background image

Elementy struktury organizacyjnej,

zarządzanie projektowaniem 

organizacji.

• Opracowali:
- Łukasz Jachimczuk,
- Maciej Gołaszewski,

Opracowano na podstawie książki:

R. W. Griffin - Podstawy zarządzania organizacjami

background image

Cel wykładu 

Identyfikacja podstawowych elementów organizacji,

Opisanie alternatywnych podejśd do projektowania stanowisk pracy,

Opisanie podstawowych elementów ustalania stosunków służbowej podległości,

Omówienie rozmieszczenia uprawnieo decyzyjnych w organizacji,

Omówienie podstawowych działao koordynacyjnych,

Opisanie sposobów różnicowania stanowisk,

Zidentyfikowad i wyjaśnid dwa podstawowe uniwersalne spojrzenia na projekt 

organizacji

Zidentyfikowad i wyjaśnid różne elementy wpływu czynników sytuacyjnych na 

projekt organizacji

Opisad rozpowszechnione podstawowe formy projektu organizacji

Opisad problemy wyłaniające się w projektowaniu organizacji

background image

Elementy struktury 

organizacyjnej

Organizowanie – Decydowanie o 
najlepszym grupowaniu działao i 

zasobów organizacji

background image

Podstawowe działania konstrukcyjne 

• Projektowanie stanowisk pracy,
• Grupowanie stanowisk pracy,
• Ustalanie stosunków służbowej podległości,
• Rozdzielanie uprawnieo decyzyjnych między 

stanowiska,

• Koordynacja czynności między stanowiskami,
• Zróżnicowanie stanowisk pracy,

background image

Projektowanie stanowisk pracy

• To podstawowy element konstrukcyjny 

struktury organizacyjnej, polegający na 
określeniu zakresu obowiązków pracownika.

• Specjalizacja stanowisk pracy – to proces, w 

którym ogólne zadanie organizacji zostaje 
podzielone na mniejsze części składowe. 
Określenie go to punkt wyjścia przy 
projektowaniu stanowiska pracy.

background image

Korzyści ze specjalizacji stanowisk pracy

• Wąska specjalizacja pracy umożliwia osiągnięcie 

większej wprawy w danej dziedzinie, 

• Skraca się czas przechodzenia od jednego zadania 

do drugiego,

• Łatwiej jest przypisad specjalistyczny sprzęt do 

danego pracownika,

• Można za niewielki koszt przyuczad kolejnych 

kandydatów na dane stanowisko,

background image

Negatywne skutki specjalizacji

• Monotonnośd pracy może wpłynąd na znużenie i 

zniechęcenie pracownika, 

• Obniża się jakośd pracy, a zwiększa absencja 

pracownika,

• Zbyt monotonna praca i brak zmian rodzaju 

stanowiska pracy niesie za sobą możliwośd 
popełnienia przez pracownika nieświadomego 
błędu, wynikającego z mechanicznego 
wykonywania pewnych czynności.  

background image

Alternatywy dla specjalizacji

• Rotacja między stanowiskami – zakłada 

systematyczne przechodzenie pracowników z 
jednego stanowiska do drugiego, jednak 
początkowe zadowolenie pracowników może 
szybko minąd. Obecnie zasada ta 
wykorzystywana jest przy szkoleniu 
pracowników, aby zwiększyd ich kwalifikacje i 
elastycznośd. 

background image

Rozszerzenie stanowiska pracy – zakłada 

przydzielenie pracownikowi większej liczby 
zadao do wykonania. Zwiększenie ilości 
różnorodnych prac dla danego pracownika 
miał na celu zmniejszenie niezadowolenia 
pracowników. Zabieg ten posiadał też swojej 
złe strony: wzrost kosztów szkolenia, danie 
związkom zawodowym pretekstu do żądania 
podwyżki płac, mimo rozszerzenia zakresu 
obowiązków praca jest nadal nużąca i 
rutynowa.   

background image

• Wzbogacenie stanowiska pracy – zakłada 

zarówno zwiększenie zadao wykonywanych przez 
pracownika, jak i rozszerzenie jego kontroli nad 
stanowiskiem pracy. Zmiany  takie zwiększają w 
pracowniku poczucie odpowiedzialności oraz 
jego ewentualne możliwości awansu. 

• Zespoły robocze – pozwalają na zaprojektowanie 

systemu pracy używającym do wykonywania 
wzajemnie powiązanych zadao. W takim zespole 
to sama grupa decyduje o podziale zadao i 
powierza swoim członkom określone funkcje.

background image

• Podejście od strony cech stanowiska pracy –

sugeruje to potrzebę zdiagnozowania stanowiska 
pracy i jego poprawę w pięciu podstawowych 
wymiarach, którymi są: różnorodnośd 
kwalifikacji, identyfikowalnośd zadao, znaczenie 
zadania, autonomia, sprzężenie zwrotne. 
Podejście to ma również uwzględnid system 
pracy, jak i preferencje pracownika. 

Im wyższa jest ranga danego stanowiska, tym 

silniej pracownicy będą odczuwad zadowolenie z 
pracy. 

background image

• To proces łączenia w grupy stanowisk pracy 

zgodnie z pewnym logicznym układem. Jest 
szczególnie potrzebny w większych firmach, 
gdzie jedno stanowisko kierownicze nie 
wystarcza by prawidłowo nadzorowad pracę. 

Grupowanie stanowisk pracy

background image

Rozpowszechnione podstawy grupowania

• Grupowanie według wyrobów – struktura ta 

zakłada grupowanie i porządkowanie czynności 
wokół wyrobów lub grup wyrobów. 

• Grupowanie funkcjonalne – oznacza grupowanie 

stanowisk pracy wymagających tych samych lub 
podobnych czynności. 

background image

• Grupowanie według klientów – grupowanie 

czynności w celu reagowania i wzajemnego 
oddziaływania ze specyficznymi klientami lub 
grupami klientów. 

• Grupowanie według lokalizacji – grupowanie 

stanowisk pracy na podstawie określonych miejsc 
lub obszarów geograficznych. 

background image

Inne formy grupowania

• Grupowanie według czasu pracy (pierwsza 

zmiana, druga i trzecia) np. szpitale, linie 
lotnicze itp.

• Grupowanie według określonej kolejności np. 

alfabetycznej – uczelnie (nr.indeksów), banki 
(nr. klientów) itp. 

background image
background image

Ustalanie relacji podporządkowania

• Jest to ustalenie relacji pomiędzy różnymi 

stanowiskami i osobami pełniącymi funkcje na 
tych stanowiskach. 

background image

Hierarchia podporządkowania

• Jednośd 

rozkazodawstwa –
sugeruje ona, że każdy 
pracownik powinien byd 
powiązany stosunkiem 
podporządkowanym z 
tylko jednym szefem.

• Zasada skalarna –

sugeruje, że od 
najniższego do 
najwyższego stanowiska 
w organizacji powinna 
przebiegad wyraźna i 
nieprzerwana linia 
władzy. 

background image

• Rozpiętośd zarządzania – liczba osób 

podległych bezpośrednio jednemu 
menedżerowi, 

I = N (2N/2 + N – 1) 

I – łączna liczba interakcji z podwładnymi 

N – liczba podwładnych 

background image

Organizacje wysmukłe czy spłaszczone?

background image
background image
background image

Właściwa rozpiętośd zarządzania

1. Umiejętności przełożonych i podwładnych, 

2. Fizyczne rozproszenie podwładnych, 

3. Zakres pracy menedżera innej niż praca polegająca na 

nadzorze, 

4. Stopieo pożądanej interakcji, 

5. Zakres występowania standaryzowanych procedur, 

6. Podobieostwo nadzorowanych zadao,

7. Częstośd pojawiania się nowych problemów, 

8. Preferencje przełożonych i podwładnych,

background image

Proces delegowania uprawnieo

• Delegowanie – proces, w toku którego 

menadżer powierza innym częśd swych 
obowiązków i uprawnieo.

- Przyczyny delegowania uprawnieo
- Kroki w procesie delegowania władzy
- Problemy z delegowaniem władzy 

background image

Decentralizacja i centralizacja

• Decentralizacja – proces systematycznego 

delegowania władzy i uprawnieo w ramach 
organizacji, tj. przekazywania ich menedżerom 
średniego i niższego szczebla.

• Centralizacja – proces systematycznego 

utrzymywania władzy i uprawnieo przez menedżerów 
wyższego szczebla. 

background image

Różnicowanie stanowisk

• Stanowiska liniowe – stanowiska na 

bezpośredniej linii podporządkowania, 
odpowiedzialne za osiągnięcie celów 
organizacji.

• Stanowiska sztabowe – mają za zadanie służyd 

doświadczeniem, radą i wsparciem stanowisk 
liniowych,

background image

Strukturalne techniki koordynacji

• Narzędzia utrzymania koordynacji 

współzależnych jednostek:

- Hierarchia organizacyjna 
- Reguły i procedury
- Rola łącznikowa 
- Zespoły zadaniowe 
- Wydział integrujący

background image

Działania koordynujące

• Koordynacja – proces integrowania działao różnych wydziałów 

organizacji. 

• Istnieją trzy główne formy współzależności:
- Współzależnośd sumująca się,
- Współzależnośd sekwencyjna, 
- Współzależnośd wzajemna, 

background image

Intensywnośd administracyjna

• To zakres koncentracji stanowisk 

kierowniczych w części sztabowej,

• Nadmiar stanowisk sztabowych to drenaż 

zasobów finansowych organizacji i przykład ich 
nieefektywnego wykorzystania, 

background image

Zarządzanie projektowaniem 

organizacji 

background image

Charakter projektu organizacji 

Projekt organizacji 

ogólny układ elementów 

struktury organizacyjnej i wzajemnych zależności 

między tymi elementami, służący do zarządzania 

całą organizacją. 

Należy zapamiętać, że

-schematy organizacyjne ulegają ciągłym zmianom(w 

wyniku takich czynników jak sytuacje i ludzie)

-opisując schematy organizacyjne dużych organizacji 

posługujemy się uproszczeniami gdyż są one złożone i 

mają wiele niuansów i odmian 

Projekt organizacji jest środkiem wdrażania 

strategii i realizacji planów osiągania celów 

organizacji.

background image

Uniwersalne spojrzenie na projekt organizacji

Podejście uniwersalne 

zakłada, że w 

organizacji znajduje się „jeden najlepszy 

sposób” zarządzania 
–model biurokratyczny 

–model behawioralny 

Podejście sytuacyjne 

zakłada, że właściwe 

zachowania menedżerów w danej sytuacji 

zależą od niepowtarzalnych elementów tej 

sytuacji 

background image

Model biurokratyczny 

Biurokracja – uniwersalny 

model struktury 

organizacyjnej oparty na zalegalizowanym systemie 

formalny

Weber mawiał że organizacja biurokratyczna jest 

logiczna, racjonalna i sprawna. Jego model miał 

być wzorcem do którego powinny dążyć wszystkie 

organizacje. 

Max Weber odegrał pionierską rolę w klasycznej 

teorii organizacji. Centralną częścią rozważań 

Webera był biurokratyczny model organizacji. Według 

Webera model biurokratyczny jest strukturą 

organizacyjną  opartą na zalegalizowanej władzy 

formalnej. 

background image

Cechy biurokracji doskonałej 

według Webera

1. Organizacja powinna przyjąć wyraźny podział pracy, a 

każde stanowisko powinno być zajmowane przez eksperta. 

2. Organizacja powinna stworzyć spójny zestaw zasad w 

celu zapewnienia jednolitego wykonywania zadań.

3. Organizacja powinna ustalić hierarchię stanowisk, która 

tworzy łańcuch wydawania poleceń od góry do dołu 

organizacji. 

4. Menedżerowie powinni zarządzać bezosobowo i 

utrzymywać odpowiedni dystans z podwładnymi. 

5. Zatrudnienie i awansowanie w organizacji powinno być 

oparte na technicznej wiedzy fachowej, a pracownicy 

powinni być chronieni przed arbitralnym zwolnieniem. 

background image

Zalety i wady modelu biurokratycznego 

•Mocne strony 

–Podstawowe reguły modelu przyczyniają się do 

poprawy efektywności( zatrudnianie na podstawie wiedzy 

fachowej) 

–Biurokracja pomaga przeciwdziałać faworyzowaniu niektórych 

pracowników 

Słabe strony 

–Brak elastyczności i skostnienie 

–Lekceważenie procesów ludzkich i społecznych

Najlepszym przykładem biurokracji są dziś agencje rządowe 

i uniwersytety. Pomyślmy ile etapów trzeba przejść i ile 

formularzy wypełnić np. przy ubieganiu się o przyjęcie na 

uczelnię czy też przydział miejsca w akademiku. Przyczyną 

dla której procedury te są niezbędne jest fakt, że 

uniwersytety mają do czynienia z dużą liczbą ludzi i każdy z 

nich musi być traktowany równo i sprawiedliwie.

background image

Behawioralny model schematu 

organizacyjnego 

Model behawioralny 

model schematu organizacyjnego zgodny z 

poglądami szkoły stosunków międzyludzkich w myśleniu o zarządzaniu; w 

modelu tym kładzie się nacisk na rozwijanie grup roboczych i procesy 

interpersonalne. 

Nowe ujęcia schematu organizacyjnego wg R.Likerta: 
-system 1 (oparty na zalegalizowanej władzy formalnej
-system 4 (wykorzystuje szeroką gamę procesów motywacyjnych i 
sprzyja otwartym i szerokim procesom interakcji.)

Badacz zarządzania Rensis Likert obserwował kilka wielkich organizacji 
by określid co decyduje o tym że jedne są sprawniejsze od innych. 
Stwierdził że te spośród wybranych organizacji które wykorzystywały 
biurokratyczny model struktury były mniej skuteczne niż te które 
wykorzystywały model behawioralny. Linkert opracował ramy 
koncepcyjne opisujące organizacji w ośmiu kategoriach. Był przekonany 
że każdą organizację można ulokowad w zestawie wymiarów.

background image

Osiem procesów – wg Likerta

1.Proces przywództwa: 

system 1 – nie uwzględnia zaufania;

system 4 – obejmuje zaufanie 

2.Procesy motywacyjne: system 

1 – motywy fizyczne i bezpieczeństwa; 

system 4 – metody uczestnictwa 

3.Procesy komunikowania się: 

system 1 – zniekształcone informacje w dół; 

system 4 – swobodny przepływ informacji w dół i w górę 

4.Proces interakcji

system 1 – zamknięty;

system 4 – otwarty i szeroki 

background image

5. Proces decyzyjny: 

system 1 – zachodzi na szczycie organizacji; 

system 4 – na wszystkich szczeblach procesy grupowe 

6. Proces ustalenia celów: 

system 1 – ulokowany na szczycie organizacji;

system 4 – zachęca do grupowego uczestnictwa 

7. Proces kontroli: 

system 1 – scentralizowany; 

system 4 – rozproszony, samokontrola i rozwiązywanie 

problemów 

8. Końcowe wyniki: 

system 1 – menedżerowie nie zaangażowani w rozwój 

zasobów ludzkich; 

system 4 – pełne zaangażowanie w doskonalenie zasobów 

ludzkich 

background image

Mocne i słabe strony systemu behawioralnego 

Mocne strony 

–Podkreślanie wartości pracowników 

–Humanistyczne podejście do 

projektowania struktury organizacyjnej 

Słabe strony 

–Uważanie, że system 4 jest najlepszym 

podejściem do projektowania struktury 

organizacyjnej 

Nie istnieje jedno najlepsze podejście do projektu organizacji. To 
co sprawdza się dla jednej organizacji nie musi koniecznie 
sprawdzad się dla innej.

background image

Wpływ sytuacji na projektowanie 

struktury organizacyjnej 

Sytuacyjne podejście do projektowania schematu 

organizacji – jest oparte na założeniu, że optymalny 

projekt dla danej organizacji zależy od zestawu 

odpowiednich czynników sytuacyjnych. 

Cztery czynniki sytuacyjne: 

1.Technika 

2.Otoczenie 

3.Rozmiary organizacji 

4.Cykl jej życia 

background image

Technika podstawowa 

Są to procesy konwersji wykorzystywane przez organizację do 

przekształcenia nakładów w wyniki w postaci produkcji lub usług.

Joan Woodward wyodrębniła trzy podstawowe techniki: 

–Technika jednostkowa lub małych partii (produkt jest wytwarzany 

indywidualnie według specyfikacji odbiorcy albo jest wytwarzany w małych 

partiach np. warsztaty krawieckie) 

–Technika wielkoseryjna lub masowa(produkt jest wytwarzany w systemie 

taśmowym przez łączenie elementów w podzespoły lub gotowy produkt) 

–Technika ciągła(Surowce są przekształcane w gotowe wyroby poprzez ciąg 

przemian maszynowych lub procesowych. Zmienia się sam skład materiałów)

Joan Woodward badała 100 przedsiębiorstw 

przemysłowych w południowej Anglii.

background image

Wyniki badań J.Woodward

•Dwie skraje techniki przypominają organizację według systemu 4,

natomiast środkowa według systemu 1 

•Organizacje z techniką wielkoseryjną posiadają wyższy poziom 

specjalizacji 

•Powodzenie organizacji wiąże się z zakresem, w jakim te stosują 

się do typowego wzorca; np. organizacje stosujące procesy ciągłe 

im bardziej przypominają system 4, tym są bardziej skuteczne 

W badanych przez Woodward przedsiębiorstwach w miarę wzrostu 
zależności techniki rosła liczba szczebli zarządzania. Wzrastała również 
rozpiętośd zarządzania podobnie jak i względny udział części 
personelu pełniącego funkcję sztabowe. Rozpiętośd zarządzania 
menadżerów najniższego szczebla najpierw rosła lecz potem malała w 
miarę wzrostu zależności techniki, głównie dlatego, że znaczna częśd 
pracy w produkcji ciągłej jest zautomatyzowana. Potrzebna jest 
mniejsza liczba robotników, jednocześnie zaś rosną wymagania 
kwalifikacyjne do wykonywania danej pracy.

background image

Otoczenie

T.Burns i G.M.Stalker wyróżnili dwa skrajne 

typy organizacji: 

1.Mechanistyczna – podobna do modelu 

biurokratycznego albo systemu 1,  była to 

sztywna i biurokratyczna forma projektu 

najczęściej spotykana w stabilnym otoczeniu 

2.Organiczna – bardzo elastyczny i nieformalny 

model organizacji, najczęściej spotykany w 

niestabilnym i nieprzewidywalnym otoczeniu 

background image

Mechanistyczna

Organiczna

1.Zadania są wysoce rozczłonkowane i 
wyspecjalizowane. Niewiele uwagi przywiązuje się do 
wyjaśnienia relacji pomiędzy zadaniami i celami 
organizacji

2.Zadania są na ogół zdefiniowane w stosunkowo 
sztywny sposób i zmienione tylko formalnie przez 
najwyższe kierownictwo

3.Specyficzna definicja ról (prawa obowiązki)

4Hierarchiczna struktura kontroli władzy i komunikacji. 
Sankcje wynikające z umowy o pracę pomiędzy 
pracownikami i organizacją.

5.Informacje istotne dla sytuacji i działalności 
operacyjnej organizacji formalnie zastrzeżone dla 
dyrektora naczelnego.

6Komunikacja odbywa się przede wszystkim pionowo 
pomiędzy przełożonymi i podwładnymi.

7Komunikacja przybiera głównie formę poleceo i decyzji 
wydawanych przez zwierzchników oraz informacji i próśb 
o decyzję wysyłanych przez podwładnych.

8Naciski na lojalnośd wobec organizacji i posłuch wobec 
przełożonych.

9. Znaczenie i prestiż towarzyszą identyfikacji z 
organizacją i jej członkami.
.

1.Zadania są bardziej nie zależne. Duży nacisk kładzie się 
na uzgodnienie zadao i celów organizacji.

2.Zadania są stale dostosowane i przeformułowane w 
drodze interakcji z członkami organizacji.

3.Uogólniona definicja ról(członkowie przyjmują ogólną 
odpowiedzialnośd za wykonanie zadania)

4.Sieciowa struktura kontroli władzy i komunikacji. 
Sankcje wynikające bardziej ze wspólnoty interesu niż ze 
stosunków umownych.

5.Przywódca nie jest w założeniu uważany za 
wszechwiedzącego. Ośrodki wiedzy rozsiane są po całej 
organizacji.

6. Komunikacja odbywa się zarówno pionowo jak i 
poziomo w zależności od tego gdzie znajduje się 
potrzebna informacja.
7 Komunikacja przybiera głównie formę informacji i rady

8. Zaangażowanie w realizację celów organizacji bardziej 
cenione niż lojalnośd i posłuszeostwo.

9. Znaczenie i prestiż powiązao z otoczeniem 
zewnętrznym i fachowej wiedzy.

background image

P.R.Lawrence i J.W.Lorsch wyróżnili dwa główne 

wymiary organizacji: 

1.Zróżnicowanie – zakres, w jakim organizacja dzieli się na 

mniejsze jednostki. Firma mająca wiele takich jednostek 

jest wysoce zróżnicowana natomiast jeśli liczba jednostek 

jest niewielka to firma wykazuje niski poziom 

zróżnicowania.   

2.Integracja – zakres, w jakim jednostki organizacji muszą 

ze sobą współpracować w sposób skoordynowany. Np jeśli 

każda jednostka działa  na różnych rynkach i ma swoje 

własne obiekty produkcyjne to niezbędny zakres integracji 

może być niewielki.  

Zakres zróżnicowania i integracji jakiego potrzebuje 
organizacja zależy od stabilności otoczenia i jej jednostek!

background image

Wielkość organizacji 

•Jest to liczba zatrudnionych w przeliczeniu na pełne etaty 

Wyniki badań Uniwersytetu Aston

–Technika wpływa na zmienne strukturalne w małych firmach(całość badań 

skupia się wokół podstawowej techniki) 

–Duże organizacje cechują się na ogół dużym stopniem specjalizacji i 

większą decentralizacją 

–Duże organizacje mają większą standaryzację procedur, większą liczbę 

reguł i przepisów 

background image

Cykl życia organizacji 

Jest to sekwencja etapów, przez które przechodzi 

większość organizacji w trakcie wzrostu i dojrzewania. 

Etapy rozwoju organizacji: 

1.Narodziny organizacji.

2.Młodość organizacji – cechuje wzrost i ekspansja 

wszystkich zasobów organizacji

3.Wiek średni organizacji – okres stopniowego wzrostu 

który kończy się stabilizacją

4.Dojrzałość organizacji – okres stabilności który może 

przerodzić się wreszcie w schyłek

Oczywiście wielkośd organizacji nie jest niezmienna. Tworzą się małe przedsiębiorstwa 
które wkrótce znikają. Inne pozostają małymi ,niezależnie prowadzonymi firmami dopóki 
żyje ich właściciel-menager. Niektóre Firmy rozrastają się na skalę światową zaś inne 
znacznie zmniejszają swe rozmiary poprzez zwolnienia lub wyprzedaż artykułów. Wiele 
firm przechodzi czteroetapowy cykl organizacji.

background image

Strategia a schemat organizacyjny 

Strategia na poziomie całego przedsiębiorstwa:

-Strategia wzrostu międzynarodowego(być może będzie musiała otworzyć 

duże wydziały projektowania i opracowania nowych produktów)

-strategia cięć (może wymagać zmniejszenia rozmiarów niektórych jednostek 

albo ich wyprzedania w całości lub w części

-Strategia stabilności (może skłaniać organizację do przyjęcia takich 

rozwiązań strukturalnych jak szersza rozpiętość zarządzania i większa 

centralizacja

-Strategia portfelowa (musi zapewnić zgodność wybranego projektu z tą 

strategią. Np. każda strategiczna jednostka gospodarcza może pozostać 

względnie autonomiczną jednostką w ramach organizacji. Menadżerowie na 

poziomie przedsiębiorstwa będą musieli zdecydować jak wielką przyznać 

swobodę podejmowania decyzji szefom po szczególnych jednostek)

Innym ważnym czynnikiem wpływającym na projekt organizacji jest strategia przyjęta 
przez jej najwyższe kierownictwo. Ogólnie rzecz biorąc, na projekt organizacji wywiera 
wpływ zarówno strategia na poziomie przedsiębiorstwa, jak i strategia jednostki 
operacyjnej oraz strategia funkcjonalna

background image

Strategia a schemat organizacyjny 

Strategia na poziomie jednostki:

-Strategia obrońcy (będzie pasować raczej do jednostki dość wysmukłej i 

scentralizowanej ,jednostka będzie wykazywać wąską rozpiętość zarządzania. 

Będzie to oznaczało biurokratyczne podejście do projektu organizacji)

-Strategia poszukiwacza (posiada spłaszczoną i zdecentralizowaną strukturę. 

Przy szerszej rozpiętości zarządzania jednostka taka próbuje być elastyczna i 

podatna w swym podejściu do prowadzenia działalności)

-Strategia analityka (struktura ulokowana między dwiema powyższymi 

skrajnościami)

-Strategia konkurencyjna ( mogą wpływać na projekt organizacji)

-Strategia zróżnicowania ( może zbudować wydziały wokół dowolnie obranej 

podstawy zróżnicowania swoich produktów)

-Strategia przywództwa (wymaga silnego zaangażowania próbując poddać 

kontroli koszty)

Strategia wpływa na projekt poszczególnych jednostek organizacyjnych w ramach 

organizacji jak również na całą organizację.

background image

Strategia a schemat organizacyjny 

Strategia na poziomie funkcjonalnym:

-strategia marketingowa firmy wymaga agresywnego marketingu i 

promocji być może znajdzie się potrzeba powołania odrębnych wydziałów do 

spraw reklamy czy promocji.

-strategia finansowa postuluje utrzymywanie niskiego poziomu zaufania 

być może potrzebny będzie jedynie niewielki wydział finansów. 

- strategia produkcyjna wymaga wytwarzania w różnych lokalizacjach 

rozwiązania organizacyjne będą musiały uwzględnić to geograficzne 

rozproszenie.

-Strategia zasobów ludzkich może wymagać większego lub mniejszego 

zakresu decentralizacji jako sposobu rozwijania umiejętności nowych 

menadżerów na niższych poziomach organizacji. 

-strategia badań i rozwoju może wymagać różnych projektów organizacji.

background image

Podstawowe formy struktury 

organizacyjnej 

•Struktura funkcjonalna – typu U 
•Struktura konglomeratowa – typu H 
•Struktura wielobranżowa– typu M 
•Struktura macierzowa 
•Struktury hybrydowe 

Ze względu na to że na projekt organizacji 

wywierają wpływ takie czynniki jak technika, 

otoczenie, wielkość i cykl organizacji nie powinno 

dziwić iż organizacje rzeczywiście przyjmują 

rozmaite struktury organizacyjne

background image

Struktura funkcjonalna – oparta jest na 

funkcjonalnym podejściu do grupowania. 

Nazywana strukturą typu U.

Dyrektor 
naczelny

Wicedyrektor 

ds. działalności 

operacyjnej

Rejonowi 

kierownicy 

sprzedaży

Rejonowi 
kierownicy 
sprzedaży

Rewident

Kierownik ds. 

stosunków 

pracowniczych

Kierownik ds. 

nauki

Kierownicy 

zmiany

Główny 
księgowy

Kierownik kadr 

zakładu

Kierownik 

pracowni 

Kierownicy 

zakładu

Wicedyrektor 

ds. marketingu

Wicedyrektor 

ds. finansów

Wicedyrektor 

ds. zasobów 

ludzkich

Wicedyrektor 

ds. badao i 

rozwoju

background image

Struktura konglomeratowa – wykorzystywana 

przez organizacje składające się z wielu nie 

powiązanych ze sobą jednostek ,nazywana 

strukturą typu H

Dyrektor 

naczelny

Czasopisma

Wydawnictwa

Rozrywka

Bankowośd  

inwestycyjna

Usługi 

naftowe

Porcelana

background image

Struktura wielobranżowa

– liczne samodzielne jednostki w 

powiązanych ze sobą dziedzinach działają w ramach szerszego 

kontekstu organizacyjnego. Struktura typu M .Struktura taka 

powstaje w wyniku dywersyfikacji pokrewnej.

Zakłady 

górnicze

Huty 

miedzi

Huty żelaza

Zakład 

hydrotechniczny

Zalety:
Możliwośd koordynacji i wspólnego wykorzystania zasobów 
Nabywca ma wgląd w cały asortyment producenta
Cel optymalizacji wewnętrznej konkurencji i współpraca

Dyrektor 

naczelny

background image

Struktura macierzowa – struktura w której jednostka 

podlega jednocześnie zarówno przełożonemu 

funkcjonalnemu jak i jednemu lub kilku kierowników 

projektu

Dyrektor 

naczelny

Wicedyrektor

ds. techniki

Kierownik 

projektu A

Kierownik 

projektu B

Kierownik 

projektu C

Wicedyrektor

ds.  produkcji

Wicedyrektor

ds. finansów

Wicedyrektor

ds. marketingu

background image

Zalety i wady struktury macierzowej 

Zalety 

–Sprzyja elastyczności (umożliwia tworzenie zespołów których 

skład i organizacja mogą być zmienne)

–Silna motywacja i zaangażowanie pracowników 

–Możliwość pozyskiwania nowych umiejętności przez pracowników 

–Pełne wykorzystanie zasobów ludzkich 

–Lepsza współpraca pomiędzy pracownikami 

–Użyteczne dla kierowników narządzie decentralizacji 

Wady 

– niepewność co do relacji podporządkowania,(zwłaszcza gdy 

pracownik jest przypisany do kierownika funkcjonalnego i do kilku 

kierowników projektu)

-niektórzy menadżerowie traktują strukturę macierzową jako formę 

anarchii  

-problem dynamiki zachowań grupowych( czas podejmowania decyzji 

przez grupę jest dłuższy niż w przypadku decyzji indywidualnych) 

-słaba koordynacja (związana z brakiem czasu na realizację zadań)

background image

Struktura hybrydowa

Niektóre organizacje wykorzystują strukturę będącą 

połączeniem dwóch lub większej liczby 

rozpowszechnionych form struktury organizacyjnej. Na 

przykład organizacja może mieć pięć powiązanych 

względnie niezależnych jednostek operacyjnych i jedną 

nie powiązaną, wskutek czego jej struktura jest 

skrzyżowaniem formy M i formy H. Właściwie rzecz 

biorąc nieliczne firmy wykorzystują strukturę w 

czystej postaci. Większość firm utrzymuje 

jednocześnie wystarczającą elastyczność 

umożliwiającą wprowadzenie w celach strategicznych 

przejściowych lub trwałych modyfikacji.

background image

Problemy pojawiające się w projektowaniu organizacji 

Zarządzanie informacją

W miarę wzrostu niepewności wzrasta ilośd informacji, które organizacja musi 
przetworzyd. Jedna z konsekwencji dotyczy rozpiętości zarządzania i liczby 
szczebli w organizacji. Innowacje w technice informacyjnej umożliwiają 
menadżerowi utrzymanie kontaktu z coraz większą liczbą kolegów i 
podwładnych. Za pomocą systemu informacyjnego można sprawdzad co tydzieo 
postępy każdego z pracowników. Niektóre organizacje wykorzystały swoje 
możliwości przetwarzania informacji do budowania sieci informacyjnych z 
innymi firmami. Jednym ze sposobów zmniejszenia zapotrzebowania na 
przetwarzanie informacji jest tworzenie luźnych zasobów. 
Np. 
Jeżeli hurtownik ma małe zapasy to naraża się na utratę klientów, którzy mogą 
byd przechwyceni przez innego hurtownika. wyjściem z tej sytuacji mogłoby byd 
zwiększenie zapasu towarów. Nadmierny zapas stanowi luźny zasób pozwala 
bowiem hurtownikowi mniej przejmowad się przewidywanym popytem, 
harmonogramem dostaw itp. 

background image

Tworzenie zadao wydzielonych jest innym sposobem zmniejszenia 
zapotrzebowania informacji. Gdy  organizacja przechodzi od wydziałów 
funkcjonalnych do wydziałów wyodrębnionych ze względu na wyrób, 
każda nowa jednostka staje się jednostką wydzieloną ze swoimi 
inżynierami, personelem itp. Wydzielenie zmniejsza potrzebę 
przetwarzania informacji przez zmniejszenie zapotrzebowania na każdego 
specjalistę. Gdy grupa potrzebuje fachowej wiedzy specjalisty nie musi 
konkurowad z inną jednostką o czas tej osoby. 

Podczas gdy poprzednie dwie techniki zmniejszają zapotrzebowanie na 
przetwarzanie informacji to pionowe systemy informacyjne pozwalają 
organizacji przetwarzad większą ilośd informacji. Systemy te mogą sięgad 
mogą od wyrafinowanych sieci komputerowych do pomocniczych 
pracowników biurowych organizujących i streszczających informację.

background image

Inny wyłaniający się problem struktury organizacyjnej 
to tendencja do umiędzynarodowienia działalności 
gospodarczej. Większośd współczesnych 
przedsiębiorstw wchodzi w różne interakcje z 
dostawcami klientami a także konkurentami z innych 
krajów. Z punktu widzenia struktury organizacyjnej 
problem polega na takim zaprojektowaniu firmy by 
mogła ona możliwie najskuteczniej reagowad na 
czynniki międzynarodowe konkurowad na rynkach 
globalnych. 

Organizacje globalne

background image

Cztery najbardziej rozpowszechnione podejścia do struktury 

organizacyjnej do celów międzynarodowych.

Produkcja

marketing

finanse

Oddział 

międzynarodowy

1.  Najprostsza struktura. Opiera się na utworzeniu osobnej 
jednostki międzynarodowej 

Dyrektor

naczelny

background image

Cztery najbardziej rozpowszechnione podejścia do struktury 

organizacyjnej do celów międzynarodowych.

Operacje 

północno 

amerykaoskie

Operacje 

europejskie

Operacje w 

regionie wybrzeża 

Pacyfiku

2.  Wykorzystywana przez Ford Motor. Jest rozwinięciem 
struktury według lokalizacji na skalę międzynarodową.

Dyrektor

naczelny

background image

Cztery najbardziej rozpowszechnione podejścia do struktury 

organizacyjnej do celów międzynarodowych.

Menager 

wyrobu A

3.Struktura według wyrobu gdzie każdy menager wyrobu 
jest odpowiedzialny za wszystkie działania związane z 
produktem niezależnie od lokalizacji

Dyrektor

naczelny

Menager 

wyrobu B

Menager 

wyrobu C

Ameryka PN

Europa

Wybrzeże  

Pacyfiku

background image

Filia A 

( z siedzibą w 

Niemczech)

4. Najbardziej typowa dla dużych firm wielonarodowych, 
jest rozwinięciem struktury wielobranżowej z jednostkami 
na różnych rynkach zagranicznych.( wykorzystywana przez 
Nestle)

Dyrektor

naczelny

Filia B 

( z siedzibą w 

USA)

Filia C 

( z siedzibą w 

we Francji)

Filia D

( z siedzibą w 

na Tajwanie)