background image

Strona | 1  

 

CAŁKA NIEOZNACZONA 

Definicja caΕ‚ki nieoznaczonej i funkcji pierwotnej 

Niech π‘“(π‘₯) bΔ™dzie okreΕ›lona w przedziale π‘‹, funkcjΔ™ π‘“(𝑋) nazywamy funkcjΔ… 
pierwotnΔ… funkcji π‘“(π‘₯) na danym przedziale π‘‹, jeΕΌeli β‹€ π‘₯ βˆˆ π‘‹ speΕ‚niony jest 
warunek πΉβ€²(π‘₯) = π‘“(π‘₯). 

FunkcjΔ… pierwotnΔ… nazywamy teΕΌ caΕ‚kΔ… w sensie Newtona, na jej obliczanie 
caΕ‚kowanie. JeΕΌeli funkcja ma w pewnym przedziale funkcjΔ™ pierwotnΔ… to 
mΓ³wimy, ΕΌe jest ona caΕ‚kowalna w sensie Newtona. CaΕ‚kowanie jest 
odwrotnoΕ›ciΔ… rΓ³ΕΌniczkowania. 

𝐹

β€²

(π‘₯) = π‘“(π‘₯) 

𝑑𝐹

𝑑π‘₯

= π‘“(π‘₯) 

∫ π‘‘𝐹 = π‘“(π‘₯)𝑑π‘₯ 

𝐹(π‘₯) + πΆ = βˆ« π‘“(π‘₯) π‘‘π‘₯ 

∫ π‘“(π‘₯) π‘‘π‘₯ = πΉ(π‘₯) + πΆ 

𝐹

β€²

(π‘₯) = π‘“(π‘₯) 

NiektΓ³re wΕ‚asnoΕ›ci caΕ‚ek 

∫[𝑓(π‘₯) + π‘”(π‘₯)] π‘‘π‘₯ = βˆ« π‘“(π‘₯) π‘‘π‘₯ + βˆ« π‘”(π‘₯) π‘‘π‘₯ 

∫ π‘ βˆ— π‘“(π‘₯) π‘‘π‘₯ = π‘ βˆ— βˆ« π‘“(π‘₯) π‘‘π‘₯ 

∫

𝑓′(π‘₯)

𝑓(π‘₯)

𝑑π‘₯ = ln|𝑓(π‘₯)| + πΆ 

 

 

 

 

background image

Strona | 2  

 

CaΕ‚kowanie przez podstawienie 

∫ π‘“(π‘₯) π‘‘π‘₯ = (

π‘₯ = πœ‘(𝑑)

𝑑π‘₯ = πœ‘β€²(𝑑)𝑑𝑑

) = βˆ« π‘“(πœ‘(𝑑))πœ‘β€²(𝑑) π‘‘𝑑 

𝑓

β€²

(π‘₯) =

𝑑𝑓
𝑑π‘₯

 

𝑓

β€²

(π‘₯)𝑑π‘₯ = π‘‘𝑓 

𝑑𝑓(π‘₯) = π‘“

β€²

(π‘₯)𝑑π‘₯ 

Podstawienie uniwersalne 

tan

π‘₯
2

= π‘‘ 

𝑑π‘₯ =

2

1 + π‘‘

2

𝑑𝑑 

sin π‘₯ =

2 sin

π‘₯
2 cos

π‘₯
2

sin

2

π‘₯
2 + cos

2

π‘₯
2

=

2

sin

π‘₯
2

cos

π‘₯
2

sin

2

π‘₯
2

cos

2

π‘₯
2

+ 1

=

2𝑑

𝑑

2

+ 1

 

cos π‘₯ =

cos

2

π‘₯
2 βˆ’ sin

2

π‘₯
2

cos

2

π‘₯
2 + sin

2

π‘₯
2

=

1 βˆ’

sin

2

π‘₯
2

cos

2

π‘₯
2

1 +

sin

2

π‘₯
2

cos

2

π‘₯
2

=

1 βˆ’ π‘‘

2

1 + π‘‘

2

 

CaΕ‚kowanie przez czΔ™Ε›ci 

∫ π‘’ π‘‘𝑣 = π‘’𝑣 βˆ’ βˆ« π‘£ π‘‘𝑒 

∫ π‘’

𝑑𝑣
𝑑π‘₯

𝑑π‘₯ = π‘’(π‘₯)𝑣(π‘₯) βˆ’ βˆ« π‘£

𝑑𝑒
𝑑π‘₯

𝑑π‘₯ 

∫ π‘’(π‘₯) βˆ— π‘£β€²(π‘₯)𝑑π‘₯ = π‘’(π‘₯)𝑣(π‘₯) βˆ’ βˆ« π‘£(π‘₯) βˆ— π‘’β€²(π‘₯)𝑑π‘₯ 

𝑑

𝑑π‘₯

∫ π‘’(π‘₯) βˆ— π‘£β€²(π‘₯)𝑑π‘₯ =

𝑑

𝑑π‘₯

(𝑒(π‘₯)𝑣(π‘₯) βˆ’ βˆ« π‘£(π‘₯) βˆ— π‘’β€²(π‘₯)𝑑π‘₯) 

𝑒 βˆ— π‘£

β€²

= π‘’

β€²

(π‘₯) βˆ— π‘£(π‘₯) + π‘£β€²(π‘₯) βˆ— π‘’(π‘₯) βˆ’ π‘£(π‘₯) βˆ— π‘’

β€²

(π‘₯) 

𝑒 βˆ— π‘£

β€²

= π‘’(π‘₯) βˆ— π‘£β€²(π‘₯) 

𝐿 = π‘ƒ