plik

Instrukcja obsługi. System teletransmisji pól ROK-6EM/A/…/W 52-0328

ELEKTROMETAL S.A.

SPIS DOKUMENTÓW

Wst

p....................................................................................................... 2

1.1.

Przedmiot opisu....................................................................................................................................2

1.2.

Przeznaczenie. ......................................................................................................................................2

1.3.

Właściwości funkcjonalne systemu. ....................................................................................................2

Charakterystyka systemu. ..................................................................... 3

2.1.

Struktura systemu. ...............................................................................................................................3

2.2.

Charakterystyka podzespołów i urządzeń składowych podsystemu teletransmisji. ............................4

2.2.1.

Modemy telefoniczne typu MIG-04 i MIG-04/1. ........................................................................4

2.2.2.

Urządzenie separujące typu US-97/1...........................................................................................5

2.2.3.

Urządzenie transmisyjne typu UT-04..........................................................................................5

2.2.4.

Ognioszczelne pole rozdzielcze średniego napięcia ROK-6EM/A/Od/W, ROK-
6EM/A/Od/MM/W. .......................................................................................................................5

2.2.5.

Ognioszczelne pola rozdzielcze średniego napięcia ROK-6EM/A/Do/W i ROK-
6EM/A/Sp/W. ................................................................................................................................7

2.2.6.

Mikroprocesorowe urządzenie sterujące MUS-04. ....................................................................8

2.3.

Stanowisko dyspozytorskie – jednostka centralna...............................................................................8

2.3.1.

Jednostka centralna. .....................................................................................................................9

2.3.2.

Skrzynka instalacyjna dla aparatury transmisyjnej..................................................................9

2.4.

Oprogramowanie i protokoły komunikacyjne...................................................................................10

Załączniki.

Rys. 1. System teletransmisji pól rozdzielczych ROK-6EM/A/.../W. Schemat blokowy

Instrukcja obsługi. System teletransmisji pól ROK-6EM/A/…/W 52-0328

ELEKTROMETAL S.A.

1. Wst

1.1.

Przedmiot opisu.

Przedmiotem opisu jest system teletransmisyjny przeznaczony do współpracy z ognioszczelnymi polami

rozdzielczymi średniego napięcia produkcji firmy ELEKTROMETAL S.A. z Cieszyna. W aparaturę przystoso-
waną do łączenia z systemem teletransmisyjnym wyposaŜane są następujące typy pól:

ROK-6EM/A/Od/W,

ROK-6EM/A/Od/MM/W,

ROK-6EM/A/Do/W,

ROK-6EM/A/Sp/W.
Opis zawiera informacje na temat struktur budowy systemu, jego działania funkcjonalnego, a takŜe zalece-

nia odnośnie prowadzenia magistrali przesyłu danych, wykorzystania odpowiednich materiałów wykonawczych,
a takŜe konserwacji systemu i utrzymywaniu go w pełnej sprawności.

Ponadto uwzględniono moŜliwość przyłączania do systemu teletransmisyjnego innych urządzeń przysto-

sowanych do współpracy z górniczymi modemami telefonicznymi typu MIG-04 lub MIG-04/1 dostępnych
w ofercie firmy ELEKTROMETAL S.A. Opis zawiera wytyczne rozbudowy systemu w oparciu o urządzenia
MUS wyposaŜone w gniazda transmisyjne wykonane w standardzie RS485.

UŜytkownicy i słuŜby techniczne przed przystąpieniem do montaŜu i uŜytkowania systemu teletransmisyj-

nego mają obowiązek szczegółowego zapoznania się z treścią niniejszej instrukcji obsługi. Znajomość treści za-
wartej w instrukcji obsługi pozwoli uŜytkownikowi na właściwe wykorzystanie i konserwację systemu, a takŜe
na bezpieczną jego obsługę. Przestrzeganie zaleceń zawartych w treści opisu pozwoli na długotrwałą eksploata-
cję systemu.

1.2.

Przeznaczenie.

System teletransmisyjny przeznaczony jest do przesyłu danych pomiędzy urządzeniami przyłączonymi do

magistrali a jednostką centralną systemu. Jako jednostka centralna wykorzystywany jest komputer klasy PC z za-
instalowanym oprogramowaniem teletransmisyjnym i wyposaŜony w podzespoły niezbędne do właściwego
funkcjonowania systemu.

Zastosowana aparatura umoŜliwia budowę systemu teletransmisyjnego jako iskrobezpiecznego i stosowanie

go w zakładach wydobywczych, w pomieszczeniach o stopniu „a”, „b” i „c” wybuchu metanu oraz zaliczanych
do klasy „A” i „B” wybuchu pyłu węglowego. W zaleŜności od asortymentu wykorzystanej aparatury uzyskane
zostaną następujące kategorie obwodów iskrobezpiecznych:

dla modemu telefonicznego MIG-04 i urządzenia separującego US-97/1 montowanych w osłonie ognio-
szczelnej „d” (pola rozdzielcze ROK-6EM/A/…/W) – kategoria „ia”,

dla modemu telefonicznego MIG-04/1 pracującego samodzielnie (np. w urządzeniu transmisyjnym UT-04);
zasilanie przez iskrobezpieczne źródło napięcia, np. zasilacz ZSI-94/1 (współpraca z urządzeniami MUS) –
kategoria „ib”.

Aparatura transmisyjna obejmująca: urządzenie separujące US-97/1 i modemy telefoniczne typu MIG-04

oraz MIG-04/1, a takŜe ognioszczelne pola rozdzielcze typu ROK-6EM/A/…/W (odpływowe, dopływowe
i sprzęgłowe), zasilacze ZSI oraz urządzenia MUS posiadają oddzielne dokumentacje dostarczane wraz z wyro-
bem. W dokumentacjach poszczególnych wyrobów zawarte zostały szczegółowe instrukcje odnośnie działania
urządzenia, sposobu jego podłączania do obwodów elektrycznych oraz wytyczne dotyczące konserwacji, trans-
portu i przechowywania. Szczegóły dotyczące konfiguracji urządzeń oraz ich pracy w systemie teletransmisji za-
wiera takŜe niniejsza instrukcja.

1.3.

Właściwości funkcjonalne systemu.

Podstawową funkcją systemu jest zdalne administrowanie pracą przyłączonych do magistrali telefonicznej

urządzeń: pól rozdzielczych średniego napięcia oraz pomocniczej aparatury sterowniczej. W szczególności
udostępnione zostają następujące funkcje zdalnej obsługi urządzeń:

dla ognioszczelnych pól rozdzielczych średniego napięcia ROK-6EM/A/Od/W (wyposaŜenie w sterownik
polowy typu MUPASZ 2001G):

–

sterowanie stycznikiem głównym pola (zamykanie/otwieranie),

–

odczyt bieŜących pomiarów zarejestrowanych przez MUPASZ 2001G (napięcia i prądy fazowe,
międzyfazowe i zerowe, moc, energia, współczynnik mocy),

–

obserwacja stanu pracy pola,

–

odczyt dziennika zdarzeń (pamięć do 60 zdarzeń),

–

nastawa zabezpieczeń,

Instrukcja obsługi. System teletransmisji pól ROK-6EM/A/…/W 52-0328

ELEKTROMETAL S.A.

–

konfiguracja sterownika polowego MUPASZ 2001G,

–

sterowanie rejestratorem zdarzeń (w urządzeniach MUPASZ 2001G wyposaŜonych w rejestrator).

dla ognioszczelnych pól rozdzielczych średniego napięcia ROK-6EM/A/Od/MM/W (wyposaŜenie w
sterownik polowy typu MULTIMUZ, wersja 2):

–

sterowanie stycznikiem głównym pola (zamykanie/otwieranie),

–

odczyt bieŜących pomiarów zarejestrowanych przez MULTIMUZ (napięcia i prądy fazowe, między-
fazowe i zerowe, moc, energia, współczynnik mocy),

–

obserwacja stanu pracy pola (stany wejść i wyjść dwustanowych, pobudzenie zabezpieczeń itp.),

–

odczyt dziennika zdarzeń (pamięć do 200 zdarzeń),

–

nastawa zabezpieczeń,

–

konfiguracja rejestratora zdarzeń.

dla ognioszczelnych pól rozdzielczych średniego napięcia ROK-6EM/A/Do/W i ROK-6EM/A/Sp/W (wy-
posaŜenie w sterownik polowy typu ECOMUZ):

–

otwieranie wyłącznika głównego,

–

odczyt nastaw zabezpieczeń,

–

odczyt wielkości rejestrowanych przez sterownik,

–

obserwacja stanu pracy pola – zadziałanie zabezpieczeń zwarciowych i przeciąŜeniowych,

–

kasowanie sygnalizacji blokad oraz awarii,

–

przeprowadzanie testów zabezpieczeń.

dla urządzeń MUS-04:

–

obserwacja stanów pracy wejść/wyjść,

–

pełna konfiguracja (tryb pracy wejść/wyjść, nastawy funkcji wyjściowych, parametrów czasowych),

–

sterowanie pracą MUS-a.

2. Charakterystyka systemu.

2.1.

Struktura systemu.

Ogólny schemat struktury systemu przedstawiono na rysunku nr 1 załączonym do niniejszej instrukcji.

Uwzględnione zostały wszystkie dostępne układy połączeń pomiędzy urządzeniami oraz między urządzeniami a
jednostką centralną. Poszczególne konfiguracje aparatury moŜna powielać, przy czym konieczne jest rozszerze-
nie moŜliwości przyłączowych komputera na stanowisku dyspozytorskim przez zastosowanie dodatkowych kart
z portami (wewnętrzne moduły wieloportowe) oraz zapewnienie stabilnego zasilania modemów MIG-04 łączo-
nych z portami komputera.

Magistralę iskrobezpiecznej linii telefonicznej naleŜy prowadzić pomiędzy następującymi podzespołami:

Dwoma urządzeniami separującymi typu US-97/1. Urządzenia separujące odpowiadają za separację iskro-
bezpiecznej  części  magistrali  telefonicznej  od jej  części  nieiskrobezpiecznej.  Za  przesył  danych  odpowie-
dzialne są w tym przypadku dwa modemy telefoniczne typu MIG-04. Modemy zasilane są poprzez stabili-
zowane zasilacze impulsowe, przy czym  w kaŜdym polu typu ROK-6EM/A/…/W stosowany jest zasilacz
typu S82K-00715, natomiast na stanowisku dyspozytorskim dopuszczalne jest stosowanie jednego zasilacza
dla kilku modemów typu MIG-04. W tym przypadku wymagany jest dobór odpowiedniego zasilacza do po-
ziomu  załoŜonego  obciąŜenia  wynikającego  z  ilości  zasilanych  modemów  MIG-04  (przy  zasilaniu  napię-
ciem stałym 15V pojedynczy modem daje obciąŜenie o wartości maksymalnej 1,725 W). Układ wykorzys-
tywany jest przy łączeniu pól ROK-6EM/A/…/W z jednostką centralną,

Dwoma iskrobezpiecznymi  modemami telefonicznymi typu MIG-04/1. Modemy odpowiadają zarówno za
separację  pomiędzy  częściami  iskrobezpieczną  i  nieiskrobezpieczną  magistrali  oraz  za  przesył  danych
w systemie  teletransmisyjnym  (układ  wykorzystywany  przy  łączeniu  urządzeń  MUS-04  z  jednostką  cen-
tralną  za  pośrednictwem  urządzeń  transmisyjnych  UT-04).  Modem  telefoniczny  oraz  urządzenie  MUS-04
naleŜy zasilić z tego samego źródła napięcia iskrobezpiecznego o wymaganych parametrach (np. zasilacza
typu ZSI-94/1).

UWAGA:
Dopuszczalne jest hybrydowe łączenie modemów telefonicznych MIG-04 oraz MIG-04/1, przy czym po stronie
zacisków wejściowych (magistrala linii telefonicznej) modemu typu MIG-04 konieczne jest zastosowanie urzą-
dzenia separującego typu US-97/1.

Maksymalna długość iskrobezpiecznej magistrali telefonicznej łączącej urządzenie sterowane z jednostką

dyspozytorską wynosi 6 kilometrów. W przypadku potrzeby prowadzenia magistrali na większe odległości ko-
nieczne jest zastosowanie dodatkowego urządzenia pośredniczącego regenerującego przesyłany sygnał.

Instrukcja obsługi. System teletransmisji pól ROK-6EM/A/…/W 52-0328

ELEKTROMETAL S.A.

Od strony urządzenia układ obwodów teletransmisyjnych uzupełniony jest o następujące podzespoły:

Mikroprocesorowe Urządzenie do Pomiarów, Automatyki, Sterowania i Zabezpieczeń typu MUPASZ
2001G (w ognioszczelnych polach rozdzielczych średniego napięcia typu ROK-6EM/A/Od/W),

Cyfrowy Zespół Zabezpieczeń typu MULTIMUZ w wersji 2 (w ognioszczelnych polach rozdzielczych
ś

redniego napięcia typu ROK-6EM/A/Od/MM/W),

Autonomiczny Cyfrowy Zespół Zabezpieczeń typu ECOMUZ (w ognioszczelnych polach rozdzielczych
ś

redniego napięcia typu ROK-6EM/A/Do/W oraz ROK-6EM/A/Sp/W),

Moduł komunikacyjny wykonany w standardzie RS485 (w urządzeniach MUS).

2.2.

Charakterystyka podzespołów i urządzeń składowych podsystemu teletransmisji.

W kolejnych punktach niniejszej instrukcji przedstawiono krótką charakterystykę urządzeń oraz podzespo-

łów tworzących system teletransmisji. W opisach uwzględniono jedynie cechy tych elementów istotne z punktu
widzenia właściwego ich wykorzystania w systemie przesyłu danych. KaŜde z opisanych poniŜej urządzeń po-
siada własne odrębne instrukcje lub dokumentacje techniczo – ruchowe szczegółowo charakteryzujące wszystkie
ich właściwości. Wykorzystanie poszczególnych podzespołów teletransmisyjnych w urządzeniach przyłącza-
nych do systemu przesyłu danych oraz numery instrukcji poszczególnych podzespołów i urządzeń zestawiono w
poniŜszej tablicy.

Tablica 1. System transmisji. WyposaŜenie urządzeń systemowych w aparaturę transmisyjną.

Aparatura transmisyjna

Sterownik polowy

Nazwa

urządzenia/podzespołu

Modem

MIG-04

Modem

MIG-04/1

Urządzenie

separujące

US-97/1

MUPASZ

2001G

ECOMUZ

MULTIMUZ

dokumentu

52-0290

52-0268

52-0264

bn (wersja

z 2006r)

bn (wersja

07/2001)

bn (wersja

02/2002)

Pole rozdzielcze

ROK-6EM/A/Do/W

52-0283

–

Pole rozdzielcze

ROK-6EM/A/Od/W

52-0284

–

Pole rozdzielcze

ROK-6EM/A/Od/MM/W

52-0365

–

Pole rozdzielcze

ROK-6EM/A/Sp/W

52-0286

–

MUS – 04

52-0272

ąd

Skrzynka transmisyjna

UT-04

52-0243

–

UWAGI:
W kolumnie 3 podano numery dokumentów głównych dostarczanych z kaŜdym urządzeniem systemowym.
Pozostałe dokumenty dostarczone są zgodnie z wyposaŜeniem urządzenia w podzespoły teletransmisyjne.
Oznaczenie „bn” – brak numeru (powołanie jedynie na wersje dokumentacji sterowników polowych).

2.2.1.

Modemy telefoniczne typu MIG-04 i MIG-04/1.

Modemy telefoniczne typu MIG-04 – wersja nieiekrobezpieczna oraz MIG-04/1 – wersja iskrobezpieczna

przeznaczone są do transmisji cyfrowych danych poprzez magistrale linii telefonicznych w podziemiach zakła-
dów  górniczych  (w  przypadku  stosowania  modemu  telefonicznego  typu  MIG-04  wymagane  jest  zastosowanie
dodatkowo  urządzenia  separującego  typu  US-97/1;  patrz  punkt  2.2.2  niniejszej  instrukcji).  Modemy  przysto-
sowane zostały do wymiany danych cyfrowych z wykorzystaniem portów szeregowych standardów RS-232 lub
RS-485, mogą pracować w trybach duplex lub półduplex przy prędkości przesyłu danych wynoszącej 9600 bps.
Urządzenia  obsługują  wiele  protokołów  transmisyjnych  i  mogą  pracować  w  róŜnych  konfiguracjach  układów
przesyłu danych, przy czym modemy przenoszą dane jako urządzenia całkowicie „przeźroczyste” od strony pro-
tokółów przesyłanych danych. Poprawne przesyłanie danych wymaga zachowania odległości 6 kilometrów po-
między  parą  komunikujących  się  modemów.  W  przypadku  dłuŜszego  odcinka  magistrali  linii  telefonicznej  łą-
czącej modemy konieczne jest zastosowanie dodatkowych urządzeń regenerujących sygnał z danymi.

Do poprawnej pracy modemu wymagane jest zasilanie napięciem stałym o napięciu 15 V (doprowadzenie

napięcia na zaciski 7-8 urządzenia). Praca modemu sygnalizowana jest diodami LED zabudowanymi w górnej
części osłony urządzenia. Sygnalizowane są następujące stany pracy modemu:

Instrukcja obsługi. System teletransmisji pól ROK-6EM/A/…/W 52-0328

ELEKTROMETAL S.A.

•

nawiązywanie połączenia z drugim modemem – zasilanie/nośna, barwa Ŝółta migająca,

•

ustanowienie połączenia – zasilanie/nośna, barwa Ŝółta ciągła,

•

przesyłanie danych – odbiera, barwa zielona oraz wysyła, barwa czerwona,

•

uruchomienie procedury reset’u – naprzemienne zapalanie diod w kolejności: zasilanie/nośna + odbiera
oraz zasilanie/nośna + wysyła.
Przed nawiązaniem połączenia pomiędzy dwoma modemami naleŜy je odpowiednio skonfigurować (tryb

pracy – modem nadający/modem odbierający, prędkość transmisji danych – 9600 bps). Zalecany sposób konfi-
guracji modemów do pracy w systemie teletransmisyjnym pól rozdzielczych typu ROK-6EM/A/…/W podano w
opisie punktu 2.4 niniejszej instrukcji.

Modemy wykonane zostały na bazie osłon z tworzywa sztucznego wyposaŜonych w dwa ośmiozaciskowe

złącza przeznaczone do przyłączania przewodów z końcówkami tulejkowymi o przekrojach nie większych niŜ
2,5 mm

. Obudowa wyposaŜona jest ponadto w zaczepy umoŜliwiające montaŜ modemu na szynie DIN 35.

Osłona modemu zapewnia stopień ochrony IP 20, dlatego konieczne jest umieszczanie urządzenia w osłonach
zapewniających stopień ochrony stosowny do miejsca jego instalacji. W szczególności w warunkach dołowych
kopalń gazowych konieczne jest wykorzystanie urządzenia transmisyjnego UT-04 lub umieszczenie modemu w
wydzielonej komorze ognioszczelnego pola rozdzielczego średniego napięcia typu ROK-6EM/A/…/W (IP 54).

2.2.2.

Urządzenie separujące typu US-97/1.

Zadaniem urządzenia separującego typu US-97/1 jest zapewnienie separacji galwanicznej pomiędzy iskro-

bezpiecznymi i nieiskrobezpiecznymi obwodami dla przebiegów zmiennoprądowych w zakresie częstotliwości
od 300 do 3400 Hz. Sprzęganie między iskrobezpieczną a nieiskrobezpieczną częścią magistrali linii telefonicz-
nej realizowane jest przy niskich wartościach tłumienia przesyłanego sygnału. Urządzenie moŜe być stosowane
w obwodach magistrali linii telefonicznej systemu teletransmisji dla pól rozdzielczych typu ROK-6EM/A/…/W
oraz urządzeń MUS-04, przy przesyłaniu danych za pośrednictwem modemów telefonicznych typu MIG-04
skonfigurowanych do pracy przy prędkości 9600 bps.

Urządzenie separujące wykonane zostało na bazie osłony z tworzywa sztucznego wyposaŜonej w dwa

ośmiozaciskowe złącza przeznaczone do przyłączania przewodów z końcówkami tulejkowymi o przekrojach nie
większych niŜ 2,5 mm

. Wykorzystane złącza zostały szczegółowo oznakowane dla uniknięcia przypadkowych

błędów w połączeniach okablowania. Obudowa wyposaŜona jest ponadto w zaczepy umoŜliwiające montaŜ mo-
demu na szynie DIN 35. Układy wewnątrz osłony zostały dodatkowo pokryte silikonem w celu podwyŜszenia
ich trwałości podczas pracy w podziemiach kopalń. Osłona urządzenia separującego zapewnia stopień ochrony
IP 20, dlatego konieczne jest umieszczanie urządzenia w osłonach zapewniających stopień ochrony stosowny do
miejsca jego instalacji. W szczególności w warunkach dołowych kopalń gazowych konieczne jest umieszczenie
urządzenia separującego w wydzielonej komorze ognioszczelnego pola rozdzielczego średniego napięcia typu
ROK-6EM/A/…/W (IP 54).

2.2.3.

Urządzenie transmisyjne typu UT-04.

Urządzenie transmisyjne typu UT-04 jest metalową skrzynką przeznaczoną do zabudowy modemów tele-

fonicznych typu MIG-04 lub MIG-04/1. Maksymalnie moŜna umieścić w skrzynce 4 modemy. Przy stosowaniu
urządzenia transmisyjnego typu UT-04 w obwodach iskrobezpiecznych naleŜy zachować odległość 50 milimet-
rów między obwodami iskrobezpiecznymi a nieiskrobezpiecznymi. Dlatego zalecane jest stosowanie modemów
typu MIG-04/1 (wyprowadzenia iskrobezpieczne wszystkich podzespołów umieszczone z jednej strony).
Dopuszczalne jest jednoczesne wykorzystanie modemów róŜnych typów przy zastosowaniu dodatkowej uziem-
nionej przegrody metalowej zapewniającej odpowiednią odległość między zaciskami iskrobezpiecznymi oraz
nieiskrobezpiecznymi poszczególnych urządzeń.

Do montaŜu modemów telefonicznych przeznaczona jest szyna DIN 35 wbudowana wewnątrz osłony, nato-

miast dla wprowadzania kabli przyłączeniowych ścianki obudowy wyposaŜono w sześć wpustów kablowych ty-
pu DP (dostępne są trzy wykonania, dla przewodów o przekrojach 6 – 10 mm

, 10 – 15 mm

lub 14 – 21 mm

2.2.4.

Ognioszczelne pole rozdzielcze średniego napięcia ROK-6EM/A/Od/W, ROK-6EM/A/Od/MM/W.

Ognioszczelne pola rozdzielcze średniego napięcia w wersjach odpływowych: ROK-6EM/A/Od/W oraz

ROK-6EM/A/Od/MM/W przeznaczone są do przesyłu energii elektrycznej pomiędzy węzłami sieci elektro-
energetycznej (pola kablowe) oraz do zasilania odbiorników w energię elektryczną (pole silnikowe i transformat-
torowe). Urządzenia przystosowane są do wykorzystania w sieciach energetycznych z izolowanym punktem ne-
utralnym (IT) o międzyfazowym napięciu znamionowym wynoszącym 6 kV (najwyŜsze dopuszczalne napięcie
robocze 7,2 kV).

UWAGA:
Pola odpływowe przystosowane są do pracy w rozdzielnicach z pojedynczym układem szyn zbiorczych.

Instrukcja obsługi. System teletransmisji pól ROK-6EM/A/…/W 52-0328

ELEKTROMETAL S.A.

Ognioszczelne pola rozdzielcze średniego napięcia w wersjach odpływowych przyłączane są do systemu

transmisji danych za pośrednictwem urządzeń separujących typu US-97/1. Standardowy asortyment aparatury
transmisyjnej montowanej w polu rozdzielczym obejmuje następujące podzespoły:

•

modem telefoniczny typu MIG-04 – symbol MOD, wraz z zasilaczem stabilizowanym typu S82K-00715 –
symbol U,

•

urządzenie separujące typu US-97/1 – symbol US,

•

wewnętrzne układy teletransmisyjne i port komunikacyjny sterowników polowych:

Mikroprocesorowego Urządzenia do Pomiarów, Automatyki, Sterowania i Zabezpieczeń typu
MUPASZ 2001G (w polach ROK-6EM/A/Od),

Cyfrowy Zespół Zabezpieczeń typu MULTIMUZ (w polach ROK-6EM/A/MM/Od).

Zewnętrzne okablowanie linii transmisyjnej wprowadza się do wnętrza pola rozdzielczego poprzez jeden z

wolnych  wpustów  kablowych typu WKE 14-20 dostępny w komorze iskrobezpiecznej aparatury nn K6 (górny
przedział w tylnej części pola). Końcówki przewodów naleŜy umieścić w złączach niebieskiej listwy zaciskowej
oznaczonej  XT (zaciski  1-2)  połączonej  z  zaciskami  iskrobezpiecznej  strony  urządzenia  separującego  US-97/1
(zaciski 1 i 8). Nieiskrobezpieczne wyprowadzenia z urządzenia separującego (zaciski 12-13) połączone zostały
z  wyprowadzeniami  magistrali  linii  telefonicznej  modemu  telefonicznego  typu  MIG-04  (zaciski  1-2).  Wewnę-
trzne połączenia transmisyjne między modemem a sterownikiem polowym dostępnym w danej wersji pola wy-
konane  zostały  ekranowanym  kablem  transmisyjnym  4-Ŝyłowym.  Wyprowadzenia  transmisyjne  z  modemu
telefonicznego (zaciski 13-16), poprzez listwy zaciskowe X4 i X5 (przepust między komorami iskrobezpiecznej
aparatury nn K6 i główną K1, zaciski 17-20) połączono z łączem komunikacyjnym zespołu zabezpieczeń dostęp-
nego w polu. Modem telefoniczny zasilany jest napięciem stałym o wartości 15 [V] doprowadzanym na zaciski
7-8 urządzenia. Napięcie zasilające uzyskiwane jest z zasilacza stabilizowanego (zaciski V- i V+) umieszczone-
go  na  płycie  montaŜowej  sterownika  polowego.  Połączenie  między  komorami  główną  oraz  niskonapięciowej
aparatury  iskrobezpiecznej  zrealizowane  zostało  poprzez  przewody  przepustu  kablowego  wyprowadzonego  na
zaciski 12-13 listew zaciskowych X4 i  X5. Strona pierwotna zasilacza  włączona została  w obwód sterowniczy
pola rozdzielczego o napięciu przemiennym 100 [V].

Urządzenia transmisyjne oraz zasilacz stabilizowany zastosowane w ognioszczelnych polach rozdzielczych

redniego napięcia w wykonaniach ROK-6EM/A/Od/W oraz ROK-6EM/A/Od/MM/W mocowane są na szynach

DIN  35.  Modem  telefoniczny  oraz  urządzenie  separujące  umieszczone  w  komorze  iskrobezpiecznej  aparatury
niskonapięciowej oddzielone zostały od przekaźników sterowniczo – separujących typu PSSI-2 za pomocą uzie-
mionej  przegrody  metalowej.  Ponadto  dodatkową  przegrodę  zastosowano  pomiędzy  modemem  a  urządzeniem
separującym  w  celu  zapewnienia  wymaganej  odległości  między  obwodami  iskro  i  nieiskrobezpiecznymi
w opisywanym  układzie.  Ta  sama  przegroda  oddziela  obwody  nieiskrobezpieczne  od  listwy  zaciskowej  XT
przeznaczonej do przyłączania iskrobezpiecznych obwodów linii teletransmisyjnej.

Mikroprocesorowe Urządzenie do Pomiarów, Automatyk, Sterowania i Zabezpieczeń MUPASZ 2001G

stosowane  w  polach  ROK-6EM/A/Od/W  wyposaŜane  jest  w  moduł  przeznaczony  do  współpracy  z  systemami
teletransmisyjnymi.  Urządzenie  komunikuje  się  poprzez  port  RS485,  przy  pracy  w  układzie  4-przewodowym
bez  opornika  dopasowania  do  impedancji  falowej  linii.  Na  płycie  czołowej  sterownika  polowego  umieszczona
jest diodowa lampka „TRANSM.” sygnalizująca:

nadawanie danych

– kolor czerwony,

odbiór danych

– kolor zielony.

W zespole zabezpieczeń MULTIMUZ zastosowano łącze komunikacyjne standardu RS485. Proces przesyłu
danych nie jest wizualizowany przez dodatkowe diody umieszczone na panelu przednim sterownika polowego.

Poprzez łącze telemechaniki moŜna przekazywać do systemu dyspozytorskiego informacje o aktualnym stanie
pracy pola, udostępniać moŜliwość sterowania stycznikiem głównym pola (zamykanie/otwieranie) oraz zdalnej
konfiguracji sterownika polowego. Ponadto moŜliwe jest przeglądanie wpisów dziennika zdarzeń..

Przed aktywacją systemu przesyłu danych naleŜy odpowiednio skonfigurować podzespoły teletransmisyjne.

Nastawy powinny obejmować:

•

konfigurację modemu telefonicznego MIG-04 zabudowanego w polu rozdzielczym – wymagane ustawienia
(przełącznik SW1):

SW 1-1: pozycja ATA (ON)

– modem odbierający,

SW 1-2: pozycja OFF

– podłączenie przez RS485,

SW 1-3: pozycja OFF ; SW 1-4: pozycja OFF

SW 1-5: pozycja ON

– prędkość 9600 bps

SW 1-6: pozycja ON

SW 1-7: pozycja ON

SW 1-8: pozycja OFF

– współpraca sterownik.

Instrukcja obsługi. System teletransmisji pól ROK-6EM/A/…/W 52-0328

ELEKTROMETAL S.A.

•

konfigurację modemu telefonicznego MIG-04 zabudowanego na stanowisku dyspozytorskim – wymagane
ustawienia (przełącznik SW1) wg opisu z pkt. 2.3.2 niniejszej instrukcji.

•

konfigurację sterownika polowego typu MUPASZ 2001G (pola w wykonaniu ROK-6EM/A/Od/W/):

zworki modułu interfejsu – JP1: 1-2 , JP2: 1-2 , JP3: 2-3 (RS485 4-przewodowy),

programowanie MUPASZ-a (wybór:

5. KONFIGURACJA 8. TRANSMISJA):

prędkość transmisji

– 9600kbit/s,

dane

– 8 bitów,

start

– 1 bit

stop

– 1bit,

parzystość

– brak.

UWAGA:
Sterowniki polowe typu MULTIMUZ stosowane w polach ROK-6EM/A/Od/MM/W są gotowe do pracy w
systemie teletransmisyjnym bez potrzeby przeprowadzenia specjalnych czynności konfiguracyjnych.

2.2.5.

Ognioszczelne pola rozdzielcze średniego napięcia ROK-6EM/A/Do/W i ROK-6EM/A/Sp/W.

Ognioszczelne pola rozdzielcze średniego napięcia w wykonaniu ROK-6EM/A/Do/W przeznaczone są

do zasilania w energię elektryczną szyn zbiorczych w rozdzielnicach kopalnianych jednosekcyjnych lub wielo-
sekcyjnych (powielany układ dwusekcyjny).

Ognioszczelne pola rozdzielcze średniego napięcia w wykonaniu ROK-6EM/A/Sp/W przeznaczone są

do pracy w charakterze łącznika sekcyjnego pomiędzy dwoma sąsiednimi sekcjami szyn zbiorczych w rozdziel-
nicach wielosekcyjnych (powielany układ dwusekcyjny). W szczególności zadaniem pól sprzęgłowych jest za-
pewnienie rezerwy zasilania szyn zbiorczych rozdzielnicy w przypadku wyłączenia z ruchu pola dopływowego
zasilającego daną sekcję szyn.

Obydwa wykonania pól przeznaczone są do pracy w elektroenergetycznych sieciach podziemi kopalń gazo-

wych w przestrzeniach zagroŜonych wybuchem metanu i pyłu węglowego w układzie pracy z izolowanym pun-
ktem neutralnym IT.

UWAGA:
Pola dopływowe i sprzęgłowe przystosowane są do pracy w rozdzielnicach z pojedynczym układem szyn zbior-
czych w poszczególnych sekcjach rozdzielnicy.

Ognioszczelne pola rozdzielcze średniego napięcia ROK-6EM/A/Do/W oraz ROK-6EM/A/Sp/W przyłą-

czane są do systemu transmisji danych za pośrednictwem urządzeń separujących US-97/1. Standardowy asorty-
ment aparatury transmisyjnej montowanej w polach obejmuje następujące podzespoły:

•

modem telefoniczny typu MIG-04 – symbol MOD, wraz z zasilaczem stabilizowanym typu S82K-00715 –
symbol U,

•

urządzenie separujące typu US-97/1 – symbol US,

•

Autonomiczny Cyfrowy Zespół Zabezpieczeń typu ECOMUZ – symbol K.
Zewnętrzne okablowanie linii transmisyjnej wprowadza się do wnętrza pól rozdzielczych poprzez jeden

z wolnych wpustów kablowych typu WKE 14-20 dostępny w komorze iskrobezpiecznej aparatury nn K6 (górny
przedział w tylnej części pola). Końcówki przewodów naleŜy umieścić w złączach niebieskiej listwy zaciskowej
oznaczonej  XT (zaciski  1-2)  połączonej  z  zaciskami  iskrobezpiecznej  strony  urządzenia  separującego  US-97/1
(zaciski 1 i 8). Nieiskrobezpieczne wyprowadzenia z urządzenia separującego (zaciski 12-13) połączone zostały
z  wyprowadzeniami  magistrali  linii  telefonicznej  modemu  telefonicznego  typu  MIG-04  (zaciski  1-2).  Wewnę-
trzne  połączenia  transmisyjne  między  modemem  a  sterownikiem  polowym  typu  ECOMUZ  wykonane  zostały
ekranowanym kablem transmisyjnym 4-Ŝyłowym. Wyprowadzenia transmisyjne z modemu telefonicznego (za-
ciski 13-16), poprzez listwy zaciskowe X4 i X5 (przepust między komorami iskrobezpiecznej aparatury nn K6
i główną K1, zaciski 17-20) połączono z łączem transmisyjnym cyfrowego urządzenia ECOMUZ (gniazdo typu
D-Sub dla złącza męskiego). Modem telefoniczny zasilany jest napięciem stałym o wartości 15 [V] doprowadza-
nym na zaciski 7-8 urządzenia. Napięcie zasilające uzyskiwane jest z zasilacza stabilizowanego (zaciski V- i V+)
umieszczonego  na  płycie  stycznika  pomocniczego  (pod  ECOMUZ-em).  Połączenie  między  komorami  główną
oraz  przekaźników  separujących  zrealizowane  zostało  poprzez  przewody  przepustu  kablowego  wyprowadzo-
nego na zaciski 12-13 listew zaciskowych X4 i X5. Strona pierwotna zasilacza włączona została w obwód stero-
wniczy pól rozdzielczych o napięciu przemiennym 110 [V].

Urządzenia transmisyjne oraz zasilacz stabilizowany zastosowane w ognioszczelnych polach rozdzielczych

redniego napięcia w wykonaniach ROK-6EM/A/Do/W oraz ROK-6EM/A/Sp/W mocowane są na szynach DIN

35. Modem telefoniczny oraz urządzenie separujące umieszczone w komorze przekaźników separujących od-
dzielone zostały od przekaźników sterowniczo – separujących typu PSSI-2 za pomocą uziemionej przegrody me-
talowej. Ponadto dodatkową przegrodę zastosowano pomiędzy modemem a urządzeniem separującym w celu za-
pewnienia wymaganej odległości między obwodami iskro i nieiskrobezpiecznymi w opisywanym układzie.

Instrukcja obsługi. System teletransmisji pól ROK-6EM/A/…/W 52-0328

ELEKTROMETAL S.A.

Ta sama przegroda oddziela obwody nieiskrobezpieczne od listwy zaciskowej XT przeznaczonej do przyłącza-
nia iskrobezpiecznych obwodów linii teletransmisyjnej.

Przed aktywacją systemu przesyłu danych naleŜy odpowiednio skonfigurować podzespoły teletransmisyjne.

Nastawy powinny obejmować:

•

konfigurację modemu telefonicznego MIG-04 zabudowanego w polu rozdzielczym – wymagane ustawienia
(przełącznik SW1):

SW 1-1: pozycja ATA (ON)

– modem odbierający,

SW 1-2: pozycja OFF

– podłączenie przez RS485 lub

SW 1 2: pozycja ON

– podłączenie przez RS232,

SW 1-3: pozycja OFF ; SW 1-4: pozycja OFF

SW 1-5: pozycja ON

– prędkość 9600 bps,

SW 1-6: pozycja ON

SW 1-7: pozycja ON

SW 1-8: pozycja ON

– współpraca ECOMUZ.

UWAGA:
Urządzenia ECOMUZ mogą pracować w standardzie łącza szeregowego RS232 lub RS485. Przy konfiguracji
modemu naleŜy właściwie ustawić zworkę konfiguracyjną SW 1-2 (zgodnie z powyŜszym opisem).

•

konfigurację modemu telefonicznego MIG-04 zabudowanego na stanowisku dyspozytorskim – wymagane
ustawienia (przełącznik SW1) wg opisu z pkt. 2.3.2 niniejszej instrukcji.

2.2.6.

Mikroprocesorowe urządzenie sterujące MUS-04.

Mikroprocesorowe urządzenie sterujące typu MUS-04 jest w pełni programowalne przystosowanym do

pracy w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych w przestrzeniach zagroŜonych wybuchem metanu i py-
łu  węglowego. W zaleŜności  od potrzeb MUS-04  moŜe być stosowany do kontroli pracy lub sterowania pracą
wybranych urządzeń oraz prowadzenia wymaganych procesów technologicznych. Urządzenie wyposaŜone zos-
tało w osiem układów wejściowych przystosowanych do współpracy z obwodami, w których elementami wyko-
nawczymi są: styk, styk z diodą lub klucz elektroniczny oraz w osiem układów wyjściowych przeznaczonych do
sterowania  innymi  obiektami.  Ponadto  mikroprocesorowe  urządzenie  sterujące  MUS-04  wyposaŜone  zostało
w moduł interfejsu RS485 przeznaczony do połączenia z systemami teletransmisyjnymi i udostępniający funkcję
przesyłu  danych  o  stanie  pracy,  zdalnego  sterowania  oraz  zdalnej  konfiguracji  urządzenia.  Zintegrowane  w
MUS-ie  opcje  programowania  umoŜliwiają  konfigurację  trybów  pracy  układów  wejściowych  i  wyjściowych,
parametrów czasów opóźnienia i przedłuŜania działania, funkcji wyjściowych oraz definiowanie jej składników,
a takŜe wprowadzają moŜliwość opisów układów wejściowych i wyjściowych (maksymalnie 6 znaków opisu dla
kaŜdego układu).

Mikroprocesorowe urządzenie sterujące typu MUS-04 zasilać naleŜy napięciem stałym o wartości 15V

uzyskiwanym ze źródła iskrobezpiecznego i podanym na zaciski „Z+” i „Z-” (zaciski 37 i 38). Dzięki zastoso-
waniu lokalnego źródła zasilania typu 12ZZI-1,5/03/1/MH urządzenie MUS-04 moŜe pracować przez okres do
czterech godzin bez zasilania z zewnętrznych obwodów iskrobezpiecznych. Obwody wejściowe (kontrolowane)
naleŜy przyłączać na pary zacisków 17-18, 19-20, … do 31-32, natomiast obwody wyjściowe (sterujące) na pary
zacisków 1-2, 3-4, … do 15-16. Do przyłączania obwodów teletransmisyjnych przeznaczone są zaciski modułu
komunikacyjnego (odpowiednio: 33 – BTx, 34 – ATx, 35 – ARx, 36 – BRx).

Stan pracy obwodów wejściowych urządzenia sygnalizowany jest przez diody LED przypisane do odpo-

wiednich modułów wejściowych. Diody świecą według następującego kodu:

•

styk kontrolowany zamknięty

– kolor zielony ciągły,

•

styk kontrolowany otwarty

– kolor czerwony ciągły,

•

przerwa w kontrolowanej linii

– kolor czerwony wolno pulsujący,

•

zwarcie w kontrolowanej linii

– kolor czerwony szybko pulsujący.

Urządzenie wykonane zostało w obudowie z blachy stalowej odpowiednio zabezpieczonej powłokami gal-

waniczną i lakierniczą. W ściankach dolnej oraz bocznych umieszczono wpusty kablowe (w zaleŜności od pot-
rzeb uŜytkownika stosowane są podzespoły DP 14-21, DP 10-15 lub DP 6-10). Niewykorzystane otwory wpus-
towe zaślepione są pierścieniami uszczelniającymi typu „O” 26x2. Górna ściana osłony wyposaŜona została
w ekran LCD, klawiaturę membranową oraz osiem otworów z zabudowanymi diodami LED sygnalizującymi
stan pracy obiektów połączonych z odpowiednimi wejściami urządzenia.

2.3.

Stanowisko dyspozytorskie – jednostka centralna.

Praca urządzeń przyłączonych do systemu teletransmisyjnego nadzorowana jest ze stanowiska dyspozytor-

skiego. Stanowisko dyspozytorskie obejmuje następujące podzespoły i moduły:

Instrukcja obsługi. System teletransmisji pól ROK-6EM/A/…/W 52-0328

ELEKTROMETAL S.A.

•

jednostkę centralną,

•

skrzynkę instalacyjną dla aparatury transmisyjnej.

2.3.1.

Jednostka centralna.

Jednostkę centralną stanowi komputer klasy PC wyposaŜony w zestaw kart wieloportowych zapewniają-

cych odpowiednią do potrzeb ilość gniazd komunikacyjnych wykonanych w standardzie RS 422/485/232.
Minimalne wymagania dla sprzętu umieszczonego na stanowisku dyspozytorskim to:

•

komputer klasy PENTIUM – minimum 300 MHz ; zalecane 1 GHz,

•

system operacyjny OS/2 Warp lub WINDOWS 95/98/NT/2000/XP Professional,

•

pamięć RAM – minimum 32 MB ; zalecane 512 MB,

•

dysk twardy – minimum 1 GB ; zalecane 40 GB,

•

urządzenia peryferyjne – monitor kolorowy 17” , mysz, klawiatura.

UWAGA:
Podana konfiguracja sprzętowa (minimalne parametry) jest odpowiednia do systemów teletransmisyjnych o nie-
wielkiej ilości przyłączonych urządzeń. Konfiguracja zalecana przystosowana jest do bardziej rozbudowanych
systemów teletransmisyjnych. Przy konfiguracji systemów o wysokim stopniu komplikacji i duŜych rozmiarach
konieczne jest indywidualne konsultowanie parametrów sprzętu komputerowego dedykowanego do określonych
przez uŜytkownika zastosowań.

Obwody transmisyjne przyłącza się do komputera za pośrednictwem portów szeregowych wykonanych

w standardzie RS 422/485/232. Odpowiednia ilość portów zapewniana jest przez zastosowanie uniwersalnych
kart z portami szeregowymi z moŜliwością programowej niezaleŜnej konfiguracji poszczególnych portów.
Wykorzystywane są następujące modele kart:

•

CP-118U

– 8-portowa,

•

CP-134U

– 4 portowa.

Obydwa typy kart wyposaŜone są w magistrale Uniwersal PCI i naleŜy je zasilać napięciem o wartości 3,3V

lub 5V. Parametry prędkości transmisji w/w kart – od 50 bps do 230,4 Kbps (921,6 Kbps w zaleŜności od wyko-
nania) zapewniają prawidłową współpracę z modemami telefonicznymi typu MIG-04 oraz MIG-04/1.

UWAGA:
1.

Dopuszczalne jest stosowanie innych kart wieloportowych w zaleŜności od potrzeb uŜytkownika. Jednak
zalecana jest konsultacja w sprawie doboru podzespołów z dostawcą systemu.

Dopuszczalne  jest  stosowanie  alternatywnych  rozwiązań  połączeń  pomiędzy  modemami  telefonicznymi  a
jednostką centralną. Wyprowadzenia sygnałów z modemu telefonicznego moŜna wprowadzić na zewnętrzne
urządzenia: N-Porty (umieszczone w skrzynce instalacyjnej razem z modemami). W tym przypadku kompu-
ter  stanowiący  jednostkę  centralną  wyposaŜyć  naleŜy  w  odpowiednią  ilość  kart  sieciowych  z  portem
ETHERNET. KaŜdy N-portu posiada jedno wyjście typu ETERNET i w jednostce centralnej naleŜy przewi-
dzieć  ilość  gniazd  sieciowych  odpowiadających  ilości  N-portów  w  systemie.  Zalecane  jest  wykorzystanie
N-portów  przystosowanych  do  przyłączania  8  lub  16  modemów  (z  odpowiednią  ilością  łącz  szeregowych
RS232/422/485).

2.3.2.

Skrzynka instalacyjna dla aparatury transmisyjnej.

Aparatura transmisyjna (modemy telefoniczne MIG-04 z zasilaczem stabilizowanym, urządzenia separujące

US-97/1) pracująca na stanowisku dyspozytorskim powinna być umieszczona w wydzielonej skrzynce monta-
Ŝ

owej przeznaczonej tylko na potrzeby obsługi systemu teletransmisji. Wielkość szafy instalacyjnej powinna być

dostosowana  do  ilości  montowanych  wewnątrz  podzespołów.  Standardowo  szafy  wyposaŜone  powinny  być  w
szereg szyn  montaŜowych DIN 35 przeznaczonych do przytwierdzania  modemów,  urządzeń separujących oraz
zasilaczy  stabilizowanych  oraz  odpowiednią  do  zapotrzebowania  ilość  wpustów  kablowych  (przewody  iskro-
bezpiecznej  magistrali  telefonicznej,  nieiskrobezpieczenej  magistrali  telefonicznej  oraz  zasilające  na  napięcie
230V AC powinny być prowadzenie w osobnych wiązkach i wprowadzane do skrzynki montaŜowej przez inne
wpusty kablowe).

Przy montaŜu podzespołów naleŜy się kierować wskazówkami z rysunku nr 1. Konieczne jest stosowanie

się do następujących wymagań:

•

zachowanie odległości minimum 50 mm pomiędzy częściami przewodzącymi w obwodach iskrobezpiecz-
nych i nieiskrobezpiecznych,

•

zachowanie odległości minimum 6 mm pomiędzy obwodami 230V AC a obwodami pozostałych układów.

Modemy telefoniczne montowane na stanowisku dyspozytorskim powinny być skonfigurowane do pracy w

charakterze dzwoniącego. Nastawy modemu powinny być zgodne z poniŜszym opisem (przełącznik SW1):

Instrukcja obsługi. System teletransmisji pól ROK-6EM/A/…/W 52-0328

ELEKTROMETAL S.A.

SW 1-1: pozycja ATD (OFF)

– modem nadający,

SW 1-2: pozycja ON

– podłączenie przez RS232,

SW 1-3: pozycja OFF ; SW 1-4: pozycja OFF

SW 1-5: pozycja ON

– prędkość 9600 bps,

SW 1-6: pozycja ON

SW 1-7: pozycja ON

SW 1-8: pozycja OFF

W przypadku wykorzystania N-portów do pośredniczenia w przesyle danych między modemami a jed-

nostką centralną naleŜy wykorzystać wpusty przystosowane do przeprowadzenia dwóch kabli sieci ETHERNET
(w skrzynce instalacyjnej moŜna zabudować maksymalnie 2 N-Porty z 8 lub 16 portami szeregowymi RS
232/422/485).

2.4.

Oprogramowanie i protokoły komunikacyjne.

Oprogramowanie transmisyjne wraz z protokołami komunikacyjnymi przeznaczone do obsługi ognioszczel-

nych  pól  rozdzielczych  średniego  napięcia  typu  ROK-6EM/A/Od/W  wyposaŜonych  w  mikroprocesorowe  ste-
rowniki polowe typu MUPASZ 2001G opracowane zostały na bazie systemu OSA-2 KOSAN. W programie ob-
sługi  rozdzielni  udostępniona  została  graficzna  prezentacja  sterowanych  bądź  wizualizowanych  obiektów.
Oprogramowanie  umoŜliwia  takŜe  rejestrację  przeprowadzanych  z  poziomu  MUPASZ-a  pomiarów  ruchowych
parametrów elektrycznych (prądy fazowe i zerowy, napięcia fazowe, międzyfazowe i zerowy, moce oraz energie
czynne i bierne, częstotliwość, współczynnik mocy) oraz stan łącznika głównego pola rozdzielczego. Zarejestro-
wane  wartości  moŜna  uzyskać  w  postaci  wykresów  lub  uzyskać  w  postaci  tablic  danych  przystosowanych
do przetwarzania w standardowych arkuszach kalkulacyjnych. Wszelkie stany awaryjne w pracy rozdzielnic re-
jestrowane są w systemie OSA-2 KOSAN i wyświetlane na ekranie monitora w postaci alarmów.

Kolejne pola rozdzielcze typu ROK-6EM/A/…/W lub urządzenia typu MUS-04 przyłączane do systemu te-

letransmisji moŜna wprowadzić w postaci kolejnych modułów rozszerzających zakres oprogramowania o niez-
będne algorytmy graficzne dla danego podzespołu oraz dedykowany do potrzeb uŜytkownika zespół procedur
ruchowych.

Szczegółowe dane dotyczące oprogramowania teletransmisyjnego wraz z pełnym opisem konfiguracji, sys-

temu, realizowanych funkcji oraz zdalnej obsługi pól rozdzielczych typu ROK-6EM/A/…/W i urządzeń MUS-
04 zawiera instrukcja systemu komputerowego załączona do niniejszej instrukcji.