background image

Tablica 19  

Ocaleni z Holocaustu. Pogrom w Kielcach  

 

 

Dzieci  Ŝydowskie  uratowane 
na 

terenie 

Lubelszczyzny, 

Lublin 1946.  Liczbę  ocalałych 
dzieci szacowano na ok. 5 tys. 
Tylko  nielicznym  udało  się 
przetrwać 

okupację 

rodzicami 

lub 

choćby 

jednym z nich. Część  przeŜyła 
ukrywając  się  w  polskich 
domach 

(wobec 

otoczenia 

uchodziły 

często 

za 

osieroconych 

członków 

rodziny), część w sierocińcach 
klasztornych i miejskich.  
 

 

Spółdzielnia 

krawiecka 

"Zgoda"  im.  J.  Boruchowicza 
we 

Wrocławiu, 

oddział 

kuśnierski, 

1946 

r. 

pierwszych  latach  po  wojnie 
spółdzielczość 

Ŝ

ydowska 

przeŜywała 

swój 

rozkwit. 

Dominowały 

spółdzielnie 

branŜy  odzieŜowej,  skórzanej, 
spoŜywczej i metalowej.  
 

 

Pogrom  w  Kielcach.  Pogrzeb 
ofiar. 

ś

ydów 

zabijano 

drągami, 

kamieniami, 

strzałami 

broni 

palnej. 

 

Komitet Ŝydowski w Bielawie, 
1945/46 

r. 

Zdecydowana 

większość 

repatriantów 

Ŝ

ydowskich 

ze 

Związku 

Radzieckiego 

została 

skierowana  na  tzw.  Ziemie 
Odzyskane. 

Bielawie 

stanowili 

znaczną 

część 

mieszkańców miasta.  
 

 

Scena 

przedstawienia 

"Dybuk"  w  sezonie  1951-56. 
Niemal 

bezpośrednio 

po 

zakończeniu 

okupacji 

niemieckiej  odradzało  się  i 
błyskawicznie 

rozwijało 

Ŝ

ydowskie Ŝycie teatralne. Pod 

koniec  1950  r.  z  kilku  scen 
teatralnych  został  utworzony 
jeden, 

kierowany 

przez 

znakomitą 

aktorkę 

Idę 

Kamińską,  Państwowy  Teatr 
ś

ydowski.  

 

 

 

Choinka 

Ŝ

ydowskim 

szpitalu 

dziecięcym  w  Łodzi,  lata  50-te.  Stan 
zdrowotny 

ocalałych 

dzieci 

był 

zatrwaŜający. 

Wiele 

nich, 

szczególnie 

te 

mniej 

odporne 

psychicznie, 

wymagało 

opieki 

psychiatrycznej 

psychologicznej. 

Często 

powracały 

lęki 

okupacji, 

obrazy  mordów,  kryjówek  i  obozów. 
Dlatego  jednym  z  najwaŜniejszych 
zadań  organizacji  Ŝydowskich  zaraz 
po  wojnie  było  stworzenie  dzieciom 
warunków  powrotu  do  normalnego 
Ŝ

ycia.  

 
W następstwie Holocaustu wszystkie 
ośrodki Ŝycia Ŝydowskiego w Polsce 
zostały zniszczone. Z około 3,5 mln 
ś

ydów, mieszkających przed 1939 r. 

na terenie II Rzeczypospolitej, w 
granicach odrodzonej Polski zagładę 
przeŜyło zaledwie 50 - 80 tys. Liczba 
ta następnie powiększyła się o około 
200 tys. śydów, repatriowanych z 
ZSRR.  
 
W powojennej Polsce śydzi nie czuli 
się bezpiecznie ze względu na 
panujące wciąŜ nastroje antysemickie, 
które uległy wzmocnieniu po dojściu 
do władzy komunistów. Działo się to 
za sprawą mitu o Ŝydowsko-

Page 1 of 3

ś

ydzi w polsce - Wydruk strony

2008-04-19

http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel19.html

background image

Wyrzucano 

ich 

okien, 

topiono  w  rzece,  martwych 
odzierano z ubrań i butów.  
 

 

Pogrom  w  Kielcach.  Pogrzeb 
ofiar.  Do  wzięcia  udziału  w 
pogrzebie 

ofiar 

pogromu 

władze 

zmusiły 

takŜe 

aktywnych jego uczestników.  
 

 

Ocaleni  z  pogromu  śydzi 
podczas 

uroczystości 

obchodów  jego  50  rocznicy. 
Kielce, 7 lipca 1996 r.  
 

Zniszczona 

macewa 

na 

symbolicznym  grobie  8  tys. 
ś

ydów  z  Chełmna,  maj  1946. 

Niestety,  wyzwolenie  kraju 
przyniosło  wzrost  nastrojów 
antysemickich, 

których 

ź

ródłem  były  z  jednej  strony 

udział 

wielu 

ś

ydów 

komunistycznym 

aparacie 

represji,  a  z  drugiej  obawa  o 
to,  ze  ocaleni  śydzi  będą 
odbierać 

swoje 

mienie, 

przejęte 

przez 

Polaków. 

Jednym  z  przejawów  tych 
nastrojów 

stało 

się 

profanowanie 

Ŝ

ydowskich 

cmentarzy.  
 

 

Pogrom  w  Kielcach.  Kobieta 
płacząca 

nad 

trumnami 

pomordowanych.  Ponad  pół 
wieku  temu  dokonano  tam 
zbiorowego  mordu  ocalałej  z 
Holocaustu  garstki  śydów. 
Czterdzieści  dwie  osoby,  w 
tym  małe  dzieci  i  kobiety, 
poniosły śmierć a kilkadziesiąt 
zostało rannych.  
 

 

Tablica  dla  uczczenia  pamięci 
pomordowanych 

ś

ydów. 

Znajduje  się  ona  na  ścianie 

komunistycznym spisku, umacnianego 
faktem udziału części śydów w 
powołanych przez Związek Radziecki 
organach władzy, szczególnie aparacie 
bezpieczeństwa. W dniu 4 lipca 1946 
roku podczas pogromu zginęły w 
Kielcach czterdzieści dwie osoby 
narodowości Ŝydowskiej, po tym, jak 
posądzono tamtejszych śydów o 
dokonanie mordu rytualnego. Pogrom 
ten wywołał panikę wśród znacznej 
części śydów polskich, z których 
tysiące, tracąc nadzieję na lepszą 
przyszłość, opuściło kraj.  
 

 

Ruiny 

Wielkiej 

Synagogi 

na 

Tłomackiem 

Warszawie, 

wysadzonej 

powietrze 

przez 

Niemców w 1943 r.  

Page 2 of 3

ś

ydzi w polsce - Wydruk strony

2008-04-19

http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel19.html

background image

 
 
 
 

    

    

  

domu  przy  ul.  Planty  7,  w 
którym  rozegrały  się  tragiczne 
wydarzenia. 

Tablicę 

wmurowano  w  1990  r.,  w  44 
rocznicę 

pogromu, 

inicjatywy 

Lecha 

Wałęsy, 

ówczesnego 
przewodniczącego 

NSZZ 

Solidarność.  
 

Page 3 of 3

ś

ydzi w polsce - Wydruk strony

2008-04-19

http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel19.html