background image

3. NAPRĘśENIA W PODŁOśU OD OBCIĄśENIA ZEWNĘTRZNEGO σ

σ

σ

σ

zq

 

 

Teoria 

Obliczanie napręŜeń: 

1) 

pierwotne 

i

i

z

z

=

γ

σ

γ

 

 

2) 

odpręŜenie 

η

σ

σ

γ

γ

=

0

z

 

gdzie: 

σ

 –

 wartość napręŜenia pierwotnego w poziomie dna wykopu;    η

η

η

η – współczynnik wpływu 

3) 

napręŜenie wtórne równa się odpręŜeniu 

γ

σ

σ

z

zs

=

 (jeŜeli: 

γ

σ

>

σ

z

zq

 dla wszystkich głębokości)

 

4) 

od budowli 

σ

zq

 = q ⋅ η 

gdzie: q – napręŜenie jednostkowe od budowli w poziomie posadowienia 

η – współczynnik wpływu 

5) 

minimalne 

γ

γ

σ

σ

=

σ

z

z

min

z

 

6) 

dodatkowe 

γ

σ

σ

=

σ

z

zq

zd

 

7) 

całkowite 

σ

zt

 = σ

zmin

 + σ

zq

 

 

Przypadki szczególne 

z

1

zwg

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

z

2

z

1

D

zwg

σ

σ

σ

σ

z min

z

2

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

D

zwg

z

2

z

1

σ

σ

σ

σ

z min

σ

σ

σ

σ

zd

σ

σ

σ

σ

zt

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

σ

σ

σ

σ

zs

=

σ

σ

σ

σ

zq

z

1

zwg

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

z

2

z

1

zwg

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

z

2

z

1

D

zwg

σ

σ

σ

σ

z min

z

2

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

z

1

D

zwg

σ

σ

σ

σ

z min

z

2

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

D

zwg

z

2

z

1

σ

σ

σ

σ

z min

σ

σ

σ

σ

zd

σ

σ

σ

σ

zt

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

σ

σ

σ

σ

zs

=

σ

σ

σ

σ

zq

D

zwg

z

2

z

1

σ

σ

σ

σ

z min

σ

σ

σ

σ

zd

σ

σ

σ

σ

zt

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

σ

σ

σ

σ

zs

=

D

zwg

z

2

z

1

σ

σ

σ

σ

z min

σ

σ

σ

σ

zd

σ

σ

σ

σ

zt

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

σ

σ

σ

σ

zs

=

D

zwg

z

2

z

1

σ

σ

σ

σ

z min

σ

σ

σ

σ

zd

σ

σ

σ

σ

zt

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

σ

σ

σ

σ

zs

=

σ

σ

σ

σ

zq

D

zwg

σ

σ

σ

σ

z min

σ

σ

σ

σ

zd

σ

σ

σ

σ

zt

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

σ

σ

σ

σ

zs

σ

σ

σ

σ

zq

D

zwg

σ

σ

σ

σ

z min

σ

σ

σ

σ

zt

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

σ

σ

σ

σ

zq

=      <

σ

σ

σ

σ

zs

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

D

zwg

σ

σ

σ

σ

z min

σ

σ

σ

σ

zd

σ

σ

σ

σ

zt

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

σ

σ

σ

σ

zs

σ

σ

σ

σ

zq

D

zwg

σ

σ

σ

σ

z min

σ

σ

σ

σ

zd

σ

σ

σ

σ

zt

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

σ

σ

σ

σ

zs

σ

σ

σ

σ

zq

D

zwg

σ

σ

σ

σ

z min

σ

σ

σ

σ

zt

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

σ

σ

σ

σ

zq

=      <

σ

σ

σ

σ

zs

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

D

zwg

σ

σ

σ

σ

z min

σ

σ

σ

σ

zt

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

σ

σ

σ

σ

zq

=      <

σ

σ

σ

σ

zs

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

σ

σ

σ

σ

zq

=      <

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

σ

σ

σ

σ

zq

=      <

σ

σ

σ

σ

zs

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

σ

σ

σ

σ

z

γγγγ

background image

 

 

Poznamy dwie metody liczenia napręŜeń od obiektu budowlanego: 

1.  metoda punktów naroŜnych (i środkowych) 
2.  metoda Newmarka 
 
Metodę punktów naroŜnych
 stosuje się do wyznaczenia napręŜeń σ

zq

 w danym punkcie , spowodowanych 

działaniem obciąŜenia równomiernie rozłoŜonego na obszarze prostokątnym. Punkt moŜe być połoŜony 
wewnątrz lub na zewnątrz tego obszaru. Do obliczania napręŜeń σ

σ

σ

σ

zq

 słuŜy wzór: 

σ

σ

σ

σ

zq

 = η

 η

 η

 η ⋅⋅⋅⋅ q 

gdzie: 
q 

wartość obciąŜenia jednostkowego, działającego na danym obszarze (kN/m

2

η

η

η

η 

współczynnik rozkładu napręŜeń w podłoŜu, zaleŜny od kształtu obszaru obciąŜonego oraz od 

połoŜenia i głębokości danego punktu (-) 
Dla przypadku gdy obszar obciąŜany jest prostokątny do wyznaczenia współczynnika η słuŜą wzory: 
 
• 

dla punktu znajdującego się pod naroŜem fundamentu wiotkiego (nasyp, wykop): 

 

• 

dla punktu znajdującego się pod środkiem fundamentu wiotkiego (nasyp, wykop): 

 
gdzie: 
L  

-  

dłuŜszy bok fundamentu 

krótszy bok fundamentu 

głębokość 

 

Wartości współczynników η

η

η

η

n

 (η

η

η

η

m

) moŜna teŜ przyjmować z nomogramów: 

η n

.

1

.

2 π

atan

L

B

.

z

B

1

L

B

2

z

B

2

.

.

L

B

z

B

1

L

B

2

z

B

2

1

1

z

B

2

1

L

B

2

z

B

2

η m

.

2

π

atan

L

B

.

.

2

z

B

1

L

B

2

.

4

z

B

2

.

.

.

2

L

B

z

B

1

L

B

2

.

4

z

B

2

1

1

.

4

z

B

2

1

L

B

2

.

4

z

B

2

background image

 
Nomogram Newmarka 
został opracowany dla fundamentów, które trudno liczy się metodą punktów naroŜnych. 
Nomogram  Newmarak  został  sporządzony  w  pewnej  skali  wyjściowej.  Punkt,  pod  którym  określa  się 
napręŜenia,  powinien  pokrywać  się  z  punktem  środkowym  wykresu,  przy  czym  kontur  fundamentu  naleŜy 
przedstawiać w zmniejszeniu odpowiadającym przyjętej skali przeliczeniowej wykresu. 
NapręŜenia oblicza się korzystając ze wzoru: 

σ

σ

σ

σ

zq 

 = W

w

 

⋅⋅⋅ I ⋅⋅⋅⋅ q

             gdzie: 

W

w

  

współczynnik wpływu 

(-) 

I 

 

liczba pól wpływu 

(-) 

2

I

I

I

cz

ca

+

=

      gdzie: 

I

ca

 

liczba pól mieszczących się całkowicie wewnątrz konturów fundamentu 

I

cz

 

liczba pól przykrytych częściowo obszarem obciąŜonym 

q 

 

obciąŜenie 

(kPa) 

 
 

 
 
 
 

background image

 
 

Zadanie 1 
Wyznaczyć na głębokości 2 m poniŜej poziomu posadowienia stopy fundamentowej rozkład 
napręŜeń pionowych 

σ

zq

 wywołanych obciąŜeniem Q = 900 kN. Wymiary stopy w planie 3 

× 

3 m. Wykres napręŜeń podać na przekroju osiowym A-A.  

 
Zadanie 2 
Wyznaczyć na głębokości 1,5 m poniŜej poziomu posadowienia stopy fundamentowej w 
kształcie krzyŜa greckiego napręŜenia w punkcie A; q = 200 kPa. Dane jak na rysunku: 
 

 
 
 
Zadanie 3 
Policzyć przykład z zadania 2 nomogramem Newmarka. 
 

 

 

 
 

 

Q=900 kN

A

A

A

background image

 
Zadanie 4 
Wyznaczyć w przekroju osiowym A-A na głębokości z = 1,0 m poniŜej poziomu 
posadowienia fundamentów, rozkład napręŜeń w gruncie od napręŜeń zewnętrznych. 
ObciąŜenie przekazywane przez stopę I na grunt wynosi 900 kN, przez stopę II 800 kN. 
Wymiary jak na rysunku: 

 
Wskazówka: zastosować zasadę superpozycji napręŜeń 

σ

zq1

 + 

σ

zq2

 

 
 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 

A

A

Q

1

=900 kN

Q

2

=800 kN

background image

Zadanie 5 
Fundament  o  wymiary  w  planie  L=10,0  m;  B  =  6,0  m  wywiera  równomierny  nacisk  na  grunt  q  =  200kPa. 
PodłoŜem jest piasek γ = 18,0 kN/m

3

, głębokość posadowienia D = 2,5 m. Obliczyć napręŜenia na głębokości z 

= 3,0 m p.p posad. Po środkiem fundamentu. ZałoŜyć idealną sztywność fundamentu.. 
 
Zadanie 6 
Na głębokość 1,5 m ppt planuje się posadowienie ławy 
fundamentowej  Dopuszczalne  obciąŜenie  jednostkowe  gruntu  w 
poziomie  posadowienia  wynosi  q

f

  =  270  kN/m

2

.  Projektowana 

szerokość  ławy  równa  jest  B=1,7  m.  Całkowity  nacisk 
przekazywany  na  grunt  w  poz.  posad.  wynosi  q  =  420  kN/m 
bieŜący  ławy.  Na  głębokości  z  =  2,0  m  poniŜej  projektowanego 
spodu  ławy  fund.  zalega  G

π

 w  stanie  tpl.  Wyznaczone 

dopuszczalne napręŜenia w stropie warstwy gliny są równe σ

max

 = 

180 kPa. Sprawdzić czy przyjęta szerokość ławy jest wystarczająca 
. Obliczenia wykonać jak dla fund. wiotkiego. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Zadanie 7 

 

Na jakiej głębokości Z

2

 pod środkiem fundamentu F

2

, napręŜenia dodatkowe w gruncie będą równe napręŜeniom 

dodatkowym pod środkiem fundamentu F

1

 na głębokości Z

1

 = 2 m. Dane jak na rysunku (Rys. 41). Oba 

fundamenty posadowione są w tym samym gruncie, na tej samej głębokości w wykopie o duŜym 
rozprzestrzenieniu (usunięcie słabej warstwy na duŜym obszarze). 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Rys. 41 

Zadanie 8 

Jaki jest cięŜar całkowity konstrukcji, jeŜeli w poziomie posadowienia fundamentów 2 m ppt, równomiernie 
rozłoŜone napręŜenia dodatkowe są 5 razy większe od występujących poprzednio na tej głębokości napręŜeń 
pierwotnych. Powierzchnia fundamentów wynosi 20 m

2

. CięŜar obj. grunt równy 20 kN/m

3

 

F

1

q

1

 = 500 kPa

B x L = 2 x 4 m

F

2

q

2

 = 700 kPa

B x L = 3 x 4,5 m