1
Pojazdy szynowe -
1 stopie
ń
swobody (ruchu podstawowego),
ruch ten odbywa si
ę
•
wzdłu
Ŝ
linii
ś
rodkowej specjalnej jezdni naziemnej - toru, ze (stalowymi) dwoma
szynami,
podpieraj
ą
cymi i prowadz
ą
cymi koła pojazdu (ów) - kolej szynowa (kolej klasyczna),
•
na specjalnej jezdni na podporach - kolej jednoszynowa,
z pojazdami na kołach osadzonymi na jezdni
podwieszonymi pod jezdni
ą
na poduszce magnetycznej (Maglev, Transrapid)
na poduszce powietrznej
•
wzdłu
Ŝ
liny podwieszonej na podporach - kolej linowa
Ogólnie: pojazdy prowadzone w drodze (lub prowadzone drog
ą
);
guided vehicles - rail vehicles (rolling stock),
spurgebundene Fahrzeuge - Schienenfahrzeuge.
1. Elementy rozwoju historycznego transportu szynowego
Tor - specjalna droga, której wytrzymało
ść
i gładko
ść
umo
Ŝ
liwia szybki ruch ci
ęŜ
kich
pojazdów, przy relatywnie małym zapotrzebowaniu na moc, znany ju
Ŝ
w staro
Ŝ
ytno
ś
ci (Asyria, Grecja, Rzym),
1829 (8. Pa
ź
dziernika) - pierwszy wy
ś
cig lokomotyw na torze z szyn stalowych,
zaprojektowanych te
Ŝ
przez S., (Rainhil, trasa Stockton - Darlington), wygrywa
STEPHENSON, pojazdem Rocket
Data uwa
Ŝ
ana za pocz
ą
tek ery parowej (parowozów) na szynach, pocz
ą
tek kolei
Rozwój dróg szynowych na Ziemi
1850 - 30 000 km
1920 - 1 201 000 km
1936 - 1 345 000 km
Pierwsze koleje na terenach polskich (pod zaborami jeszcze...)
1843-46 Wrocław-Mysłowice, zabór pruski.
1845-48 Warszawa - Granica, zabór rosyjski
1847-48 Kraków-Trzebinia-Mysłowice-Granica, zabór austraiacki
W Polsce mi
ę
dzywojennej zbudowano 1250 km nowych linii (uzupełnienie
pozaborowych luk),
2
po II Wojnie
ś
wiatowej ok. 1000 km nowych linii, głównie jako ł
ą
cznice tras
poprzecinanych now
ą
granic
ą
wschodni
ą
.
Długo
ść
linii kolejowych PKP, w km
1960 26 904
1979 27 271
1990 24 287
1995 22 599,
długo
ść
torów PKP (rok 1990/1995) to 49 210 / 46 378 km,
w tym 25 732 / 26 897 km torów zelektryfikowanych,
2003: linii 19 400, w tym 28 100 km torów (bez torów stacyjnych
magistralnych 4 250 (torów 8 260) ,
pierwszorz
ę
dnych 10 250 (torów 14 740)
2009:
Sie
ć
linii kolejowych b
ę
d
ą
ca pod zarz
ą
dem PKP Polskie Linie Kolejowe
S.A. udost
ę
pniana przewo
ź
nikom obejmuje
prawie 19 tys. km
linii kolejowych.
Sie
ć
kolejowa dzieli si
ę
na linie o znaczeniu pa
ń
stwowym oraz linie
o znaczeniu lokalnym. Linie o znaczeniu pa
ń
stwowym okre
ś
la
Rozporz
ą
dzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2004r. (
Dziennik
Ustaw Nr 273/poz. 2704 w roku 2004)
w sprawie wykazu linii
kolejowych, które ze wzgl
ę
dów gospodarczych, społecznych,
obronnych lub ekologicznych maj
ą
znaczenie pa
ń
stwowe.
Przez Polsk
ę
przechodz
ą
linie maj
ą
ce znaczenie dla
mi
ę
dzynarodowych tranzytów kolejowych. Linie te obj
ę
te s
ą
umowami mi
ę
dzynarodowymi o liniach AGC i AGTC.
3
2.1. Podział pojazdów szynowych według spełnianych funkcji
podstawowych
2.1.1.Pojazdy ci
ą
gnione – wagony
(pasa
Ŝ
erskie, towarowe, słu
Ŝ
bowe)
- wagony pasa
Ŝ
erskie,
najcz
ęś
ciej 4-osiowe wózkowe (rzadziej 2-osiowe),
dawniej jeszcze 3-osiowe ostojnicowe
)
wg postaci
⇒
wagony do przewozu podró
Ŝ
nych na miejscach siedz
ą
cych (stoj
ą
cych???)
kolei zwykłych (kolei „ci
ęŜ
kich” – heavy rail) ,
z przedziałami („pulmany”), bezprzedziałowe (Intercity, podmiejskie,...,
kolei podmiejskich, kolei miejskich, kolei podziemnych (metro) tramwajów
(kolei „lekkich” – light rail)
– bezprzedziałowe podmiejskie i IC,
– przedziałowe („pulmany”)
⇒
wagony sypialne i kuszetki
⇒
wagony restauracyjne (barowe)
⇒
wagony baga
Ŝ
owe
⇒
wagony pocztowe.
- wagony towarowe, 2-osiowe bezwózkowe (ostojnicowe), 4-osiowe wózkowe,
wózkowe z wózkami wieloosiowymi ,
⇒
kryte (z dachem)
drobnicowe,
chłodnie, izotermiczne
masowe samowyładowcze (do ładunków wra
Ŝ
liwych na wilgo
ć
),
⇒
odkryte z wysokimi burtami (w
ę
glarki), te
Ŝ
- samowyładowcze, do w
ę
gla, rud metali,
tłucznia
⇒
platformy płaskie (zwykłe), z niskimi burtami lub bez nich, do dłu
Ŝ
yc
platformy do przewozu kontenerów,
platformy zagł
ę
bione do du
Ŝ
ych ładunków (nieliczne),
platformy do nadwozi wymiennych samochodów (kieszeniowe)
platformy do przewozów całych samochodów („ruchoma droga,
rollende Landstrasse, rolling highway”),
⇒
cysterny (zbiornikowe - do płynów i do gazów)
⇒
garnkowe (zbiornikowe - do materiałów sypkich – cementu, zbó
Ŝ
, m
ą
ki)
⇒
specjalne,
⇒
techniczno-gospodarcze.
4
Główne cz
ęś
ci składowe (zespoły konstrukcyjne) wagonów:
1- układ biegowy („podwozie”), 2 – ostoje (rama no
ś
na), 3 – pudło,
4 – urz
ą
dzenia ci
ę
głowe i zderzaki, 5 - hamulec
5
Szkice wagonów towarowych
Wagon platforma, z niskimi burtami i kłonicami
4-osiowy: 2 wózki 2-osiowe
Wagon cysterna
Do ładunków płynnych
lub gazowych
(lotnych),
4-osiowy: 2 wózki 2-osiowe
Wagon zbiornikowy
(„gruszkowy”)
Do ładunków sypkich
(zbo
Ŝ
e, m
ą
ka, cement)
2-osiowy (ostojnicowy)
Wagon kryty
Do drobnicy
4-osiowy:
2 wózki 2-osiowe
Wagon
samowyładowczy,
do kruszywa, w
ę
gla
siodłowy
4-osiowy:
2 wózki 2-osiowe
Wagon platforma, z niskimi burtami i kłonicami
4-osiowy: 2 wózki 2-osiowe
6
2.1.2. Pojazdy trakcyjne (z układem nap
ę
du)
lokomotywy
, pojazdy trakcyjne - tylko układy nap
ę
du i obsługa,
elektryczne (lokomotywy elektryczne
⇔
elektrowozy – trakcja elektryczna
spalinowe (lokomotywy spalinowe) – trakcja spalinowa
parowe (lokomotywy parowe
⇔
parowozy)
7
8
Lokomotyw(k)a
spalinowa
jednokabinowa
3-osiowa ostojnicowa
(bezwózkowa)
Lokomotywa
elektryczna
dwukabinowa,
4-osiowa: 2 wózki 2-osiowe
Lokomotywa spalinowa
jednokabinowa,
6-osiowa: 2 wózki 3-osiowe
(USA, Can, Au)
1
Lokomotywa spalinowa z przekładni
ą
elektryczn
ą
,
2 wózki 3-osiowe
1
Lokomotywa elektryczna EU07, 3 kV DC, 2 wózki 2-osiowe B
0
’ – B
0
’,
moc ci
ą
gła 2 MW, v
max
= 125 km/h
Lokomotywa elektryczna ET22, 3 kV DC, 2 wózki 3-osiowe C
0
’ – C
0
’,
moc ci
ą
gła 3 MW, v
max
= 125 km/h
http://www.google.com/imgres?imgurl=http://www.kolej.db.hostdmk.net/foto/taborele/et22_505z.JPG&imgrefurl=http://www.kolej.db.hos
tdmk.net/et22.htm&h=337&w=424&sz=35&tbnid=Fqz5o8xgqcOLrM:&tbnh=100&tbnw=126&prev=/images%3Fq%3DET22&usg=__dfsv
XJkP_MJNmfNi-TwfBkhdpuc=&ei=szCRS4KgDo7z_AbMhpz7DA&sa=X&oi=image_result&resnum=1&ct=image&ved=0CAYQ9QEwAA
2
Lokomotywa elektryczna (obecnie EU43 - TRAXX)
4-osiowa, 2 wózki 2-osiowe
Instrukcja obsługi E186 D-A-PL 1 Uwagi ogólne I Dane techniczne
BOMBARDIER
1
.
6
Dane
t
e
c
hniczne
l
okomotywy E186 D-A
-
PL
Producen
L
.
Bombardier Transportat
i
on GmbH
Typ ......................................E186 D
-
A-PL
Lo
k
o
m
o
t
yw
a j
es
t
wyposa
o
na
w nas
t
pu
j
ce
uk
ad
y
s
t
erowa
ni
a
i tec
hnik
i
bezp
i
e
cz
e
s
t
wa poc
i
gu
:
•
SIFA
w
g UIC 641
,
•
AFB
(
tempomat
)
do automat
y
cznego stero
w
ania
j
azd
i
hamo
w
an
i
em
,
•
ZMS d
l
a
t
rakc
j
i
w
ielokrotnej
,
•
ETCS
/
ERTMS
,
•
modu
STM d
l
a LZB
/
PZB na Niemc
y i
Austri
,
•
system SHP na Polsk
.
1
.
6
.1
G
ówne dane
t
echniczne i wymiary
Napi
cie zasilania
Znam
i
ono
w
e nap
i
ę
c
i
e zas
i
lan
i
a ... 3 k
V
DC
.
..
.
...
..
.
.
.
.
..
....
.
.
.
..
...
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
....
.
.
.
.
..
.
..
.
.
...
.
.
.
..
.
.
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
15 k
V
AC 16
,
7 Hz
W
ahan
i
a nap
i
c
i
a siec
i
o
w
ego .............................................
w
g EN 50163
Wahan
i
a cz
stot
liw
o
c
i (
f
z
.
nam
= 16
,
7 Hz
) ................
16
,
1
7 Hz
-
17
,
0 Hz
Dane po
d
s
t
awowe
Rozstaw kół
.............................1435 mm
Skrajn
i
a taboru ...................... UIC 505-1
Układ os
i ....................................
Bo
'
Bo
'
Pr
ę
dko
ść
maks
y
malna ............ 160 km
/
h
Ci
ęŜ
ar
l
okomot
y
w
y
84
,
0 t (
masa 84 Mg, 84 tony
)
C
i
ar teoret
y
czny
(
prz
y
w
spó
czynniku 1
,
1 dla b
i
eguno
w
ego
momentu be
z
w
adno
c
i
) ............
92
,
4 t
Ś
r
e
dnie obc
i
ąŜ
en
i
e
/
siła
z
e
sta
w
u koło
w
ego
21
,
5 t
D
ł
u
go
ść
lokom
o
ty
w
y (
z
e
z
d
e
r
za
k
a
mi
)
18 9
0
0 mm
3
2.1.3. Pojazdy z układem nap
ę
dowym i miejscami u
Ŝ
ytkowymi – dla pasa
Ŝ
erów
Wagony z układami nap
ę
dowymi i z miejscami dla pasa
Ŝ
erów:
wagony silnikowe
nazwy według rodzajów trakcji
spalinowe wagony silnikowe, (autobusy szynowe, szynobusy)
DMU – Diesel Motor Unit(s)
elektryczne wagony silnikowe
ELEKTRYCZNE ZESPOŁY TRAKCYJNE (EZT)
EMU – Electro Motor Unit(s)
Spalinowy zespół trakcyjny
4
Spalinowy wagon silnikowy SA 105 (autobus szynowy, szynobus)
5
Spalinowy zespół trakcyjny SA 108 (2 pojazdy ł
ą
czone przegubem)
6
2.2. Poci
ą
gi
Zestawy pojazdów z nap
ę
dem (lokomotywy lub wagony silnikowe) i bez nap
ę
du
(wagony)
*
składane dora
ź
nie lub czasowo (lokomotywa(y) + wagony standardowe)
poci
ą
gi towarowe (wi
ę
kszo
ść
), pasa
Ŝ
erskie (do vmax ~ 200 km/h)
*
składane na długo lub na stałe
⇒
(lokomotywa(y) + wagony specjalnie przystosowane,
* poci
ą
gi towarowe specjalizowane (kontenerowe, w
ę
glowe, do rudy,
„rollende Landstrasse”, itp.) - te
Ŝ
: „uniwersalne”,
* poci
ą
gi pasa
Ŝ
erskie o du
Ŝ
ej pr
ę
dko
ś
ci
KDP
, High-Speed-Trains, (HST, TGV)
tu: wszystkie poci
ą
gi (zespołowe) bardzo du
Ŝ
ej pr
ę
dko
ś
ci, np.
- ICE (D)
*
- TGV (F), - APT (GB), X2000 (S)
⇒
wagony silnikowe + wagony doczepne (np. EN57) - zespoły trakcyjne:
elektryczne EZT (EMU)
spalinowe SZT (DMU))
* wiele poci
ą
gów lokalnych (powolnych)
* niektóre poci
ą
gi HST
- SHINKANSEN (J), AGV (F), ICE-3 (D), PENDOLINO (I)
7
2.3. Jeszcze inny podział rodzajowy
•
pojazdy kolejowe (heavy rail): pasa
Ŝ
erskie i towarowe,
•
pojazdy tramwajowe (tylko pasa
Ŝ
erskie) - transport komunalny
light rail
•
po
ś
rednie (tylko pasa
Ŝ
erskie) light rail
koleje miejskie (S-Bahn, SKM)
miejskie podziemne (metro, U-Bahn, Underground)
2.4. Szeroko
ś
ci toru – najwa
Ŝ
niejszy parametr pojazdu
szynowego
(prze
ś
wit mi
ę
dzy wewn
ę
trznymi kraw
ę
dziami szyn toru)
- tor normalny 1435 mm (PKP i wi
ę
kszo
ść
tramwajów w RP)
- tory szerokie – pojazdy szerokotorowe
- tory w
ą
skie – pojazdy w
ą
skotorowe
Szeroko
ść
toru
% udziału- kraje
mm
feet-inches
(stopy ang.-
cale)
w
ą
skie
600
1’-115/8”
0,32%
760
2’-6”
0,68%- Afryka, Brazylia,
Australia ...
1000
3’-3/8”
7,46% - Afryka, Brazylia,
Vietnam ...
1067
3’-6”
7,65%Japonia, Płd.
Afryka, Skand....
normalny
1435
1440, 1445
4’-81/2”
64,36%
szerokie
8
(1524) 1520 5’
11,18% b. ZSRR, Iran ...
1600
5’-3”
1,12% Australia,
Brazylia, Irlandia ...
1655
5’-51/2”
0,20% - Portugalia
1676
5’-6”
5,50%- Indie, Hiszpania,
Portugalia ...
2.5. Budowa ogólna
nadwozie
pudło,
ostoja (rama pudła), z elementami hamulców (nap
ę
du w pojazdach trakcyjnych),
podwozie
ostojnicowe
(bezwózkowe, sztywnoosiowe) -
⇒
⇒
⇒
⇒
prowadzenie zestawów kół wraz z zestawami kół (zestawami kołowymi),
⇒
⇒
⇒
⇒
⇒
zawieszenie pudła (podparcie, uspr
ęŜ
ynowanie i tłumiki), oraz
⇒
⇒
⇒
⇒
elementy hamulców (nap
ę
du w pojazdach z nap
ę
dem),
osadzone s
ą
wprost w ostoi (ramie no
ś
nej) nadwozia - pudła;
⇒
⇒
⇒
⇒
uspr
ęŜ
ynowanie pudła tylko jednostopniowe,
wózkowe
- ostoja (rama pudła) oparta jest na wózkach, na ogół dwóch,
⇒
⇒
⇒
⇒
prowadzenie zestawów kół wraz z zestawami kół (zestawami kołowymi),
⇒
⇒
⇒
⇒
zawieszenie pudła (podparcie, uspr
ęŜ
ynowanie i tłumiki)
osadzone s
ą
w ramie wózka lub/i na kołysce oraz
⇒
⇒
⇒
⇒
elementy hamulców
osadzone s
ą
cz
ęś
ciowo w ostoi pudła, cz
ęś
ciowo w ramie wózka;
⇒
⇒
⇒
⇒
prowadzenie zestawów kół oraz zestawy kół
osadzone s
ą
w ramie wózka,
⇒
⇒
⇒
⇒
elementy (mechaniczne) nap
ę
du w pojazdach z nap
ę
dem
(w wózkach nap
ę
dnych) osadzone s
ą
w ramie wó
Ŝ
ka lub/i na ostoi pudła,
⇒
⇒
⇒
⇒
uspr
ęŜ
ynowanie pudła dwustopniowe w wózkach dla wagonów pasa
Ŝ
erskich,
jednostopniowe w wózkach dla wagonów towarowych.
9
Szczegółowe rozwi
ą
zania konstrukcyjne s
ą
zró
Ŝ
nicowane, zale
Ŝ
ne od rodzajów
pojazdu i wieku konstrukcji.
Cechy pojazdów szynowych
wysoka cena
długi okres u
Ŝ
ytkowania
du
Ŝ
e wymagania wytrzymało
ś
ciowe
du
Ŝ
e bezpiecze
ń
stwo ruchu
ruch tylko po odpowiedniej szeroko
ś
ci torze
(przestawne zestawy kół – drogie i rzadko stosowane
system SUW2000 – PL, TALGO – E)
10
3. PODSTAWOWE DANE I PARAMETRY
Wyró
Ŝ
niki (cechy własne, atrybuty) pojazdów szynowych to:
rodzaj pojazdu
(przeznaczenie) -
⇒
⇒
⇒
⇒
lokomotywa
→
rodzaj trakcji: elektryczna pr
ą
du stałego i (lub) przemiennego,
est
szeregowe pr
ą
du stałego
est
trójfazowe pr
ą
du przemiennego
spalinowa z przekładni
ą
– elektryczn
ą
lub hydrauliczn
ą
,
lub hydrauliczno-mechaniczn
ą
albo mechaniczn
ą
),
→
układ osi (np. B’, A-1, B
0
-B
0
, C
0
-C
0
),
→
układ nap
ę
du kół (indywidualny, zespołowy),
→
moc znamionowa (lok. elektr od
1
do
10 MW
, spal do
4 MW
),
⇒
⇒
⇒
⇒
wagon silnikowy
(autobus szynowy),
⇒
⇒
⇒
⇒
wagon kolejowy
pasa
Ŝ
erski (osobowy),
towarowy (oraz jaki, np. w
ę
glarka, cysterna, platforma,
samowyładowczy, kieszeniowy, kontenerowy, bimodalny, ...),
⇒
⇒
⇒
⇒
wagon tramwajowy
nap
ę
dny, doczepny, ...
szeroko
ść
toru
- normalny, w
ą
ski (o szeroko
ś
ci ...),
szeroki (o szeroko
ś
ci...),
pr
ę
dko
ść
maksymalna
(np. 70, 100, 160, 200, 300, 350... km/h),
nacisk dopuszczalny osi
na tor (150, 160,
200, 225
... kN - na 1 o
ś
)
lub masa / 1 o
ś
(15, 16,
20
,
22,5
... ton),
liczba osi
(albo liczba wózków n-osiowych)`
pojemno
ść
- w wagonach pasa
Ŝ
erskich liczba pasa
Ŝ
erów na miejsca
siedz
ą
ce (i ew. te
Ŝ
na miejsca stoj
ą
ce)
w wagonach towarowych
obj
ę
to
ść
przestrzeni dla ładunków m
3
, i (lub) ładowno
ść
ton,
długo
ść
, masa
własna, (skrajnia), i t.p..
11
5.2.3. Hamulce
1) Hamulec zasadniczy (podstawowy)
Medium robocze: spr
ęŜ
one powietrze,
cechy hamulca zasadniczego:
⇒
⇒
⇒
⇒
pneumatyczny,
⇒
⇒
⇒
⇒
nadci
ś
nieniowy,
⇒
⇒
⇒
⇒
zespolony,
⇒
⇒
⇒
⇒
samoczynny
(niewyczerpalny),
cz
ęś
ci składowe (współne - hamulców klockowych i tarczowych):
⇒
⇒
⇒
⇒
na lokomotywie (poje
ź
dzie trakcyjnym):
o
spr
ęŜ
arka,
o
zbiornik głowny,
o
zawór maszynisty,
⇒
⇒
⇒
⇒
przewód główny - wzdłu
Ŝ
całego poci
ą
gu, pod pojazdami
⇒
⇒
⇒
⇒
na ka
Ŝ
dym wagonie (poje
ź
dzie),
o
zbiorniki pomocnicze,
o
zawory rozrz
ą
dcze (sterowane pneumatycznie
lub elektropneumatycznie),
o
cylindry hamulcowe,
ORAZ
cz
ęś
ci składowe zale
Ŝ
ne od rodzaju hamulców
(czy klockowe czy te
Ŝ
tarczowe), czyli:
elementy wykonawcze (generuj
ą
ce bezpo
ś
rednio cierny
moment hamuj
ą
cy)
⇒
⇒
⇒
⇒
klockowe (klocki hamulcowe dociskane do powierzchni tocznych kół),
skuteczne do vmax = ok. (120-140) km/h
⇒
⇒
⇒
⇒
tarczowe (klocki dociskane do tarcz osadzonych na osiach zestawów
kół, rzadziej na tarczach kół nap
ę
dnych), stosowane w pojazdach
o du
Ŝ
ej pr
ę
dko
ś
ci maksymalnej.
12
UWAGA:
na nap
ę
dnych zestawach kół - oprócz hamulców tarczowych - dodatkowo
stosuje si
ę
cz
ę
sto równie
Ŝ
hamulce klockowe
(klocki dociskane do obr
ę
czy),
maksimum do25% mocy hamowania, w celu zwi
ę
kszenia adhezji
(przez oczyszczanie powierzni tocznej obr
ę
czy kół).
2) Hamulce pomocnicze:
elektrodynamiczne, elektryczne w pojazdach trakcji elektrycznej
lub „spalinowo-elektrycznej”
(elektryczne silniki trakcyjne pracuj
ą
jak pr
ą
dnice)
⇒
⇒
⇒
⇒
zwykłe (bez rekuperacji),
⇒
⇒
⇒
⇒
z rekuperacj
ą
(ze zwrotem energii hamowania do sieci)
hydrodynamiczne („retardery”), w pojazdach trakcji spalinoweh
z przekładni
ą
hydrokinetyczn
ą
,
awaryjne: szynowe (dociskana do szyny belka-płoza lub
płoza blisko szyny -hamowanie pr
ą
dami wirowymi).
Zale
Ŝ
nie od wykorzystania pewnych zjawisk fizycznych,
mo
Ŝ
na wyró
Ŝ
ni
ć
te
Ŝ
:
hamulce z wykorzystaniem tarcia (hamowanie ze zu
Ŝ
yciem ciernym
elementów wykonawczych),
hamulce beztarciowe (hamowanie bez zu
Ŝ
ycia ciernego).
KTÓRE TO ??
13
Systemy i układy nap
ę
du
Trakcja
spalinowa
spalinowy silnik trakcyjny (wysokopr
ęŜ
ny, 4-suwowy, rzadziej 2-suwowy)
przekładnia (główna)
przekładnia mechaniczna (z
ę
bata skrzynia biegów)
moc mała i mikromała (50 kW –150 kW),
układ mechaniczny podobny do nap
ę
du ci
ęŜ
arówek i autobusów,
wały przegubowe - przekładnie przyosiowe
przekładnia hydrauliczna - hydrokinetyczna (hydrodynamiczna)
- moc mała i
ś
rednia (150 kW –1500 kW),
- układ mechaniczny podobny do nap
ę
du ci
ęŜ
arówek i autobusów:
wały przegubowe - przekładnie
przyosiowe,
przekładnia hydrauliczno-mechaniczna (element hydrokinetyczny plus z
ę
bata
skrzynia biegów),
- moc mała – autobusy szynowe (np. z ZNTK Pozna
ń
),
- układ mechaniczny podobny do nap
ę
du ci
ęŜ
arówek i autobusów:
wały przegubowe - przekładnie przyosiowe,
przekładnia elektryczna (pr
ą
dnica główna
⇒
⇒
⇒
⇒
elektryczne silniki trakcyjne)
- wszystkie zakresy mocy, ł
ą
cznie z du
Ŝą
moc
ą
, do ok. 4 MW,
- układ mechaniczny podobny do nap
ę
du pojazdów trakcji elektrycznej,
- układ elektryczny:
DC-DC (PKP: ST43, ST44, SP45, SM42,...)
AC-DC (PKP: SP47), AC-AC.
14
Trakcja
elektryczna
moc
ś
rednia i du
Ŝ
a, ł
ą
cznie z b. du
Ŝą
moc
ą
, do ok. 10 MW,
systemy trakcji elektrycznej:
sie
ć
trakcyjna
⇒
⇒
⇒
⇒
układ regulacji
⇒
⇒
⇒
⇒
elektryczne silniki trakcyjne,
DC - DC (PKP: (prawie) wszystkie lokomotywy),
regulacja rezystorowa (oporniki omowe) – starsze rozwi
ą
zania,
wszystkie pojazdy trakcyjne PKP, oprócz EM10
regulacja tyrystorowa (falownikowa)
PKP EM10,
AC – DC – stare, ju
Ŝ
niestosowane rozwi
ą
zania,
AC – AC
*)
DC – AC
*)
jednosystemowe: PKP EU11 – elektryczne silniki trakcyjne
pr
ą
du przemiennego, 3-fazowe, indukcyjne (bezkomutatorowe),
asynchroniczne)
wielosystemowe (
*)
PKP EU43 AC-AC, DC-AC - elektryczne silniki
trakcyjne pr
ą
du przemiennego, 3-fazowe, indukcyjne
(bezkomutatorowe), asynchroniczne))
Napi
ę
cia sieci: 3 kV –; 1,5 kV –; 400(600) v –; 15 kV~ 16
⅔
Hz; 25 kV~ 50 Hz.
Cz
ęść
mechaniczna nap
ę
du w trakcji elektrycznej i spalinowo-elektr.
przeniesienie momentu obrotowego z wału EST na zestawy kół sztywne,
zawieszenie EST półelastyczne (półspr
ęŜ
yste) – silnik z jednej strony zawieszony
spr
ęŜ
y
ś
cie w ramie wózka, z drugiej jest sztywno oparty na osi nap
ę
dnej, na ło
Ŝ
yskach
ś
lizgowych, koło z
ę
bate silnika nap
ę
dza koło z
ę
bate osadzone sztywno na osi zestawu kół
nap
ę
dnego, s
ą
to rozwi
ą
zania starsze (ET21, ST43, starsze tramwaje)
lub
przeniesienie momentu obrotowego z wału EST na zestawy kół przegubami elastycznymi,
zawieszenie EST elastyczne (całkowicie spr
ęŜ
yste) – silnik z jednej strony zawieszony
spr
ęŜ
y
ś
cie w ramie wózka, z drugiej jest sztywno oparty na wale dr
ąŜ
onym (rurowym)
obejmuj
ą
cym o
ś
nap
ę
dn
ą
, na ło
Ŝ
yskach
ś
lizgowych, koło z
ę
bate silnika nap
ę
dza koło
z
ę
bate osadzone sztywno na wale rurowym, a z niego moment obrotowy przenoszony jest
na zestaw kół nap
ę
dny elementami elastycznymi ,
s
ą
to rozwi
ą
zania nowe (EU 07, EP09, ET22, nowe tramwaje).