korzystania z róŜnych źródeł informacji;

−

uczniowie  w  grupach  2–3-osobowych  wyszukują  z  róŜnych  źródeł  (w  tym
równieŜ z  Internetu) rodzaje umów o pracę, a następnie przygotowują wzór umowy o pracę
na  czas  określony,  zgodnie  z  obowiązującymi  przepisami.  Uczniowie  prezentują
opracowane  umowy  na  forum  grupy,  porównują  ze  sobą  i  ustalają,  czy  spełniają  one
wymogi formalne.

Ćwiczenie 2
Wyszukaj w róŜnych źródłach informacje o tym jakie rodzaje kar groŜą za naruszenie
przepisów o ochronie pracy.
Wskazówki do realizacji

−

nauczyciel omawia sposób wykonania ćwiczenia zwracając uwagę na moŜliwość
korzystania z Kodeksu pracy, Internetu itp.,

−

nauczyciel zleca opracowanie ćwiczenia w grupach 2–3-osobowych.
Uczniowie powinni dokonać podziału kar, a wynik poszukiwań przedstawić graficznie
na arkuszu A4. Opracowane ćwiczenie uczniowie prezentują na forum grupy,
porównują ze sobą i przygotowują ujednolicony tekst do zapisania w zeszycie.

Zakończenie zajęć
Nauczyciel  podsumowuje  przebieg  zajęć  wskazując  na  zaangaŜowanie  uczniów
w ich realizację  i uzyskane  efekty,  a  szczególnie  przydatność  opracowanych  omów  przy
podejmowaniu w przyszłości pracy zawodowej.

Praca domowa
Korzystając z róŜnych źródeł informacji odpowiedz na pytania:
1.  Ile razy pracodawca moŜe zawrzeć z pracownikiem umowę na czas określony?
2.  Czy  pracodawca  moŜe  natychmiast  rozstać  się  z  pracownikiem  w  tzw.  trybie

dyscyplinarnym?

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

wypowiedzi uczniów na temat przeprowadzonych zajęć i moŜliwości wykorzystania
zdobytej wiedzy w przyszłej pracy zawodowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…..…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Kucharz małej gastronomii 512[05]

Moduł:

Podstawy zawodu 512[05].O1

Jednostka modułowa:

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpoŜarowej i ochrony
ś

rodowiska 512[05].O1.01

Temat: Środki ochrony indywidualnej.

Cel ogólny: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zabezpieczyć

się

przed

działaniem

czynników

szkodliwych

uciąŜliwych

w środowisku pracy,

−

zastosować środki ochrony indywidualnej.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

dyskusja kierowana,

−

praca z materiałem drukowanym.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w parach.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

materiał źródłowy,

−

rzutnik pisma,

−

foliogramy,

−

zestaw multimedialny,

−

zdjęcia środków ochrony indywidualnej,

−

zdjęcia odzieŜy roboczej i ochronnej dla róŜnych grup zawodowych ze szczególnym
uwzględnieniem pracy w gastronomii,

−

kolorowe mazaki,

−

arkusz papieru A1.

Przebieg zajęć:
1.  Sprawy organizacyjne.
2.  Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3.  W  pokazie  multimedialnym  nauczyciel  prezentuje  środki  ochrony  indywidualnej  oraz

wzory odzieŜy ochronnej i roboczej dla róŜnych grup zawodowych.

4. Realizacja tematu:

−

uczniowie indywidualnie zapoznają się z materiałem z Poradnika dla ucznia,

−

nauczyciel dzieli klasę na trzy zespoły – jeden zajmie się doborem środków ochrony
indywidualnej i odzieŜy roboczej dla kucharza, drugi dla osoby pracującej w
zmywalni naczyń kuchennych, a trzeci dla pomocy kuchennej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Prawna ochrona pracy

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź grafik organizacji pracy w zakładzie pracującym w ruchu ciągłym w systemie

dwuzmianowym dla zespołu złoŜonego z 10 pracowników.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  Uczniom  naleŜy  udostępnić  Kodeks  pracy,  dostęp  do  Internetu  lub
literatury,  w  których  mogliby  znaleźć  informacje  na  temat  organizacji  pracy  w  zakładzie
pracującym  w  systemie  dwuzmianowym  w  ruchu  ciągłym.  Proponuje  się,  aby  uczniowie
pracowali  w  grupach  2–3-osobowych.  Efektem  pracy  powinno  być  przedstawienie  wyników
obserwacji na forum grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2)  wyszukać w literaturze sposób organizacji  pracy dwuzmianowej w ruchu ciągłym,
3)  sporządzić  grafik  organizacji  pracy  dla  poszczególnych  pracowników  zgodnie

z przepisami,

4) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze, w tym kolorowe pisaki,

−

arkusze papieru A4.

Ćwiczenie 2

Korzystając z róŜnych źródeł informacji ustal, jaką karę powinien zastosować pracodawca

pracownikowi, który trzeci raz w ostatnim miesiącu naruszył wymogi bezpieczeństwa, gdyŜ
palił papierosy w miejscu niedozwolonym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  w  parach.  Uczniom  naleŜy
udostępnić  Kodeks  pracy,  dostęp  do  Internetu  lub  literatury,  w  których  mogliby  znaleźć
informacje  na  temat  rodzajów  kar  za  naruszenie  przepisów  o  ochronie  pracy.  Efektem pracy
powinno być pismo informujące pracownika o rodzaju nałoŜonej kary.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2) wyszukać

literaturze

informacje

dotyczące

odpowiedzialności

pracownika

za naruszenie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

3)  wybrać rodzaj kary stosowny do przewinienia,
4)  sporządzić pisemną informację dla pracownika o rodzaju nałoŜonej kary,
5)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

−

literatura,

−

Kodeks pracy,

−

komputer z przyłączem do Internetu,

−

materiały piśmienne,

−

arkusze papieru A4,

−

pisaki kolorowe.

Ćwiczenie 3

Zatrudniasz pracownika na czas określony. Korzystając z literatury i Internetu przygotuj

wzór takiej umowy zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w parach. Uczniom naleŜy
udostępnić Kodeks pracy i dostęp do Internetu lub literatury, gdzie znajdą informacje na
temat rodzaju umów o pracę. Efektem pracy powinien być gotowy do wypełnienia formularz
umowy o pracę na czas określony.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać materiał,
2)  wyszukać w literaturze rodzaje umów o pracę,
3)  pobrać odpowiedni formularz,
4)  zredagować treść umowy,
5)  zaprezentować na forum grupy treść sporządzonego dokumentu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia, literatura,

–

poradnik prawa pracy, kodeks pracy, itp.,

–

komputer z przyłączem do Internetu i drukarką,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

przybory do pisania, w tym kolorowe pisaki,

–

arkusze papieru formatu A4.

Ćwiczenie 4

Scharakteryzuj organizację pracy w zakładach uzupełniając poniŜsze zdania:

1. Relacje między pracodawcą, a pracownikiem określa …………………...................

Zgodnie z art. 22 ………………………………………………. stosunek pracy jest to
………………………………………………………………………………………………
…...…………………………………………………………………………………………
………...……………………………………………………………………….. .

2. Umowę o pracę moŜna zawrzeć na czas – ………………………………………………...

………………………………………………......................................................................
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………. .

3. Liczba godzin pracy określona w kodeksie pracy, wynosi …………. godzin dziennie

………….  i  przeciętnie  …………...  godzin  w  pięciodniowym  tygodniu  pracy.  Liczba
dopuszczalnych  godzin  nadliczbowych  nie  moŜe   przekroczyć ………… godzin na dobę
oraz …………… godzin w roku kalendarzowym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  indywidualnie.  Uczniom
naleŜy  udostępnić  poradnik  dla  ucznia  i  Kodeks  pracy,  gdzie  znajdą  informacje  potrzebne
do uzupełnienia tekstu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2)  wyszukać informacje dotyczące organizacji pracy w zakładzie,
3)  uzupełnić podany przez nauczyciela tekst,
4)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

karty do uzupełnienia,

−

przybory do pisania, w tym kolorowe pisaki,

−

arkusze papieru formatu A4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Podstawy ergonomii i fizjologii pracy

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie dokładnej obserwacji swojego stanowiska pracy w klasie wylicz

i uzasadnij, jakie znajdują się tam przedmioty ergonomiczne i nieergonomiczne.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  Nauczyciel  powinien  wskazać  główne  zadania  ergonomii,  a  następnie
podać  na  foliogramach  przykłady  przedmiotów,  które  nie  są  ergonomiczne.  Proponuje  się,
aby  uczniowie  pracowali  w parach.  Efektem  pracy  powinno  być  przedstawienie  wyników
obserwacji na forum grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2)  wymienić przedmioty ergonomiczne swojego stanowiska pracy,
3)  wskazać przedmioty nie spełniające warunków ergonomicznych,
4)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

przybory do pisania, w tym kolorowe pisaki,

−

rzutnik pisma,

−

foliogramy,

−

arkusze papieru formatu A4.

Ćwiczenie 2

Dokonaj oceny i udziel odpowiedzi na pytanie „ Czy twoje stanowisko pracy w pracowni

gastronomicznej jest stanowiskiem ergonomicznym?”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  Nauczyciel  powinien  wskazać  główne  zadania  ergonomii,  a  następnie
podać  zasady  obowiązujące  przy  projektowaniu  ergonomicznego  stanowiska  pracy.
Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  w parach.  Efektem  pracy  powinno  być
przedstawienie wyników obserwacji na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2)  ocenić, czy stanowisko pracy ucznia jest ergonomiczne,
3)  zapisać wnioski na arkuszu papieru A4,
4)  wyniki pracy zaprezentować na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

dyskusja dydaktyczna.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

przybory do pisania, w tym kolorowe pisaki,

−

arkusze papieru formatu A4.

Ćwiczenie 3

Przenieś duŜe, cięŜkie przedmioty w wyznaczone miejsce.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  Nauczyciel  powinien  zwrócić  szczególną  uwagę  na  zasady
obowiązujące  podczas  podnoszenia  i  przenoszenia  cięŜarów.  Nauczyciel  wskazuje  uczniów,
którzy  będą  wykonywali  ćwiczenie,  a  pozostali  mają  oceniać  prawidłowość  wykonania
ć

wiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2)  przypomnieć zasady obowiązujące przy przenoszeniu cięŜarów,
3)  ocenić, czy koledzy prawidłowo przenosili cięŜary,
4)  zapisać wnioski w zeszycie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

dyskusja dydaktyczna.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

przedmioty do przenoszenia,

−

zeszyt.

Ćwiczenie 4

Określ, jaki typ zmęczenia (i jego przyczyny) występuje podczas trzymania cięŜkiej

ksiąŜki na wyciągniętych rękach i podczas zdejmowania i kładzenia tej samej ksiąŜki na
podłogę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  NaleŜy  wspomnieć  o  rodzajach  pracy,  wskazać  przykłady  pracy
statycznej  i  dynamicznej,  omówić  i  scharakteryzować  typy  zmęczenia.  Nauczyciel  powinien
wskazać  dwóch  uczniów  do  wykonania  ćwiczenia,  a  pozostali  powinni  obserwować  który
z  nich  wykaŜe  wcześniej  objawy  zmęczenia.  Efektem  obserwacji  będą  wnioski  zapisane
w zeszycie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2)  przygotować ksiąŜki potrzebne do wykonania ćwiczenia,
3)  określić rodzaj pracy wykonywanej przez kolegów,
4)  scharakteryzować typ zmęczenia,
5)  określić przyczyny zmęczenia,
6)  zapisać wnioski w zeszycie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

dyskusja dydaktyczna,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

grube, cięŜkie ksiąŜki,

−

materiały piśmiennicze,

−

zeszyt.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Kształtowanie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy

pracownika

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj warunki pracy uzupełniając poniŜsze zdania:

1. Na kaŜdego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniach stałej pracy

powinno przypadać co najmniej ……..………….. wolnej objętości pomieszczenia oraz
co najmniej ………………. wolnej powierzchni podłogi (nie zajętej przez maszyny i inne
wyposaŜenie stanowisk pracy).

2. Pracodawca zatrudniający powyŜej ………………………….. na jednej zmianie powinien

zapewnić pracownikom pomieszczenie do spoŜywania posiłków – jadalnię. Obowiązek
ten dotyczy równieŜ pracodawców zatrudniających ………..............., jeŜeli naraŜeni są na
kontakt

rodkami

chemicznymi

lub

………………………..,

materiałami

………………………….. , albo przy pracach szczególnie ………………....……………

3. Pracodawca w swoim zakładzie pracy musi zapewnić pomieszczenia higieniczno-sanitarne,

do których zalicza się: ........................………….…………………………………………
…………………………………………………………………………………….…………
…………………………………………………………………………………….…………
………………………………………………………………………………………………

4. Niewłaściwe oświetlenie stanowiska pracy powoduje: ……………………………………

………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...

5. Z higienicznego punktu widzenia na prawidłowe oświetlenie stanowiska pracy ma wpływ:

……...………………………………………..………………………………………………
………………………………………………….……………………………………………
………………………………………………………………………………………………

6. Na oświetlenie podstawowe składa się: ………………..…………………………………

……………………………………………………….………………………………………
……………………………………………………………....................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania ćwiczenia. Uczniom naleŜy udostępnić poradnik dla ucznia i dostęp do Internetu,
gdzie znajdą informacje potrzebne do uzupełnienia tekstu. Nauczyciel rozdaje uczniom karty
do samodzielnego uzupełnienia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2)  wyszukać informacje dotyczące warunków pracy w zakładzie,
3)  uzupełnić podany przez nauczyciela tekst,
4)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

praca z tekstem,

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

karty do uzupełnienia,

−

komputer z przyłączem do Internetu,

−

przybory do pisania, w tym kolorowe pisaki,

−

arkusze papieru formatu A4.

Ćwiczenie 2

Zaprojektuj przykładową odzieŜ roboczą dla pracownika magazynu mroŜonek.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  Uczniom  naleŜy  udostępnić  dostęp  do  Internetu  lub  literatury,  gdzie
znajdą  informacje  na  temat  pracy  w  mikroklimacie  zimnym.  Proponuje  się,  aby  uczniowie
pracowali  w parach.  Efektem  pracy  powinno  być  przedstawienie  wyników  pracy  na  forum
grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2) wyszukać w Internecie przykładową odzieŜ roboczą pracownika wykonującego pracę

w mikroklimacie zimnym,

3) zaprojektować odzieŜ roboczą dla pracownika magazynu,
4) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

komputer z przyłączem do Internetu,

−−−−

arkusz papieru formatu A1,

−−−−

przybory do pisania, w tym kolorowe pisaki.

Ćwiczenie 3

Sporządź wykaz chorób, które uniemoŜliwiają podjęcie pracy w mikroklimacie zimnym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  Uczniom  naleŜy  udostępnić  dostęp  do  Internetu  lub  literatury,  gdzie
znajdą  informacje  na  temat  chorób  uniemoŜliwiających  pracę  w  mikroklimacie  zimnym.
Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  w parach.  Efektem  pracy  powinno  być
przedstawienie wyników pracy na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2) wyszukać w Internecie informacje dotyczące zatrudniania pracowników w mikroklimacie

zimnym,

3)  sporządzić wykaz chorób uniemoŜliwiających podjęcie pracy w mikroklimacie zimnym,
4)  sporządzić notatkę w zeszycie,
5)  zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

komputer z przyłączem do Internetu,

−−−−

przybory do pisania, w tym kolorowe pisaki,

−−−−

zeszyt.

Ćwiczenie 4

Sporządź wykaz chorób, które uniemoŜliwiają podjęcie pracy w mikroklimacie gorącym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  Uczniom  naleŜy  udostępnić  dostęp  do  Internetu  lub  literatury,  gdzie
znajdą  informacje  na  temat  chorób  uniemoŜliwiających  pracę  w  mikroklimacie  gorącym.
Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  w parach.  Efektem  pracy  powinno  być
przedstawienie wyników pracy na forum grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2) wyszukać w Internecie informacje dotyczące zatrudniania pracowników w mikroklimacie

gorącym,

3)  sporządzić wykaz chorób uniemoŜliwiających podjęcie pracy w mikroklimacie gorącym,
4)  sporządzić notatkę w zeszycie,
5)  zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

−−−−

poradnik dla ucznia, literatura,

−−−−

komputer z przyłączem do Internetu,

−−−−

przybory do pisania, w tym kolorowe pisaki,

−−−−

zeszyt.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Czynniki szkodliwe, uciąŜliwe i niebezpieczne w środowisku

pracy. Choroby zawodowe

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z róŜnych źródeł informacji wskaŜ czynniki szkodliwe, uciąŜliwe

i niebezpieczne, występujące w zakładach gastronomicznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji  ćwiczenia.  Głównym  celem  ćwiczenia  jest  nabycie  umiejętności  rozpoznawania
czynników  szkodliwych,  uciąŜliwych  i  niebezpiecznych  w  środowisku  pracy.  Proponuje  się,
aby  uczniowie  pracowali  w  parach.  Efektem  pracy  powinno  być  przedstawienie  wyników
pracy na forum grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2)  wymienić czynniki szkodliwe występujące w zakładach gastronomicznych,
3)  wymienić czynniki uciąŜliwe i niebezpieczne występujące w gastronomii,
4)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

komputer z przyłączem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4.

Ćwiczenie 2

Uzupełnij tabelę wpisując rodzaje czynników, które powodują zagroŜenia przy obsłudze

podanych urządzeń oraz podaj sposoby ograniczenia lub likwidacji wpływu tych czynników
na człowieka.

Arkusz do wypełnienia w grupach

Urządzenie

Rodzaj czynnika

Metoda ograniczenia

lub likwidacji tych czynników

Elektryczna maszynka

do krojenia – krajalnica

Kocioł warzelny

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

realizacji ćwiczenia. Nauczyciel rozdaje uczniom arkusz do wypełnienia na lekcji. Głównym
celem  ćwiczenia  jest  nabycie  umiejętności  rozpoznawania  czynników  szkodliwych,
uciąŜliwych  i  niebezpiecznych  w  środowisku  pracy.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali
w  parach.  Efektem  pracy  powinno  być  uzupełnienie  tabeli  i  przedstawienie  prac  na  forum
grupy.  W  oparciu  o  uzyskane  wyniki  naleŜy  przedyskutować  metody  likwidacji  lub  sposoby
ograniczenie działania czynników szkodliwych, uciąŜliwych i niebezpiecznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2)  wypełnić arkusz podany przez nauczyciela,
3)  wyniki pracy przedstawić na forum grupy,
4)  dokonać analizy uzyskanych wyników,
5)  sporządzić notatkę w zeszycie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

komputer z przyłączem do Internetu,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusz przygotowany przez nauczyciela,

−

zeszyt.

Ćwiczenie 3

Korzystając z róŜnych źródeł informacji podaj przynajmniej 3 choroby zawodowe, które

mogą być spowodowane działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących
w zakładach gastronomicznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania ćwiczenia. Głównym celem ćwiczenia jest nabycie umiejętności posługiwania się
przepisami prawa dotyczącymi stwierdzania chorób zawodowych. Proponuje się, aby
uczniowie pracowali w parach i korzystali z róŜnych źródeł informacji (poradnik dla ucznia,
Internet). Efektem pracy powinien być wykaz chorób i zaprezentowanie go na forum grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2) wypisać najczęściej występujące choroby zawodowe występujące w zakładach

gastronomicznych,

3) przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Środki ochrony indywidualnej

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaprojektuj odzieŜ ochronną i roboczą dla pracownika zajmującego się rozbiorem mięsa

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania ćwiczenia. Nauczyciel prezentuje na foliogramach przykładowe wzory odzieŜy
roboczej i ochronnej dla róŜnych grup zawodowych. Głównym celem ćwiczenia jest nabycie
umiejętności zastosowania środków ochrony indywidualnej, odzieŜy roboczej i ochronnej do
określonej pracy. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w parach. Efektem pracy powinien
być gotowy projekt zaprezentowany na forum grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2)  określić, na jakie zagroŜenia i urazy naraŜony jest pracownik pracujący w masarni,
3)  odszukać np. w Internecie jakie środki ochrony indywidualnej oraz jaka odzieŜ ochronna

i robocza stosowana jest przy rozbiorze mięsa,

4) naszkicować na papierze strój pracownika,
5) przedstawić swoją pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

praca z tekstem,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

przybory do pisania, w tym kolorowe pisaki.

Ćwiczenie 2

Połącz piktogramy przedstawiające znaki graficzne ubrań ochronnych z ich opisem.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  W  tym  celu  nauczyciel  powiela  na  arkuszu  A4  znaki  graficzne  ubrań
ochronnych  wraz  z  ich  opisem.  Po  ich  wycięciu  z  arkusza  uczniowie  łączą  piktogramy
z  odpowiadającym  im  opisem  i  wklejają  je  na  kartce  A4.  Głównym  celem  ćwiczenia  jest
nabycie  umiejętności  rozróŜniania  znaków  graficznych  na  ubraniach  ochronnych.
Proponuje się,  aby  uczniowie  pracowali  pojedynczo.  Efektem  pracy  powinno  być
sprawdzenie poprawności wykonania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2)  przygotować stanowisko pracy,
3)  połączyć znaki graficzne z ich opisem,
4)  przykleić piktogramy i ich opis na kartce A4,
6)  przedstawić swoją pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

praca z tekstem,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

przykłady piktogramów,

−

komputer z przyłączem do Internetu,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

klej w sztyfcie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach elektrycznych

i pracujących pod ciśnieniem

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z róŜnych źródeł informacji opracuj graficznie przykładowe środki ochrony

przeciwporaŜeniowej przy bezpośrednim dotyku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  Nauczyciel  dzieli  klasę  na  kilka  zespołów,  a  zespół  wybiera  swojego
lidera. Zespoły graficznie opracowują przykładowe środki ochrony przeciwporaŜeniowej przy
bezpośrednim  dotyku.  Głównym  celem  ćwiczenia  jest  nabycie  umiejętności  zapobiegania
zagroŜeniom  Ŝycia  i  zdrowia  pracowników.  Po  wykonaniu  zadania  wyznaczeni  liderzy  grup
dokonają prezentacji opracowanej ochrony na forum grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2)  opracować graficznie środki ochrony przeciwporaŜeniowej,
3)  przedstawić projekt na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

instruktaŜ,

−

praca z tekstem,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

komputer z przyłączem do Internetu,

−

arkusze papieru formatu A1,

−

kolorowe pisaki.

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj bezpieczeństwo pracy w gastronomii przy urządzeniach elektrycznych

i ciśnieniowych uzupełniając poniŜsze zdania:

1. PoraŜenia i oparzenia prądem elektrycznym mogą być spowodowane: ………………

……………………………………………………………………………….………………
…………………………………………………………………………….…………………
…………………………………………………………………………….…………………
…………………………………………………………………………….…………………
……………………………………………………………………………..………………...

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Aby nie dopuścić do powstania niebezpieczeństwa poraŜenia ……………………

…………… w gastronomii, stosuje się dodatkowe zabezpieczenie uŜytkowników przed
napięciem dotykowym, czyli ………….. i ………………. Zerowanie polega na
połączeniu

zerowego

przewodu

zasilającego

urządzenie

elektryczne

z ..………………………… ……………………. . Uziemianie zaś to połączenie korpusu
urządzenia elektrycznego lub maszyny z …………. za pomocą ……………………
przewodników prądu.

3. ZagroŜenie w gastronomii mogą stwarzać teŜ ………………. kotły warzelne. Bezpieczne

warunki  eksploatacyjne  uzyskuje  się  wówczas,  gdy  zbiornik  kotła  warzelnego  jest
wypełniony  do  ……  objętości,  a  ciśnienie  w  przestrzeni  parowo-wodnej  kotła  wynosi
………….  Pokrywa  w  czasie  pracy  powinna  być  ……………………………,  a  kocioł
usytuowany  w  taki  sposób,  aby  strumień  pary  przy  otwieraniu  nie  ………………
………………………………………………….... .

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  Nauczyciel  omawia  sposoby  zapobiegania  poraŜeniom  prądem
elektrycznym, ze szczególnym uwzględnieniem prac związanych z gastronomią, a uczniowie
dostają  arkusz  do  uzupełnienia.  Głównym  celem  ćwiczenia  jest  nabycie  umiejętności
przeciwdziałania poraŜeniom prądem. Proponuje się, aby uczniowie pracowali indywidualnie.
Po zakończeniu pracy nauczyciel sprawdza poprawność wykonania zadania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2) wyszukać informacje dotyczące bezpieczeństwa pracy przy urządzeniach elektrycznych

i ciśnieniowych w gastronomii,

3) uzupełnić podany przez nauczyciela tekst,
4) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

−

literatura,

−

karty do uzupełnienia,

−

komputer z przyłączem do Internetu,

−

przybory do pisania, w tym kolorowe pisaki,

−

arkusze papieru formatu A4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Ochrona przeciwpoŜarowa

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Połącz w pary piktogramy przedstawiające znaki bezpieczeństwa poŜarowego

z odpowiadającym im opisem.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  Na  foliogramach  pokazuje  on  przykładowe  znaki  bezpieczeństwa
przeciwpoŜarowego  i  ich  opis.  Celem  zadania  jest  opanowanie  umiejętności  rozróŜniania
znaków  graficznych  ochrony  przeciwpoŜarowej.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali
pojedynczo.  Nauczyciel  rozdaje  uczniom  piktogramy  znaków  bezpieczeństwa  poŜarowego
i  opisy  tych  znaków.  Uczniowie  łączą  w  pary  piktogramy  z  odpowiadającym  im  opisem
i przyklejają na arkuszu A4. Efektem pracy powinno być zaprezentowanie arkuszy na forum
grupy i ocena poprawności wykonania zadania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2)  przygotować stanowisko pracy,
3)  połączyć znaki graficzne z ich opisem,
4)  przykleić piktogramy i ich opisy na arkuszu papieru formatu A4,
5)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

instruktaŜ,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

piktogramy,

−

opisy do piktogramów,

−

arkusz papieru A4,

−

klej w sztyfcie.

Ćwiczenie 2

WskaŜ na planie budynku szkoły drogę ewakuacji uczniów z określonego miejsca

w szkole.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  Celem  ćwiczenia  jest  zastosowanie  procedur  zapobiegania
zagroŜeniom  zdrowia  i  Ŝycia  pracowników.  Nauczyciel  przekazuje  uczniom  gotowe  plany
budynku i zwraca uwagę na oznakowanie dróg ewakuacyjnych. Proponuje się, aby uczniowie
pracując  w  kilkuosobowych  grupach  wskazali  drogę  ewakuacji  z  wyznaczonego  miejsca
w budynku. Nauczyciel ocenia poprawność wykonania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2)  odszukać w Internecie znaki ewakuacyjne,
3)  wyznaczyć drogę ewakuacji na planie budynku szkoły.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

instruktaŜ,

−

wiczenia praktyczne,

−

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

komputer z przyłączem do Internetu,

−

plan szkoły,

−

kolorowe pisaki.

Ćwiczenie 3

WskaŜ na planie budynku szkoły rozmieszczenie urządzeń przeciwpoŜarowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  Celem  ćwiczenia  jest  zastosowanie  procedur  zapobiegania
zagroŜeniom  zdrowia  i  Ŝycia  pracowników.  Nauczyciel  przekazuje  uczniom  plany  budynku
i zwraca uwagę na oznakowanie urządzeń przeciwpoŜarowych. Proponuje się, aby uczniowie
pracując  w  kilkuosobowych  grupach  wskazali  rozmieszczenie  urządzeń  przeciwpoŜarowych
na  planie  budynku.  Uczniowie  omawiają  sposób  wykonania  zadania,  a  nauczyciel  ocenia
poprawność jego wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2)  odszukać w Internecie znaki bezpieczeństwa ochrony przeciwpoŜarowej,
3)  wskazać na planie szkoły rozmieszczenie urządzeń przeciwpoŜarowych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

instruktaŜ,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

komputer z przyłączem do Internetu,

−

plan szkoły,

−

kolorowe pisaki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj masaŜ serca.

Uwaga! Nigdy nie wolno uczyć się masaŜu serca na ludziach
Ćwiczenie wykonuje kaŜdy uczeń na fantomie symulującym ratowanego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest wykonanie masaŜu serca zgodnie
z obowiązującymi zasadami. Ćwiczenie wykonuje kaŜdy uczeń na fantomie symulującym
ratowanego, a nauczyciel ocenia poprawność wykonania zadania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  ułoŜyć poszkodowanego na wznak, na twardym podłoŜu,
2)  uklęknąć przodem obok poszkodowanego,
3)  znaleźć punkt, w którym Ŝebra łączą się z mostkiem,
4)  ułoŜyć nadgarstek jednej ręki na mostku,
5)  drugi  nadgarstek  ułoŜyć  na  pierwszym  i  odgiąć  do  góry  splecione  palce  rąk,  by  nie

uciskać Ŝeber,

6)  wyprostować ręce w łokciach i ustawić je pionowo nad klatką piersiową ratowanego,
7)  nacisnąć mostek z taką siłą, by ugiął się o około 4–5 cm,
8)  zwolnić ucisk nie odrywając rąk od poszkodowanego,
9)  powtarzać uciskanie i zwalnianie w tempie 100 razy na minutę,
10) zmienić ćwiczącego po 2 minutach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

fantom.

Ćwiczenie 2

Wykonaj sztuczne oddychanie metodą usta-usta.

Uwaga! Nigdy nie wolno uczyć się sztucznego oddychania na ludziach
Ćwiczenie wykonuje kaŜdy uczeń na fantomie symulującym ratowanego.
Dla zachowania higieny naleŜy stosować jednorazowe maseczki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  Celem  ćwiczenia  jest  wykonanie  sztucznego  oddychania  na  fantomie
zgodnie  z  obowiązującymi  procedurami.  Ćwiczenie  wykonuje  kaŜdy  uczeń  na  fantomie
symulującym  ratowanego,  a  nauczyciel  ocenia  poprawność  wykonania  zadania.  Dla
zachowania higieny naleŜy stosować jednorazowe maseczki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  uklęknąć obok głowy poszkodowanego,
2)  udroŜnić drogi oddechowe,
3)  zacisnąć otwory nosowe kciukiem i palcem wskazującym ręki leŜącej  na czole,
4)  wykonać normalny wdech, własnymi ustami objąć szczelnie usta poszkodowanego,
5)  wdmuchiwać  powietrze  wydechowe  do  ust  poszkodowanego  w  czasie  ok.  1  sek.

jednocześnie sprawdzając skuteczność przez obserwację ruchów klatki piersiowej,

6) po zakończeniu wdmuchiwania powietrza oddalić usta od ust ratowanego (dokonując

własnego wdechu),

7) obserwować klatkę piersiową z równoległą obserwacją powietrza wydechowego

w okolicy ust i nosa ratowanego,

8) sztuczne oddychanie prowadzić z częstością 8 oddechów na minutę; objętość

wdmuchiwanego powietrza 500–600 ml.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

fantom.

Ćwiczenie 3

Wykonaj masaŜ serca i sztuczne oddychanie.

Uwaga! Nigdy nie wolno uczyć się masaŜu serca i sztucznego oddychania na ludziach

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  Celem  ćwiczenia  jest  wykonanie  sztucznego  oddychania  i  masaŜu
serca na fantomie zgodnie z obowiązującymi procedurami. Ćwiczenie wykonuje kaŜdy uczeń
na  fantomie  symulującym  ratowanego,  a  nauczyciel  ocenia  poprawność  wykonania  zadania.
Dla zachowania higieny naleŜy stosować jednorazowe maseczki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  ułoŜyć poszkodowanego na plecach na twardym podłoŜu,
2)  odsłonić klatkę piersiową (mostek) i uklęknąć obok poszkodowanego,
3)  ułoŜyć nadgarstek jednej dłoni na środku mostka poszkodowanego,
4)  ułoŜyć na ręce uciskającej drugą rękę, spleść palce obu dłoni,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5)  upewnić się, Ŝe nie będzie wywierany ucisk na Ŝebra poszkodowanego,
6)  nie uciskać nadbrzusza ani dolnej części mostka,
7)  wywierać  rytmiczne  uciski  całym  cięŜarem  ciała,  kierunek  ucisku  prostopadle  w  dół,

kończyny górne wyprostowane w łokciach, siła ucisku tak dobrana aby mostek uginał się
na głębokość 4 do 5 cm, faza ucisku i faza zwolnienia ucisku (bez odrywania rąk
od mostka) w stosunku czasowym 1:1, rytm uciśnięć 100 /minutę,

8) po wykonaniu 30 uciśnięć mostka wykonać 2 sztuczne oddechy,
9) sztuczne oddychanie i pośredni masaŜ serca wykonywać naprzemiennie do czasu powrotu

samoistnych czynności Ŝyciowych lub do momentu przybycia pomocy. (Częste zmiany
ratowników pozwalają na uniknięcie przemęczenia).

Osoba kończy ćwiczenie po wykonaniu co najmniej 3 cykli po 30 uciśnięć

i 2 wdmuchnięcia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

fantom.

Ćwiczenie 4

UłóŜ poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej („bezpiecznej”).

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  Celem  ćwiczenia  jest  ułoŜenie  poszkodowanego  w  pozycji  bocznej
(bezpiecznej).  Ćwiczenie  wykonuje  kolejno  kaŜdy  członek  grupy  na  innym  uczniu,
a nauczyciel ocenia poprawność wykonania zadania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zdjąć poszkodowanemu okulary,
2) uklęknąć obok poszkodowanego i upewnić się czy obie jego kończyny dolne są

wyprostowane,

3) kończynę górną od strony ratownika ułoŜyć pod kątem prostym w stosunku do ciała,

a następnie zgiąć w łokciu pod kątem 90

; dłoń powinna być skierowana ku górze,

4) przełoŜyć dalsze ramię poszkodowanego w poprzek klatki piersiowej, a grzbiet dłoni

przytrzymać na bliŜszym policzku,

5) drugą ręką uchwycić dalszą kończynę dolną ratowanego tuŜ pod kolanem od zewnątrz

i podciągnąć ku górze nie odrywając stopy od podłoŜa,

6) trzymając nadal dłoń poszkodowanego przy policzku energicznie nacisnąć na zgięte

kolano tak by poszkodowany obrócił się na bok w kierunku ratownika,

7) ustawić kończynę dolną znajdującą się u góry tak, by była zgięta w stawie biodrowym

i kolanowym pod kątem 90

8) odgiąć głowę ratowanego do tyłu, by upewnić się, Ŝe drogi oddechowe są droŜne,
9) gdy jest to konieczne, ułoŜyć rękę ratowanego pod policzkiem tak, by utrzymać głowę

w odchyleniu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10) regularnie sprawdzać stan poszkodowanego,
11) odwrócić poszkodowanego na drugi bok, gdy zachodzi konieczność pozostawienia go

w pozycji bezpiecznej powyŜej 30 min.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

fantom.

Ćwiczenie 5

Udziel pierwszej pomocy przy omdleniu.
Kilka osób prowadzi rozmowę, gdy nagle jeden członek grupy nagle i upada na podłogę.

wiczenie polega na znalezieniu przyczyny upadku i udzieleniu pierwszej pomocy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób

wykonania  ćwiczenia.  Celem  ćwiczenia  jest  udzielenie  pierwszej  pomocy  przy  omdleniu.
Proponuje się wykonanie ćwiczenia w dwóch grupach. Wyznaczona przez nauczyciela jedna
osoba z grupy „upada” nagle na podłogę. Ćwiczenie polega na znalezieniu przyczyny upadku
i  udzieleniu  pierwszej  pomocy.  Efektem  pracy  powinno  być  wskazanie,  który  z  zespołów
udzielił prawidłowo pierwszej pomocy poszkodowanemu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury,
2)  sprawdzić, czy u poszkodowanego nastąpiła bladość skóry,
3)  sprawdzić, czy na całym ciele wystąpił zimny pot,
4)  skontrolować podstawowe czynności Ŝyciowe,
5)  zapewnić poszkodowanemu dostęp świeŜego powietrza,
6)  rozluźnić uciskające części odzieŜy,
7)  zabezpieczyć przed zachłyśnięciem,
8)  ułoŜyć  poszkodowanego  na  wznak  z  nogami  uniesionymi  ku  górze,  a  głową  poniŜej

tułowia,

9) sprawdzić, czy poszkodowany odzyskuje przytomność.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

inscenizacja,

−

instruktaŜ,

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

fantom.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony
środowiska”

Test składa się z 24 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania nr 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 17, 19, 20, 21, 22 są z poziomu
podstawowego,

−

zadania nr 16, 18, 23, 24 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów. Suma punktów moŜliwych do uzyskania wynosi 24.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań,

−

dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w tym 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 23 zadań, w tym 3 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. c, 4. a, 5. d, 6. a, 7. c, 8. c, 9. c, 10. c, 11. b,
12. a, 13. a, 14. b, 15. c, 16. b 17. c, 18. d, 19. b, 20. c, 21. a, 22. d, 23. a, 24. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wymienić instytucje które sprawują państwowy
nadzór nad warunkami pracy

Określić jakie funkcje pełni słuŜba bhp

PosłuŜyć się przepisami prawa pracy

Zdefiniować pojęcie ergonomii

Określić przedmiot badań ergonomicznych

Określić zadania ergonomii korekcyjnej

Scharakteryzować przedmiot ergonomiczny

Zdefiniować pracę statyczna

Określić jak reaguje organizm na zmęczenie

Zaproponować, w jaki sposób przeciwdziałać
zmęczeniu

Zdefiniować pomieszczenia pracy stałej

Rozpoznać czynniki tworzące materialne środowisko
pracy

Wymienić składniki oświetlenia podstawowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dokonać podziału czynników środowiska pracy

Podać do kogo naleŜy zgłaszać choroby zawodowe

Zastosować zasady zapobiegania zagroŜeniom Ŝycia
i zdrowia pracowników

Zastosować zasady pracy z urządzeniami gazowymi

Wyjaśnić jak bezpiecznie eksploatować urządzenia
pracujące pod ciśnieniem

Podać sposób gaszenia urządzeń elektrycznych
znajdujących się pod napięciem

Zastosować zasady zapobiegania poparzeniom
termicznym

Zastosować zasady udzielania pierwszej pomocy
poszkodowanemu w wypadku

Udzielić pierwszej pomocy przy oparzeniach

Wyjaśnić w jaki sposób postępować
z poszkodowanym nieprzytomnym z zachowanymi
funkcjami Ŝyciowymi

Podać wartości tętna i oddechu fizjologicznego
u dorosłego człowieka

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.  Przeprowadź  z  uczniami  próbę  udzielania  odpowiedzi  na  takie  typy  zadań  testowych,

jakie będą w teście.

5.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6.  Zapewnij uczniom moŜliwość samodzielnej pracy.
7.  Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  podaj  czas  przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich moŜliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliŜającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. Test zawiera 24 zadania dotyczące przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. Wszystkie zadania

są

wielokrotnego  wyboru  i  tylko  jedna  odpowiedź  jest  prawidłowa.  Udzielaj  odpowiedzi
tylko  na  załączonej  karcie  odpowiedzi:  w  zadaniach  wielokrotnego  wyboru  zaznacz
prawidłową  odpowiedź  X  (w  przypadku  pomyłki  naleŜy  błędną  odpowiedź  zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

5. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
6. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

7. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Państwowy nadzór nad warunkami pracy w Polsce sprawują

a)  tylko Państwowa Inspekcja Sanitarna.
b)  Państwowa Inspekcja Pracy, Państwowa Inspekcja Sanitarna.
c)  tylko państwowa Inspekcja Pracy.
d)  tylko Parlament.

2. SłuŜba bezpieczeństwa i higieny pracy pełni w zakładzie funkcje

a)  doradcze.
b)  kontrolne.
c)  doradcze i kontrolne.
d)  nadzorcze.

3. Przeciętnie liczba godzin pracy w pięciodniowym tygodniu pracy wynosi

a)  30.
b)  35.
c)  40.
d)  45.

4. Ergonomia to

a)  nauka o dostosowaniu środków pracy do człowieka.
b)  nauka o pracy.
c)  nauka o dostosowaniu człowieka do pracy.
d)  nauka zajmująca się oświetleniem i hałasem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Przedmiotem badań ergonomii jest

a)  maszyna.
b)  urządzenie techniczne.
c)  praca wykonywana przez maszyny.
d)  układ człowiek – maszyna – praca.

6. Ergonomia korekcyjna zajmuje się

a)  poprawianiem złych rozwiązań konstrukcyjnych, a takŜe organizacyjnych.
b)  konstruowaniem poprawnie zbudowanych maszyn.
c)  tworzeniem urządzeń korekcyjnych.
d)  urządzeniami technicznymi.

7. Przedmiot ergonomiczny to taki, który jest

a)  bezpieczny, estetyczny, tani.
b)  łatwy do wykonania, trwały, bezpieczny.
c)  bezpieczny, funkcjonalny, zdrowy.
d)  zdrowy, trwały, łatwy do wyprodukowania.

8. Pracę statyczną wykonują

a)  tylko te osoby, które cały dzień muszą stać.
b)  tylko te osoby, które się w ogóle nie ruszają.
c)  ludzie, którzy przez większość czasu pracy pozostają w niezmiennej pozycji.
d)  osoby podnoszące pionowo jakieś przedmioty.

9. Zmęczenie to

a)  biochemiczne procesy przebiegające w organizmie.
b)  objaw obniŜenia sprawności psychicznej ustroju.
c)  przejściowe zmniejszenie sprawności ustroju spowodowane nadmiernym obciąŜeniem

pracą.

d) spalanie kalorii.

10. Zmęczenie moŜna wyeliminować

a)  poprzez ciągły odpoczynek.
b)  nie podejmując pracy fizycznej.
c)  poprzez zrobienie w czasie pracy kilku przerw; po pracy fizycznej odpoczywać

biernie, natomiast po pracy umysłowej czynnie.

d) przez unikanie podnoszenia cięŜarów.

11. Łączny czas przebywania pracownika w ciągu doby w pomieszczeniu pracy stałej wynosi

a)  2 godziny.
b)  4 godziny.
c)  5 godzin.
d)  6 godzin.

12. Hałas, drgania, oświetlenie, mikroklimat, promieniowanie stanowią

a)  warunki materialnego środowiska pracy.
b)  warunki pracy na stanowisku roboczym.
c)  o wysokości zarobków na danym stanowisku pracy.
d)  społecznej istotności wykonywanej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Do oświetlenia podstawowego pomieszczeń zaliczamy

a)  oświetlenie ogólne, miejscowe i złoŜone.
b)  oświetlenie awaryjne.
c)  bezpieczeństwa.
d)  ewakuacyjne.

14. Wszystkie czynniki środowiska pracy moŜna podzielić na

a)  chemiczne i fizyczne.
b)  niebezpieczne, szkodliwe i uciąŜliwe.
c)  psychofizyczne i biologiczne.
d)  biologiczne i chemiczne.

15. Podejrzenie o chorobę zawodową naleŜy zgłaszać

a)  do pracodawcy.
b)  do lekarza pierwszego kontaktu.
c)  do właściwego państwowego inspektora sanitarnego i właściwego inspektora pracy.
d)  do Instytutu Medycyny pracy.

16. Za bezpieczne napięcie prądu zmiennego uwaŜa się

a)  20 V.
b)  24 V.
c)  48 V.
d)  52 V.

17. Konserwację kuchenki gazowej w zakładzie pracy przeprowadza

a)  szef kuchni.
b)  kierownik zakładu.
c)  pracownik posiadający uprawnienia.
d)  osoba sprzątająca.

18. Bezpieczne warunki eksploatacyjne kotła warzelnego przy ciśnieniu w zbiorniku 45 bar są

wtedy, gdy zbiornik kotła wypełniony jest
a)  do ½ objętości.
b)  do ⅓ objętości.
c)  do  ⅝ objętości.
d)  do ¾ objętości.

19. Do gaszenia poŜarów urządzeń elektrycznych pod napięciem wykorzystuje się

a)  koc gaśniczy.
b)  proszek gaśniczy, dwutlenek węgla, halon.
c)  gaśnice pianowe.
d)  wodę.

20. Przenoszenie gorącej potrawy w naczyniu z obluzowanymi uchwytami moŜe stać się

przyczyną
a)  zasłabnięcia.
b)  krwotoku.
c)  poparzenia.
d)  zatrucia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……..............................………………………………………………..

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Przestrzeganie  przepisów
bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpoŜarowej  oraz  ochrony
środowiska”

Test składa się z 24 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 20, 21, 22, 23, 24
są z poziomu podstawowego,

−

zadania 10, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów. Suma punktów moŜliwych do uzyskania wynosi 24.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań,

−

dobry – za rozwiązanie 20 zadań,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 23 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu
ponadpodstawowego

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. c, 4. c, 5. d, 6. a, 7. b, 8. a, 9. d, 10. a, 11. b,
12. c, 13. c, 14. d, 15. c, 16. b, 17. a, 18. c, 19. b, 20. b, 21. a, 22. a, 23. a, 24. c.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Podać instytucje sprawujące społeczny nadzór nad
warunkami pracy

Wyliczyć przepisy prawa dotyczące bezpieczeństwa
pracy

Określić

obowiązki

pracodawcy

zakresie

bezpieczeństwa i higieny pracy

Wymienić podstawowe przepisy kodeksu pracy

Zdefiniować pojęcie ergonomii

Dokonać podziału ergonomii

Zdefiniować pojęcie fizjologii pracy

Zdefiniować pracę dynamiczną

Scharakteryzować pracę cięŜką

Zastosować zasady bezpiecznego przenoszenia cięŜarów

Dokonać podziału zmęczenia

Zdefiniować pomieszczenia pracy stałej

Scharakteryzować rodzaje oświetlenia

Zdefiniować mikroklimat gorący w środowisku pracy

Posługiwać się przepisami dotyczącymi pomieszczeń
pracy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Posługiwać się przepisami dotyczącymi oświetlenia
stanowisk pracy

Dobierać środki ochrony indywidualnej

Zastosować zasady zapobiegania poraŜeniom prądem

Rozpoznawać czynniki niebezpieczne w środowisku
pracy

Znać przepisy prawa dotyczące urządzeń pracujących
pod ciśnieniem

Udzielić pierwszej pomocy przy zranieniach

Udzielać

pierwszej

pomocy

poszkodowanym

nieprzytomnym

Udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym

Udzielać pierwszej pomocy przy przywracaniu
czynności serca i oddechu

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

jakie będą w teście.

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich moŜliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliŜającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  24  zadania  dotyczące  przestrzegania  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny

pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska. Wszystkie

zadania są

wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi: w zadaniach wielokrotnego

wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki naleŜy błędną
odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Społeczny nadzór nad warunkami pracy w Polsce sprawują

a)  Społeczna Inspekcja Pracy i związki zawodowe.
b)  tylko Społeczna Inspekcja Pracy.
c)  tylko Urząd Dozoru Technicznego.
d)  tylko związki zawodowe.

2. Za stan bezpieczeństwa w zakładzie pracy odpowiadają

a)  społeczny inspektor pracy.
b)  związki zawodowe.
c)  pracodawca.
d)  pracownik słuŜby bhp zatrudniony w zakładzie.

3. Obowiązkiem pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy jest

a)  organizować pracę tak, aby zapewnić zysk dla zakładu i prace dla załogi.
b)  organizować pracę, aby wyprodukować jak najwięcej dóbr.
c)  organizować pracę tak, aby zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki.
d)  organizować pracę tak, aby zapewnić zatrudnionym jak najlepsze samopoczucie.

4. Według kodeksu pracy limity dopuszczalnych godzin nadliczbowych nie mogą

przekroczyć
a)  2 godzin na dobę i 100 godzin w roku kalendarzowym.
b)  3 godzin na dobę i 120 godzin w roku kalendarzowym.
c)  4 godzin na dobę i 150 godzin w roku kalendarzowym.
d)  5 godzin na dobę i 200 godzin w roku kalendarzowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. W skład ergonomii wchodzą takie nauki, jak

a)  konstrukcja maszyn, finanse, medycyna pracy.
b)  biologia, fizyka, chemia, anatomia.
c)  antropologia, geodezja, budowa maszyn.
d)  fizjologia i socjologia pracy, medycyna pracy, psychologia społeczna.

6. Ergonomię dzielimy na

a)  koncepcyjną i korekcyjną.
b)  koncepcyjną i projektową.
c)  korekcyjną i projektową.
d)  koncepcyjną.

7. Fizjologia pracy

a) zajmuje się logika i fizyka procesu produkcyjnego.
b) zajmuje się badaniem wpływu pracy na ustrój człowieka i funkcjonowanie

wszystkich organów.

c) to nauka o budowie i kształcie ciała człowieka.
d) to nauka o wymiarach ciała.

8. Pracę dynamiczną cechuje

a)  zmiana długości mięśnia (skurcz).
b)  zmiana szerokości mięśnia.
c)  zmiana długości i szerokości mięśnia.
d)  nie następuje zmiana długości mięśnia.

9. Efektywny wydatek energetyczny w ciągu jednej zmiany roboczej dla pracy cięŜkiej

wynosi:
a)  300–800 kcal dla męŜczyzn i 200–700 kcal dla kobiet.
b)  600–1200 kcal dla męŜczyzn i 400–900 kcal dla kobiet.
c)  800–1500 kcal dla męŜczyzn i 600–1000 kcal dla kobiet.
d)  1500–2000 kcal dla męŜczyzn i 1000–1300 kcal dla kobiet.

10. Przy przenoszeniu cięŜarów naleŜy

a)  trzymać cięŜar blisko ciała i na opuszczonych rękach.
b)  trzymać cięŜar blisko ciała i na zgiętych rękach.
c)  trzymać cięŜar daleko od ciała i na opuszczonych rękach.
d)  trzymać cięŜar z dala od ciała i na zgiętych rękach.

11. Zmęczenie przy pracy moŜe być

a)  obwodowe i ośrodkowe.
b)  fizyczne i psychiczne.
c)  umiarkowane i powolne.
d)  obiektywne i subiektywne.

12. Na kaŜdego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniach pracy stałej

powinno przypadać przynajmniej
a) 8 m

wolnej objętości pomieszczenia i 1 m

wolnej powierzchni podłogi.

b) 10 m

wolnej objętości pomieszczenia i 2 m

wolnej powierzchni podłogi.

c) 13 m

wolnej objętości pomieszczenia i 2 m

wolnej powierzchni podłogi.

d) 15 m

wolnej objętości pomieszczenia i 2 m

wolnej powierzchni podłogi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Pomieszczenia pracy powinny być oświetlone

a)  tylko światłem dziennym.
b)  tylko światłem elektrycznym.
c)  światłem dziennym i elektrycznym.
d)  tylko światłem elektrycznym zainstalowanym na suficie.

14. W mikroklimacie gorącym nie powinni być zatrudniani

a)  męŜczyźni.
b)  kobiety.
c)  pracownicy sezonowi.
d)  chorzy  na  serce,  nadciśnienie  tętnicze,  mający  znaczną  nadwagę,  cukrzycę

i nadczynność tarczycy.

15. Pomieszczenia, w których przebywają ludzie powinny być oświetlone światłem dziennym,

a  stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej
a)  1 : 4.
b)  1 : 6.
c)  1 : 8.
d)  1 : 10.

16. Przy pracach wzrokowych wymagających małych natęŜeń oświetlenia zaleca się

stosowanie oświetlenia ogólnego o natęŜeniu
a)  do 150 luksów.
b)  do 200 luksów.
c)  do 250 luksów.
d)  do 400 luksów.

17. Kucharz przygotowujący kotlety schabowe musi być ubrany w

a)  bluzę i spodnie białe, płócienne, zapaskę, nakrycie głowy.
b)  biały fartuch, nakrycie głowy.
c)  bluzę i białe spodnie płócienne, nakrycie głowy.
d)  bluzę białą płócienną, fartuch, zapaskę, nakrycie głowy.

18. Włączając do sieci urządzenie elektryczne z uszkodzoną izolacją kucharz naraŜa się na

a)  zwichnięcie.
b)  złamanie.
c)  poraŜenie prądem.
d)  skaleczenie.

19. Do czynników niebezpiecznych (urazowych), które mogą spowodować wypadek

przy pracy w gastronomii zaliczamy
a) hałas, wibracje, pyły przemysłowe.
b) wirujące części maszyn, śliskie podłogi, ostre, wystające elementy, poparzenia

i poraŜenia prądem.

c) oświetlenie, promieniowanie podczerwone, nadfioletowe itp.
d) wirusy, bakterie, grzyby.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20. Urządzenia, w których ciśnienie przekracza 0,7 MPa podlegają stałemu nadzorowi

technicznemu
a)  pracowników obsługujących urządzenie.
b)  słuŜb Urzędu Dozoru Technicznego.
c)  pracodawcy.
d)  pracowników pionu technicznego.

21. W przypadku zranienia naleŜy jak najszybciej

a)  nałoŜyć czysty opatrunek.
b)  odkazić ranę.
c)  usunąć tkwiące w ranie ciała obce.
d)  wezwać lekarza.

22. Najprostszym sposobem przywrócenia droŜności dróg oddechowych u nieprzytomnego

jest
a)  odchylenie głowy do tyłu.
b)  wyciagnięcie języka.
c)  przygięcie brody do mostka.
d)  obrócenie głowy na bok.

23. U poszkodowanego oddech oceniamy

a) wyczuwając na własnym policzku, strumień powietrza wydychanego z płuc

poszkodowanego.

b)  za pomocą piórka.
c)  patrząc na ruch klatki piersiowej.
d)  przykładając do ust poszkodowanego lusterko.

24. Gdy w ranie tkwi ciało obce naleŜy

a)  jak najszybciej je usunąć, aby nałoŜyć opatrunek.
b)  próbować je usunąć.
c)  pozostawić je do czasu interwencji chirurga.
d)  ułoŜyć poszkodowanego w pozycji bocznej bezpiecznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……..............................………………………………………………..

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1.  Bezpieczeństwo i ochrona człowieka w środowisku pracy. Ergonomia. CIOP, Warszawa 2002
2.  Buchfelder M., Buchfelder A.: Podręcznik pierwszej pomocy, PZWL, Warszawa 2000
3.  Jastrzębski W.: WyposaŜenie techniczne zakładów gastronomicznych, WSiP, Warszawa 2005
4.  Kodeks pracy ( stan prawny na dzień 01 maja 2004 roku)
5.  Kultura  bezpieczeństwa  (materiały  pomocnicze  dla  szkół  ponadgimnazjalnych).  CIOP,

Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2006

6. Oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy. CIOP, Warszawa 2002
7. Rączkowski B.: BHP w praktyce. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o.

Gdańsk 2006

8. Rybicki Z. (red.).: Postępowanie w nagłych przypadkach, Urban end Partner, Wrocław 2001
9. Środki ochrony indywidualnej. CIOP, Warszawa 2002
10. Wacikowska M.: Prawo pracy – poradnik dla podejmujących pierwszą pracę, Państwowa

Inspekcja Pracy, Główny Inspektorat Pracy, Warszawa 2006

11. Wojciechowski W.: Praktyczny poradnik prawa pracy dla pracownika. Główny

Inspektorat Pracy, Warszawa 2005

12. śabicki W.: Organizacja, bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 2005

Literatura metodyczna
1. Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym,

Wyd. ITEE, Radom 2001

2. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Wydawnictwo Akademickie „śak”,

Warszawa 2003

3. Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych, cz. I i II,

Wyd. ITEE, Radom 1999