background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 
 
 

 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 
 

 
 
 
Zdzisław Tęcza 
 

 

 
 
 
 
 

Eksploatacja maszyn do zbioru zbóż 723[03].Z1.05 

 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik dla nauczyciela 
 
 
 

 
 
 
 
 
 

Wydawca 

 

Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Recenzenci: 

dr inż. Kazimierz Witosław 
mgr inż. Tomasz Jagiełło 
 

 
 
Opracowanie redakcyjne: 

mgr inż. Zdzisław Tęcza

 

 
 
 
Konsultacja: 

mgr inż. Andrzej Kacperczyk

 

 
 
 

 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej723[03].Z1.05, 
,,Eksploatacja  maszyn  do  zbioru  zbóż”,  zawartego  w  modułowym  programie  nauczania  dla 
zawodu mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych.

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

SPIS TREŚCI 

 
1.  Wprowadzenie 

2.  Wymagania wstępne 

3.  Cele kształcenia 

4.  Przykładowe scenariusze zajęć 

5.  Ćwiczenia 

13 

5.1.  Zasady  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej 

i ochrony środowiska podczas obsługi oraz pracy kombajnu zbożowego 

 

13 

5.1.1. 

Ćwiczenia 

13 

5.2.  Metody  zbioru  zbóż.  Ogólna  budowa,  działanie  i  obsługa  kombajnów 

zbożowych  

 

15 

5.2.1. Ćwiczenia 

15 

5.3.  Zespół żniwny – budowa, przygotowanie do pracy oraz regulacje  

17 

5.3.1. Ćwiczenia 

17 

5.4.  Młocarnia kombajnu – budowa oraz regulacje 

19 

5.4.1. Ćwiczenia 

19 

5.5.  Maszyny do czyszczenia i sortowania ziarna 

21 

5.5.1. Ćwiczenia 

21 

5.6.  Suszarnie do zboża – budowa, działanie, zasady eksploatacji 

23 

5.6.1. Ćwiczenia 

23 

5.7.  Prasy zbierające – budowa, działanie, zasady eksploatacji  

25 

5.7.1. Ćwiczenia 

25 

6.  Ewaluacja osiągnięć ucznia 

27 

7.  Literatura 

35 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1. WPROWADZENIE 

 

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela,  który będzie pomocny w prowadzeniu 

zajęć  dydaktycznych  w  szkole  kształcącej  w  zawodzie  mechanik  –  operator  pojazdów 
i maszyn rolniczych. 

W poradniku zamieszczono: 

 

wymagania  wstępne,  wykaz  niezbędnych  umiejętności  i  wiedzy,  jakie  uczeń  powinien 
mieć już ukształtowane, aby bez problemów mógł korzystać z poradnika, 

 

cele  kształcenia,  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  ukształtuje  podczas  pracy 
z poradnikiem, 

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

 

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia oraz środkami dydaktycznymi, 

 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego 

 

wykaz literatury. 

 

Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  różnymi  metodami  ze 

szczególnym  uwzględnieniem  aktywizujących  metod  nauczania.  Przykładowe  scenariusze 
zajęć  mogą  być  pomocne  w  doborze  odpowiedniej  metody  przeprowadzenia  zajęć.  Formy 
organizacyjne pracy  mogą  być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej pracy uczniów do 
pracy zespołowej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

723[03].Z1.01 

Eksploatacja maszyn 
i narzędzi do uprawy 

roli 

723[03].Z1.02 

Eksploatacja 
siewników i sadzarek 
oraz narzędzi do praw 
międzyrzędowych 

723[03].Z1.03 

Eksploatacja maszyn 

i urządzeń do 

nawożenia i ochrony 

roślin 

723[03].Z1.04 

Eksploatacja maszyn 

i urządzeń do zbioru 

zielonek 

723[03].Z1 

Eksploatacja narzędzi, maszyn 

i urządzeń rolniczych 

723[03].Z1.05 

Eksploatacja 

maszyn do zbioru 

zbóż 

723[03].Z1.06 

Eksploatacja maszyn 

do zbioru roślin 

okopowych 

723[03].Z1.07 

Eksploatacja urządzeń 

stosowanych 

w budynkach 

inwentarskich 

723[03].Z1.08 

Organizowanie 

transportu 

w gospodarstwie 

rolnym

 

723[03].Z1.09 
Wykonywanie 

zabiegów 

agrotechnicznych

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

2. WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

– 

posługiwać się podstawowymi pojęciami i terminami z zakresu techniki rolniczej, 

– 

posługiwać się dokumentacją techniczną, 

– 

rozróżniać podstawowe elementy konstrukcji maszyn i urządzeń, 

– 

rozróżniać podstawowe materiały eksploatacyjne, 

– 

korzystać z katalogów, instrukcji i innych źródeł informacji, 

– 

użytkować komputer, 

– 

posługiwać się podstawowymi narzędziami monterskimi, 

– 

stosować  ogólne  przepisy  dot.:  bezpieczeństwa 

higieny  pracy,  ochrony 

przeciwpożarowej i ochrony środowiska, 

– 

stosować zasady współpracy w grupie, 

– 

uczestniczyć w dyskusji, prezentacji, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3. CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

– 

scharakteryzować metody zbioru zbóż, 

– 

określić wymagania agrotechniczne dla maszyn do zbioru zbóż, 

 

rozróżnić maszyny do zbioru zbóż, 

 

objaśnić budowę kombajnu, 

 

wyjaśnić budowę, działanie i regulację zespołów roboczych kombajnu zbożowego, 

 

wyjaśnić zasady regulacji zespołów roboczych kombajnu, 

 

podłączyć zespół żniwny z wózka transportowego do kombajnu, 

 

uruchomić i regulować zespoły: żniwny, młócący, czyszczący i rozładunku ziarna, 

 

wykonać obsługę codzienną kombajnu zbożowego, 

 

odczytać i interpretować wskazania przyrządów kontrolnych i sygnalizacyjnych, 

 

przewidzieć zagrożenia podczas pracy kombajnem zbożowym, 

 

stosować przepisy bhp i ochrony przeciwpożarowych podczas obsługi i pracy kombajnu, 

 

obliczyć koszty eksploatacji maszyn do zbioru zbóż, 

 

scharakteryzować maszyny do czyszczenia i sortowania nasion, 

 

objaśnić budowę i działanie urządzeń do suszenia i dosuszania zboża, 

 

scharakteryzować metody zbioru słomy po kombajnie, 

 

scharakteryzować budowę, regulację i działanie pras zbierających, 

 

obsłużyć prasę zwijającą, 

 

wykonać konserwację pras zbierających, 

 

zastosować przepisy bhp podczas obsługi pras zbierających. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 
 

Scenariusz zajęć nr 1 

 
Osoba prowadząca 

 

 

…………………………………………….. 

Modułowy program nauczania:  

Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych 
723[03] 

Moduł:  

Eksploatacja maszyn, narzędzi i urządzeń rolniczych 
723[03].Z1 

Jednostka modułowa:  

 

         Eksploatacja maszyn do zbioru zbóż 723[03]Z1.05 

 

Temat: Obsługa codzienna kombajnu zbożowego. 

Cel ogólny: Zaplanowanie i wykonanie obsługi codziennej kombajnu zbożowego. 
 
Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć: 

  rozpoznać elementy i mechanizmy wymagające codziennej obsługi, 

  określić zasadność wykonywania czynności obsługowych, 

  określić zasadę działania elementów i układów kombajnu, 

  zaplanować przeprowadzenie obsługi codziennej kombajnu, 

  wykonać czynności obsługi codziennej kombajnu, 

  sprawdzić poprawność wykonanych czynności obsługowych, 

  sprawdzić poprawność działania mechanizmów, 

  sprawdzić stan i napięcie pasów oraz łańcuchów w układzie napędowym. 

 

Metody nauczania–uczenia się: 

  metoda tekstu przewodniego. 

 
Środki dydaktyczne

  instrukcja do przeprowadzenia ćwiczenia, 

  instrukcje obsługi kombajnu zbożowego, 

  kombajn zbożowy, 

  zestaw narzędzi monterskich, 

  smarownica z zapasem smaru, 

  paliwo, oleje, 

  zestaw pytań prowadzących. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów

  uczniowie pracują w zespołach 2

3-osobowych. 

 
Czas trwania zajęć
: 4 godziny dydaktyczne. 
 
Zadanie dla ucznia

Zaplanuj  obsługę  codzienną  kombajnu  zbożowego.  Wykonaj  czynności  obsługowe 

i sprawdź poprawność ich wykonania. Zwróć uwagę na stan i napięcie pasów oraz łańcuchów 
w układzie napędowym kombajnu. Podczas zajęć przestrzegaj zasad bezpieczeństwa i higieny 
pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Przebieg zajęć: 
 
Faza wstępna 
1.  Określenie tematu zajęć. 
2.  Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia. 
3.  Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego. 
4.  Podział grupy uczniów na zespoły. 
 
Faza właściwa 
Praca metodą tekstu przewodniego. 
 
Faza I. Zbieranie i analiza informacji 
Pytania prowadzące: 
1.  Które elementy, mechanizmy i zespoły wymagają codziennej obsługi? 
2.  Jakie względy określają zasadność wykonywania czynności obsługowych? 
3.  W jaki sposób można określić poprawność działania mechanizmów i układów kombajnu? 
4.  Jaka jest kolejność przeprowadzanych czynności obsługi codziennej kombajnu? 
5.  W  jaki  sposób  wykonać  czynności  obsługi  codziennej  kombajnu  spełniając  wymogi 

bezpieczeństwa? 

6.  W jaki sposób można sprawdzić poprawność wykonanych czynności obsługowych? 
7.  W  jaki  sposób  można  sprawdzić  poprawność  działania  mechanizmów  i  zespołów 

kombajnu? 

8.  Jakie  kryteria  należy  uwzględnić  sprawdzając  stan  i  napięcie  pasów  oraz  łańcuchów 

w układzie napędowym? 

 
Faza II. Planowanie wykonania zadania 
1.   Jaka jest kolejność realizacji działań prowadzących do wykonania zadania? 
2.   Jakie narzędzia i materiały eksploatacyjne będą niezbędne? 
3.   Jakie  rodzaje  olejów  i  smarów  należy  zapewnić  do  wykonania  obsługi  oraz  w  jakich 

ilościach? 

4.   Które  parametry  należy  uwzględnić  oceniając  stan  i  napięcie  łańcuchów  oraz  pasów 

układu napędowego kombajnu? 

 
Faza III. Ustalenie technicznych możliwości realizacji zadania 
1.  Uczniowie  pracując  w  zespołach  proponują  kolejność  wykonywania  czynności 

obsługowych. 

2.  Na  podstawie  instrukcji  eksploatacji  kombajnu  określają  rodzaje  materiałów 

eksploatacyjnych, które będą używane podczas obsługi. 

3.  Uczniowie  organizują  stanowisko  wyposażając  je  w  niezbędne  narzędzia,  urządzenia 

i materiały. 

4.  Uczniowie  konsultują  z  nauczycielem  poprawność  zaproponowanego  przebiegu  procesu 

obsługi codziennej kombajnu oraz sposoby oceny ich jakości. 

 
Faza IV. Praktyczna realizacja zadania 
1.  Uczniowie  wykonują  czynności  wchodzące  w  zakres  obsługi  codzienne  kombajnu 

zbożowego. 

2.  Uczniowie kontrolują jakość czynności obsługowych. 
3.  Uczniowie,  przed  uruchomieniem  kombajnu,  sprawdzają  stan  pasów  i  łańcuchów 

napędowych oraz ich napięcie. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Faza V. Sprawdzanie poprawności wykonania zadania 
1.  Uczniowie wraz z nauczycielem sprawdzają w grupach poprawność wykonania zadania. 
2.  Po  uzyskaniu  aprobaty  nauczyciela  następuje  uruchomienie  silnika  kombajnu. 

Sprawdzeniu  podlega  poprawności  działania  zespołów  po  przeprowadzonej  obsłudze 
kombajnu  i  regulacjach  oraz  wskazania  przyrządów  kontrolnych  znajdujących  się  na 
pomoście kombajnisty. 

3.  Uczniowie sprawdzają poprawność działania pozostałych zespołów i układów. 
 
Faza VI. Analiza końcowa sposobu wykonania 

Uczniowie wraz z  nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły  im 

trudności.  Nauczyciel  powinien  podsumować  całe  ćwiczenie,  wskazać,  jakie  umiejętności 
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10 

Scenariusz zajęć nr 2 

 
Osoba prowadząca 

 

 

…………………………………………….. 

Modułowy program nauczania:  

Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych 
723[03] 

Moduł:  

Eksploatacja maszyn, narzędzi i urządzeń rolniczych 
723[03].Z1 

Jednostka modułowa:  

 

 

  Eksploatacja maszyn do zbioru zbóż 723[03]Z1.05 

 

Temat: Przygotowania zespołu żniwnego kombajnu zbożowego do pracy. 

Cel  ogólny:  Opanowanie  umiejętności  podłączania  zespołu  żniwnego,  z  wózka 
transportowego,  do  kombajnu.  Opanowanie  umiejętności  odłączania  zespołu  żniwnego  od 
kombajnu i umieszczanie go na wózku transportowym. 
 
Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć: 

 

rozpoznać elementy i mechanizmy służące do zamocowania zespołu żniwnego na wózku 
transportowym, 

 

rozpoznać  elementy  służące  do  zamocowania  zespołu  żniwnego  na  przenośniku 
pochyłym kombajnu, 

 

określić  kolejność  wykonywania  czynności  umożliwiających  zamontowanie  zespołu 
żniwnego na przenośniku pochyłym, 

 

wykonać  czynności  związane  z  podłączeniem  elementów  układu  hydraulicznego 
kombajnu służących do sterowania nagarniacza, 

 

wykonać  czynności  związane  z  podłączeniem  elementów  przeniesienia  napędu  z 
kombajnu na zespół żniwny, 

 

sprawdzić poprawność wykonanych czynności, 

 

sprawdzić poprawność działania mechanizmów, 

 

wykonać czynności obsługi codziennej zespołu żniwnego kombajnu. 

 
Metody nauczania–uczenia się: 

  metoda tekstu przewodniego. 

 
Środki dydaktyczne

  instrukcja do przeprowadzenia ćwiczenia, 

  instrukcje obsługi kombajnu zbożowego, 

  kombajn zbożowy, 

  wózek transportowy zespołu żniwnego, 

  zestaw narzędzi warsztatowych, 

  zestaw pytań prowadzących. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów

  uczniowie pracują w zespołach 2

3-osobowych. 

 
Czas trwania zajęć
: 4 godziny dydaktyczne. 
 
Zadanie dla ucznia

Zaplanuj  przygotowanie  kombajnu  zbożowego  do  pracy,  polegające  na  zamontowanie 

zespołu  żniwnego  na  przenośniku  pochyłym.  Po  połączeniu  zespołu  z  kombajnem  sprawdź 
poprawność  wykonania  zadania.  Przeprowadź  obsługę  codzienną  zespołu  żniwnego.  Po 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11 

wykonaniu  zadania  umieść  zespół  żniwny  na  wózku  transportowym.  Podczas  zajęć 
przestrzegaj  zasad  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpożarowej  i  ochrony 
środowiska. 
 
Przebieg zajęć: 
 
Faza wstępna 
1.  Określenie tematu zajęć. 
2.  Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia. 
3.  Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego. 
4.  Podział grupy uczniów na zespoły. 
 
Faza właściwa 
Praca metodą tekstu przewodniego. 
 
Faza I. Zbieranie i analiza informacji 
Pytania prowadzące: 
1.  Które  elementy  i  mechanizmy  służą  do  zamocowania  zespołu  żniwnego  na  wózku 

transportowym? 

2.  Które  elementy  służą  do  zamocowania  zespołu  żniwnego  na  przenośniku  pochyłym 

kombajnu? 

3.  Jaka  jest  kolejność  wykonywania  czynności  umożliwiających  zamontowanie  zespołu 

żniwnego na przenośniku pochyłym? 

4.  Jaka  jest  kolejność  wykonywania  czynności  umożliwiających  zamontowanie  zespołu 

żniwnego na wózku transportowym? 

5.  Jaka  jest  kolejność  czynności  związanych  z  podłączeniem  elementów  układu 

hydraulicznego i układu napędowego kombajnu do zespołu żniwnego? 

6.  W  jaki  sposób  można  określić  poprawność  działania  mechanizmów  i  układów  zespołu 

żniwnego kombajnu? 

7.  Jaka  jest  kolejność  przeprowadzanych  czynności  obsługi  codziennej  zespołu  żniwnego 

kombajnu? 

8.  W jaki sposób należy wykonać czynności obsługi, aby spełnić wymogi bezpieczeństwa? 
 
Faza II. Planowanie wykonania zadania 
1.   Jaka jest kolejność realizacji działań prowadzących do wykonania zadania? 
2.   W  jaki  sposób  należy  ustawić  wózek  transportowy  i  kombajn  względem  siebie  przed 

rozpoczęciem wykonywania zadania? 

3.   Jakie  narzędzia  i  materiały  eksploatacyjne  będą  niezbędne  do  przeprowadzenia  obsługi 

codziennej zespołu żniwnego? 

4.   Jakie przedsięwziąć środki bezpieczeństwa, aby zadanie było wykonane bezpiecznie? 
 
Faza III. Ustalenie technicznych możliwości realizacji zadania 
1.  Uczniowie  pracując  w  zespołach  proponują  kolejność  wykonywania  czynności 

obsługowych. 

2.  Na  podstawie  instrukcji  eksploatacji  kombajnu  określają  rodzaje  materiałów 

eksploatacyjnych, które będą używane podczas obsługi. 

3.  Uczniowie  organizują  stanowisko  wyposażając  je  w  niezbędne  narzędzia,  urządzenia 

i materiały. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12 

4.  Uczniowie  konsultują  z  nauczycielem  poprawność  zaproponowanego  przebiegu  procesu 

podłączenia  zespołu  żniwnego  do  kombajnu  oraz  sposób  przeprowadzenia  obsługi 
codziennej hederu. 

5.  Uczniowie  konsultują  z  nauczycielem  poprawność  zaproponowanego  przebiegu  procesu 

odłączenia zespołu żniwnego od kombajnu i umieszczenia go na wózku transportowym. 

 
Faza IV. Praktyczna realizacja zadania 
1.  Uczniowie odczepiają wózek od kombajnu i ustawiają poziomo. 
2.  Uczniowie  podjeżdżają  kombajnem  do  wózka  transportowego  naprowadzając  czopy 

zawieszenia  znajdujące  się  na  przenośniku pochyłym,  w gniazda  zawieszenia  znajdujące 
się na belce nośnej zespołu żniwnego. 

3.  Odłączają  zespół  żniwny  od  wózka,  następnie  podnoszą  zespół  z  wózka  i  zabezpieczają 

go przetyczkami na przenośniku pochyłym. 

4.  Podłączają przewody układu hydraulicznego kombajnu do zespołu żniwnego. 
5.  Łączą układ przeniesienia napędu na elementy i zespoły zespołu żniwnego. 
6.  Uczniowie  sprawdzają  poprawność  przeprowadzonego  połączenia  i  działanie  układu 

hydraulicznego oraz napędowego. 

7.  Przeprowadzają obsługę codzienną zespołu żniwnego. 
8.  Uczniowie  odłączają  zespół  żniwny  od  kombajnu  i  umieszczają  go  na  wózku 

transportowym  w  odwrotnej  kolejności  niż  przy  jego  montowaniu  na  przenośniku 
pochyłym. 

9.  Łączą kombajn z wózkiem transportowym. 
 
Faza V. Sprawdzanie poprawności wykonania zadania 
1.  Uczniowie  wraz  z  nauczycielem  sprawdzają  w  grupach  poprawność  wykonania 

poszczególnych etapów realizacji zadania. 

2.  Sprawdzeniu  szczególnie  podlega  pewność  zamontowania  zespołu  żniwnego  na 

przenośniku pochyłym. 

3.  Sprawdzeniu podlega poprawności działania połączonego zespołu z kombajnem. 
4.  Sprawdzeniu  szczególnie  podlega  pewność  zamontowania  zespołu  żniwnego  na  wózku 

transportowym. 

5.  Sprawdzeniu  podlega  poprawności  działania  połączonego  zespołu  po  przeprowadzonej 

obsłudze  kombajnu  i  regulacjach  oraz  wskazania  przyrządów  kontrolnych  znajdujących 
się na pomoście kombajnisty. 

6.  Uczniowie sprawdzają poprawność działania pozostałych zespołów i układów. 
 
Faza VI. Analiza końcowa sposobu wykonania 
Uczniowie  wraz  z  nauczycielem  wskazują,  które  etapy  rozwiązania  zadania  sprawiły  im 
trudności.  Nauczyciel  powinien  podsumować  całe  ćwiczenie,  wskazać,  jakie  umiejętności 
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13 

5. ĆWICZENIA  
 

5.1. Zasady 

bezpieczeństwa 

higieny 

pracy, 

ochrony 

przeciwpożarowej  i  ochrony  środowiska  podczas  obsługi 
oraz pracy kombajnu zbożowego

 

 

5.1.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Wśród  przedstawionych  środków  gaśniczych  znajdują  się  te,  które  muszą  stanowić 

wyposażenie  kombajnu  w  trakcie  jego  eksploatacji.  Wyszukaj  w  dołączonej  dokumentacji 
charakterystykę  przedstawionych  gaśnic.  Dobierz  odpowiednie  gaśnice  i  umieść  je  we 
właściwym miejscu na kombajnie. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie posługując się dostępnymi na 
stanowisku  instrukcjami  i  zestawami  opisów  określają  jakiego  rodzaju  gaśnice  mają  być  na 
wyposażeniu  kombajnu  i  wskazują  miejsce  ich  zamontowania.  Należy  zwrócić  uwagę  na 
bezpieczne warunki wykonania zadania.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  wyszukać w dokumentacji charakterystykę gaśnic, 
2)  dobrać odpowiednie gaśnice, 
3)  zamontować je w odpowiednich uchwytach na kombajnie. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

  dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

ćwiczenia praktyczne 

 

Środki dydaktyczne: 

  instrukcja obsługi kombajnu zbożowego, 

  gaśnice i zestaw ich charakterystyk, 

  kombajn zbożowy. 

 

Ćwiczenie 2 

Sporządź plan procesu obsługi takich miejsc w kombajnie, które wymagają szczególnego 

codziennego  dozoru  ze  względu  na  bezpieczeństwo  przeciwpożarowe.  Wskaż  miejsca 
stanowiące  zagrożenie  bezpieczeństwa  wykonującego  obsługę.  Określ  środki  ochrony 
osobistej. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie posługując się dostępnymi na 
stanowisku  instrukcjami  i  zestawami  opisów  określają  zakres  planowanych  czynności 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14 

obsługowych  i  dobierają  środki  ochrony  osobistej.  Należy  zwrócić  uwagę  na  bezpieczne 
warunki wykonania zadania. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  wyszukać  w  instrukcji  obsługi  kombajnu  informacje  dotyczące  zasad  przeprowadzania 

czynności obsługowych, 

2)  przeanalizować zakres czynności do wykonania, 
3)  określić miejsca stanowiące zagrożenie bezpieczeństwa dla wykonującego obsługę, 
4)  określić środki ochrony osobistej, 
5)  ustalić kolejność czynności obsługi codziennej kombajnu zbożowego. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

  dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

ćwiczenia praktyczne 

 
Środki dydaktyczne: 

  instrukcja obsługi kombajnu zbożowego, 

  kombajn zbożowy, 

  katalog środków ochrony osobistej. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15 

5.2. Metody  zbioru  zbóż.  Ogólna  budowa,  działanie  i  obsługa 

kombajnów zbożowych 

 

5.2.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Wskaż te podzespoły kombajnu zbożowego, gdzie w procesie technologicznym następuje 

wydzielanie ziarna z kłosów oraz omów proces oddzielania zanieczyszczeń. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie posługując się dostępnymi na 
stanowisku  instrukcjami  i  schematami  określają  miejsca  wydzielania  ziarna  z  kłosów 
i wyjaśniają  proces  oddzielania  zanieczyszczeń.  Należy  zwrócić  uwagę  na  bezpieczne 
warunki wykonania zadania.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  rozróżnić elementy ogólnej budowy kombajnu zbożowego, 
2)  przeanalizować schemat technologiczny pracy kombajnu, 
3)  określić miejsca, gdzie następuje omłot zboża, 
4)  określić miejsca, gdzie następuje proces czyszczenia ziarna. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

  dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

  schemat technologiczny pracy kombajnu, 

  instrukcja obsługi kombajnu zbożowego, 

  kombajn zbożowy. 

 

Ćwiczenie 2 

Wykonaj codzienną obsługę techniczną kombajnu zbożowego. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie posługując się dostępnymi na 
stanowisku  instrukcjami  i  zestawami  opisów  określają  zakres  planowanych  czynności 
obsługowych  i  ich  kolejność,  dobierają  materiały  eksploatacyjne,  dobierają  środki  ochrony 
osobistej. Należy zwrócić uwagę na bezpieczne warunki wykonania zadania.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  rozróżnić elementy ogólnej budowy kombajnu zbożowego, 
2)  określić czynności jakie należy wykonać podczas obsługi technicznej kombajnu, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16 

3)  określić,  jakie  materiały  eksploatacyjne są wykorzystywane podczas obsługi technicznej 

kombajnu, 

4)  określić miejsca, które podlegają codziennemu przeglądowi technicznemu, 
5)  wykonać przegląd. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

  dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 
Środki dydaktyczne: 

 

instrukcja obsługi kombajnu zbożowego, 

 

kombajn zbożowy, 

 

narzędzia i przyrządy do obsługi technicznej kombajnu, 

 

materiały eksploatacyjne wykorzystywane do obsługi kombajnu. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17 

5.3. Zespół  żniwny  –  budowa,  przygotowanie  do  pracy  oraz 

regulacje 

 

5.3.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Zespół  żniwny  znajduje  się  na  wózku  transportowym.  Dokonaj  połączenia  zespołu 

żniwnego z kombajnem. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie posługując się dostępnymi na 
stanowisku  instrukcjami określają etapy wykonania zadania. W trakcie ćwiczenia  nauczyciel 
obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. Należy zwrócić uwagę na 
bezpieczne  warunki  wykonania  zadania,  zwłaszcza  podczas  podjeżdżania  kombajnem  do 
wózka  i  wprowadzania  czopów  zawieszenia  znajdujące  się  na  przenośniku  pochyłym, 
w gniazda zawieszenia na belce nośnej zespołu żniwnego. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  określić  kolejność  czynności  jakie  należy  wykonać  podłączając  zespół  żniwny  do 

kombajnu, 

2)  określić czynności jakie należy wykonać przed uruchomieniem kombajnu, 
3)  uruchomić kombajn i kierować nim po określonej trasie, 
4)  określić  przeznaczenie  poszczególnych  dźwigni  na  pomoście  kombajnisty  i  posługiwać 

się nimi, 

5)  podłączyć zespół. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

metoda tekstu przewodniego. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

instrukcja obsługi kombajnu zbożowego, 

 

zespół żniwny na wózku transportowym, 

 

kombajn zbożowy, 

 

sprzęt i materiały do obsługi kombajnu. 
 

Ćwiczenie 2 

Wykonaj  regulację  eksploatacyjną  polegającą  na  przystosowaniu  nagarniacza  do  zbioru 

zboża wyległego o krótkiej słomie. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie posługując się dostępnymi na 
stanowisku  instrukcjami  i  zestawami  opisów  określają  zakres  planowanych  czynności 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18 

przystosowujących  nagarniacz  do  pracy  gdy  zboże  jest  wyległe  i  o  krótkiej  słomie.  Należy 
zwrócić uwagę na bezpieczne warunki wykonania zadania.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  określić  zasady  jakimi  należy  się kierować,  aby  dobrać  parametry  pracy  nagarniacza  do 

istniejących warunków jego pracy, 

2)  określić miejsce i sposób przeprowadzenia regulacji ustawienia kąta palców nagarniacza, 
3)  określić  przeznaczenie  poszczególnych  dźwigni  na  pomoście  kombajnisty  i  posługiwać 

się nimi, 

4)  wyjaśnić zasady doboru właściwej prędkości obrotowej nagarniacza, 
5)  określić  kryteria  jakimi  trzeba  się  kierować  ustalając  położenie  nagarniacza  nad 

zbieranym zbożem, 

6)  wykonać regulacje. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

  dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

ćwiczenia praktyczne, 

  metoda tekstu przewodniego. 

 
Środki dydaktyczne: 

  kombajn zbożowy z zamontowanym zespołem żniwnym, 

  instrukcja obsługi kombajnu zbożowego, 

  komplet narzędzi monterskich. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19 

5.4. Młocarnia kombajnu – budowa, przygotowanie do pracy oraz 

regulacje 

 

5.4.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Wyreguluj  położenie  klepiska  w  stosunku  do  bębna  tak,  aby  listwy  klepiska  były 

równoległe  do  listew  bębna  oraz  zostały  uzyskane  właściwe  wielkości  szczelin  wlotowej 
i wylotowej. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie posługując się dostępnymi na 
stanowisku  instrukcjami określają etapy wykonania zadania.  W trakcie ćwiczenia nauczyciel 
obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. Należy zwrócić uwagę na 
bezpieczne warunki wykonania zadania.  
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  wyjaśnić sposób zawieszenia klepiska na korpusie kombajnu, 
2)  określić miejsca regulacji położenia klepiska względem bębna, 
3)  określić początkową wielkość szczeliny wlotowej i wylotowej zespołu omłotowego, 
4)  wyregulować ustawienie klepiska. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

  dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

ćwiczenia praktyczne, 

  metoda tekstu przewodniego. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

instrukcja obsługi kombajnu, 

 

zestaw narzędzi monterskich, 

 

kombajn zbożowy, 

 

miarka z podziałką o dokładności 1mm. 
 

Ćwiczenie 2 

Wykonaj  regulację  parametrów  pracy  zespołu  czyszczącego  kombajnu  zbożowego  dla 

określonej plantacji.  
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie posługując się dostępnymi na 
stanowisku  instrukcjami określają etapy wykonania zadania. W trakcie ćwiczenia nauczyciel 
obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. Należy zwrócić uwagę na 
bezpieczne warunki wykonania zadania.  
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  określić wstępnie stan plantacji i wilgotność zboża, 
2)  dobrać wstępnie wielkość szczelin sit żaluzjowych, 
3)  dobrać wstępnie prędkość obrotową wentylatora zespołu czyszczącego, 
4)  wykonać próbę pracy wprowadzić korekty parametrów pracy zespołu czyszczącego. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

instrukcja obsługi kombajnu, 

 

kombajn zbożowy, 

 

plantacja do przeprowadzenia ćwiczenia. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21 

5.5.  Maszyny do czyszczenia i sortowania ziarna 
 

5.5.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Dobierz  sita  do  czyszczalni  złożonej  w  celu  oczyszczenia  i  posortowania  określonej 

porcji  zboża.  Przeprowadź  proces  czyszczenia.  Ziarno  przeznaczone  jest  do  celów 
konsumpcyjnych.  

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie posługując się dostępnymi na 
stanowisku  instrukcjami określają etapy wykonania zadania.  W trakcie ćwiczenia nauczyciel 
obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. Należy zwrócić uwagę na 
bezpieczne warunki wykonania zadania.  
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  określić wymagania stawiane dla ziarna konsumpcyjnego, 
2)  zapoznać się z dokumentacją czyszczalni odnośnie zasad doboru sit, 
3)  dobrać wstępnie sita wg zasad zawartych w dokumentacji, 
4)  zamontować sita w prowadnicach, 
5)  kontrolować jakość czyszczenia, 
6)  wprowadzać korekty w razie konieczności. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

  dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

ćwiczenia praktyczne, 

  metoda tekstu przewodniego. 

 

Środki dydaktyczne: 

  instrukcja obsługi czyszczalni złożonej, 

  500 kg zboża, 

  czyszczalnia złożona z kompletem sit do wymiany. 

 

Ćwiczenie 2 

Dobierz  sita  do  czyszczalni  złożonej  w  celu  oczyszczenia  i  posortowania  określonej 

porcji zboża. Przeprowadź proces czyszczenia. Ziarno przeznaczone jest do siewu.  
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie posługując się dostępnymi na 
stanowisku  instrukcjami określają etapy wykonania zadania. W trakcie ćwiczenia nauczyciel 
obserwuje pracę uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. Należy zwrócić uwagę na 
bezpieczne warunki wykonania zadania.  
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  określić wymagania stawiane dla ziarna siewnego, 
2)  zapoznać się z dokumentacją czyszczalni odnośnie zasad doboru sit, 
3)  dobrać dla podanej partii ziarna wstępnie sita wg zasad podanych w dokumentacji, 
4)  zamontować sita w prowadnicach, 
5)  kontrolować jakość czyszczenia, 
6)  wprowadzać korekty w razie konieczności. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

ćwiczenia praktyczne, 

 

metoda tekstu przewodniego. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

instrukcja obsługi czyszczalni złożonej, 

 

500kg zboża, 

 

oczyszczalnia złożona z kompletem sit do wymiany. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23 

5.6.  Suszarnie do zboża – budowa, działanie, zasady eksploatacji 

 

5.6.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Zaplanuj  proces  suszenia  pszenicy  przy  wykorzystaniu  suszarni.  Nasiona  tej  rośliny 

przeznaczone  będą  do  siewu.  Ziarno  pochodzi z  nowych  zbiorów  a  jego  wilgotność  zawiera 
się w granicach 22% - 23%. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie posługując się dostępnymi na 
stanowisku  instrukcjami  określają  etapy  wykonania  zadania.  Praca  odbywa  się  w  małych 
grupach,  którym  przewodzą  liderzy.  W  trakcie  ćwiczenia  nauczyciel  obserwuje  pracę 
uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  określić wymagania jakie muszą być spełnione podczas suszenia ziarna siewnego, 
2)  przeanalizować dokumentację suszarni odnośnie zasad przeprowadzania procesu suszenia, 
3)  dobrać wstępnie parametry pracy wg zasad zawartych w dokumentacji suszarni, 
4)  określić sposoby kontroli przebiegu procesu suszenia, 
5)  wyjaśnić zasady obsługi przyrządu do pomiaru wilgotności ziarna, 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

  dyskusja dydaktyczna wielokrotna. 

 

Środki dydaktyczne: 

  instrukcja obsługi suszarni ze szczegółowym opisem przebiegu procesu technologicznego 

suszenia, 

  instrukcja obsługi przyrządu do określania wilgotności nasion, 

 
Ćwiczenie 2 

Przygotuj  suszarnię  do  suszenia  ziarna.  Wskaż  miejsca  stanowiące  zagrożenie 

bezpieczeństwa wykonującego obsługę. Określ środki ochrony osobistej. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie posługując się dostępnymi na 
stanowisku  instrukcjami  określają  etapy  wykonania  zadania.  Praca  odbywa  się  w  małych 
grupach,  którym  przewodzą  liderzy.  W  trakcie  ćwiczenia  nauczyciel  obserwuje  pracę 
uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z instrukcją obsługi suszarni, 
2)  przeanalizować zakres czynności do wykonania, 
3)  określić miejsca stanowiące zagrożenie bezpieczeństwa wykonującego obsługę, 
4)  określić środki ochrony osobistej, 
5)  ustalić kolejność czynności obsługi suszarni. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

  dyskusja dydaktyczna wielokrotna. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

instrukcja obsługi suszarni, 

 

katalog środków ochrony osobistej. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25 

5.7.  Prasy zbierające – budowa, działanie, zasady eksploatacji 
 

5.7.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 

Wykonaj codzienną obsługę techniczną zwijającej prasy zbierającej. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie posługując się dostępnymi na 
stanowisku  instrukcjami  i  zestawami  opisów  określają  zakres  planowanych  czynności 
obsługowych  i  ich  kolejność,  dobierają  materiały  eksploatacyjne,  dobierają  środki  ochrony 
osobistej. Należy zwrócić uwagę na bezpieczne warunki wykonania zadania.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  rozróżnić elementy ogólnej budowy prasy zbierającej, 
2)  określić czynności jakie należy wykonać podczas obsługi technicznej prasy, 
3)  wyjaśnić, jakie materiały eksploatacyjne są wykorzystywane podczas obsługi technicznej 

prasy, 

4)  określić miejsca, które podlegają codziennemu i okresowemu przeglądowi technicznemu. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

  dyskusja dydaktyczna wielokrotna, 

 

ćwiczenia praktyczne. 

 
Środki dydaktyczne: 

  instrukcja obsługi prasy, 

  zwijająca prasa zbierająca, 

  narzędzia i przyrządy do obsługi technicznej prasy, 

  materiały eksploatacyjne wykorzystywane podczas obsługi prasy. 

 

Ćwiczenie 2 

Przystępując  do  pracy  zachodzi  konieczność  przestawienia  prasy  z  położenia 

transportowego w położenie robocze. Istnieje również konieczność wyregulowania zespołów 
roboczych  do  istniejących  warunków  zbioru  w  celu  prawidłowej  pracy  maszyny.  Przygotuj 
wstępnie prasę zbierającą Z224 do zbioru słomy po kombajnie. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać 

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie posługując się dostępnymi na 
stanowisku  instrukcjami  i  zestawami  opisów  określają  zakres  planowanych  czynności 
przystosowujących  prasę  do  istniejących  warunków  zbioru  w  celu  prawidłowej  pracy 
maszyny. Należy zwrócić uwagę na bezpieczne warunki wykonania zadania.  

W  trakcie  ćwiczenia  nauczyciel  obserwuje  pracę  uczniów,  w  razie  potrzeby  udziela  im 

wskazówek.  
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  określić zasady przestawiania prasy z położenia transportowego w położenie robocze, 
2)  określić miejsce i sposób przeprowadzenia regulacji ustawienia podbieracza, 
3)  określić  zasady  i  sposób  przeprowadzenia  regulacji  szczeliny  między  ostrzami  tłoka 

i komory, 

4)  określić  kryteria  jakimi  trzeba  się  kierować  ustalając  parametry  ustawienia  nagarniacza 

widłowego, 

5)  wyjaśnić, w jaki sposób reguluje się długość beli i stopień jej sprasowania, 
6)  połączyć kłębki sznurka ze sobą i wprowadzić sznurek igłami do supłaczy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia praktyczne, 

  metoda tekstu przewodniego. 

 
Środki dydaktyczne: 

 

prasa zbierająca Z224, 

 

instrukcja obsługi prasy Z224, 

 

komplet narzędzi monterskich, 

 

narzędzia i przyrządy do obsługi technicznej prasy, 

 

sznurek polipropylenowy, 

 

materiały eksploatacyjne wykorzystywane do obsługi prasy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27 

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Eksploatacja  maszyn  do 
zbioru zbóż” 

 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

− 

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 17, 18, są z poziomu podstawowego, 

− 

zadania 8, 16, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

− 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego, 

− 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10  zadań z poziomu podstawowego, 

− 

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego, 

− 

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 3 z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Klucz  odpowiedzi1. b, 2. a, 3. c, 4. a, 5. b, 6. a, 7. b, 8. b, 9. b, 10. d, 11. c, 
12.a, 13. a, 14. c, 15. b, 16. d, 17. d, 18. b, 19. c, 20. c. 

 

Plan testu 

Nr 

zad.

 

Cel operacyjny  

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Określić wymagane zabezpieczenie 
przeciwpożarowe kombajnu

 

Określić funkcję podajnika ślimakowo – palcowego 
i jego umiejscowienie w konstrukcji kombajnu 

Określić ustawienie palców nagarniacza 
w zależności od stanu uprawy. 

Określić ustawienie listew nagarniacza podczas 
pracy w typowych warunkach zbioru 

Rozpoznać elementy wyposażenia dodatkowego 
zespołu żniwnego przy zbiorze zbóż wyległych 

b

 

Rozróżnić dźwignie służące do sterowania 
nagarniacza 

Określić przeznaczenie wskaźnika. 

Zinterpretować wskazania i sygnały urządzeń 
kontrolnych kombajnu. 

PP 

Określić funkcję kierownic strumienia powietrza 
i ich umiejscowienie w konstrukcji kombajnu. 

10  Określić przyczyny niedomłotu. 

11  Określić przyczyny uszkadzania ziarna podczas 

omłotu zboża. 

c

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28 

12  Określić częstotliwość opróżniania chwytacza 

kamieni. 

13  Wyjaśnić zasadę działania sit o otworach 

podłużnych. 

14  Wyjaśnić zasadę działania tryjera. 

15  Wyjaśnić zasadę działania żmijki. 

16  Przeanalizować działanie suszarni komorowej. 

PP 

17  Określać wilgotność ziarna przy której zalecane jest 

suszenie wysokotemperaturowe. 

18  Przeanalizować czynniki mogące wpływać na błędy 

w pomiarze wilgotności ziarna. 

19  Przeanalizować przebieg procesu prasowania 

i prasie Z224. 

PP 

20  Przeanalizować, jakie czynniki wpływają na stopień 

zagęszczania masy podczas jej prasowania. 

PP 

 
Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem  co  najmniej 

jednotygodniowym. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 
5.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 
6.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 
7.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 
8.  Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 
9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się  czasie 

zakończenia udzielania odpowiedzi.  

 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwości  odpowiedzi. 

Tylko jedna jest prawidłowa. 

5.  Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
7.  Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie 

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.  Na rozwiązanie testu masz 35 min. 

Powodzenia! 

Materiały dla ucznia: 

− 

instrukcja, 

− 

zestaw zadań testowych, 

− 

karta odpowiedzi. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.  Sprzęt przeciwpożarowy, w który musi być wyposażony kombajn zbożowy to 

a)  gaśnica pianowa i koc gaśniczy. 
b)  gaśnica proszkowa i gaśnica pianowa. 
c)  gaśnica proszkowa i koc gaśniczy. 
d)  dwie gaśnice dowolnego rodzaju. 

 
2.  Podajnik ślimakowo – palcowy wchodzi w skład budowy 

a)  zespołu żniwnego. 
b)  przenośnika pochyłego. 
c)  zespołu omłotowego. 
d)  kosza sitowego zespołu czyszczącego. 

 

3.  Podczas zbioru zboża wyległego palce sprężyste listew nagarniacza powinny być 

a)  ustawione prostopadle do powierzchni pola lub wysunięte do przodu, w kierunku 

jazdy, 

b)  wysunięte do przodu, w kierunku jazdy, 
c)  cofnięte w stosunku do kierunku jazdy, 
d)  kąt ustawienia palców nie ma znaczenia. 

 

4.  Jeśli zboże stoi, nagarniacz powinien być podniesiony tak, aby jego listwy uderzały 

w źdźbło 

a)  na 1/3 jego długości, licząc od kłosa, 
b)  na 2/3 jego długości, licząc od kłosa, 
c)  na 3/4 jego długości, licząc od kłosa, 
d)  na 5/6 jego długości, licząc od kłosa. 
 

5.  Podczas zbioru zboża wyległego zespół żniwny wyposaża się w 

a)  podbieracz wyległego zboża, 
b)  podnośniki wyległego zboża, 
c)  płozę zespołu żniwnego, 
d)  ochronną osłonę zespołu żniwnego. 

 

6.  Na rysunku przedstawiono pomost kombajnisty. Dźwignie służące do sterowania 

nagarniaczem oznaczone są numerami 
a)  dźwignie 1, 2, 12. 
b)  dźwignie 10, 11, 12. 
c)  dźwignie 3, 4, 5. 
d)  dźwignie 8, 12, 15. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30 

7.  Wskaźnik oznaczony 3 wskazuje prędkość obrotową 

a)  bębna młócącego. 
b)  silnika kombajnu. 
c)  wentylatora zespołu czyszczącego. 
d)  odrzutnika słomy. 
 
 
 
 
 
 
 
 

8.  Spadek ciśnienia oleju w układzie smarowania silnika kombajnu poniżej wartości 

dopuszczalnej sygnalizowany jest 

a)  zaświeceniem się lampki kontrolnej na wskaźniku zespolonym. 
b)  zaświeceniem się lampki kontrolnej na wskaźniku zespolonym i sygnałem 

dźwiękowym. 

c)  tylko sygnałem dźwiękowym. 
d)  zmianą położenia wskazówki na wskaźniku zespolonym. 

 
9.  Kierownice strumienia powietrza są elementem zespołu 

a)  żniwnego. 
b)  czyszczącego. 
c)  sterującego. 
d)  energetycznego. 

 
10. Ziarno nie zostało całkowicie wymłócone z kłosów, przyczyną tego jest: 

a)  klepisko nie jest ustawione równolegle do bębna. 
b)  odległość klepiska od bębna jest za duża. 
c)  prędkość obrotowa bębna młocarni jest za mała. 
d)  odpowiedzi a), b), c) są prawidłowe. 

 
11. Podczas zbioru zbóż przyczyną uszkadzania ziarna nie jest 

a)  duża prędkość obrotowa bębna młócącego. 
b)  zapchane klepisko. 
c)  duża prędkość obrotowa nagarniacza. 
d)  mała szczelina omłotowa. 

 
12. Chwytacz kamieni oczyszczany jest podczas 

a)  obsługi codziennej kombajnu lub częściej. 
b)  przeglądu cotygodniowego. 
c)  przeglądu gwarancyjnego. 
d)  przeglądu posezonowego. 

 
13. Na sitach o otworach podłużnych rozdział nasion dokonuje się wg cechy rozdzielczej 

a.  grubości nasion. 
b) szerokości nasion. 
c)  długości nasion. 
d) właściwości aerodynamicznych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31 

14. W cylindrze tryjera rozdział nasion dokonuje się wg cechy rozdzielczej 

a)  grubości nasion. 
b)  szerokości nasion. 
c)  długości nasion. 
d)  właściwości aerodynamicznych. 

 
15. Na żmijce rozdział nasion następuje według 

a)  właściwości aerodynamicznych. 
b)  kształtu nasion. 
c)  koloru nasion. 
d)  ciężaru właściwego. 

 
16. Szybkość przemieszczania suszonych nasion w suszarni M 807 reguluje się 

a)  szybkością załadunku komory zasypowej suszarni. 
b)  wysokością temperatury suszącego powietrza. 
c)  prędkością przepływu gorącego powietrza przez suszone ziarno. 
d)  prędkością wygarniania ziarna z suszarni przez wygarniacz. 

 
17. Suszenie wysokotemperaturowe zalecane jest jeżeli wilgotność ziarna sięga do 

a)   16%. 
b)   18%. 
c)   20%. 
d)   24%. 
 

18. Aby uniknąć nieprawidłowych wskazań przyrządów podczas pomiaru wilgotności nasion 

należy przestrzegać określonych zasad. Błędna zasada to: 

a)  odmierzanie porcji do pomiaru powinno odbywać się za pomocą łopatki. 
b)  odmierzoną porcję schłodzić przed pomiarem. 
c)  pobierać należy próbkę reprezentatywną. 
d)  przed każdym pomiarem należy wyczyścić wnętrze pojemnika testowego. 

 
19. Materiał do komory prasowania w prasie Z224 podaje cyklicznie 

a)  podbieracz. 
b)  ładowacz cykliczny. 
c)  nagarniacz widłowy. 
d)  Podbieracz suwakowy. 

 
20. Stopień zagęszczenia zbieranej masy nie zależy od 

a)  wielkości stopnia wilgotności zbieranej masy. 
b)  oporów tarcia materiału o ścianki komory prasowania. 
c)  długości beli. 
d)  wielkości oporów przemieszczania się beli w komorze prasowania. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32 

 

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko ............................................................................... 
 

Eksploatacja maszyn do zbioru zbóż 
 

Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr  

zadania 

Odpowiedzi 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem: 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33 

TEST „PRÓBA PRACY” 

 

Test praktyczny  jest zadaniem zawodowym przeprowadzonym w  formie próby pracy  na 

stanowisku  w  warunkach  rzeczywistych.  Wyposażenie  stanowiska  musi  umożliwić 
przeprowadzenie obsługi codziennej kombajnu. Wykonywane czynności ucznia powinny być 
obserwowane  i  oceniane  przez  nauczyciela  zgodnie  z  ustalonym  schematem  oceniania. 
Narzędziem służącym do pomiaru dydaktycznego jest karta obserwacji. 

 

KARTA OBSERWACJI 

 

EKSPLOATACJA MASZYN DO ZBIORU ZBÓŻ 

 

Imię i nazwisko  ………………………………………………… 

 

L.p. 

Nazwa czynności 

Liczba punktów 

1.  Oczyszczenie kombajnu z zewnątrz. 

 

 

2.  Oczyszczenie chwytacza kamieni. 

 

 

3.  Oczyszczenie zespołu omłotowego i czyszczącego. 

 

 

4.  Uzupełnienie paliwa w zbiorniku. 

 

 

5.  Sprawdzenie  ilości  oleju  w  misce  olejowej  silnika 

i uzupełnienie ewentualnych ubytków. 

 

 

6.  Sprawdzenie ilości oleju w zbiorniku układu hydraulicznego  

i uzupełnienie ewentualnych ubytków. 

 

 

7.  Sprawdzenie  i  ewentualne  uzupełnienie  poziomu  wody 

w chłodnicy. 

 

 

8.  Smarowanie zgodnie z tabelą i schematem smarowania. 

 

 

9.  Sprawdzenie szczelności połączeń przewodów. 

 

 

10.  Oczyszczenie zewnętrznego filtru powietrza. 

 

 

11.  Sprawdzenie,  w  razie  konieczności 

napięcie,  pasów 

i łańcuchów w układzie napędowym. 

 

 

12.  Sprawdzenie zewnętrznych połączeń śrubowych. 

 

 

13.  Sprawdzenie układu kierowniczego. 

 

 

14.  Sprawdzenie  stanu  i  usunięcie  ewentualnych  usterek 

przyrządu tnącego. 

 

 

15.  Sprawdzenie  stanu  i  usunięcie  ewentualnych  usterek 

podajnika ślimakowo - palcowego. 

 

 

16.  Sprawdzenie  stanu  i  usunięcie  ewentualnych  usterek 

przenośnika pochyłego. 

 

 

17.  Sprawdzenie wskazań przyrządów na pulpicie. 

 

 

18.  Uruchomienie  kombajnu  i  po  załączeniu  napędu  młocarni 

oraz  zespołu  żniwnego  sprawdzenie  poprawności  ich  pracy 
przy wolnych obrotach silnika. 

 

 

19.  Odłączenie  wózka  transportowego  z  zespołem  żniwnym  od 

kombajnu. 

 

 

20.  Podjechanie kombajnem do zespołu żniwnego naprowadzając 

czopy  zawieszenia  w  gniazda  zawieszenia  na  belce  nośnej 
zespołu żniwnego. 

 

 

21.  Odłączenie  zespołu żniwnego od wózka odchylając dźwignie 

i usuwając zatyczki. 

 

 

22.  Podniesienie  zespołu  żniwnego  z  wózka  i  zabezpieczenie   

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34 

przetyczkami na przenośniku pochyłym. 

23.  Podłączenie  przewodów  hydraulicznych  z  odpowiednimi 

gniazdami zaworowymi. 

 

 

24.  Złączenie układu przeniesienia napędu zespołu żniwnego. 

 

 

25.  Założenie długich rozdzielaczy łanu. 

 

 

 
Punktacja  zadań  –  za  każdą  wykonaną  czynność  uczeń  otrzymuje  1  punkt.  Za  nie 

wykonanie czynności uczeń otrzymuje 0 punktów. 

Proponuje się następujące normy wymagań 

Liczba punktów 

Ocena szkolna 

Opis 

18 

Dopuszczający 

za wykonanie 18 czynności z ogólnej liczby 25 

20 

Dostateczny 

za wykonanie 20 czynności z ogólnej liczby 25 

22 

Dobry 

za wykonanie 22 czynności z ogólnej liczby 25 

24 

Bardzo dobry 

za wykonanie 24 czynności z ogólnej liczby 25 

 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 
1.  Ustal z uczniami termin przeprowadzenia testu z co najmniej jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Przed rozpoczęciem testu zapoznaj uczniów z instrukcją dla ucznia. 
3.  Zapewnij samodzielność w rozwiązywaniu zadań. 
4.  Sprawdź, czy uczniowie zrozumieli treść polecenia. Wyjaśnij wątpliwości. 
5.  Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 
 
Instrukcja dla ucznia 
1.  Zapoznaj się z treścią zadania. 
2.  Jest to test praktyczny przeprowadzony w formie próby pracy. 
3.  Zapoznaj  się  ze  stanowiskiem  oraz  instrukcjami  urządzeń  i  maszyn  znajdujących się  na 

stanowisku pracy. 

4.  Na te czynności zapoznawcze masz 20 minut. Czasu tego nie wlicza się do czasu trwania 

testu. 

5.  Zadanie praktyczne trwa nie dłużej niż 240 minut. 
6.  Zadanie będziesz wykonywał samodzielnie. 
7.  Podczas wykonywania zadania będziesz oceniany przez nauczyciela na bieżąco. 
8.  W  czasie  wykonywania  zadania  nauczyciel  nie  będzie  mógł  udzielać  Ci  żadnych 

wskazówek. 

9.  Wykonywanie  zadania  musi  odbywać  się  z  zachowaniem  przepisów  bezpieczeństwa 

przeciwpożarowego, zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska. 

Powodzenia! 

Treść zadania 

Na stanowisku znajduje się kombajn zbożowy z doczepiony wózkiem transportowym, na 

którym  znajduje  się  zespół  żniwny.  Zaplanuj  i  przeprowadź  przygotowanie  kombajnu  do 
pracy.  W  zakresie  tego  przygotowania  uwzględnij  obsługę  codzienną  i  założenie  zespołu 
żniwnego na przenośniku pochyłym. 

Dysponujesz ponadto: 

  zestawem narzędzi i przyrządów niezbędnych do przeprowadzenia obsługi, 

  zastawem materiałów eksploatacyjnych, 

  szczegółową instrukcją obsługi kombajnu. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35 

7. LITERATURA 

 
1.  Instrukcja obsługi. Kombajn zbożowy Z056 Bizon-Super 
2.  Instrukcja napraw kombajnu zbożowego Z056/3 Bizon-Super 
3.  Instrukcja obsługi. Kombajn zbożowy SAMPO BIZON 2020. Edition 1995 
4.  Instrukcja obsługi i wykaz części zamiennych. Suszarnie komorowe typ M 807 i M 806 
5.  Instrukcja obsługi prasy zbierającej wysokiego stopnia zgniotu Z224 
6.  Instrukcja obsługi prasy zwijającej Z279 
7.  Kuczewski J.: Maszynoznawstwo rolnicze. PWRiL, Warszawa 1984 
8.  Lorencowicz E.: Poradnik użytkownika techniki rolniczej w tabelach. APRA, Bydgoszcz 

2002 

9.  Regulski S. (red.): Maszyny rolnicze. PWRiL, Warszawa 1986 
10.  Waszkiewicz Cz.: Maszyny rolnicze. Maszyny i urządzenia do produkcji roślinnej. Cz. I. 

WSiP, Warszawa 2002 

11.  Waszkiewicz  Cz.:  Maszyny  rolnicze.  Maszyny  i  urządzenia  do  produkcji  zwierzęcej. 

Cz. II. WSiP, Warszawa 2002 

 
Literatura metodyczna
 
1.  Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele 

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994 

2.  Goźlińska E., Szlosek F.: Podręczny słownik nauczyciela kształcenia zawodowego. ITeE, 

Radom 1997 

3.  Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom, 2000 
4.  Szlosek F. Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. ITeE, Radom 1995.