background image

Choroby wirusowe w ciąży 

background image

Okres ciąży wiąże się z 

przestrojeniem układu 
odpornościowego przede 
wszystkim  w zakresie 
odpowiedzi komórkowej, przy 
zachowanych, praktycznie 
niezmienionych mechanizmach 
odpowiedzi humoralnej. 
Zmiany te ze względu na rolę 
odpowiedzi komórkowej w 
odporności przeciwwirusowej 
mogą zwiększać ryzyko infekcji 
wirusowych i/lub nasilić ich 
rozwój. 

 

background image

ODPORNOŚĆ U KOBIET W CIĄŻY 

 

zmiana układu odpornościowego w zakresie 

odpowiedzi komórkowej 

przy niezmienionych mechanizmach  

odpowiedzi humoralnej 

 
 
 

wzrost infekcji wirusowych 

i/lub nasilenie ich rozwoju 

 

 

background image

Układ odporności ukształtował się 

 w procesie ewolucji w złożony 
 i elastycznie reagujący na zagrożenia system 
składający się z: 

• odporności wrodzonej (naturalnej) 
• odporności nabytej 

 

Ciąża z immunologicznego punktu widzenia 

jest przeszczepem, który wyindukował 
tolerancję lub aktywną supresję odpowiedzi 
immunologicznej na antygeny płodu. 

background image

Nie następuje odrzucenie 

 odrębnego antygenowo „alloprzeszczepu” – 

płodu  

równowaga biologiczna 

 

background image

System immunologiczny 

ciężarnej 

wzrost zawartości: 

• limfocytów T 
• monocytów 
• makrofagów 
• granulocytów 
• komórek tucznych 

 

background image

Zmiany w układzie odpornościowym 

 u kobiet w ciąży w wyniku działania niektórych hormonów: 

• PROGESTERON -- hamuje aktywność limfocytów T 
• ESTROGENY-- pobudzają funkcję komórek supresorowych, 

zwiększają zawartość neutrofili 

• PROSTAGLANDYNY–  PGE

2

 hamują aktywację limfocytów T 

• GONADOTROPINA KOSMÓWKOWA – hamuje komórki NK*, 

nasila proliferację limfocytów T 
 

*Komórki NK (Natural Killers) – komórki limfoidalne wywodzące się ze 

szpiki 

 

background image

Postępy immunodiagnostyki, 

biologii molekularnej, 
farmakoterapii oraz coraz to 
nowsze i doskonalsze metody 
diagnostyki prenatalnej 
wzbogacają wiedzę o rodzaju i 
częstości infekcji wirusowej w 
ciąży oraz o jej negatywnych 
skutkach dla matki i płodu, a 
także możliwości ich terapii. 

 

background image

W ciągu ostatnich kilku lat znacznie zwiększyła się 

liczba danych dotyczących możliwych skutków 

infekcji wirusowych w ciąży i nowych ich 

możliwości leczenia. We wszystkich rodzajach 

infekcji wirusowych, poważne konsekwencje dla 

płodu lub noworodka wiążą się bezpośrednio z 

przechodzeniem infekcji od matki do płodu, 

bardzo istotnym elementem jest to, w którym 

tygodniu ciąży nastąpiła infekcja. 

 

background image

TORCH 

Obejmuje grupę infekcji mających wpływ na rozwój 

płodu i przebieg ciąży: 

 
TToxoplasmosis,  
O= Other infections microorganisms,  
R= Rubella,  
C= Cytomegaliosis,  
H= Herpes simplex  

 

background image

Toksoplasmoza 

Toxoplasma gondii 

background image

Toksoplasmoza to antropozoonoza wywoływana przez 

pierwotniaka Toxoplasma gondii. 

• Zakażenie u ciężarnej lub 

płodu następuje po okresie 

inkubacji 

od 5-18 dni. 

 

• Przebieg choroby jest często 

asymptomatyczny

,a 

powiększenie węzłów 

chłonnych jedynym objawem. 

background image

Toksoplasmoza 

Toxoplasma gondii 

Ryzyko transmisji dopłodowej wzrasta w zależności od 

czasu trwania ciąży: 

 
• I trymestr – 25% 
• II trymestr – 50% 
• III trymestr - 65% 

background image

Toksoplasmoza 

Toxoplasma gondii 

Odsetek płodów ze stwierdzonymi objawami 

toxoplasmozy wrodzonej maleje wraz z wiekiem 
ciążowym: 

• I trymesrt – 75% 
• II trymestr – 55% 
• III trymestr < 50% 
 
Pomiędzy 

10-20 tygodniem ciąży 

zarażenie u 

ciężarnej związane jest z największymi 
powikłaniami płodowymi. 

background image

Toksoplasmoza 

Toxoplasma gondii 

Obraz kliniczny wrodzonej toxoplasmozy jest 

bardzo zróżnicowany. Najczęściej występują: 

  hypotrofia 

  małogłowie 

  małopłytkowość 

  hepato- i splenomegalia 

 

background image

Toksoplasmoza 

Toxoplasma gondii 

W rzadkich przypadkach występuje 

triada SABINA-PINKERTONA: 

1. wodogłowie lub małogłowie, 
2. zapalenie siatkówki, 
3. zwapnienia śródmózgowe oraz opóźnienie 

rozwoju umysłowego i fizycznego dziecka. 

 

background image

 

Diagnostyka zarażenia w okresie ciąży : 

 

A. u ciężarnej: 

1. Zakażenie przebyte 
• obecność przeciwciał IgG skierowanych przeciwko                 

antygenom cytoplazmatycznym  i  błonowym T. gondii  

2.  Zakażenie aktualne „świeże”: 
• obecne swoiste p-ciała IgM w surowicy matki o wysokim 

mianie serokonwersji, 

• znaczący wzrost (4-krotny) miana p-ciał IgG i IgM w 

surowicy matki, pobranej dwukrotnie w odstępnie 3-4 
tygodni, 

• obecne specyficzne p-ciała w klasie IgA i IgE 

background image

Diagnostyka zarażenia w okresie ciąży : 

B. u płodu : 

• badania USG  
• ocena  krwi  płodu  

(kordocenteza)-- zarażenie 
płodu   potwierdza  
obecność przeciwciał  IgM, 
IgA lub IgE  po 20 tygodniu 
ciąży, 

• ocena materiału 

genetycznego 
(amniopunkcja) 

Objawy ultrasonograficzne 

sugerujące toksoplazmozę 
wrodzoną: 

• poszerzenie komór mózgu, 
• małogłowie, 
• zwapnienia 

wewnątrzczaszkowe lub 
wewnątrzwątrobowe, 

• wodobrzusze, 
• obrzęk płodu, 
• hiperplacentoza 

background image

Diagnostyka zarażenia w okresie ciąży : 

C. u noworodka: 

• obecne swoiste p-ciała 

IgM, IgG i IgA w krwi 
pępowinowej, 

• wykrycie   

pierwotniaków w 
łożysku przy użyciu 
techniki PCR 

 

Objawy u noworodka sugerujące 

toksoplazmozę wrodzoną: 

• wysypka, 
• gorączka, 
• wodogłowie, 
• powiększenie wątroby i śledziony, 
• żółtaczka, 
• wodobrzusze, 
• zapalenie siatkówki i naczyniówki oka, 
• napady drgawkowe, 
• opóźnienie rozwoju psychoruchowego 

background image

Toksoplasmoza 

Toxoplasma gondii 

Objawy kliniczne  

wrodzonej toksoplazmozy u noworodka 

 mogą być widoczne przy urodzeniu,  

albo ujawniają się w okresie późniejszym. 

background image

BADANIA DODATKOWE 

W ocenie wyników badań serologicznych  

wykonywanych w kierunku toksoplazmozy należy 
pamiętać, że: 

• p-ciała IgM 

pojawiają się już w ciągu 10 dni po 

zakażeniu i pozostają w podwyższonym mianie 
przez okres 6 miesięcy, nawet w 7-12 lat po 
zarażeniu. 

• p-ciała IgG 

pojawiają się w ciągu 2 tygodni po 

zakażeniu i pozostają przez całe życie. 

background image

RUTYNOWA DIAGNOSTYKA 

TOKSOPLAZMOZY 

Wyniki badań serologicznych 

  Wykrywanie 

       swoistych                            

przeciwciał 

klasy IgG                   klasy IgM 

                 

 różnicowanie  

                                                          

inwazja przewlekła             inwazja ostra 

background image

TRUDNOŚCI DIAGNOSTYCZNE 

• jednoczesna obecność p-ciał IgG i IgM 
• wysoka czułość odczynów diagnostycznych 
• wykrywanie swoistych IgM po miesiącach od 

zakażenia 

 

background image

METODY  DIAGNOSTYCZNE 

 U  KOBIET  W CIĄŻY 

 

wczesne rozpoznanie ostrej inwazji pierwotnej 

  

badanie awidności p-ciał toksoplazmowych klasy IgG 

 

(za pomocą odczynu immunofluorescencji pośredniej (OIF) – Hedman, 1989 

r.) 

 

background image

RÓŻNICOWANIE  PRZECIWCIAŁ IgG 

  

 niska awidność            wysoka awidność 

(<0.200)                          (> 0.300) 

                                      

    inwazja  ostra             inwazja przewlekła                 

(w ciągu ostatnich 4-m-cy)    ( ponad 4 m-ce ) 

                                                      

                                               niezależnie od miana 

 

 

 

        p-ciał toksoplazmowych IgG  

 

 

 

 

i obecności IgM swoistych 

background image

WYSOKI WSKAŹNIK AWIDNOŚCI  

W I TRYMESTRZE CIĄŻY 

 

 

  

zarażenie przed zajściem w ciążę 

  płód bez ryzyka toksoplazmozy 

wrodzonej 

background image

NISKI WSKAŹNIK AWIDNOŚCI IgG 

oraz IgM + w  II  połowie ciąży 

oznacza 

  

zarażenie zaawansowane,  

    nabyte po poczęciu 

 ryzyko zarażenia płodu 

 

background image

Toksoplasmoza 

Toxoplasma gondii 

Miano p-ciał wyraża się w 

jednostkach 

międzynarodowych/ml surowicy

 

Podstawą do przeliczeń jest międzynarodowy standard 

surowicy toksoplazmozowej otrzymany w States 
Serum Institut w Kopenhadze. 

background image

TOKSOPLAZMOZA OSTRA 

 

wzrost odsetka przeciwciał 

 o wysokiej awidności 

w badanych próbkach surowicy krwi  w 

odstępie kilku tygodni. 

background image

 

LECZENIE TOKSOPLAZMOZY 

 

U kobiet  z potwierdzonym pierwotnym zarażeniem w czasie 

ciąży, lekiem  z  wyboru jest 

spiramycyna (Rovamycyna) 

dawka 3 g (6-9 mln j)/24 godz. w 3 dawkach.  

Leczenie w cyklach 3-tygodniowych z 2–tygodniową przerwą, 

aż do porodu

U ciężarnych w II i III trymestrze można stosować również 

Fansidar p.o. 

w dawkach 2 tabl. na tydzień, w czasie kolacji 

przez 6-8 tygodni. 

Należy uzupełnić kwas foliowy i kontrolować morfologię krwi!! 

background image

Parwowirus B19 

background image

ZAKAŻENIA PARWOWIRUSOWE 

Jedynym patogennym parwowirusem dla człowieka 

jest Parwowirus B19 wykazujący powinowactwo do 
krwinek czerwonych.  

• Drogami zakażenia jest wydzielina dróg 

oddechowych lub krew.  

• Objawy kliniczne to: gorączka, bóle gardła i mięśni, a 

po około 2 tygodniach na twarzy pojawia się rumień, 
a następnie zmiany skórne obejmują całe ciało. 

 

background image

Parwowirus B19 

• W przypadku zakażenia matki wiremia 

dotyczy płodu w 40-60% przypadków. 

• Zakażenie parwowirusem B19 w pierwszym 

trymestrze zwiększa ryzyko poronienia 
samoistnego ( 10%). 

• Parvovirus B 19 jest patogenny dla płodu 

przez całą ciążę. 

background image

Parwowirus B19 

• Wady wrodzone związane z zakażeniem parwowirusem 

dotyczą narządu wzroku. 

• Zakażenie parwowirusem stanowi najczęstszą przyczynę 

nieimmunologicznego obrzęku płodu, który dotyczy 
szczególnie płodów 

między 11-18 tygodniem ciąży. 

•  Konsekwencją tego może być niedotlenienie tkanek, 

niewydolność krążenia, wodobrzusze i następowy zgon 
wewnątrzmaciczny. 

 

background image

DIAGNOSTYKA I LECZENIE 

• W przypadku podejrzenia zakażenia parwowirusem 

należy określić miano stężeń swoistych przeciwciał 
skierowanych przeciwko niestrukturalnym białkom 
parwowirusa NS w klasie IgG i IgM

• Ciężarne z ujemnym wynikiem są wrażliwe na 

zakażenie. 

• Dodatni wynik IgG świadczy o trwałej odporności.  
• Obecność przeciwciał IgM przemawia za świeżą 

infekcją
 

background image

Stwierdzenie dodatnich przeciwciał IgM 

 
 
 
 
 
 
 

oznaczenie stężenia 

alfa-fetoproteiny w 
surowicy krwi matki 

podwyższone wartości 

świadczyć mogą o 
zakażeniu. 

konieczna wnikliwa 
 diagnostyka 
ultrasonograficzna 
( w odstępach 
 kilkudniowych 
przez 8 tygodni) 

background image

Parwowirus B19 

• Nie ma specyficznego leczenia infekcji parwowirusowych. 

Jedyne leczenie to leczenie objawowe.  

• W obrzęku uogólnionym płodu – wskazane wykonanie 

kordocentezy diagnostycznej i oznaczenie morfologii krwi 
płodu. 

• W przypadku znacznej niedokrwistości należy rozważyć 

transfuzję wewnątrzmaciczną ME.

 Skuteczność leczenia 

jednorazową transfuzją jest bardzo wysoka i wynosi 80-95%. 

 

background image

Wirus różyczki (Rubeola) 

background image

Wirus różyczki 

• Wirus rozprzestrzenia się przez bezpośredni kontakt z chorym. 
• Wiremia pojawia się po 7-9 dniach po ekspozycji na wirus. 
• Okres wylęgania wynosi 14-21 dni. 
• U 30% ludzi przebiega bezobjawowo. 
• Chora osoba zaraża 5 dni przed i 6 dni po pojawieniu się 

wysypki. 

background image

Wirus różyczki 

• Objawy prodromalne: złe samopoczucie, gorączka, bóle 

głowy, zapalenie spojówek, powiększenie węzłów karkowych, 
potylicznych i za uszami. 

• Wysypka pojawia się najpierw na twarzy i  klatce piersiowej, 

następnie na innych częściach ciała. 

• Wysypka zanika po 3 dniach w kolejności pojawiania się. 

 

background image

Wirus różyczki 

Objawy zakażenia wrodzonego: 
• obustronna głuchota typu 

odbiorczego, 

• opóźnienie rozwoju psychicznego, 
• wady serca (przetrwały przewód 

tętniczy, zwężenie tętnicy płucnej), 

• wady narządu wzroku (zaćma, 

retinopatie, małoocze), 

• opóźnienie wzrostu 

wewnątrzmacicznego. 

background image

Wirus różyczki 

• Ryzyko różyczki wrodzonej jest odwrotnie 

proporcjonalne do wieku ciążowego. 

• We wczesnej ciąży wskaźnik zakażenia płodu jest 

wysoki (prawie 100%), maleje do 2 tygodnia i rośnie 
w okresie okołoporodowym. 

• Zakażenie przed 12 tygodniem może prowadzić do 

wad wrodzonych serca i głuchoty, pomiędzy 13 i 16 
tygodniem ciąży ryzyko wynosi 30%, po 17 tygodniu 
ryzyko to jest minimalne. 

• Ryzyko różyczki wrodzonej przy reinfekcji wynosi 

mniej niż 5 %. 

background image

Wirus różyczki 

Różyczka u kobiety ciężarnej jest wskazaniem do domięśniowego 

podania 

hiperimmunoglobuliny.  

Kobiety, które nie chorowały na różyczkę lub mają niskie miano 

przeciwciał poszczepiennych powinny w okresie rozrodczym 
dokonać szczepienia przynajmniej 3 miesiące przed 
planowanym zajściem w ciążę. 

 

background image

Wirus cytomegalii CMV 

background image

Wirus cytomegalii CMV 

Cytomegalovirus (CMV): 

• powszechnie występuje w populacji ludzkiej, 
• większość o przebiegu bezobjawowym, u 10% rozwija się 

zespół mononukleozopodobny, 

• najczęstsza przyczyna zakażeń wewnątrzmacicznych płodu,  
• 1% noworodków ulega zakażeniu w okresie perinatalnym, 

następstwem czego są opóżnienie w rozwoju umysłowym 
oraz zaburzenia widzenia i słuchu. 

background image

Wirus cytomegalii CMV 

należy do rodziny Herpesviridae – HHV5 

(wirusy typu DNA) 

 

                    

zakażona komórka z wtrętami  

wewnatrzjądrowymi  

I wewnątrzcytoplazmatycznymi. 

background image

ZAKAŻENIE CMV 

1. W okresie wczesnego dzieciństwa, dojrzewania i 

rozrodczym poprzez: 

kontakty seksualne, 

drogą kropelkową, 

krew i preparaty krwiopochodne, 

2. W okresie ciąży i  porodu (3- 5% przypadków) 

poprzez: 

wydzielinę pochwową, szyjkową, łożysko, błony 
płodowe, płyn  owodniowy, 

3. W okresie laktacji poprzez :zakażone mleko  

 

background image

Wirus cytomegalii CMV 

Zakażenie CMV w ciąży może być:  
• pierwotne, 
• nawrotowe, 
• reaktywacją zakażenia, 
• nadkażeniem innym szczepem. 

background image

ZAKAŻENIE PŁODU 

 

 

wiremia matki 

 

 

przejście bariery łożyskowej z jej uszkodzeniem, 

replikacja wirusa (w jamie ustno-gardłowej) i 

przeniesienie drogą krwionośną do narządów 

docelowych-nerek  

  przebieg bezobjawowy  

  

 

zespół wrodzonej cytomegalii 

background image

PIERWOTNE ZAKAŻENIE CMV 

W I połowie ciąży: 

• wady,  
• niska masa urodzeniowa,  
• zwapnienia śródczaszkowe,  
• małogłowie 

W II połowie ciąży: 

• ostra choroba z lokalizacją narządową- zapalenie 

wątroby, płuc,  

• plamica,  
• małopłytkowość 

background image

NAWROTOWE ZAKAŻENIA U MATKI 

Mniej niebezpieczne dla płodu, bo  przeciwciała mają  

działanie  ochronne  przy obecności p-ciał IgG - 
zakażenie bezobjawowe. 

 
 

ZAKAŻENIA ŚRÓD- i POPORODOWE 

(55%) 

Przebieg bardzo łagodny lub bezobjawowy-zapalenie  

płuc, upośledzenie  funkcji wątroby. 

background image

Wirus cytomegalii CMV 

Objawy kliniczne zakażenia CMV: 
• gorączka, 
• uczucie zmęczenia,  
• ból głowy, mięśni, 
• kaszel, 
• powiększenie węzłów chłonnych szyi, 
• rzadko powiększenie wątroby 

 

90% zakażeń przebiega bezobjawowo!!! 

background image

DIAGNOSTYKA SEROLOGICZNA 

• IgM (+)  - świeże zakażenie (obecne p-ciała 

w krążeniu) 

• IgG (+)   - przebyte lub świeże zakażenia 
• wzrost IgG od stężeń niskich do wysokich w 

ciągu 2-3 tygodni    nawrót choroby

 

 

 

background image

BADANIE LABORATORYJNE 

• WBC- wzrost liczby limfocytów, 
• obecność atypowych limfocytów 

(mononukleary), 

• zmniejszenie liczby płytek krwi 

background image

 INNE BADANIA 

• ocena funkcji wątroby, 
• hodowla wirusa, 
• wykrywanie DNA wirusa (PCR) 
• badanie USG płodu: mało lub wielowodzie, wodobrzusze płodu, porażenie 

jelit, uogólniony obrzęk płodu, IUGR, hepato i splenomegalia, małogłowie, 
zwapnienia śródczaszkowe, powiększenie komór mózgu  

                   

 podejrzany obraz USG   

  

 

    

             
 badanie krwi płodu  
             
p-ciała anty- CMV, morfologia, wydolność wątroby, ew. hodowla wirusa z 
płynu owodniowego 
              
potwierdza zakażenie, nie chorobę. 

background image

LECZENIE CMV 

1. Brak swoistego leczenia zakażenia u płodu. 
2. Objawowe u ciężarnych + szeroka 

profilaktyka (swoista 

globulina 

hiperimmunizowana anty-CMV

). 

background image

Infekcja ludzkimi wirusami rodzaju 

Herpes 

background image

Infekcja ludzkimi wirusami rodzaju 

Herpes 

• Herpes simplex typ 1 HSV1 
• Herpes simplex typ 2 HSV2 
• Varicella Zoster Virus VZV 
• Wirus Epsteina-Barr EBV 
• Wirus cytomegalii CMV 
• Ludzki wirus rodzaju Herpes typ 6 HHV 6 
• Ludzki wirus rodzaju Herpes typ 7 HHV 7 

background image

Herpes simplex typ 1 HSV1 
Herpes simplex typ 2 HSV2 

background image

Wirus opryszczki zwykłej 

• Częstość objawowej opryszczki narządów płciowych w 

populacji ciężarnych wynosi 

2-5%, 

natomiast bezobjawowej 

0,2-7,4%.  

• Większość zakażeń u ciężarnych jest wynikiem nawrotów 

infekcji. 

• Częstość zakażeń rośnie wraz z wiekiem ciążowym. 
• Przeniesienie HSV z matki na płód następuje drogą: krwi 

przez łożysko, wstępującą przy przedwczesnym pęknięciu 
błon płodowych lub przez kontakt bezpośredni płodu z 
zainfekowaną wydzieliną dróg rodnych podczas porodu 
 

 

background image

Wirus opryszczki zwykłej 

• Pierwotna opryszczka płciowa pojawiająca się do 20 tygodnia wiąże się z 

częstszym występowaniem

poronienia samoistnego 

50% przyp. 

porodu przedwczesnego 

małej masy urodzeniowej noworodka 

30% przyp. 

obumierania płodu 

wad wrodzonych płodu: blizny, zwapnienia lub pęcherzyki na skórze, 
małogłowie, wodogłowie, ogniska martwicy w mózgu i móżdżku, 
zwapnienia wewnątrzczaszkowe, małoocze, powiększenie wątroby i 
śledziony, zapalenie siatkówki i naczyniówki, wady układu kostno-
stawowego. Wady OUN i mięśniowo-szkieletowego stwierdza się u 10 % 
noworodków. 
 

background image

Wirus opryszczki zwykłej 

• Możliwość przeniesienia zakażenia z matki na płód w trakcie 

porodu wynosi 40-50% przy infekcji pierwotnej i 0-5% przy 
infekcji nawrotowej. 

• Infekcja HSV u noworodka ujawnia się ok. 8-12 dni od porodu 

w postaci kłopotów z karmieniem, spadek masy ciała, 
gorączka. W 25% przypadków infekcja ograniczona jest do 
skóry, oczu i jamy ustnej, a w 75% dotyczy narządów 
wewnętrznych. 

background image

DIAGNOSTYKA INFEKCJI 

• Izolacja wirusa z hodowli tkankowej 
• Reakcja łańcuchowa polimerazy PCR w amplifikacji 

DNA wirusowego 

• Biopsja kosmówki 
• Kordocenteza 

background image

Wirus opryszczki zwykłej 

Leczenie: 
1.

zakażenie pierwotne 

Acyklowir

 200 mg 5 x dz. przez 7 - 10 dni, 

Walacyklowir

 2 x 500 mg lub 

Famcyklowir

 2 x 250 mg przez 

7 - 10 dni. 

2.

zakażenie nawrotowe – leczenie po 36 tygodniu ciąży ( 
zmniejsza częstość występowania nawrotów, zakażenia 
noworodków i częstość cięć cesarskich ) 

Acyklowir

 400 mg 2 x dz.  

 

background image

 

Varicella Zoster Virus VZV 

 

background image

OSPA WIETRZNA, PÓŁPASIEC 

(VARICELLA ZOSTER VIRUS ) 

Wirus Varicella-Zoster  
należy do wirusów Herpesviridae. 
 
Zakażenie pierwotne wywołuje ospę wietrzną. 
90% zachorowań dotyczy dzieci w wieku 1-14 lat. 
95% dorosłych jest uodpornionych. 

 

background image

OSPA WIETRZNA, PÓŁPASIEC 

(VARICELLA ZOSTER VIRUS ) 

Objawy kliniczne: 

• Czas inkubacji 14-21dni 
• Objawy prodromalne: 

• Zmęczenie 
• Gorączka - występuje tak 

długo, jak pojawiają się 
nowe zmiany skórne. 

• Swędząca wysypka na: 

tułowiu, twarzy, kończynach, 
błonie śluzowej ust i gardła 

 

 

Zmiany na skórze i błonach 

śluzowych, powstałe na skutek 
infekcji śródbłonka naczyń 
włosowatych, prowadzą do 
zwyrodnienia, wysięku płynu i 
powstania pęcherzyków.  

Zmiany skórne ewoluują i pojawiają 

się nowe w ciągu 2-4 dni. 

Widoczne są wszystkie ich stadia: 

plamy, grudki, pęcherzyki, krosty 
i strupy. 

 

background image

OSPA WIETRZNA, PÓŁPASIEC 

(VARICELLA ZOSTER VIRUS ) 

Powikłania 
Choroba przebiega łagodnie u dzieci natomiast u 

dorosłych występuje możliwość powikłań w postaci: 

• zapalenia płuc,  
• zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, 
• rzadko zespół Rey’a lub Guillain-Barre. 

 

background image

Ciężarna a ospa wietrzna 

• Rozpoznanie na podstawie objawów klinicznych i 

przeprowadzonego wywiadu. 

• Zakażone matki należy poddać badaniu USG w 

18-ym i 28-ym 

tygodniu ciąży

 w celu wykluczenia wad płodu (małogłowie, 

wady kończyn).  

• Najpoważniejsze uszkodzenia, wady wrodzone dotyczą 

płodów, których matki zakaziły się 

przed 20 tygodniem ciąży

 

(1-2%). 

background image

Zakażenie matki 

wcześniej niż 5 dni

 przed 

porodem nie ma istotnego znaczenia dla 

płodu, prawdopodobnie:  

 

przeciwciała p-ospie wietrznej 

 
 
 
 

przeniesione do płodu 

 
 

 

background image

Ciężarna a ospa wietrzna 

Zakażenie matki 

5 dni przed porodem lub 3 dni po

 

porodzie stanowi istotne zagrożenie dla płodu. 

Noworodkowa ospa wietrzna objawia się zapaleniem 

płuc, zmianami skórnymi. Występuje u 50% dzieci 
zakażonych w pierwszych 10 dniach po urodzeniu, u 
30% jest przyczyną ich śmierci. 

Noworodek powinien otrzymać 

immunoglobulinę VZIG. 

background image

Ciężarna a ospa wietrzna 

• Kobieta ciężarna, która miała kontakt z ospą 

wietrzną, a nie chorowała w dzieciństwie 
powinna otrzymać i.m. w ciągu 96 godzin 

625 j. globuliny odpornościowej p-varicella-
zoster (VZIg). 

• W przypadku zachorowania na ospę 

wietrzną należy podać 

Acyclovir (Zovirax, 

Heviran)

 

w dawce: 800 mg p.o. 4/dobę lub 

10 mg/kg mc i.v. co 8 godz. przez 5 dni.  

 

background image

Ciężarna a ospa wietrzna 

Kobiety, które nie chorowały na ospę wietrzną powinny 

przed zajściem w ciążę, w okresie rozrodczym 

dokonać szczepień. 

 

background image

Półpasiec 

Półpasiec - którego przyczyną jest reaktywacja wirusa VZV, jest 

chorobą rzadką w ciąży. W obrazie klinicznym pojawiają się w 
obszarze nerwu trójdzielnego lub nerwów międzyżebrowych 
parestezje, ból i wykwity skórne. Objawom tym towarzyszy 
gorączka, ból głowy i złe samopoczucie. 

Leczenie jest objawowe, a w przypadkach cięższych stosuje się 

acyklovir (Zovirax, Heviran). 
 

background image

Wirus Epsteina-Barr EBV 

background image

Wirus Epsteina-Barr EBV 

Przynajmniej 95% kobiet w ciąży ma serologiczne 

znamiona przebytej infekcji. 

Okres wylęgania wynosi od 3 do 7 tygodni. 
Ponad 50% infekcji przebiega bezobjawowo. 
Typowe objawy to: 
• gorączka, 
• zapalenie gardła, 
• powiększenie węzłów chłonnych, głównie szyi 
• złe samopoczucie, bóle głowy, powiększenie 

śledziony, bóle mięśniowe, brak apetytu 
 

background image

Wirus Epsteina-Barr EBV 

Powikłania: 

• zapalenie wątroby o gwałtownym przebiegu, 
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, 
• zapalenie mięśnia sercowego, 
• zwężenie dróg oddechowych, 
• zespół Guillain- Barre, 
• zespół Reye’a, 
• zaburzenia hematologiczne, 
• zespoły limfoproliferacyjne. 

background image

Wirus Epsteina-Barr EBV 

Pierwotna infekcja EBV w ciąży jest rzadka i w ponad 50 

% przypadków ma charakter subkliniczny. 

Reaktywacja występuje głównie w I trymestrze ciąży. 
Testy serologiczne: 
• Miano IgM 1/224 i wyższe w odczynie Paul-Bunnella          

pierwotne zakażenie. 

Postępowanie z chorą ciężarną jest objawowe. Po 

kontakcie z chorym należy rozważyć podanie 
hiperimmunizowanej gamma globuliny. 

background image

 

Ludzki wirus rodzaju Herpes typ 6 HHV 6 
Ludzki wirus rodzaju Herpes typ 7 HHV 7 

 

 
 
 

HHV 6 

background image

HHV 6 

• Wywołuje gorączkę trzydniową. 
• Rzadko w ciąży. 
• Nie ustalono czy może być przyczyną zakażenia 

wewnątrzmacicznego lub okołoporodowego. 

background image

Infekcja wirusem ludzkiego brodawczaka 

HPV 

background image

Infekcja wirusem ludzkiego 

brodawczaka HPV 

Odsetek ciąż powikłanych infekcją HPV waha się od 8,7 % do 34,6 

%. 

Diagnostyka infekcji HPV: 
• ocena makroskopowa 
• badanie kolposkopowe 
• badanie cytologiczne 
• badanie histologiczne 
• badanie immunocytohistologiczne 
• technika hybrydyzacji DNA HPV. 

background image

Infekcja wirusem ludzkiego 

brodawczaka HPV 

Postacie infekcji HPV: 

1. Klinicznie jawna: 

Kłykciny kończyste 

Brodawczaki 

Mikrobrodawczaki 

Ogniska  leukoplakii 

2. Subkliniczna 

Wtórne zmniejszenie przejrzystości nabłonka 

Wtórne punkcikowanie 

Obrazy mieszane 

background image

Infekcja wirusem ludzkiego 

brodawczaka HPV 

Postacie infekcji HPV: 

3. Towarzysząca śródnabłonkowej neoplazji i rakowi 

inwazyjnemu 

4. Utajona ( bez kolposkopowo-cytologicznych cech infekcji z 

dodatnim wynikiem oznaczenia DNA HPV). 

 
Istotnym problemem klinicznym jest możliwość przejścia infekcji 

HPV od ciężarnej na płód tak w czasie ciąży jak i porodu. 

 

background image

Profilaktyka 

13.03.2006 r. - rejestracja szczepionki przeciwko rakowi 

szyjki macicy 

Cervarix.

 Chroni przed przewlekłymi 

zakażeniami wirusami HPV 16 i 18 i przed rozwojem 
stanów przedrakowych. Jest przeznaczona do 
stosowania u kobiet i dziewcząt powyżej 10 roku 
życia. 

 
Schemat podawania ( domięśniowo ): 
• Pierwsza dawka: w dowolnie wybranym terminie 
• Druga dawka: 1 miesiąc po pierwszej dawce 
• Trzecia dawka: 6 miesięcy po pierwszej dawce 

background image

Infekcja wirusem ludzkiego 

brodawczaka HPV 

Leczenie: 

• Aplikacja miejscowa 50-75% kwasu dwuchlorooctowego lub 

trójchlorooctowego, 

• Waporyzacja laserem CO2 . 
• krioterapia (płynny azot, suchy lód), 
• podofilina, podofilotoksyna, kolchicyna  
    - przeciwmitotyczne, 
• 5 - fluorouracyl, kantarydyna – antymetabolity, 
• elektrokauteryzacja- fizyczne zniszczenie tkanki, 
• interferon, 
• Aldara – 5 % imikwimodu 

 

background image

Wirus odry 

background image

Wirus odry 

• Przenoszony drogą kropelkową. 
• Okres wylęgania trwa 10-14 dni. 
• Objawy prodromalne: gorączka, złe samopoczucie, 

plamki 

Fiłatowa-Koplika 

w jamie ustnej. 

• Plamisto-grudkowa wysypka po ok. 3 dniach najpierw na 

głowie i szyi, następnie na tułowiu i kończynach. 

• Wysypka zanika po 3-4 dniach w kolejności pojawiania się. 

background image

Wirus odry 

• Zakaźność utrzymuje się na 3 dni przed i 4 dni po pojawieniu 

się wysypki. 

• Reinfekcja występuje sporadycznie. 
• Nie obserwowano wad wrodzonych u płodu, natomiast 

zwiększoną tendencję do obumarcia płodu, poronień i 
porodów przedwczesnych. 

• Odrę wrodzoną rozpoznaje się jeżeli objawy wystąpiły przed 

10 dniem po urodzniu. 

background image

Wirus odry 

Kontakt z wirusem odry kobiet w ciąży wrażliwych na 

zakażenie jest wskazaniem do podania w ciągu 72 

godzin 

immunoglobuliny 

w dawce  

0,2 g/kg

background image

Wirus świnki 

background image

Wirus świnki 

• Około 80-90% dorosłych ma przeciwciała przeciw 

śwince. 

• Przenoszona jest drogą kropelkową i przez ślinę. 
• Okres wylęgania wynosi 14-18 dni. 
• Objawy prodromalne: gorączka, dreszcze, złe 

samopoczucie. 

• Objawy ustępują w ciągu 3-7 dni. 
• Przebieg bezobjawowy dotyczy 1/3 zakażeń. 
• Świnka w ciąży zwiększa ryzyko poronienia. 

background image

Wirus grypy 

background image

Wirus grypy 

• Przebieg grypy u kobiet ciężarnych może być różny, 

od łagodnego do ciężkiego, powikłanego zapaleniem 
płuc. 

• Infekcja grypowa u matki może prowadzić do 

poronień samoistnych, wcześniactwa, obumarcia 
płodu, wczesnego zgonu noworodka. 

• Diagnostyka: hodowla wirusa, swoiste p-ciała w 

odczynie immunofluorescencji i 
immunoenzymatycznym. 

• Profilaktyka: szczepienie przed zajściem w ciążę. 

background image

Dziękuję za uwagę