background image

Dzieci nieakceptowane w klasie szkolnej 

 
Dla  dzieci  w  wieku  szkolnym  grupami  odniesienia  społecznego  są  rodzina  w  której  dorastają,  klasa 
szkolna oraz grupy rówieśnicze. To właśnie tam najbardziej widad jak wielką rolę spełnia akceptacja. O 
grupie  możemy  mówid  wtedy  gdy  dwie  lub  więcej  jednostek  pozostaje  ze  sobą  w  bezpośredniej 
interakcji,  gdy  mają  one  względnie  jasny  cel,  posiadają  wspólnie  ustalone  normy  i  mają  względnie 
rozwiniętą  strukturę.  Klasa  szkolna  to  niewielka  grupa  społeczna,  stworzona  instytucjonalnie,  o 
dwoistej  strukturze,  może  byd  nieformalna  lub  formalna.  Jest  ogniwem  w  strukturze  szkoły. 
Przebywanie wewnątrz grupy wywołuje pewnego rodzaju napięcia emocjonalne. Uczeo bardzo silnie 
reaguje  na  wpływy  ze  strony  grupy,  jej  zwyczajom  oraz  normom,  dlatego  autorka  opisuje  oraz 
wyjaśnia procesy socjalizacji.  
 
Wyróżnia się kilka typów mechanizmów socjalizacyjnych. Są to: 

1)  mechanizmy kontroli społecznej 
2)  mechanizmy wpływu osób znaczących 
3)   mechanizmy wzmacniania wewnętrznego. 

 
Istnieje kilka kategorii członków przynależących do grupy: 

1)  dzieci akceptowane - dzieci te cieszą się uznaniem otoczenia, w szkole odnoszą same sukcesy, 

mają poczucie bezpieczeostwa oraz satysfakcji. 

2)  dzieci  przeciętnie  akceptowane  -  są  zazwyczaj  lubiane,  nie  zajmują  ważniejszych  miejsc  w 

grupie. 

3)  dzieci o niezrównoważonym statusie - polaryzują opinię grupy, to znaczy, że równocześnie są 

przez jednych akceptowane, a przez drugich odrzucane.  

4)  dzieci  izolowane  -  będące  na  marginesie  w  strukturze  klasy,  mówi  się  o  nich,  że  bierne 

ponieważ nie wykazują aktywności na rzecz grupy. 

5)  dzieci odrzucone  -są obiektem drwin o okazywanej  niechęci przez grupę. Nie mają w  klasie 

podstaw  do  zaspokajania  własnych  potrzeb.  Charakteryzują  się  minimalnym  wpływem  na 
życie klasy. Są zazwyczaj w konflikcie z całą grupą uczniów. 

 
Skutki  braku  akceptacji  ucznia  mogą  byd  dla  niego  bardzo  groźne.  Taki  stan  rzeczy  nie  wpływa 
prawidłowo na rozwój społeczny młodego człowieka. Społecznym skutkiem nieakceptowania dziecka 
przez  grupę  klasową,  mogą  byd  jego  kłopoty  w  procesie  socjalizacji,  co  za  tym  idzie  zaburzone 
funkcjonowanie w grupie społecznej. Można powiedzied, że pozycja jednostki w grupie wpływa na jej 
rozwój  społeczny.  Konsekwencje  braku  akceptacji  niosą  za  sobą  nieprawidłowy  rozwój  osobowości, 
który widad wyraźnie w postaci zaniżonej oceny własnej osoby. 
 
Dorota  Ekiert-  Grabowska  ukazuje  wyniki  badao  nad  dziedmi  nieakceptowanymi  w  klasie  szkolnej. 
Posługuje się do ich przeprowadzenia technikami: 

 

technika socjometryczna – Moreno, 

 

plebiscyt życzliwości i niechęci, 

 

technika antypatii i sympatii, 

 

technika rangowania i szeregowania. 

 
Te  badania  przyczyniły  się  wyodrębnienia  kategorii  uczniów  akceptowanych,  odrzucanych  i 
izolowanych. Wykazały one, że uczniowie cieszący się akceptacją za strony rówieśników, są odbierani 
jako  bardzo  dobrzy  organizatorzy  życia  klasowego,  wyróżniający  się  uczniowie,  koledzy  chętni  do 
pomocy,  koleżeoscy,  osiągający  pozytywne  wyniki  w  nauce  i  wykazujący  wysoki  poziom 
uspołecznienia. 
 
Izolowany uczeo, zdaniem Ekiert - Grabowskiej, to taki, który jest niezauważalny, a jego osiągnięcia w 

background image

nauce są zdecydowanie niższe od przeciętnych, zaś stopieo uspołecznienia jest określany jako średni. 
Dziecko  odrzucone  posiada  w  ocenie  grupy  bardzo  wiele  negatywnych  cech,  a  jego  osiągnięcia  w 
dziedzinie  nauki  są  dużo  niższe  niż  u  uczniów  izolowanych.  Mają  także  bardzo  niski  stopieo 
uspołecznienia. 
 
W książce, jest także mowa o czynnikach, które wpływają na to czy dziecko jest akceptowane czy nie, 
czy jest izolowane czy też odrzucane. Autorka twierdzi, że dziewczynkom łatwiej zdobyd akceptację ze 
strony klasy niżeli chłopcom. W tej kwestii znaczenia ma też społeczne pochodzenie, to znaczy, że im 
niższe,  tym  jest  większa  szansa  na  pełnienie  przez  dzieci  ról  odrzucanych  i  izolowanych.  Na  to  ma 
także  wpływ  wykształcenia  rodziców,  podobnie  jak  w  pochodzeniu  społecznym,  im  wykształcenie 
rodziców wyższe, tym bardziej zwiększone szanse na uzyskanie wyższej pozycji w strukturze grupowej 
klasy przez dziecko. Kolejnym czynnikiem mającym znaczenie  są warunki materialne  dzieci, te które 
żyją w dobrych i bardzo dobrych warunkach materialnych są bardziej akceptowane i doceniane przez 
grupę, te zaś, których rodzice niewiele zarabiają i w związku z tym mają niską pozycję finansową są 
odrzucane lub izolowane