Asteroidal Occultations 

 

 

Wprowadzenie

  

Projekt 

Asteroidal Occultations

 pozwala nam oswoić się ze specyfiką obserwacji astronomicznych. 

Prowadzone obserwacje i badania dotyczą zakryć gwiazd przez planetoidy. 
Zjawisko to zachodzi wtedy kiedy poruszająca się planetoida znajdzie się na jednej linii z Ziemią i gwiazdą. 
 
 

 

Etap 1 : Kiedy i co obserwować ? 

 

Na stronie 

http://mpocc.astro.cz/2005

 znajdziemy efemerydę obserwacyjną na rok 2005. 

Przeglądając efemerydę musimy zwrócić uwagę na kilka danych, które pozwolą nam dobrze przygotować się do obserwacji. 
Do omówienia zagadnienia wykorzystam efemerydę dla planetoidy 

115 Thyra

 . 

KaŜda efemeryda składa się z nagłówka, 

  

 
zawierającego oprócz nazwy informacje na które musimy zwrócić uwagę : 

Czas obserwacji: 14 stycznia 2005  godzina: 2h 59.0m UT (czas uniwersalny).  

Informacje dotyczące planetoidy:  



jasność: 10.26 magnitudo,  



ś

rednica: 83.5 km czyli 0,09 sekundy łuku na niebie,  



ruch własny 41.26 sekund łuku na godzinę,  



paralaksa jest równa 7.07 sekund łuku.  

Informacje dotyczące gwiazdy:  



połoŜenie gwiazdy na niebie we współrzędnych ekliptycznych,  



jasność 11.64 magnitudo.  

Zmiana jasności 0.3 magnitudo.  

Maksymalny czas zakrycia 8.1 s.  

Odległość kątowa Słońca od gwiazdy: 163 stopnie.  

Odległość kątowa KsięŜyca od gwiazdy: 146 stopni.  

Faza KsięŜyca: 18 %. 

W kaŜdej efemerydzie znajduje się mapka pokazująca drogę, jaką będzie się poruszał cień po powierzchni Ziemi. 

Page 1 of 5

Asteroidal Occultations

2008-03-19

http://orion.pta.edu.pl/int/Asteroidaloccultations.html

  

 
Liniami przerywanymi zaznaczony jest obszar niepewności wyznaczenia tej drogi. 
 
Następnie umieszczona jest orientacyjna i szczegółowa mapka pola gwiazdowego 

  

  

 
Na mapce szczegółowej zaznaczony jest trajektoria po której porusza się planetoida na niebie oraz zaznaczona jest gwiazda (w kółku), którą 
naleŜy obserwować. 
 

 
 
 

Page 2 of 5

Asteroidal Occultations

2008-03-19

http://orion.pta.edu.pl/int/Asteroidaloccultations.html

 

Etap 2 : Jak obserwować ? 

 

Obserwacje zakryć gwiazd przez planetoidy polegają na pomiarze czasów początku i końca zakrycia. 
Niezbędnym warunkiem do poprawnej obserwacji jest prawidłowy pomiar czasu. Aktualny dokładny czas moŜemy uzyskać np. synchronizując zegar 
naszego komputera z licznymi w internecie wzorcami czasu atomowego. 
Najprostszy zestaw do obserwacji to teleskop i stoper. Po krótkim treningu moŜemy stać się wyborowymi obserwatorami. 
 
Obserwacje moŜna prowadzić równieŜ za pomocą kamerki CCD (webcamery) zamontowanej na teleskopie. 
Wykonujemy rejestracje obrazu z kamery a następnie analizujemy ją klatka po klatce. 
W czasie obserwacji zakrycia dla planetoidy 

345 Tercidina

, tą metodą posługiwali się między innymi  

Christophe Marlot Langres, FR

 uzyskując zdjęcia po klatkowe 

 

  

 
oraz

 Eric Frappa Pierrefontaines, FR

 . 

 

  

 
Zdjęcia z kamery poszczególnych klatek złoŜono w animacje 
 

  

 
MoŜna dodatkowo dokonać analizy jasności gwiazdy jak to uczynił 

Oliv.Kloes, Stef.Messer Zell, DE

 

 

  

 

Inni obserwatorzy wykorzystują profesjonalne kamery CCD. Wykorzystując technikę obserwacji polegającą na prowadzeniu teleskopu z ruchem troszkę 
róŜniącym się od ruchu obrotowego Ziemi. Obraz gwiazdy przesuwając się na detektorze CCD kamery zostawia ślad, który później poddawany jest 
analizie. 

Philippe Morel Tours, FR

 wykonał pojedynczą ekspozycję gwiazdy tą metodą. 

 

Page 3 of 5

Asteroidal Occultations

2008-03-19

http://orion.pta.edu.pl/int/Asteroidaloccultations.html

  

 

Widzimy przerwę w śladzie gwiazdy w momencie wystąpienia zakrycia. 

Eric Barbotin Villefagnan, FR

 uzyskał obraz z kamery CCD wykorzystując metodę 

CCD drift scan

. Metoda ta polega na sczytywaniu obrazu linia po 

linii ( wykorzystując własności CCD przesuwania obrazu w czasie czytania)  w czasie trwania obserwacji. Pozwala to na wykreślenie połoŜenia 
(dokładniej tylko składowej prostopadłej do kierunku sczytywania z ramki CCD)  i jasności gwiazdy w czasie.  
 
 

  

czas 

 
 
 

   

 
 
 

 

Etap 3 : Wykonanie obserwacji 

 

 

Kiedy wszystko jest przygotowane to jedyną niewiadomą jest 

pogoda

 . 

W czasie obserwacji planetoidy 

345 Tercidina

 nad Europą zachmurzenie było znaczne 

 

  

 
 
ale udało się wykonać obserwacje (miejsca zaznaczone na mapie kropkami). Zielonymi kropkami zaznaczone są pozycje obserwatorów, którzy 
zarejestrowali zjawisko. Czerwone kropki to miejsce obserwatorów, którzy nie zauwaŜyli zjawiska. Zarówno pozytywne jak i negatywne obserwacje 
mają duŜe znaczenie, gdyŜ moŜe się zdąŜyć, Ŝe planetoida posiada satelitę, którego cień moŜe padać na Ziemię obok śladu cienia planetoidy. 
 
 
 

 

Etap 4 : Analiza wszystkich pomiarów 

 

 

Page 4 of 5

Asteroidal Occultations

2008-03-19

http://orion.pta.edu.pl/int/Asteroidaloccultations.html

W obserwacjach planetoidy 

345 Tercidina

 brało udział wielu astronomów (Patrz 

lista

). Wynikiem analizy wszystkich nadesłanych raportów 

obserwacyjnych jest kształt cienia planetoidy na powierzchni Ziemi 
 

  

 

Kształt cienia jest odwzorowaniem płaskim rzeczywistego kształtu planetoidy. 

Strona macierzysta: 

ORION - Serwis edukacyjny Polskiego Towarzystwa Astronomicznego.

 

Page 5 of 5

Asteroidal Occultations

2008-03-19

http://orion.pta.edu.pl/int/Asteroidaloccultations.html