3. NAPRĘśENIA W PODŁOśU OD OBCIĄśENIA ZEWNĘTRZNEGO σ
σ
σ
σ
zq
Teoria
Obliczanie napręŜeń:
1)
pierwotne
i
i
z
z
∑
⋅
=
γ
σ
γ
2)
odpręŜenie
η
σ
σ
γ
γ
⋅
=
0
z
gdzie:
σ
0γ
–
wartość napręŜenia pierwotnego w poziomie dna wykopu; η
η
η
η – współczynnik wpływu
3)
napręŜenie wtórne równa się odpręŜeniu
γ
σ
σ
z
zs
=
(jeŜeli:
γ
σ
>
σ
z
zq
dla wszystkich głębokości)
4)
od budowli
σ
zq
= q ⋅ η
gdzie: q – napręŜenie jednostkowe od budowli w poziomie posadowienia
η – współczynnik wpływu
5)
minimalne
γ
γ
σ
−
σ
=
σ
z
z
min
z
6)
dodatkowe
γ
σ
−
σ
=
σ
z
zq
zd
7)
całkowite
σ
zt
= σ
zmin
+ σ
zq
Przypadki szczególne
z
1
zwg
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
z
2
z
1
D
zwg
σ
σ
σ
σ
z min
z
2
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
D
zwg
z
2
z
1
σ
σ
σ
σ
z min
σ
σ
σ
σ
zd
σ
σ
σ
σ
zt
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
σ
σ
σ
σ
zs
=
σ
σ
σ
σ
zq
z
1
zwg
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
z
2
z
1
zwg
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
z
2
z
1
D
zwg
σ
σ
σ
σ
z min
z
2
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
z
1
D
zwg
σ
σ
σ
σ
z min
z
2
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
D
zwg
z
2
z
1
σ
σ
σ
σ
z min
σ
σ
σ
σ
zd
σ
σ
σ
σ
zt
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
σ
σ
σ
σ
zs
=
σ
σ
σ
σ
zq
D
zwg
z
2
z
1
σ
σ
σ
σ
z min
σ
σ
σ
σ
zd
σ
σ
σ
σ
zt
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
σ
σ
σ
σ
zs
=
D
zwg
z
2
z
1
σ
σ
σ
σ
z min
σ
σ
σ
σ
zd
σ
σ
σ
σ
zt
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
σ
σ
σ
σ
zs
=
D
zwg
z
2
z
1
σ
σ
σ
σ
z min
σ
σ
σ
σ
zd
σ
σ
σ
σ
zt
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
σ
σ
σ
σ
zs
=
σ
σ
σ
σ
zq
D
zwg
σ
σ
σ
σ
z min
σ
σ
σ
σ
zd
σ
σ
σ
σ
zt
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
σ
σ
σ
σ
zs
σ
σ
σ
σ
zq
D
zwg
σ
σ
σ
σ
z min
σ
σ
σ
σ
zt
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
σ
σ
σ
σ
zq
= <
σ
σ
σ
σ
zs
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
D
zwg
σ
σ
σ
σ
z min
σ
σ
σ
σ
zd
σ
σ
σ
σ
zt
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
σ
σ
σ
σ
zs
σ
σ
σ
σ
zq
D
zwg
σ
σ
σ
σ
z min
σ
σ
σ
σ
zd
σ
σ
σ
σ
zt
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
σ
σ
σ
σ
zs
σ
σ
σ
σ
zq
D
zwg
σ
σ
σ
σ
z min
σ
σ
σ
σ
zt
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
σ
σ
σ
σ
zq
= <
σ
σ
σ
σ
zs
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
D
zwg
σ
σ
σ
σ
z min
σ
σ
σ
σ
zt
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
σ
σ
σ
σ
zq
= <
σ
σ
σ
σ
zs
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
σ
σ
σ
σ
zq
= <
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
σ
σ
σ
σ
zq
= <
σ
σ
σ
σ
zs
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
σ
σ
σ
σ
z
γγγγ
Poznamy dwie metody liczenia napręŜeń od obiektu budowlanego:
1. metoda punktów naroŜnych (i środkowych)
2. metoda Newmarka
Metodę punktów naroŜnych stosuje się do wyznaczenia napręŜeń σ
zq
w danym punkcie , spowodowanych
działaniem obciąŜenia równomiernie rozłoŜonego na obszarze prostokątnym. Punkt moŜe być połoŜony
wewnątrz lub na zewnątrz tego obszaru. Do obliczania napręŜeń σ
σ
σ
σ
zq
słuŜy wzór:
σ
σ
σ
σ
zq
= η
η
η
η ⋅⋅⋅⋅ q
gdzie:
q
-
wartość obciąŜenia jednostkowego, działającego na danym obszarze (kN/m
2
)
η
η
η
η
-
współczynnik rozkładu napręŜeń w podłoŜu, zaleŜny od kształtu obszaru obciąŜonego oraz od
połoŜenia i głębokości danego punktu (-)
Dla przypadku gdy obszar obciąŜany jest prostokątny do wyznaczenia współczynnika η słuŜą wzory:
•
dla punktu znajdującego się pod naroŜem fundamentu wiotkiego (nasyp, wykop):
•
dla punktu znajdującego się pod środkiem fundamentu wiotkiego (nasyp, wykop):
gdzie:
L
-
dłuŜszy bok fundamentu
B
-
krótszy bok fundamentu
Z
-
głębokość
Wartości współczynników η
η
η
η
n
(η
η
η
η
m
) moŜna teŜ przyjmować z nomogramów:
η n
.
1
.
2 π
atan
L
B
.
z
B
1
L
B
2
z
B
2
.
.
L
B
z
B
1
L
B
2
z
B
2
1
1
z
B
2
1
L
B
2
z
B
2
η m
.
2
π
atan
L
B
.
.
2
z
B
1
L
B
2
.
4
z
B
2
.
.
.
2
L
B
z
B
1
L
B
2
.
4
z
B
2
1
1
.
4
z
B
2
1
L
B
2
.
4
z
B
2
Nomogram Newmarka został opracowany dla fundamentów, które trudno liczy się metodą punktów naroŜnych.
Nomogram Newmarak został sporządzony w pewnej skali wyjściowej. Punkt, pod którym określa się
napręŜenia, powinien pokrywać się z punktem środkowym wykresu, przy czym kontur fundamentu naleŜy
przedstawiać w zmniejszeniu odpowiadającym przyjętej skali przeliczeniowej wykresu.
NapręŜenia oblicza się korzystając ze wzoru:
σ
σ
σ
σ
zq
= W
w
⋅
⋅⋅⋅ I ⋅⋅⋅⋅ q
gdzie:
W
w
-
współczynnik wpływu
(-)
I
-
liczba pól wpływu
(-)
2
I
I
I
cz
ca
+
=
gdzie:
I
ca
-
liczba pól mieszczących się całkowicie wewnątrz konturów fundamentu
I
cz
-
liczba pól przykrytych częściowo obszarem obciąŜonym
q
-
obciąŜenie
(kPa)
Zadanie 1
Wyznaczyć na głębokości 2 m poniŜej poziomu posadowienia stopy fundamentowej rozkład
napręŜeń pionowych
σ
zq
wywołanych obciąŜeniem Q = 900 kN. Wymiary stopy w planie 3
×
3 m. Wykres napręŜeń podać na przekroju osiowym A-A.
Zadanie 2
Wyznaczyć na głębokości 1,5 m poniŜej poziomu posadowienia stopy fundamentowej w
kształcie krzyŜa greckiego napręŜenia w punkcie A; q = 200 kPa. Dane jak na rysunku:
Zadanie 3
Policzyć przykład z zadania 2 nomogramem Newmarka.
Q=900 kN
A
A
A
Zadanie 4
Wyznaczyć w przekroju osiowym A-A na głębokości z = 1,0 m poniŜej poziomu
posadowienia fundamentów, rozkład napręŜeń w gruncie od napręŜeń zewnętrznych.
ObciąŜenie przekazywane przez stopę I na grunt wynosi 900 kN, przez stopę II 800 kN.
Wymiary jak na rysunku:
Wskazówka: zastosować zasadę superpozycji napręŜeń
σ
zq1
+
σ
zq2
A
A
Q
1
=900 kN
Q
2
=800 kN
Zadanie 5
Fundament o wymiary w planie L=10,0 m; B = 6,0 m wywiera równomierny nacisk na grunt q = 200kPa.
PodłoŜem jest piasek γ = 18,0 kN/m
3
, głębokość posadowienia D = 2,5 m. Obliczyć napręŜenia na głębokości z
= 3,0 m p.p posad. Po środkiem fundamentu. ZałoŜyć idealną sztywność fundamentu..
Zadanie 6 Na głębokość 1,5 m ppt planuje się posadowienie ławy
fundamentowej Dopuszczalne obciąŜenie jednostkowe gruntu w
poziomie posadowienia wynosi q
f
= 270 kN/m
2
. Projektowana
szerokość ławy równa jest B=1,7 m. Całkowity nacisk
przekazywany na grunt w poz. posad. wynosi q = 420 kN/m
bieŜący ławy. Na głębokości z = 2,0 m poniŜej projektowanego
spodu ławy fund. zalega G
π
w stanie tpl. Wyznaczone
dopuszczalne napręŜenia w stropie warstwy gliny są równe σ
max
=
180 kPa. Sprawdzić czy przyjęta szerokość ławy jest wystarczająca
. Obliczenia wykonać jak dla fund. wiotkiego.
Zadanie 7
Na jakiej głębokości Z
2
pod środkiem fundamentu F
2
, napręŜenia dodatkowe w gruncie będą równe napręŜeniom
dodatkowym pod środkiem fundamentu F
1
na głębokości Z
1
= 2 m. Dane jak na rysunku (Rys. 41). Oba
fundamenty posadowione są w tym samym gruncie, na tej samej głębokości w wykopie o duŜym
rozprzestrzenieniu (usunięcie słabej warstwy na duŜym obszarze).
Rys. 41
Zadanie 8
Jaki jest cięŜar całkowity konstrukcji, jeŜeli w poziomie posadowienia fundamentów 2 m ppt, równomiernie
rozłoŜone napręŜenia dodatkowe są 5 razy większe od występujących poprzednio na tej głębokości napręŜeń
pierwotnych. Powierzchnia fundamentów wynosi 20 m
2
. CięŜar obj. grunt równy 20 kN/m
3
.
F
1
q
1
= 500 kPa
B x L = 2 x 4 m
F
2
q
2
= 700 kPa
B x L = 3 x 4,5 m