background image

Zaawansowana rachunkowość finansowa 

 

Utrata wartości aktywów 

dr Marta Gawart 

background image

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

Aktywa – zasoby majątkowe, które: 

pozostają pod kontrolą jednostki gospodarczej 

o wiarygodnie określonej wartości 

powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń 

spowodują  w  przyszłości  wpływ  do  jednostki 

gospodarczej korzyści ekonomicznych 

 

background image

 Przyszłe  (oczekiwane)  korzyści  ekonomiczne  związane  z 

wykorzystywaniem  aktywów 

–  przyszłe  wpływy  środków 

pieniężnych i ich ekwiwalentów do przedsiębiorstwa lub zmniejszenie 
roszczeń jego otoczenia.  

 Podstawowe sposoby korzystnego używania aktywów: 

zużycie  do  produkcji  dóbr  i  usług  przeznaczonych  na 
sprzedaż 

zamiana jednego aktywu na inny 

wykorzystanie aktywów do likwidacji zobowiązań 

rozdzielanie aktywów pomiędzy właścicieli przedsiębiorstwa 

dysponowanie  aktywami,  bez  ich  używania  w  związku  z 
przewidywanym  wzrostem  ich  wartości  (np.  dzieła  sztuki, 
grunty itp.)  

/M. Gmytrasiewicz, A. Karmańska, Rachunkowość finansowa, wyd. II, W-wa 2006. s. 57/

 

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

 Wycena  składnika  aktywów  na  moment  bilansowy  powinna 

następować  w  wartości,  po  której  został  on  wprowadzony  do 

ksiąg  rachunkowych  (wartości  księgowej),  nieprzekraczającej 

wartości  korzyści  ekonomicznych  możliwych  do  uzyskania 

dzięki sprawowaniu nad nim kontroli (wartości odzyskiwalnej

 

 Konieczność uwzględniania przy wycenie bilansowej aktywów  

 planowego zmniejszenia ich wartości (np. amortyzacja) 

 nieplanowanych wcześniej zmniejszeń ich wartości 

Wycena bilansowa aktywów 

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

 Jeżeli na dzień bilansowy: 

 wartość  księgowa  składnika  aktywów  jest  wyższa  od  korzyści 

ekonomicznych, jakie on przyniesie 

 

 dany składnik aktywów utracił – całkowicie lub częściowo – zdolność 

do przynoszenia jednostce korzyści ekonomicznych 

 

 istnieje  konieczność  dokonania odpisu aktualizującego, obniżającego 

na dzień bilansowy jego wartość bilansową 

Wycena bilansowa aktywów 

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

 Etapy

Etap I:    Określenie obiektów oceny utraty wartości  

Etap II:   Ocena  zasadności  przeprowadzenia  odpisu  aktualizującego 

 

wartość składnika aktywów 

Etap III:  Ustalenie wartości odzyskiwalnej składnika aktywów 

Etap IV:  Ustalenie  wysokości  i  ujęcie  odpisu  aktualizującego  z  tytułu 

 

utraty wartości 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

 Etap I:

 

Określenie obiektów oceny utraty wartości 

 Obiektem oceny utraty wartości może być: 

A. składnik 

aktywów  wypracowujący  korzyści  ekonomiczne 

pojedynczo 

B. aktywa wypracowujące korzyści ekonomiczne grupowo   

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

 Etap I:

 

Określenie obiektów oceny utraty wartości 

 Aktywa wypracowujące korzyści ekonomiczne pojedynczo – składniki 

aktywów, posiadające w znacznym stopniu zdolność do samodzielnego 

przynoszenia korzyści ekonomicznych jednostce.  

 

Posiadanie  takiej  zdolności  stwierdza  się,  gdy  pojedynczemu 

składnikowi  aktywów  można  przyporządkować  określone  co  do 

rodzaju 

przyszłe  korzyści  ekonomiczne  wynikające  z  jego 

wykorzystywania (użytkowania) lub utrzymywania 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

 Etap I:

 

Określenie obiektów oceny utraty wartości 

 Aktywa  wypracowujące  korzyści  ekonomiczne  grupowo  (ośrodek 

wypracowujący  korzyści  ekonomiczne)  –  najmniejszy  możliwy  do 

zidentyfikowania  zespół  aktywów,  które  wypracowują  korzyści 

ekonomiczne  grupowo,  w  znacznym  stopniu  niezależnie  od  korzyści 

ekonomicznych  pochodzących  z  innych  aktywów  wypracowujących 

korzyści  ekonomiczne  pojedynczo  lub  z  innych  ośrodków 

wypracowujących korzyści ekonomiczne 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

10 

 Zidentyfikowanie 

aktywów 

wypracowujących 

korzyści 

ekonomiczne grupowo 

 określenie ośrodków wypracowujących korzyści ekonomiczne 

 ustalenie aktywów wspólnych 

 ustalenie  wartości  firmy  lub  ujemnej  wartości  firmy przypadającej na 

ośrodek wypracowujący korzyści ekonomiczne 

 ustalenie  skorygowanych  aktywów  wypracowujących  korzyści 

ekonomiczne grupowo  

 określenie grupowych obiektów oceny utraty wartości 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

11 

Przykład 1: Ustalenie ośrodków wypracowujących korzyści ekonomiczne –  
 

przedsiębiorstwo 

prowadzące  sieć  sklepów  detalicznych 

 

„Aldona” 

 Przedsiębiorstwo posiada sieć sklepów detalicznych „Aldona” (łącznie 25 sklepów). 
 5 sklepów znajduje się w różnych dzielnicach miasta M, a 20 pozostałych – każdy w 

innym mieście. 

 O  polityce  cenowej,  marketingu,  reklamie  oraz  o  zarządzaniu  zasobami  ludzkimi  w 

sieci sklepów (z wyjątkiem naboru kasjerów i sprzedawców pracujących w sklepie A) 
decyduje centralnie zarząd przedsiębiorstwa. Wszystkie sklepy (w tym także sklep A) 
są zarządzane w taki sam sposób. 

 Wszystkie zakupy są scentralizowane i następują za pośrednictwem działu zakupów. 

W  odniesieniu  do  20  sklepów  zlokalizowanych  w  innych  miastach  niż  M  zakupy 
następują w trybie „dokładnie na czas”. Sklepy te nie mają zaplecza magazynowego. 
W  przypadku  5-ciu  sklepów  w  mieście  M  wykorzystuje  się  w  uzasadnionych 
przypadkach do składowania towarów obce magazyny a następnie dowozi towary do 
poszczególnych sklepów, korzystając z usług transportowych innych przedsiębiorstw. 

/na podstawie: KSR 4 Utrata wartości aktywów, przykład 7.1 / 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

12 

Przykład 2: Ustalenie ośrodków wypracowujących korzyści ekonomiczne –  

wielozakładowe przedsiębiorstwo produkcyjne - XYZ 

 Przedsiębiorstwo  produkcyjne  XYZ  ma  kilka  zakładów  produkcyjnych,  w  tym  Z1  i 

Z2. 

 Produkt  finalny  wytwarzany  jest  przez  zakład  Z2;  80%  produkcji  sprzedawane  jest 

poza  przedsiębiorstwo  (odbiorcom  zewnętrznym),  a  20%  -  wykorzystywane  w 
przedsiębiorstwie na własne cele. 

 Zakład Z2 zużywa do produkcji półfabrykat wytwarzany przez zakład Z1. 

 Produkty  wytwarzane  w  zakładzie  Z1  w  60%  są  przekazywane  po  wewnętrznych 

cenach transferowych do Z2, a w 40% sprzedawane zewnętrznym odbiorcom. 

/na podstawie: KSR 4 Utrata wartości aktywów, przykład 7.2 / 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

13 

Przykład 3: Ustalenie ośrodków wypracowujących korzyści ekonomiczne –  

wielozakładowe przedsiębiorstwo produkujące jeden produkt - 
ABC
 

 Przedsiębiorstwo  ABC  ma  trzy  zakłady  produkcyjne  Z1,  Z2  Z3,  z  których  każdy 

położony jest w innym regionie Polski. 

 Z1 wytwarza półfabrykaty (komponenty), które są przetwarzane w Z2 lub Z3. 
 Z1 wytwarza tyle komponentów na ile zgłosi zapotrzebowanie Z2 i Z3 i przekazuje je 

zakładom po wewnętrznych cenach transferowych. 

 Z2 i Z3 wytwarzają niezależnie od siebie jednakowego rodzaju wyroby gotowe, które 

sprzedają w kraju i zagranicę. 

 Może się zdarzyć, że wyroby wytworzone w Z2 będą sprzedawane także przez Z3 (lub 

odwrotnie)  w zależności od tego, z  którego  zakładu  mogą być one  klientom  szybciej 
dostarczone. 

 Stopień  wykorzystania  aktywów  Z2  i  Z3  zależy  od  wielkości  możliwej  sprzedaży 

przez te zakłady. 

/na podstawie: KSR 4 Utrata wartości aktywów, przykład 7.3 / 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

14 

Przykład 4: Ustalenie ośrodków wypracowujących korzyści ekonomiczne –  

przedsiębiorstwo wydawnicze - MN 

 Przedsiębiorstwo MN wydaje 20 tytułów czasopism, z czego 8 zostało odkupionych, a 

12 stworzonych od podstaw. 

 Cenę  nabycia  czasopism  odkupionych  ujęto  jako  wartość  niematerialną,  natomiast 

koszty  związane  z  tworzeniem  nowych  tytułów  odpisano  na  wynik  finansowy  w 
okresie ponoszenia tych kosztów. 

 Istnieje możliwość określenia wpływów ze sprzedaży i z reklamy dla każdego tytułu 

oddzielnie. 

 Zarządzanie tytułami (polityka redakcyjna, wielkość nakładu) ukierunkowane jest na 

segmenty  rynku  zróżnicowane  pod  względem  klientów  nabywających  poszczególne 
czasopisma. 

 Ceny  za  reklamy  zamieszczanej  w  danym  czasopiśmie  zależą  m.in.  od  tego,  czy  w 

danym kręgu klientów sprzedawane są inne tytuły czasopism, czy też nie. 

 Kierownictwo przyjęło zasadę, że w przypadku zaprzestania wydawania starego tytułu 

czasopisma  jest  on  niezwłocznie  zastępowany  nowym  tytułem  przeznaczonym  dla 
tego samego kręgu klientów.  

/na podstawie: KSR 4 Utrata wartości aktywów, przykład 7.4/ 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

15 

 Zidentyfikowanie 

aktywów 

wypracowujących 

korzyści 

ekonomiczne grupowo 

 Aktywa  wspólne  –  aktywa,  których  nie  można  bezpośrednio, 

jednoznaczne 

przyporządkować 

do 

określonego 

ośrodka 

wypracowującego korzyści ekonomiczne, ponieważ służą one w różny 

sposób,  bądź  w  różnej  skali,  kilku  ośrodkom  (co  najmniej  dwóm) 

wypracowującym korzyści ekonomiczne 

 Przydział  aktywów  wspólnych  do  poszczególnych  ośrodków 

wypracowujących  korzyści  ekonomiczne  następuje  ułamkowo,  na 

podstawie profesjonalnego osądu 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

16 

 Zidentyfikowanie 

aktywów 

wypracowujących 

korzyści 

ekonomiczne grupowo 

 Wartość firmy / ujemna wartość firmy – powstałą w wyniku połączenia 

wartość firmy / ujemną wartość firmy jednostka przyporządkowuje, na 

podstawie  profesjonalnego  osądu  –  w  stosownych  częściach  –  do 

poszczególnych ośrodków wypracowujących korzyści ekonomiczne, od 

których oczekuje, że przyniosą korzyści ekonomiczne dzięki połączeniu 

jednostek 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

17 

 Zidentyfikowanie 

aktywów 

wypracowujących 

korzyści 

ekonomiczne grupowo 

 skorygowane  aktywa  wypracowujące  korzyści  ekonomiczne  grupowo 

– do aktywów wypracowujących korzyści grupowo przyporządkowuje 

się  związane  z  tymi  aktywami  zobowiązania,  rezerwy,  rozliczenia 

międzyokresowe przychodów 

 

 

 grupowe obiekty oceny utraty wartości 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

18 

 Etap 

IIOcena zasadności przeprowadzenia odpisu aktualizującego  

 

wartość składnika aktywów 

 nie  rzadziej  niż  na  każdy  dzień  bilansowy  jednostka  ustala,  czy  istnieją 

jakiekolwiek  przesłanki  wskazujące  na  możliwość  wystąpienie  utraty 

wartości  któregokolwiek  ze  składników  aktywów  (obiektu  oceny  utraty 

wartości)  

 

 w  przypadku  wystąpienia  przesłanek  jednostka  jest  zobowiązana  do 

ustalenia wartości odzyskiwalnej składnika aktywów (etap III

 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

19 

 Etap 

IIOcena zasadności przeprowadzenia odpisu aktualizującego  

 

wartość składnika aktywów 

 przesłanki  wskazujące  na  możliwość  wystąpienie  utraty  wartości 

składnika aktywów 

A. pochodzące z zewnętrznych źródeł informacji 

B. pochodzące z wewnętrznych źródeł informacji 

 

 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

20 

Przesłanki  wskazujące  na  możliwość  wystąpienie  utraty  wartości  składnika  aktywów 

pochodzące z zewnętrznych źródeł informacji – przykłady  

utrata  wartości  rynkowej  składnika  aktywów  odnotowana  w  ciągu  okresu  jest  znacznie  wyższa  od 

utraty, której można było się spodziewać w wyniku upływu czasu i zwykłego użytkowania 

w  ciągu  okresu  nastąpiły  lub  nastąpią  w  niedalekiej  przyszłości  znaczące  i  niekorzystne  dla 

przedsiębiorstwa  zmiany  technologiczne,  rynkowe,  gospodarcze  lub  prawne  w  otoczeniu,  w  którym 

przedsiębiorstwo  prowadzi  działalność  lub  na  rynkach,  na  które  dany  składnik  aktywów  jest 

przeznaczony 

w  ciągu  okresu  nastąpił  wzrost  rynkowych  stóp  procentowych  lub  innych  rynkowych  stóp  zwrotu  z 

inwestycji i prawdopodobne jest, że wzrost ten wpłynie na stopę dyskontową stosowaną do wyliczenia 

wartości użytkowej składnika aktywów i istotnie obniży jego wartość odzyskiwaną  

wartość bilansowa aktywów netto przedsiębiorstwa jest wyższa od ich rynkowej kapitalizacji 

spadek cen na rynkach odbiorców lub wzrost cen na rynkach dostawców, na których jednostka prowadzi 

działalność 

wzrost kosztów niezbędnych do doprowadzenia sprzedaży produktów, towarów itp. do skutku 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

21 

Przesłanki wskazujące na możliwość wystąpienie utraty wartości składnika aktywów 

pochodzące z wewnętrznych źródeł informacji – przykłady 

nastąpiło fizyczne uszkodzenie rzeczowych składników aktywów  

niedotrzymanie przez kontrahentów terminów zapłaty  

nastąpiły  lub  prawdopodobne  jest,    że  w  niedalekiej  przyszłości  nastąpią,  znaczne, 

niekorzystne  dla  jednostki,  zmiany  dotyczące  zakresu  lub  sposobu,  w  jaki  wszystkie  lub 

tylko niektóre składniki aktywów są, lub będą użytkowane 

zamiar  zaniechania  lub  restrukturyzowania  działalność,  do  której  są  wykorzystywane 

określone składniki aktywów 

zamiar  zbycia  lub  zlikwidowania  składników  aktywów  przed  uprzednio  przewidywanym 

terminem 

ekonomiczne  skutki  wykorzystania  składników  aktywów  są,  lub  w  przyszłości  będą, 

gorsze od oczekiwanych 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

22 

 Etap IIIUstalenie wartości odzyskiwalnej składnika aktywów 

 w  przypadku  wystąpienia  jednej  lub  więcej  przesłanek  wskazujących 

na możliwość wystąpienia utraty wartości składnika aktywów jednostka 

jest zobowiązana do ustalenia jego wartości odzyskiwalnej 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

23 

 Etap IIIUstalenie wartości odzyskiwalnej składnika rzeczowych  

 

aktywów trwałych i wartości niematerialnych i prawnych 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Wartość odzyskiwalna - wyższa z:  

Wartość handlowa 

Wartość użytkowa 

Wartość przyszłych korzyści ekonomicznych 
netto ze składnika aktywów, ustalona przy 
założeniu jego sprzedaży na aktywnym rynku.  
Odpowiada cenie sprzedaży netto dostępnej 
na aktywnym rynku lub – w przypadku  
niemożności ustalenia ceny sprzedaży netto – 
oszacowanej wartości godziwej 
pomniejszonej o przewidywane koszty 
sprzedaży 
składnika aktywów 

Wartość zdyskontowanych przyszłych korzyści 
ekonomicznych netto ze składnika aktywów 
ustalona przy założeniu jego dalszego 
wykorzystywania (utrzymywania) 

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

24 

 Etap IIIUstalenie wartości odzyskiwalnej składnika rzeczowych  

 

aktywów trwałych i wartości niematerialnych i prawnych 

 Źródła ustalania wartości handlowej 

rzeczywista  umowa  sprzedaży,  zawarta  w  przeszłości  (nieodległej)  na 

warunkach rynkowych 

ceny z aktywnego rynku (bieżąca oferowana cena zakupu) 

cena  ostatnio  dokonanej  transakcji  (jeżeli  nie  nastąpiły  znaczące  zmiany 

uwarunkowań gospodarczych) 

szacunek oparty na możliwie najbardziej wiarygodnych informacjach 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

25 

 Etap IIIUstalenie wartości odzyskiwalnej składnika rzeczowych  

 

aktywów trwałych i wartości niematerialnych i prawnych 

Elementy uwzględniane przy ustalaniu wartości użytkowej 

szacunkowe (prognozowane) przepływy pieniężne netto, oczekiwane z użytkowania 

składnika aktywów i jego zbycia po zakończeniu użytkowania 

oczekiwania co do zmian kwot i rozkładu w czasie tych przepływów 

wartość  pieniądza  w  czasie,  z  wykorzystaniem  bieżącej  stopy  rynkowej  wolnej  od 

ryzyka (stopy dyskontowej) 

wpływu na te dane niepewności związanej z cechami rozpatrywanego obiektu 

inne  uwarunkowania,  które  jednostka  uzna  za  istotne  przy  wycenie  przyszłych 

przepływów pieniężnych 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

26 

 Etap IVUstalenie wysokości i ujęcie odpisu aktualizującego z tytułu  

 

utraty wartości 

W celu ustalenia czy nastąpiła utrata wartości składnika aktywów, jego wartość 

odzyskiwalną  porównuje  się  z  wartością  księgową  składnika  aktywów  na 

dzień bilansowy 

Utrata wartości zachodzi wtedy, gdy wartość odzyskiwalna składnika aktywów 

jest niższa od jego wartości księgowej, co uzasadnia aktualizację tej wartości 

Różnica pomiędzy wyższą wartością księgową składnika aktywów a niższą od 

niej  jego  wartością  odzyskiwalną  określa  wysokość  dokonywanego  na  dzień 

bilansowy  odpisu  aktualizującego,  doprowadzającą  nową  wartość  bilansową 

tego obiektu do jego wartości odzyskiwalnej 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

27 

 Etap IVUstalenie wysokości i ujęcie odpisu aktualizującego z tytułu  

 

utraty wartości 

Odpis  aktualizujący  obciąża  wynik  finansowy  okresu  (pozostałe  koszty 

operacyjne, koszty finansowe, straty nadzwyczajne), z wyjątkami: 

składnik  aktywów  wykazywany  w  księgach  rachunkowych  na  dzień  bilansowy  w 

wartości  przeszacowanej,  a  skutki  przeszacowania  są  odnoszone  na  kapitał  z 

aktualizacji wyceny 

składnik  aktywów  z  którym  wiążą  się  rozliczenia  międzyokresowe  przychodów 

(przychody przyszłych okresów) 

Jeżeli  składnik  aktywów,  którego  wartość  jest  aktualizowana,  podlega 

amortyzacji,  to  po  ujęciu  odpisu  aktualizującego  w  księgach  rachunkowych 

ustala się nowy, stosowany w kolejnych okresach, odpis amortyzacyjny 

 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

28 

 Zmiana wysokości odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości 

Na  każdy  dzień  bilansowy  jednostka  ocenia  czy  zaistniały  korzystne  dla  niej 

przesłanki wskazujące, że dokonany w okresach ubiegłych odpis aktualizujący 

z  tytułu  utraty  wartości  stał  się  w  odniesieniu  do  określonego  składnika 

aktywów  (obiektu  oceny  utraty  wartości)  zbędny,  albo  wymaga  zmniejszenia 

lub podwyższenia 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

29 

 Zmiana wysokości odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości 

Jeżeli  dotychczasowy  odpis  aktualizujący  był  wyższy  od  przypadającego  na  

składnik  aktywów  odpisu  zasadnego  na  dzień  bilansowy,  jednostka  odwraca 

dotychczasowy odpis aktualizujący 

!!!  Odwrócenie  odpisu  aktualizującego  nie  może  powodować,  aby  wartość 

bilansowa  składnika  aktywów  była  wyższa  od  wartości,  w  jakiej  ten  składnik 

byłby  wykazany  w  księgach  rachunkowych  na  dzień  bilansowy,  gdyby  w 

przeszłości w ogóle nie nastąpił odpis aktualizujący 

 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

30 

 Utrata wartości rzeczowych aktywów obrotowych (zapasów) 

Przesłanki utraty wartości 

uszkodzenie, zepsucie, zeschnięcie 

utrata cech estetycznych 

zestarzenie się 

zmiany w upodobaniach klientów 

postęp techniczny 

upływ sezonu 

zmniejszenie popytu rynkowego 

przeznaczenia do zbycia ze względów ekonomicznych 

prawdopodobny  na  dzień  bilansowy  wzrost  szacowanych  kosztów 
sprzedaży  

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

31 

 Utrata wartości rzeczowych aktywów obrotowych (zapasów) 

Jeżeli na dzień bilansowy: 

wartość  księgowa  składnika  zapasów  (cena  nabycia/zakupu  lub  koszt 

wytworzenia) jest wyższa od ceny sprzedaży netto 

 

dany składnik zapasów utracił – całkowicie lub częściowo – wartość 

 

istnieje konieczność dokonania odpisu aktualizującego, obniżającego na dzień 

bilansowy  wartość  składnika  zapasów,  w  wysokości  nadwyżki  wartości 

księgowej nad jego ceną sprzedaży netto 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

32 

 Utrata wartości należności z tytułu dostaw i usług 

Na dzień bilansowy jednostka weryfikuje kwotę wymaganej zapłaty należności 

z  tytułu  dostaw  i  usług,  uwzględniając  stopień  prawdopodobieństwa  jej 

uzyskania 

Etapy weryfikacji

Etap  I:  ustalenie  na  dzień  bilansowy  należności  przedawnionych

umorzonych  lub  nieściągalnych  i  odpisanie  tych  należność  z  ksiąg 

rachunkowych,  obciążając  ich  wartością  koszty  finansowe  lub  pozostałe 

koszty operacyjne 

Etap  II:  ustalenie  na  dzień  bilansowy  należności  wątpliwych  i  ustalenie 

odpisu aktualizującego ich wartość 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

33 

 Utrata wartości należności z tytułu dostaw i usług 

Etap I weryfikacji wartości należności

należności przedawnione – należności, których uregulowanie nie nastąpi z 

powodu 

upływu 

przewidzianego 

prawem 

czasu 

dochodzenia 

wierzytelności  na  drodze  powództwa  cywilnego,  co  zwalnia  dłużnika  z 

obowiązku ich zapłaty  

należności  umorzone  –  należności,  co  do  których  jednostka  zwolniła 

kontrahenta z zobowiązania i zrezygnowała ze ściągania tych należności 

należności  nieściągalne  –  należności,  w  przypadku  których  występuje 

udokumentowany brak możliwości wyegzekwowania należności w sposób 

opłacalny 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów 

background image

34 

 Utrata wartości należności z tytułu dostaw i usług 

Etap II weryfikacji wartości należności

Należności  wątpliwe  –  należności,  których  termin  zapłaty  już  minął  i/lub  są 

zagrożone dużym prawdopodobieństwem nieściągalności. Są to w szczególności: 

należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub w stan upadłości  

należności  od  dłużników  w  przypadku  oddalenia  wniosku  o  ogłoszenie  upadłości, 
jeżeli  majątek  dłużnika  nie  wystarcza  na  zaspokojenie  kosztów  postępowania 
upadłościowego 

należności  kwestionowane  przez  dłużników  oraz  z  których  zapłatą  dłużnik  zalega,  a 
według oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika spłata należności w umownej 
kwocie nie jest prawdopodobna 

należności  przeterminowane  lub  nieprzeterminowane  o  znacznym  stopniu 
prawdopodobieństwa  nieściągalności,  w  przypadkach  uzasadnionych  rodzajem 
prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców 

Procedura ustalania odpisu aktualizującego  

z tytułu utraty wartości  

Zaawansowana rachunkowość finansowa  dr Marta Gawart                                                    Utrata wartości aktywów