Rozdział 3.1 podręcznika „Wolna 

przedsiębiorczość” - Typy osobowości a 

przedsiębiorcze umiejętności 

 
Autor: Mateusz Machaj 
 
#typy  osobowości  #cechy  przedsiębiorcy  #zachowania  przedsiębiorcze 
#przedsiębiorcza skuteczność 

 

W rozdziale nauczysz się: 



  Czym się różni bycie przedsiębiorczym od bycia przedsiębiorcą 



  Co trzeba zrobić, żeby zostać skutecznym przedsiębiorcą 



  Co nam może pomóc w byciu przedsiębiorcą 



  Jakie są typy osobowości 

 
Czy  każdy  może  zostać  przedsiębiorcą?  Wszystko  zależy  od  tego,  jak 

będziemy  to  pojęcie  rozumieć.  Jak  widzieliśmy  w  poprzedniej  części,  w  każdej 
działalności  ludzkiej  kryje  się  nuta  przedsiębiorczości.  Dlatego  w  swoich 
działaniach staramy się być przedsiębiorczy, czyli odkrywać skuteczne i trafione 
drogi  postępowania.  Jednocześnie  jednak  przedsiębiorca  to  pojęcie  węższe, 
odnoszące  się  do  osoby,  która  ma  pomysł  na  realizację  jakiegoś  konkretnego 
rynkowego  planu,  wytworzenie  pożądanego  przez  klientów  produktu.  W  tym 

węższym znaczeniu nie każdy może być przedsiębiorcą i nie każdy przedsiębiorcą 
będzie bez względu na to, co sugerują przedsiębiorcze poradniki. 

Jak uczy nas teoria ekonomii i teoria przedsiębiorczości, przedsiębiorca to 

osoba,  która  podejmuje  ryzyko  w  swoich  działaniach  i  próbuje  wytworzyć  jakąś 
nową  ekonomiczną  wartość.  Próbuje  ona  stworzyć  dobro  lub  usługę,  jaka 
zostanie zakupiona i następnie z satysfakcją skonsumowana przez potencjalnych 
klientów  (dzięki  czemu  będą  gotowi  znowu  nabyć  produkt).  Pod  tym  względem 
jest  to  w  zasadzie  jedyna  autentyczna  cecha,  która  przedsiębiorcę  rzeczywiście 
charakteryzuje.  Prowadzi  ona  do  odnajdywania  takiego  produktu,  który 

zainteresuje  klientów,  a  przynajmniej  próba  odnalezienie  (ponieważ 
przedsiębiorca może również ponieść porażkę i straty). 

 
 

Czy  to  odnajdywanie  to  „umiejętność”,  której  można  się  nauczyć  niczym 

wzorów  matematycznych?  Niestety  nie.  Wbrew  sugestiom  niektórych  kursów, 
książek, czy szkół skuteczna przedsiębiorczość to nie jest umiejętność, której da 
się  wyuczyć  (zobacz  ramkę).  Nie  da  się  jej  po  prostu  nabyć,  studiując  w 
szkołach.  W  szkołach  i  na  kursach  możemy  jedynie  nauczyć  się  pewnej  wiedzy 
sprzyjającej  działaniom  przedsiębiorczym.  Nie  będzie  ona  jednak  źródłem 
przedsiębiorczego sukcesu. Tak jak dobry inżynier może zostać wykształcony na 
politechnice,  tak  jak  lekarz  może  się  wykształcić  na  uniwersytecie  medycznym, 

tak próżno szukać analogicznego przypadku w zawodzie przedsiębiorcy. 

Czym  może  być  wiedza  sprzyjająca  przedsiębiorczości,  której  jesteśmy  w 

stanie  się  nauczyć?  Wszystko,  co  ułatwia  nam  prowadzenie  biznesu  i  jego 
organizację. Możemy na przykład nauczyć się efektywnego zarządzania czasem. 
Trudno  zaprzeczyć,  że  przedsiębiorca,  aby  osiągnąć  sukces,  musi  właściwie 
gospodarować  posiadanymi  przez  siebie  zasobami,  a  zwłaszcza  swoim  czasem. 
Istnieją  różne  metody,  które  pozwalają  na  poprawienie  samoorganizacji  w  tym 
zakresie. Możemy także nauczyć się dobrej obsługi klienta i ogólnie zarządzania 
procesami  w  firmach  (w  Polsce  między  innymi  tego  uczą  firmy  konsultingowe 

doradzające innym, jak skutecznie prowadzić biznes). Podobnie w pracy możemy 
zdobyć  mnóstwo  korzystnych  doświadczeń,  ułatwiających  nam  w  przyszłości 
przedsiębiorczą  działalność.  Te  działania  mogą  znacznie  usprawnić  prowadzenie 
firmy, ale nie otworzą drogi do pewnego sukcesu. 

W ostatnich kilkunastu latach rozpowszechniły się w mediach programy, w 

których  doświadczeni  eksperci  w  danych  dziedzinach  doradzają  sprzedawcom 
mającym  problemy  w  prowadzonej  przez  siebie  działalności.  Mamy  programy  o 
prowadzeniu  hotelu,  zakładu  fryzjerskiego,  restauracji.  Widzimy  w  nich  wiele 
cennych  wskazówek,  które  sugerują  właścicielom  biznesu,  co  mogą  w  swojej 

działalności robić złego i co powinni poprawić. Programy takie najczęściej kończą 
się  znaczącą  i  zauważalną  poprawą  jakości  oferowanego  produktu.  Mimo  tej 
znaczącej poprawy według różnych szacunków połowa tych biznesów i tak potem 
upada mimo ogromnych i efektownych transformacji, które możemy oglądać na 
ekranie. 

Bycie  przedsiębiorcą  nie  jest  wobec  tego  wiedzą,  którą  się  wyucza, 

nabywa,  ani  umiejętnością,  którą  się  ma  w  genach.  Bycie  skutecznym 
przedsiębiorcą  nie  jest  również  powiązane  z  inteligencją,  czy  genami  (choć  rolę 
odgrywa  miejsce  prowadzenia  działalności  i  przyjazność  instytucjonalna 

omówiona w części poprzedniej). 

 
 

Przedsiębiorcę  traktuje  się  w  historii  gospodarczej  nieraz  jako  pewną 

postawę,  pewną  rolę,  którą  ktoś  odgrywa  w  procesie  przemian  społecznych. 
Między  innymi  dlatego  rodzi  się  pokusa,  aby  taką  postawę  próbować 
kategorycznie  zakwalifikować  i  na  przykład  odnieść  do  konkretnych  ludzkich 
charakterystyk.  Jedną  z  nich  jest  pomysł  odwołania  do  podziału  na  typy 
osobowości.  W  literaturze  na  ten  temat  jest  bardzo  wiele  różnych  klasyfikacji 
tego typu, a najbardziej podstawowa i jednocześnie dosyć stara z nich dzieli typy 
osobowości  na  cztery  kategorie:  choleryka,  sangwinika,  flegmatyka  i 

melancholika. 

Choleryk  jest  bardziej  impulsywny  i  wyraża  swoje  uczucia  na  zewnątrz 

(ekstrawertyk).  Charakteryzuje  go  duża  chęć  do  działania.  Sangwinik  jest  jego 
bardziej spokojną i zrównoważoną wersją, lecz jednocześnie bardziej beztroską. 
Flegmatyk  jest  rozważniejszy  niż  sangwinik,  lecz  jednocześnie  bardziej 
anemiczny  i  mniej  skory  do  działań.  Melancholik  to  osoba  jeszcze  bardziej 
powściągliwa  i  pesymistyczna  niż  flegmatyk,  choć  mniej  impulsywna  niż 
choleryk,  reaguje  do  wewnątrz  (introwertyk).  Całość  tych  typów  dobrze  opisuje 
załączona  do  rozdziału  ilustracja.  Duża  część  z  tego  to  rzecz  jasna  klasyfikacja 

umowna,  ponieważ  żaden  człowiek  nie  podchodzi  idealnie  pod  wskazane 
kategorie. Posiada część cech jednego typu i część drugiego. 

Czytając  analizy  psychologiczne,  możemy  natrafić  na  całkiem  sporo 

podobnych klasyfikacji  i na dodatek znacznie bardziej rozbudowanych i  bardziej 
nowoczesnych (dotyczących innych czynników). Mimo swojej kompleksowości nie 
są  one  jednak  drogowskazem  do  tego,  aby  ujawnić,  które  cechy  idealnie 
pozwalają  na  usprawnienie  przedsiębiorczych  działań.  Po  pierwsze  dlatego,  że 
poszczególne  cechy  osobowości  mogą  być  zarówno  wadami,  jak  i  zaletami. 
Wszystko  zależy  od  sposobu  panowania  nad  nimi  przez  człowieka.  Po  drugie, 

ponieważ każdy sektor dóbr i usług wymaga innego typu podejścia. Inaczej musi 
się  zachowywać  przedsiębiorca  zarządzający  fabryką  samochodów,  inaczej 
właściciel  sklepu,  jeszcze  inaczej  osoba  negocjująca  kontrakty.  Dlatego  nie  ma 
jednej uniwersalnej typologicznej recepty na skutecznego przedsiębiorcę. 

Choć  takie  ścisłe  doprecyzowanie  nie  jest  możliwe,  to  w  literaturze 

spekuluje  się  na  temat  cech,  które  statystycznie  mogą  sprzyjać  skutecznej 
działalności przedsiębiorczej. Wśród nich wymienia się na przykład: chęć dążenia 
do  realizacji  wyznaczonego  celu  i  dostateczne  samozaparcie  w  tym  działaniu; 
zdolność do adekwatnej interakcji z ludźmi wraz ze zdolnością rozpoznawania ich 

zachowań; gotowość do podjęcia odpowiedniego ryzyka; umiejętność uczenia się 

 
 

i  rewizji  nieudanych  decyzji;  pracowitość  oraz  obowiązkowość;  pasja  oraz 
zdolność zarażania nią innych. 

 

 
Zadania: 



  Czy można być przedsiębiorczym, nie będąc przedsiębiorcą? 



  Wymień przykładowe typy osobowości. 



  Jakich  rzeczy  można  się  nauczyć,  które  mogłyby  pomóc  w  działalności 

przedsiębiorczej? 



  Czy przedsiębiorczości można się nauczyć? 



  Wymień  kilku  przykładowych  przedsiębiorców  z  różnych  dziedzin  i 

zastanów się, jakie cechy osobowościowe będą im przydatne. 



  Spróbuj  zastanowić  się,  czy  w swojej  skrajnej  formie  z  pozoru  pozytywne 

cechy mogą okazać się nieraz wadami.