sierpień 1997

 

 

POLSKI

KOMITET

NORMALIZACYJNY

POLSKA NORMA

PN-B-11203

 
 

Materiały kamienne

 

Elementy kamienne;

płyty do okładzin pionowych 

zewnętrznych i wewnętrznych

 

 

Zamiast:

BN-86/6747-10
BN-70/6747-18

Grupa katalogowa

SKN 0716
ICS 91.100.20

 

Deskryptory: 0334682 - materiały budowlane, 0031507 - kamienie budowlane, 0233110 - elementy budowlane, 
0181187 - płyty, 0210675 - płyty kamienne (bud.), 0381286 - płyty budowlane (pionowe), 125433 - okładziny 
elewacyjne, 0389591 - oznaczenie , 0396727 - wymagania, 0035099 - badania.

PRZEDMOWA

Norma zastępuje dotychczasowe normy branŜowe: BN-86/6747-10 Elementy kamienne - Płyty do okładzin pionowych 
zewnętrznych i wewnętrznych oraz BN-70/6747-18 Elementy kamienne - Płyty do licowania elewacji w układzie 
warstwowym i warstwowo wiązanym.
Istotne zmiany w stosunku do BN-86/6747-10 i do BN-70/6747-18:
- określono właściwości materiału kamiennego w zaleŜności od przeznaczenia płyt,
- określono zasady ustalania grubości płyt,
- zrezygnowano z podziału płyt na układ warstwowy i warstwowo wiązany.

1 Wstęp

1.1 Zakres normy
W niniejszej normie określono wymagania i badania płyt okładzinowych z kamienia naturalnego.

1.2 Normy powołane
PN-B-01080:1984 (

PN-84/B-01080

) Kamień dla budownictwa i drogownictwa - Podział i zastosowanie wg własności 

fizyczno-mechanicznych
PN-B-04101:1985 (

PN-85/B-04101

) Materiały kamienne - Oznaczanie nasiąkliwości wodą

PN-B-04102:1985 (

PN-85/B-04102

) Materiały kamienne - Oznaczanie mrozoodporności metodą bezpośrednią

PN-B-04110:1984 (

PN-84/B-04110

) Materiały kamienne - Oznaczanie wytrzymałości na ściskanie

PN-B-04120:1988 (

PN-88/B-04120

) Kamień budowlany - Podział, pojęcia podstawowe, nazwy i określenia

PN-B-06720:1985 (

PN-85/B-06720

) Pobieranie próbek materiałów kamiennych zwięzłych

PN-N-03010:1983 (

PN-83/N-03010

) Statystyczna kontrola jakości - Losowy wybór jednostek produktu do próbki

PN-B-11200:1996

 Materiały kamienne - Bloki, formaki, płyty surowe

BN-84/6740-02 Obróbka kamienia - Terminologia - Pojęcia podstawowe, nazwy, określenie czynności i rodzaju faktur
BN-84/6747-13 Badanie materiałów kamiennych - Metody pomiaru cech geometrycznych i sprawdzania właściwości 
fizycznych elementów i wyrobów z kamienia

1.3 Definicje
Podstawowe terminy i definicje wg PN-B-04120:1988 (

PN-88/B-04120

).

2 Wymagania

2.1 Klasyfikacja i oznaczenie

2.1.1 Klasyfikacja
2.1.1.1 Grupy

PN-B-11203:1997 Materiały kamienne Elementy kamienne;płyty do okładzin pionowych zewnętrznych i wewnętrznych

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeŜone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 1

W zaleŜności od przeznaczenia i wymagań technicznych rozróŜnia się następujące grupy płyt oznaczone symbolami:
- Pz - płyty okładzinowe zewnętrzne,
- Pw - płyty okładzinowe wewnętrzne.
2.1.1.2 Rodzaje
W zaleŜności od rodzaju materiału kamiennego rozróŜnia się następujące rodzaje płyt:
- G - granitowe,
- S - sjenitowe,
- M - marmurowe,
- P - piaskowcowe,
- T - trawertynowe,
- D - dolomitowe,
- Wz - z wapieni zbitych,
- W - z wapieni lekkich.
2.1.1.3 Odmiany
W zaleŜności od sposobu obróbki powierzchni licowej (faktury) właściwej dla danego rodzaju materiału kamiennego 
rozróŜnia się następujące odmiany
płyt:
- łup - łupana,
- grt - grotowana,
- pło - płomieniowa,
- pił - piłowana,
- psk - piaskowana,
- szl - szlifowana,
- pol - polerowana,
- grk - groszkowana.
2.1.1.4 Typy
W zaleŜności od kształtu przekroju poprzecznego rozróŜnia się dwa typy płyt oznaczone symbolami 1 i 2:
typ 1 - plyty o krawędzi prostokątnej,
typ 2 - plyty o krawędzi profilowanej.

2.1.2 Oznaczenie
Oznaczenie powinno składać się z następujących danych:
- numeru normy,
- symbolu grupy,
- symbolu rodzaju,
- symbolu odmiany,
- symbolu typu,
- wymiarów w milimetrach: długość × szerokość × grubość.

PRZYKŁAD
Oznaczenie płyty okładzinowej wg PN-B-11203, zewnętrznej (Pz), z granitu (G) o powierzchni licowej polerowanej (pol), 
krawędzi profilowanej (2) i wymiarach 500 mm × 800 mm × 20 mm:

PN-B-11203 P G pol 2 - 500 × 800 × 20

2.2 Właściwości materiału kamiennego

2.2.1 Właściwości materiału kamiennego dla płyt do okładzin pionowych zewnętrznych
Dopuszczalne zmiany materiału kamiennego - wg PN-B-11200 tablica 1. Materiał kamienny powinien spełniać 
wymagania wg tablicy 1. Pozostałe właściwości wg PN-B-01080:1984 (

PN-84/B-01080

).

 

Tablica 1

PN-B-11203:1997 Materiały kamienne Elementy kamienne;płyty do okładzin pionowych zewnętrznych i wewnętrznych

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeŜone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 2

Lp.

Właściwości

Jednostka 

miary

Rodzaj materiału

G

S

T

P

D

W

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

Wytrzymałość na ściskanie w stanie nasycenia wodą, co 
najmniej

MPa

100 100

30

40

40

7

2

Wytrzymałość na ściskanie po badaniu mrozoodporności, 
co najmniej

MPa

80

80

24

32

36

5

3

Nasiąkliwość zwykła, nie więcej niŜ

%

0,5

0,5

0,6

5,0

1,9

12,0

4

Mrozoodporność

25 cykli

bez uszkodzeń

 

2.2.2 Właściwości materiału kamiennego dla płyt do okładzin pionowych wewnętrznych
Dopuszczalne zmiany materiału kamiennego - wg PN-B-11200 tablica 1. Materiał kamienny powinien spełniać 
wymagania wg tablicy 2. Pozostałe właściwości wg PN-B-01080:1984 (

PN-84/B-01080

).

 

Tablica 2

Lp.

Właściwości

Jednostka 

miary

Rodzaj materiału

G

S

M

P

T

D

Wz

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

Wytrzymałość na ściskanie w 
stanie powietrznosuchym, co 
najmniej

MPa

90

90

61

30

24

61

61

2

Nasiąkliwość zwykła, nie więcej 
niŜ

%

0,5

0,5

1,0

10,0

0,6

2,0

2,0

 

2.3 Wygląd zewnętrzny płyt

2.3.1 Kształt
Płyty powinny mieć kształt prostopadłościanu o podstawie kwadratowej lub prostokątnej. Dopuszcza się wykonywanie 
płyt o innych kształtach

1)

.

2.3.2 Powierzchnia licowa
Powierzchnia licowa płyt powinna mieć jedną z faktur wg 2.1.1.3 właściwą dla danego rodzaju materiału kamiennego i 
zgodną z BN-84/6740-02.

2.3.3 Powierzchnia boczna
Powierzchnia boczna płyt powinna być gładko obrobiona i odpowiadać fakturze przecinanej wg BN-84/6740-02.

2.3.4 Powierzchnia tylna
Powierzchnia tylna płyt powinna być oczyszczona od pozostałości środków ściernych.

2.3.5 Krawędzie
Krawędzie ograniczające powierzchnię licową płyt powinny być prostoliniowe, bez szczerb.

2.3.6 Kąty
Kąty naroŜne oraz kąty między powierzchnią licową a powierzchniami bocznymi powinny być proste. Dopuszcza się 
wykonywanie płyt o innych kątach naroŜnych oraz innych kątach między powierzchnią licową a powierzchniami 
bocznymi

1)

.

PN-B-11203:1997 Materiały kamienne Elementy kamienne;płyty do okładzin pionowych zewnętrznych i wewnętrznych

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeŜone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 3

2.3.7 Dopuszczalne wady krawędzi
Dopuszczalne wady krawędzi dla rodzajów płyt okładzinowych - wg tablicy 3.

2.3.8 Dopuszczalne wady powierzchni
Dopuszczalne wady powierzchni dla odmian płyt - wg tablicy 4.

 

Tablica 3

Nazwa wady

Rodzaje

G, S

M, T, D, Wz

P, W

1

2

3

4

Szczerby na krawędziach 
ograniczających 
powierzchnię licową

liczba na kaŜde 1000 mm 
długości krawędzi płyty

1

1

2

długość, mm

3

5

10

głębokość, mm

1

1

2

 

Tablica 4

Wymiary w milimetrach

Wady

Odmiany płyt

łup, grt

grk, pło, psk

pił

szl, pol

1

2

3

4

5

Wichrowatość powierzchni licowej (odchylenie od 
płaszczyzny w odniesieniu do 1 m przekątnej), mm

nie bada się

±6

±1

±0,5

Odchyłki kątów

naroŜnikowych powierzchni 
licowej w odniesieniu do 1 
m długości, mm

±1

zawartych pomiędzy 
powierzchnią licową a 
powierzchniami bocznymi

±2

Odchyłki od prostoliniowości krawędzi w odniesieniu do 1 
m długości, mm

±0,5

Wklęsłości i wypukłości powierzchni licowych i powierzchni 
bocznych

nie powinny być większe niŜ wgłębienia i wypukłości 

określone dla danej faktury wg BN-84/6740-02

Rdzawe plamy

nie dopuszcza się

 

2.4 Wymiary

2.4.1 Długość i szerokość
Długość i szerokość płyt - wg tablicy 5.

2.4.2 Odchyłki wymiarów długości i szerokości płyt
Odchyłki wymiarów długości i szerokości płyt:
dla obróbki udarowej ±2,0 mm,
dla obróbki ściernej ±1,0 mm.

PN-B-11203:1997 Materiały kamienne Elementy kamienne;płyty do okładzin pionowych zewnętrznych i wewnętrznych

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeŜone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 4

2.4.3 Grubość płyt
Grubość płyt powinna być dostosowana do rodzaju materiału kamiennego i jego cech wytrzymałościowych.
UWAGA - Rodzaj materiału kamiennego i grubość płyt uzgadnia się indywidualnie w dokumentacji technicznej.

2.4.4 Odchyłki wymiarów grubości płyt
Dopuszcza się odchyłki wymiarów grubości dla płyt rodzaju:
- G, S, M, T, Wz ±2 mm,
- P, D ±3 mm,
- W ±5 mm.

3 Metody badań

3.1 Pobieranie próbek

3.1.1 Pobieranie próbek materiału kamiennego
Próbki do badań właściwości fizyko-mechanicznych materiału kamiennego naleŜy pobierać wg PN-B-06720:1985 
(

PN-85/B-06720

).

3.1.2 Pobieranie próbek wyrobu
Próbki płyt do badań wyglądu zewnętrznego naleŜy pobierać losowo wg PN-N-03010:1983 (

PN-83/N-03010

).

3.2 Sprawdzenie wytrzymałości na ściskanie w stanie powietrznosuchym, wytrzymałości na ściskanie w stanie 
nasycenia wodą i wytrzymałości na ściskanie po badaniu mrozoodporności
Badania naleŜy przeprowadzić wg PN-B-04110:1984 (

PN-84/B-04110

).

 

Tablica 5

Szerokość

Długość

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

300

300 400 500 600 700 800 900 1000

1100

1200

400

500

600

700

800

900

1000

1100

1200

300 400 500 600 700 800 900 1000

1100

1200

 

Dopuszcza się stosowanie innych wymiarów płyt.

2)

3.3 Sprawdzanie nasiąkliwości zwykłej
Badanie naleŜy przeprowadzić wg PN-B-04101:1985 (

PN-85/B-04101

).

3.4 Sprawdzenie mrozoodporności
Badanie naleŜy przeprowadzić wg PN-B-04102:1985 (

PN-85/B-04102

).

3.5 Sprawdzenie wyglądu zewnętrznego i wymiarów płyt
Sprawdzenia naleŜy wykonać wg BN-84/6747-13.

PN-B-11203:1997 Materiały kamienne Elementy kamienne;płyty do okładzin pionowych zewnętrznych i wewnętrznych

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeŜone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 5

3.7 Ocena wyników badań

3.7.1 Ocena wyników badań materiału kamiennego
Materiał kamienny naleŜy uznać za zgodny z wymaganiami normy jeŜeli wyniki przeprowadzonych badań wg od 3.2 do 
3.4 są zgodne z wymaganiami wg 2.2.

3.7.2 Ocena wyrobu
Wyrób naleŜy uznać za zgodny z wymaganiami normy jeŜeli wyniki przeprowadzonych badań wg rozdz. 3 są zgodne z 
wymaganiami wg. rozdz. 2.

4 Znakowanie, przechowywanie i transport

4.1 Znakowanie
KaŜda dostawa płyt o tych samych grupach, rodzajach, odmianach, typach i wymiarach powinna być zbiorczo 
oznakowana.
KaŜda paleta powinna zawierać symbol wytwórni i oznaczenie wg 2.1.2 bez numeru normy.

4.2 Przechowywanie
Płyty do okładzin z materiałów kamiennych naleŜy przechowywać w pomieszczeniach zamkniętych lub pod 
zadaszeniem, ułoŜone według grup, rodzajów, odmian, typów i wymiarów w sposób zabezpieczający przed 
uszkodzeniem.

4.3 Transport
Płyty do okładzin ułoŜone według grup, rodzajów, odmian, typów i wymiarów w paletach, zabezpieczone przed 
uszkodzeniem mogą być przewoŜone dowolnymi środkami transportowymi.

5 Zaświadczenie o badaniach
W zaświadczeniu oprócz wyników badań podaje się

3)

:

a) nazwę instytucji przeprowadzającej badania,
b) datę pobierania próbek,
c) sposób pobierania próbek,
d) datę badań.

 

 
 
 

PN-B-11203:1997 Materiały kamienne Elementy kamienne;płyty do okładzin pionowych zewnętrznych i wewnętrznych

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrzeŜone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 6