FINANSOWE ASPEKTY FUNKCJONOWANIA LOKALNEGO
ZAKŁADU GOSPODARUJĄCEGO ODPADAMI KOMUNALNYMI.
Zakład Utylizacji Odpadów Spółka z o.o. w Gorzowie Wlkp.
Marek Wróblewski, Andrzej Onyszko
1.
Rys historyczny.
•
Zakład został utworzony w 1992 roku przez Miasto Gorzów w celu realizacji zamierzeń
inwestycyjnych związanych z zagospodarowaniem odpadów miasta i okolic.
Plan inwestycyjny zakładał budowę nowych kwater składowiska oraz infrastruktury
technicznej do przerobu i zagospodarowania odpadów komunalnych . Inwestycja została
zrealizowana etapami w latach 1994 - 1998. Kwaterę składowiska o powierzchni 1,5 ha
oddano do eksploatacji w 1994 roku, a infrastrukturę techniczną w grudniu 1998 roku.
Zastosowana została technologia francuskiej firmy ACMB umoŜliwiająca przerób 40.000
ton odpadów komunalnych rocznie. Całkowity koszt inwestycji wyniósł 18.800.000 zł.
2.
Stan obecny – za 2005 rok
Dane podstawowe
Wyszczególnienie
jm
Wielkość
Kapitał zakładowy
(1)
zł
15.853.500
Kapitał zapasowy
(2)
zł
2.955.453
Aktywa trwałe
zł
17.645.965
Aktywa obrotowe
zł
2.827.977
Przychody netto
zł
6.278.926
Zysk brutto
(3)
zł
135.079
Zysk netto
zł
37.454
Rentowność brutto
%
2,13
Rentowność netto
%
0,59
Zatrudnienie
osób
82
(1) - 100 % udziałów posiada Miasto Gorzów.
(2) - Zakład nie wypłacał dywidend, zysk netto w całości przeznaczano
zwiększenie funduszu.
(3)- W całym okresie działalności tylko jeden rok został zamknięty
stratą, głownie z uwagi na koszty związane z uruchomieniem działu
produkcji rolnej.
Struktura przychodów ogółem
Wyszczególnienie
jm
Wielkość
Usługi utylizacji odpadów
%
88,8
Produkty rolne
%
4,5
Wynajem lokali
%
3,1
Usługi laboratorium
%
2,0
Pozostałe przychody
%
1,6
Struktura kosztów ogółem
Wyszczególnienie
jm
Wielkość
Wynagrodzenia z narzutami
%
40,8
Amortyzacja
%
22,7
Materiały i energia
%
15,2
Usługi obce
%
11,2
Podatki i opłaty
%
7,8
Pozostałe koszty
%
2,3
Dane dotyczące gospodarki odpadami komunalnymi.
1.
Stosowana technologia.
•
Zakład uŜytkuje technologię francuskiej firmy ACMB o wydajności rocznej 40.000 ton
o następujących etapach technologicznych :
- przyjęcie odpadów, zwaŜenie, wpisy do ewidencji
- sortowanie w ciągu technologicznym w wyniku którego następuje segregacja
na frakcje:
gabaryty
frakcja mineralna drobna poniŜej 20 mm
frakcja organiczna o średnicy 20-80 mm
frakcja balastowa Fi powyŜej 80 mm
odpady po rozsortowaniu moŜna podzielić na następujące grupy :
surowce wtórne,
surowce do kompostowania,
balast,
pozostałe
•
Kilkuletnie doświadczenie wskazuje, Ŝe z ogólnej masy odpadów komunalnych poddanych
segregacji uzyskuje się średnio:
- surowców wtórnych
- 3,7 %
surowców do kompostowania
- 48,7 %
balastu
- 36,0 %
pozostałych
- 11,6 %.
•
Główne zalety stosowanej technologii:
ograniczenie masy odpadów deponowanych na składowisku o około 50 – 60 %, czego
bezpośrednim efektem są niŜsze opłaty za składowanie,
wydłuŜenie okresu uŜytkowania składowiska ca. 2 krotnie,
niewielka zawartość organiki w składowisku obniŜa poziom zanieczyszczeń w odciekach,
wytwarzanie gazów, jego emisję do atmosfery oraz występowanie samozapłonu,
składowanie odpadów w formie sprasowanych bel ogranicza rozwiewanie zanieczyszczeń
lotnych, zmniejszając uciąŜliwość składowiska dla najbliŜszego otoczenia,
dodatkowe wpływy ze sprzedaŜy surowców wtórnych i wykorzystania kompostu.
2.
Efekty ekonomiczne.
Struktura przychodów w grupie odpadów komunalnych
Wyszczególnienie
jm
Wielkość
Utylizacja odpadów komunalnych, przyjęcie
%
88,1
SprzedaŜ surowców wtórnych
%
10,9
Recykling odpadów
%
0,6
Pozostałe przychody
%
0,4
Struktura kosztów bezpośrednich w grupie odpadów komunalnych
Wyszczególnienie
jm
Wielkość
Amortyzacja
%
32,3
Wynagrodzenia z narzutami
%
32,2
Materiały i energia
%
21,6
Podatki i opłaty
%
8,6
Usługi obce
%
5,0
Pozostałe koszty
%
0,3
Wyniki jednostkowe
Wyszczególnienie
jm
Wielkość
Odpady komunalne poddane segregacji
ton
26.213
Uzyskana cena sprzedaŜy
zł/tona
120
Koszty bezpośrednie utylizacji
zł/tona
126
Koszty utylizacji z kosztami pośrednimi
zł/tona
147
•
Przedstawione powyŜej efekty ekonomiczne wskazują na:
wysoki poziom kosztów stałych (64,5 %),
stosunkowo niskie wpływy za surowce wtórne i opłaty recyklingowe,
zasadniczy wpływ ilości przyjętych odpadów na ostateczny efekt finansowy.
Przerób 35.000 ton zapewniłby zyskowność rzędu 7-8 %.
•
Obowiązujące przepisy obligują, aby stosowana cena jednostkowa za usługę, oprócz
podstawowej rentowności akumulowała równieŜ środki na przyszłe wydatki, tj.:
zamknięcie składowiska,
rekultywację,
monitorowanie i nadzór,
Symulacje wskazują, Ŝe jest to moŜliwe przy wskaźniku rentowności netto nie niŜszym niŜ
20 %, bez uwzględnienia czynnika inflacji.
•
Zakłady dokonujące sortowania odpadów komunalnych, w odróŜnieniu do zakładów
składujących odpady bez ich przetworzenia, ponoszą znaczne koszty związane z
zatrudnieniem oraz amortyzacją. Mimo bardzo dobrych efektów ekologicznych, nie
znajdują skutecznego wsparcia w obowiązujących przepisach. Wyrazem tego jest:
- brak zróŜnicowania, bądź wyraźnie wyŜszej stawki opłaty za składowanie odpadów
komunalnych bez uprzedniego ich sortowania,
- brak przypisania własności odpadów gminom, które są zazwyczaj inwestorami ZZO
i powinny decydować o sposobie i miejscu zagospodarowania powstających na ich terenie
odpadów komunalnych.
Bez uregulowania powyŜszych kwestii oraz zapewnienia strumienia odpadów zakładom
obsługującym określone obszary, istnieje realne zagroŜenie, Ŝe nowe ZZO nie będą powstawać,
a dalsze funkcjonowanie obecnych ZZO stanie pod znakiem zapytania.