POLITYKA ENERGETYCZNA 

UNII EUROPEJSKIEJ 

dr Tomasz Kubin 

Uniwersytet Śląski w Katowicach   

Podstawy traktatowe 

polityki energetycznej UE 

Szczegółowe kwestie polityki energetycznej UE – wiele 

aktów prawa pochodnego. Brak jest tutaj jednego 

aktu, który regulowałby tę politykę kompleksowo. 

Część tych regulacji ma zastosowanie stricte do 

energetyki zaś część dotyczy innych sektorów 

gospodarki powiązanych z energetyką.    

 
 

Zgodnie z art. 4 ust. 2 pkt i) TFUE energia należy 

do tzw. kompetencji dzielonych UE i państw 

członkowskich 

 
 

Podstawy traktatowe 

polityki energetycznej UE 

Tytuł XXI (Energetyka), art. 194 ust. 1 TFUE:  
 

 „W ramach ustanowienia i funkcjonowania rynku wewnętrznego 

oraz z uwzględnieniem potrzeby zachowania i poprawy 

środowiska naturalnego, polityka UE w dziedzinie energetyki, 

w duchu solidarności między państwami członkowskimi ma na 

celu:  

a) zapewnienie funkcjonowania rynku energii;  
b) zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii;  
c) wspieranie efektywności energetycznej i oszczędności 

energii, jak również rozwoju nowych i odnawialnych form 

energii; oraz  

d) wspieranie wzajemnych połączeń między sieciami energii”. 

  

Podstawy traktatowe 

polityki energetycznej UE 

W ramach polityki gospodarczej UE, na podstawie 

art. 100 ust. 1 TFUE,  

 „ [...] Rada na wniosek Komisji, może w duchu 

solidarności między Państwami Członkowskimi, 
postanowić o środkach stosownych do sytuacji 
gospodarczej, w szczególności w przypadku 
wystąpienia poważnych trudności w zaopatrzeniu 
w niektóre produkty, zwłaszcza w obszarze 
energii”. 

 
 

Polityka energetyczna UE – 

uwarunkowania 

• zmiany klimatu i ochrona środowiska naturalnego; 
• malejące zasoby własne surowców energetycznych; 
• uzależnienie od importu źródeł energii; 
• bezpieczeństwo i stabilność dostaw; 
• wpływ cen energii na konkurencyjność przemysłu w UE; 
• ceny energii akceptowalne dla konsumentów 

indywidualnych; 

• ceny energii zapewniające jej producentom środki na 

inwestycje; 

• różnice w strukturze źródeł energii i interesów 

pomiędzy państwami członkowskimi UE. 
 
 
 

Polityka energetyczna UE –  

kilka danych statystycznych 

• UE konsumuje ok. 13,8 % energii zużywanej na 

świecie; 

• UE wytwarza ok. 6,5% energii produkowanej 

na świecie; 

• Ponad 53% energii zużywanej w UE pochodzi z 

importu;  

• UE emituje ok. 12,6% światowej emisji CO2 

(Chiny – ok. 23,5%, USA – ok. 17,6%); 

• Polska importuje ok. 33,7% zużywanej energii. 

 
 

Polityka energetyczna UE –  

procentowy udział zużywanej energii wg. źródła w UE i w Polsce 

 

Źródło energii 

UE 

Polska 

Ropa naftowa 

35 

26 

Gaz 

24 

12 

Paliwa stałe 

17 

54 

Energia atomowa 

14 

0 

Źródła odnawialne 

10 

8 

Polityka energetyczna UE –  

główne kierunki działań 

• oszczędzanie energii; 
• budowa wspólnego rynku energii; 
• rozwój i promocja odnawialnych źródeł energii; 
• modernizacja i rozwój sieci energetycznych; 
• działania na rzecz interesów konsumentów energii (łatwa 

zmiana dostawcy, przejrzyste i zrozumiałe faktury, 

możliwość kontrolowania zużycia energii itp.); 

• bezpieczeństwo (dostaw i funkcjonowania podmiotów 

wytwarzających energię); 

• rozwój technologii niskoemisyjnych; 
• zaangażowanie międzynarodowe UE mające na celu 

zapewnienie dostaw źródeł energii . 

Polityka energetyczna UE –  

aktualne działania 

Tzw. 

Trzeci Pakiet Energetyczny

 -  

- wszedł w życie w marcu 2011 r. i obejmuje: 
 
• dwie dyrektywy tzw. rynkowe; 
• dwa rozporządzenia tzw. przesyłowe; 
• rozporządzenie ustanawiające Agencję ds. 

Współpracy Organów Regulacji Energetyki.  

Polityka energetyczna UE –  

aktualne działania 

Trzeci Pakiet Energetyczny

: 

• dokończenie procesu budowania jednolitego, 

konkurencyjnego rynku energii; 

• liberalizacja i rozwój konkurencji na rynkach energii 

elektrycznej i gazu; 

• poprawa standardu usług i bezpieczeństwa dostaw nośników 

energii;  

• większa przejrzystość rynków detalicznych i wzmocnienie 

przepisów dotyczących ochrony konsumentów; 

• skuteczniejszy nadzór regulacyjny prowadzony przez 

niezależne krajowe organy regulacyjne. 

Polityka energetyczna UE –  

aktualne działania 

Pakiet energetyczno-klimatyczny (2008 r.): 

3x20 

1. Redukcja zużycia energii o 20% 
2. Wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych 

do 20% 

3. Redukcja emisji gazów cieplarnianych o 20% 
 

do roku 2020 

  

 

 

Pakiet energetyczno-klimatyczny –  

Polska

 

 

Obecnie ok. 8% energii zużywanej w Polsce 

pochodzi ze źródeł odnawialnych (wytwarzane 
jest w Polsce ok. 7,4%).  

W ramach pakietu energetyczno-klimatycznego 
do 2020 r. udział ten powinien wzrosnąć do 15%.  
 

Polityka energetyczna UE –  

aktualne działania 

Bezpieczeństwo dostaw

 gazu ziemnego: 

Rozporządzenie PE i Rady (UE) 994/2010 w sprawie środków 

zabezpieczających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego.  

Jego celem jest zapobieganie oraz łagodzenie potencjalnych 

skutków kryzysu spowodowanego przerwaniem dostaw gazu. 

M.in. określa trzy rodzaje sytuacji kryzysowej: „stan wczesnego 

ostrzeżenia”, „stan alarmowy” i „stan nadzwyczajny”. W 
sytuacji zagrożenia państwa członkowskie muszą zapewnić 
transgraniczną dostępność własnej infrastruktury przesyłowej 
i pojemności magazynowych.