background image

Ontologia i epistemologia w politologii.

Ontologia, czyli teoria bytu. Epistemologia bada zaś skąd się dowiadujemy, że byt istnieje.
W politologii toczą się dyskusje o tych dwóch dziedzinach filozofii. 

Ontologia stawia pytania: skąd się biorą byty i jakie one są?
W sm np. najważniejszym bytem będą państwa.
W politologii za to istnieje problem, czy istnieje rzeczywistość polityczna? W politologii bada
się więc też byty polityczne, istniejące w rzeczywistości. Dalej pojawiają się pytania o zakres
podmiotowości tych bytów i ich suwerenność. 

Epistemologia  w   politologii   za   główny   problem   obiera   pytanie   jak   zebrać   inf.,   które
pozwalają nam opisać, zbadać rzeczywistość polityczną. Czy w ogóle da się takie inf. zebrać?
Czy   poznanie   empiryczne   ma   charakter   obiektywny?   Bo   poprzez   subiektywizm   nie
poznajemy   rzeczywistości   politycznej,   tylko   ją   konstruujemy.   Każdy   obserwator   żyje   w
rzeczywistości, którą opisuje. To zaś nie pozwala nam dojść do obiektywnego poznania. W
polityce często można to zauważyć, bo do poznania dochodzą ludzie związani z polityką.
Poznanie   rzeczywistości   współcześnie   może   obierać   dwie   różne   drogi   –  ludu  i  elity
społecznej.
Każdy obserwator w rzeczywistości może ustalić, jakie są związki społeczne. 
W sm często jest problem z tym, bo istnieje brak inf. na niektóre tematy. Istnieje tu problem
drugiego dna – to, co widzimy to rzeczywistość pozorna. Niektóre inf. są tajne a właśnie te
inf. są potrzebne, by obiektywnie i prawidłowo opisać rzeczywistość sm. Często sm są więc
trywializowane, sprowadzone do tego, co widzimy.
W procesie poznania rzeczywistości społecznej, duże znaczenie ma manipulacja i propaganda
socjotechników. Oddziałuje to na zmysły ludzkie, zamazując prawdziwy obraz.

Odnośnie   dwóch   problemów   ontologicznych   i   epistemologicznych   są   w   politologii   3
podejścia badawcze:
1). Pozytywistyczne

Opiera się na trzech cechach:

1. akceptuje   się   ontologię   naturalistyczną(rzeczywistość   jest   poznawalna,   za

pomocą zmysłów)

2. celem poznania jest ustalenie związków przyczynowych. Dzięki temu tworzy

się modele wyjaśniające: predykcyjne i predestynacyjne

3. świat   poznawany   jest   realny,   istnieje   naprawdę,   rzeczywistość   nie   jest

konstruowana

Politolog   więc   ustala   przyczyny,   dąży   do   max.   obiektywności,   wolności   od
wartościowania, bo to jest możliwe.
Zarzuty wobec tego podejścia:
1). Sformułowany przez  

Quinna

, który uważał, że posługując się zmysłami używamy

pojęć a pojęcia nie wychodzą ze zmysłów i nie są obiektywne.
2). Kuhn stwierdził, że teorii i eksperymentu nie da się od siebie oddzielić, eksperyment
przeprowadza   się   w   oparciu   o   teorię   a   teoria   jest   wymysłem   człowieka   i   jest
subiektywna
3). Kuhn ponadto stwierdził, że paradygmaty(wzorce) służą poznaniu, ale na przestrzeni
lat one są zastępowane przez nowe, więc te wzorce też są subiektywne, wymyślone
przez człowieka.

2). Realistyczne

background image

Cechy podejścia:

1. oparte na ontologii naturalistycznej
2. poznajemy   związku   przyczynowe,   ale   nie   one   są   najważniejsze.   Tego,   co

najważniejsze nie da się poznać za pomocą zmysłów. Związki strukturalne i
funkcjonalne nie są poznawane za pomocą zmysłów

3. związki te poznaje się tylko za pomocą rozumu

Za pomocą zmysłów poznajemy tylko pozory rzeczywistości. Tego, co najważniejsze
nie da się poznać za pomocą zmysłów.
Struktury społeczne ograniczają badania, bo te struktury ograniczyły nasze używanie
zmysłów,   ukierunkowując   je   na   dany   sposób   odczuwania.   Poznajemy   tak,   jak   nas
nauczono. Wiedza o świecie jest więc zawodna, pozorna.
Rolą badaczy jest koncentrowanie się na wyjaśnianiu, genezie a nie przyczynowości
oraz na funkcjonowaniu struktur.
Krytyka podejścia:
Skąd wiemy, że związki czy drugie dno, skoro tego nie widać?

3). Interpretacjonistyczne

Punktem   wyjścia   do   badań   były   dwa  poziomy   hermeneutyki(nauka   o   interpretacji
tekstów), czyli zapętlenie hermeneutyczne:

I. Świat, z którym mamy do czynienia jest interpretowany przez ludzi w źródłach.

Rzeczywistość poznajemy więc z tekstów i poprzez teksty(teksty zaś przedstawiają
subiektywną myśl autorów, nawet jeśli opisują to samo zdarzenie, to je interpretują
subiektywnie. Nie ma opisu obiektywnego, bo opis składa się ze słów a więc z
pojęć a pojęcia są subiektywne).

II. Po   przeczytaniu   opisu   rzeczywistości   sami   interpretujemy   to,   co   ktoś   już

zinterpretował. Następuje więc drugie zniekształcenie.

Stąd wynikają trzy cechy podejścia:

1. ontologia ma charakt. antynaturalistyczny(rzeczywistość jest konstruowana)
2. celem   badań   jest   zrozumienie   ludzi,   tego   jak   myślą,   jak   konstruują

rzeczywistość   oraz   skonfrontowanie   różnych   interpretacji   świata.   Obszar
badawczy staje się więc zjawiskiem, praktyką intelektualną

3. nie wszystkie interpretacje są naukowe – muszą być bowiem skonstruowane

zgodnie   z   pewnymi   regułami   myślenia   logicznego,   zgodnie   z   semantyką
danego   języka(użycie   argumentów   przekonujących,   że   dana   opowieść   jest
przekonująca)

Politolog staje się więc konstruktorem opowieści o świecie, daje pewną narrację.
Nie   ma   problemu   czy  ta   opowieść   to   prawda  czy  nie,   bo   pojęcie   prawdy  nie
funkcjonuje. Może być tylko coś wiarygodne lub nie.

Czy to podejście może więc być naukowe? Tak, bo nauka jest wymysłem ludzi