Lampy przednie Junak 

Jakkolwiek o przednich lampach pisałem już w części poświęconej 

Junakowi M07 jako takiemu to tutaj znalazło się szersze ujęcie uwzględniające 

warianty z całej produkcji - zgodnie z przyjętą konwencją tego działu. 

W pierwszych latach produkcji Junaka montowano kompletne, z obudową, 

reflektorem i osprzętem, lampy importowane z NRD najprawdopodobniej na 

skutek trudności w szybkim uruchomieniu produkcji potrzebnych elementów w 

kraju. Lampy te występowały w kilku rodzajach i trudno tu wyznaczyć ścisłą 

chronologię stosowania poszczegółnych odmian - być może miały tu wpływ 

względy ściśle handlowe i nie można wykluczyć, iż mogły być montowane 

naprzemiennie.  

Pierwsza seria Junaków została wyposażona w lampy, których zewnętrzna cechą 

charakterystyczną jest jedna kontrolka po prawej stronie - czerwona. 

 

Nie jest jasne z jakiego konkretnie motocykla pochodziły - inną ich cechą jest 

znajdujące się wewnątrz obudowy lampy mocowanie mechanicznego 

przełącznika świateł, który z kolei nie kojarzy mi się z żadnym z 

produkowanych w NRD motocykli.  

Z pewną dozą prawdopodobieństwa można przyjąć, ze lampy te zamontowano 

w ok. 200 pierwszych egzemplarzy Junaka. M.in. zobaczyć ją można w Junaku 

znajdującym się w zbiorach Muzeum Techniki NOT. 

 

 

Powyżej dwusetnego numeru ramy w Junakach stosowano lampy produkowane 

dla AWO 425T, 

 

 

 z bezpiecznikiem po lewej stronie szybkosciomierza i dwiema kontrolkami po 

prawej. Tylko jedna z kontrolek była wykorzystana, podobnie bezpiecznik, 

ponieważ w tych samych egzemplarzach motocykli bezpiecznik znajdował się 

już na właściwym miejscu w skrzynce narzędziowej. 

 

Z kolei w Junakach z produkcji 1958 roku, powyżej nr. 500 ale być może i 

poźniej pojawia się lampa pochodząca z AWO Simsona  

 

z dwiema kontrolkami szeroko rozstawionymi po bokach stacyjki. I tutaj jedna z 

kontrolek pozostawała bezużyteczna. Fakt ten wynika wprost z tego, iż wedle 

swego rodzaju niemieckiej tradycji konstrukcyjnej kontrolki miały szkła na stałe 

wbudowane w lampę a oprawki związane ze stacyjką.  

Być może zamówienie lamp specjalnie dla Junaka nie wchodziło w grę a 

przerabianie z pewnością podnosiłoby koszty produkcji, byc może też 

zakładano, że po wprowadzeniu czujnika luzu, który był przewidziany od 

początku, będzie można uzupełniać go w już wyprodukowanych Junakach.. tego 

na razie ustalić nie sposób. Wszystkie wymienione rodzaje lamp pochodziły od 

jednego producenta, wszystkie wyposażone były w ten sam typ stacyjki w 

odmianach zależnych od rodzaju lampy. 

 

Jest natomiast prawdopodobną hipotezą, uwiarygodnioną kilkoma już 

egzemplarzami, że u schyłku 1958 roku montowano fabrycznie w Junakach 

zupełnie inne lampy, o jak dotąd niezidentyfikowanym rodowodzie.  

 

Charakterystyczny jest dla nich sposób wyprowadzenia przewodu przełącznika 

świateł, jedna kontrolka - po lewej stronie oraz podwyższone mocowanie 

szybkościomierza, podobne do zastosowanego w nastepujących po nich 

lampach seryjnej krajowej produkcji. 

Inna jest w tej lampie stacyjka, inna kontrolka, choć wciąż ten sam 

szybkościomierz VDO. 

Jak dotąd absolutnie nie udało się ustalić z jakiego motocykla a nawet kraju 

mogłyby pochodzić te lampy choć nie można też wykluczyć, ze była to jakaś 

małoseryjna wytwórczość krajowa - zagadka wciąż czeka na rozwiązanie. 

 

Z początkiem 1959r. do produkcji wprowadzono nowe obudowy lamp krajowej 

produkcji. Obudowy te noszące charakterystyczne ślady "drykowania" a także 

wspawany "kominek" dla szybkościomierza miały oryginalnie tylko jedną 

kontrolkę  

 

 

 

umieszczoną po prawej stronie szybkościomierza, w typowym wykonaniu 

stosowanym w polskich pojazdach. Spotykane niekiedy obudowy tego typu z 

dwiema kontrolkami są świadectwem historycznym nieustannego dążenia 

posiadaczy do "tuningu" swoich pojazdów:) 

Obudowy te były stosowane do końca produkcji modelu M07 tj. do grudnia 

1959 roku oraz w pierwszych przejściówkach. 

Później obudowy te zastąpiły jednolite, o bardziej finezyjnym kształcie, z mniej 

"wystającym" szybkościomierzem i dwiema kontrolkami, wprowadzono do 

produkcji w roku 1960.  

 

Elementem "odziedziczonym" po niemieckich lampach jest dla wszystkich 

krajowych lamp Junaka zasuwka stacyjki będąca dość dokładnym 

odwzorowaniem importowanych. Niestety, "uniwersalna" krajowa stacyjka 

motocyklowa, jaką jednocześnie zaadaptowano do Junaka, jakkolwiek również 

spokrewniona z przedwojennymi jeszcze rozwiązaniami niemieckimi to akurat 

tej z AWO ustępowała znacznie niezawodnością czy choćby solidnością 

konstrukcji. 

Z wprowadzeniem tych lamp wiąże się kolejna z zagadek junaczych: jakie 

mogły być przyczyny, iż zamiast planowanego od dawna wprowadzenia 

typowej lampy M10 w blisko 18 tysiącach Junaków zamontowano "nową 

odmianę starej lampy". Fakt, iż lamp tych zamontowano więcej niż wszystkich 

poprzednich razem wziętych jest bądź co bądź niebagatelny i można tylko 

domniemywać, że mogło to mieć jakiś związek z kosztami produkcji. 

Rodzaj przedniej lampy opisany powyżej niezależnie od szczegółów zwany 

bywa "lampą M07" i z punktu widzenia systematyki jest to słuszne - wynika on 

przecież z pierwotnego projektu Junaka. Jednak już w 1957 roku "styliści" 

szczecińscy opracowali zupełnie nową sylwetkę Junaka, w której kształt i 

konstrukcja lampy przedniej odgrywała rolę pierwszoplanową. Nie da się ukryć, 

że niepośledni wpływ na kształt ostateczny miało sprowadzenie na polecenie 

dyrektora SFM St. Fortuńskiego kilku motocykli ze światowej czołówki, z 

których czerpano inspirację. Nomen omen niezbyt fortunnie lampę przednią 

wzięto wprost od Triumpha a niefortunnie dlatego, że kształt a nawet 

wykorzystane elementy dekoracyjne od dłuższego czasu były swego rodzaju 

znakiem rozpoznawczym Triumpha i choć to w sumie tylko kilka blach to 

właśnie to podobieństwo przyczyniło się potężnie do przezywania Junaka przez 

dziesięciolecia "kopią Triumpha", mimo oczywistego braku jakichkolwiek 

innych cech wspolnych tych motorów. 

 

Ponieważ okres od opracowania projektu do wprowadzenia go do produkcji 

trwał 4 lata, w okresie tym opuściła mury fabryki bliżej nieznana ilość Junaków 

wyposażonych w ten nowy rodzaj lampy. Prócz prototypów z 1957 

zabudowanych na wczesnych M07 widocznych na fotografii musiały między 

1957 a 1961 powstawać także inne, wystawowe, testowe - jak choćby ten z nr. 

06094 przedstawiony do testów redakcji tyg. "Motor" czy te, których "testerem" 

był inż. Kochanowski. Śladem po tych egzemplarzach są pojawiające się tu i 

ówdzie obudowy lampy w różnych wariantach wykonania odbiegających od 

typowego, stosowanego od chwili podjęcia produkcji seryjnej.  

 

Podobnie ma się zresztą sprawa z głębokimi błotnikami wykonywanymi metodą 

dospawania boczków do płytkich błotników M07 choć w tym przypadku nie 

można na razie wykluczyć, że tą metodą mogły być także wykonywane błotniki 

w poczatkowej seryjnej produkcji. 

Pewien brak zdecydowania co do ostatecznego rozwiązania szczegółów lampy 

widać także przecież w nieco wyprzedzającym historię pierwszym wydaniu 

katalogu części dla Junaka M10 gdzie obudowa występuje jako trzyczęsciowa 

wraz z osłonami lag. Znane są także warianty złożone z 4 elementów z 

niedzieloną dolną częścią obudowy. 

 

 

 

W pierwotnej wersji lampy typu M10 zaprojektowano także nową ramkę 

reflektora - z "daszkiem" nadającym sylwetce motoru nieco "drapieżny" wygląd, 

jak to wówczas było w modzie, jednak ramki te montowane były zasadniczo 

głównie w Junakach przeznaczonych na eksport chociaż przecież nie wyłącznie 

ponieważ spotykane są także w kraju:) W pozostałych ramki pozostały typowe.