q

uk³ady poprawiaj¹ce kszta³t sygna³u lu-

minancji oraz korekcji gamma,

q

filtr chrominancji z prze³¹czaln¹ czêsto-

tliwoœci¹ œrodkow¹,

q

wzorcowy generator 12 MHz jako od-

niesienie do mikrosterownika, teletekstu

i dekodera chrominancji, liniê opóŸniaj¹c¹

chrominancji oraz wielosystemowy deko-

der koloru,

q

uk³ad odtwarzania sk³adowej sta³ej sy-

gna³u luminancji oraz uk³ad wykrywaj¹cy

przekroczenie poziomu S/N w zespolonym

sygnale wizyjnym,

q

uk³ad ci¹g³ej kontroli pr¹du katod kine-

skopu,

q

wejœcie RGB z szybkim prze³¹czaniem

Ÿród³a wewnêtrznych sygna³ów (TXT lub

OSD),

q

uk³ad synchronizacji linii oraz dzielnik

czêstotliwoœci do odchylania ramki,

q

uk³ad wyjœciowy toru odchylania ramki oraz

uk³ady korekcji geometrii V _ pionowej,  i

H _ poziomej,  V

angle

_ k¹towej i V

bow

_   ³u-

kowej,

q

uk³ad zapewniaj¹cy pracê w trybie 16:9,

q

prze³¹cznik wejœæ dla trzech Ÿróde³ sy-

gna³u wizyjnego i trzech wejœæ audio,

q

wyjœcie sygna³u audio o sta³ej i regulowa-

nej amplitudzie,

fy geograficznej, w której odbiornik bêdzie

eksploatowany. Ponadto zastosowano

w nim unowoczeœniony uk³ad przetwornicy

rezonansowej, charakteryzuj¹cej siê wiêk-

sz¹ sprawnoœci¹ oraz emituj¹cej mniejsze

zak³ócenia radioelektryczne. Na rys. 1

przedstawiono w sposób pogl¹dowy zasa-

dê funkcjonowania tego odbiornika, ekspo-

nuj¹c przy tym wielofunkcyjnoœæ zastosowa-

nego w nim procesora.

Na schematach zachowano oryginalne fa-

bryczne oznaczenia uk³adów scalonych

i tranzystorów: IC xxx, Q xxx.

Zaindukowany w antenie sygna³ w.cz. zosta-

je poddany standardowej obróbce w module

zintegrowanym TU101 (front-end), a mianowi-

cie: selekcji wybranego pasma, wzmocnieniu,

przemianie czêstotliwoœci oraz demodulacji.

Otrzymany ca³kowity sygna³ wizyjny CSW i fo-

niczny zostaj¹ doprowadzone do prze³¹cznika

wejœæ, znajduj¹cego siê w procesorze IC001

(TDA9390). Uk³ad ten, produkowany przez

firmê Philips w kilku odmianach (zale¿nie od

wersji odbiornika i kraju jego przeznaczenia),

zawiera nastêpuj¹ce obwody:

q

filtr (pu³apkê sygna³u chrominancji) oraz

liniê opóŸniaj¹c¹ luminancji,

q

wyjœcie steruj¹ce uk³adem modulacji

prêdkoœci przesuwu strumienia (VM),

r

TECHNIKA

RTV

23

Konstrukcja wspó³czesne-

go telewizora 21-calowego

znacznie siê uproœci³a

dziêki zastosowaniu 

procesora TDA9390. 

Jest on stosowany przez

wiêkszoœæ producentów

telewizorów. Opisujemy

konstrukcjê odbiornika 

telewizyjnego KV-21LT1.

O

dbiornik ten nale¿y do najnow-

szej oferty firmy Sony w katego-

rii modeli monofonicznych skon-

struowanych w oparciu o nowe

chassis FE-2. Charakteryzuje siê wysokim

poziomem integracji o czym œwiadczyæ mo¿e

fakt, ¿e w jednej strukturze procesora zawar-

ty jest mikrosterownik steruj¹cy, uk³ad deko-

dowania teletekstu, procesor steruj¹cy uk³a-

dami odchylania pionowego i poziomego

(V i H) oraz procesor wizyjny z wielosystemo-

wym dekoderem koloru. Tuner z cyfrow¹ syn-

tez¹ jest w tym odbiorniku zintegrowany z ze-

spo³em p.cz. wizji i fonii, ca³oœæ zaœ jest wyko-

nywana stosownie do potrzeb okreœlonej stre-

Radioelektronik Audio-HiFi-Video  9/2001

WYBRANE UK£ADY

OTV SONY KV-21LT1

Rys. 1. Schemat funkcjonalny odbiornika Sony KV-21LT

r

TECHNIKA

RTV

24

q

wejœcie i wyjœcie do komunikacji AV-link

(smartlink).

Sygna³y ze Ÿróde³ zewnêtrznych mog¹ byæ

dostarczane przez wejœcie scart w postaci

CSW (ca³kowitego sygna³u wizji) lub RGB,

jak równie¿ przez wejœcia cinch umieszczo-

ne na stronie czo³owej odbiornika.

Regulacja poziomu dŸwiêku jest realizowa-

na wewn¹trz procesora IC001, w zwi¹zku

z czym wzmacniacz audio nie wymaga do-

datkowego sterowania. Procesor IC001 do-

starcza tak¿e niezbêdnych impulsów do

sterowania uk³adów odchylania i korekcji. 

Sygna³y RGB steruj¹ wzmacniaczami koñco-

wymi umieszczonymi na p³ytce kineskopu.

Blok zasilania

Przedstawiony na rys. 2 blok zasilania jest

zbudowany z dwóch oddzielnych uk³adów

zasilaj¹cych, z których pierwszy pracuje

ci¹g³e i dostarcza napiêcia zasilaj¹cego mi-

kroprocesor oraz pamiêæ podczas czuwania

(standby) zaœ drugi, za³¹czany przez prze-

kaŸnik RY601, uruchamia równie¿ pêtlê

rozmagnesowuj¹c¹ kineskop.

Przetwornica zasilaj¹ca uk³ady odbiornika

w stanie czuwania dostarcza dwóch na-

piêæ: 5 V zasilaj¹ce odbiornik podczerwieni

(IC002) i klawiaturê lokaln¹, oraz napiêcie

3,3 V zasilaj¹ce mikroprocesor IC001,  pa-

miêæ IC004 i uk³ad zerowania (reset) proce-

sora IC003.

G³ówny uk³ad zasilania wytwarza napiêcia

+B 135 V, napiêcia niskiego LOW B 11 V oraz

napiêcia Audio 22 V do zasilania koñcówek

mocy wzmacniacza akustycznego.

Zasilacz  standby wykonano z uk³adem

scalonym TOP209, ograniczaj¹cym pobór

mocy w stanie czuwania do 0,55 W.

Jak ju¿ wspomniano na wstêpie, zasilacz

g³ówny jest wykonany w uk³adzie przetwor-

nicy rezonansowej ze wzglêdu na stale ro-

sn¹ce wymagania dotycz¹ce ograniczenia

zak³óceñ generowanych przez urz¹dzenia

elektroniczne. Wymagania te z powodze-

niem spe³nia uk³ad, którego schemat funk-

cjonalny jest  przedstawiony na rys. 3.

Uk³ad jest wyposa¿ony w dwa klucze S1

i S2 (w rzeczywistoœci s¹ to tranzystory

MOSFET Q606 i Q607) sterowane na prze-

mian tak, ¿e za³¹czenie S1 (cykl pierwszy)

powoduje przep³yw pr¹du przez uzwojenie

pierwotne transformatora Tr i ³adowanie

kondensatora C, zaœ za³¹czenie S2 (cykl

drugi) oznacza automatycznie roz³¹czenie

S1, kondensator C roz³adowywuje siê przez

uzwojenie transformatora Tr, a pr¹d w uzwo-

jeniu p³ynie w kierunku przeciwnym.

Klucze tranzystorowe Q606 i Q607 

s¹ sterowane przez uk³ad scalony

MCZ3001D (IC601). Uproszczony schemat

przetwornicy zasilacza g³ównego przedsta-

wiono na rys. 4.

Uk³ad scalony MCZ3001D (IC601) zawiera

generator o czêstotliwoœci pracy (170 kHz)

dwukrotnie wiêkszej od czêstotliwoœci pra-

cy przetwornicy i wykorzystuje zewnêtrzne

elementy RC, do³¹czone do wyprowadzeñ

3 i 4 uk³adu. Tranzystory-klucze s¹ sterowa-

ne przebiegami prostok¹tnymi przesuniêty-

mi w fazie o 180

o

, co zapewnia ich naprze-

mienne przewodzenie. Uk³ady steruj¹ce

uwzglêdniaj¹ czasy prze³¹czania tranzy-

storów, nie dopuszczaj¹c do jednoczesne-

go ich przewodzenia. Uk³ady przesuwaj¹ce

i dopasowuj¹ce poziomy napiêæ steruj¹-

cych umo¿liwiaj¹ bezpoœrednie galwanicz-

ne pod³¹czenie dwóch tranzystorów. Start

przetwornicy nastêpuje przez przy³o¿enie

napiêcia do wyprowadzenia 18 uk³adu

IC601 przez rezystor R632, 1 k. Wewnêtrz-

ne Ÿród³o pr¹dowe ³aduje kondensator C608

do momentu osi¹gniêcia napiêcia niezbêd-

nego do startu tzw. miêkkiego.

Czêstotliwoœæ pracy przetwornicy maleje

wraz ze wzrostem napiêcia na kondensato-

rze C608, w³¹czonym do wyprowadzenia 7

uk³adu, który zawiera niezbêdne obwody

zapewniaj¹ce bezpieczn¹ pracê przetwor-

nicy. Dzielnik pod³¹czony do wyprowadze-

nia 1 ustawia poziom napiêcia zasilaj¹cego.

Spadek napiêcia na rezystorze R634 okre-

œla pr¹d p³yn¹cy przez uzwojenie transfor-

matora i tranzystory Q606 i Q607. Amplitu-

da napiêcia na R634 w czasie normalnej

pracy wynosi 

±

0,2 V. Napiêcie to jest dopro-

wadzone do k9 IC601 i zabezpiecza przed

nadmiernym wzrostem pr¹du (OCP), nato-

miast wyprowadzenie 2 uk³adu realizuje

funkcjê sprzê¿enia zwrotnego kontroli i sta-

bilnoœci napiêcia wyjœciowego +B 135 V.

Separacjê galwaniczn¹ miêdzy stron¹ pierwot-

n¹ i wtórn¹ zapewnia transoptor PH601, zaœ

uk³ad IC602 steruje diod¹ tego transoptora.

Zasilacz g³ówny odbiornika ma ponadto

dwa dodatkowe, niezale¿ne obwody za-

bezpieczaj¹ce (protect), pozosta³e uk³ady

odbiornika na wypadek nadmiernego wzro-

stu napiêcia dostarczanego przez przetwor-

nicê (OVP), oraz uk³ady zabezpieczenia na

wypadek nadmiernego poboru pr¹du w ga-

³êzi odchylania; WN i +B 135 V. Uk³ady za-

bezpieczaj¹ce wy³¹czaj¹ g³ówne zasilanie

odbiornika.

Blok sygna³owy

Nale¿y do niego przede wszystkim tor wideo

zawieraj¹cy trzy wejœcia, umo¿liwiaj¹ce

pod³¹czenie dwóch zewnêtrznych Ÿróde³

sygna³u oraz urz¹dzenia z sygna³ami RGB.

Podobnie jak tor wideo, tor audio zawiera

Radioelektronik Audio-HiFi-Video  9/2001

Rys. 2. Schemat blokowy uk³adu zasilania

Rys. 3. Sterowanie prac¹ zasilacza g³ównego

trzy wejœcia prze³¹czane wewn¹trz uk³adu

IC001, które umo¿liwiaj¹ transmisjê z tu-

nera oraz dwóch Ÿróde³ zewnêtrznych (gnia-

zda scart  i cinch). Procesor ma dwa wyjœcia,

tj. o sta³ym poziomie napiêcia oraz regulo-

wane (k48), które steruje wzmacniaczem

koñcowym mocy IC201.

W torze chrominancji znajduje siê filtr pa-

smowo-przepustowy, który dostraja siê do

w³aœciwej czêstotliwoœci przyjmuj¹c jako

wzorcow¹ czêstotliwoœæ odniesienia z wielo-

systemowego dekodera koloru. W torze lumi-

nancji znajduje siê filtr dzia³aj¹cy podobnie,

stanowi¹cy pu³apkê dla czêstotliwoœci chro-

minancji. Ponadto w torze tym umieszczona

jest ¿yratorowa linia opóŸniaj¹ca o regulowa-

nym czasie opóŸnienia, dopasowuj¹ca prze-

suniêcia zboczy sygna³ów luminancji i chro-

minancji wynikaj¹ce z ró¿nej szerokoœci pa-

sma tych torów. Poza tym tor luminancji ma

dwa niezale¿ne uk³ady aktywuj¹ce swoje

dzia³anie w obszarach ciemnych (bliskich

poziomowi wygaszania) eliminuj¹c bia³e roz-

b³yski i w obszarach jasnych (bliskich pozio-

mowi bieli) eliminuj¹c ”dziury” w sygnale.

Uk³ad automatycznego zwiêkszania kon-

trastu wprowadza nieliniowoϾ charaktery-

styki wzmocnienia, s³u¿¹c¹ zwiêkszeniu

rozró¿nialnoœci szczegó³ów w ciemnych

i jasnych scenach obrazu (tzw. subiektyw-

na poprawa jakoœci obrazu). Uk³ad korekcji

gamma zmienia balans bieli w bardzo ja-

snych scenach, zwiêkszaj¹c zawartoœæ sk³a-

dowej B, co daje subiektywne wra¿enie

mocniejszej bieli.

W wielosystemowym, automatycznym de-

koderze koloru dekodowanie sygna³ów w sy-

stemach PAL i NTSC nie wymaga zewnêtrz-

nych rezonatorów kwarcowych jako Ÿród³a

odniesienia do odtwarzania podnoœnej, ponie-

wa¿ zawiera on generator wewnêtrzny stabi-

lizowany czêstotliwoœci¹ zegara procesora 12

MHz. Dekoder SECAM jest wyposa¿ony

w samokalibruj¹ce siê demodulatory, których

czêstotliwoœæ jest odniesiona do czêstotli-

woœci zegara 12 MHz, a ich dostrojenie na-

stêpuje w okresie wygaszania pionowego. Li-

nia opóŸniaj¹ca toru chrominancji jest za-

warta wewn¹trz uk³adu scalonego.

Amplituda (2 V) i kszta³t sygna³ów wyjœcio-

wych RGB z procesora umo¿liwiaj¹ bez-

poœrednie wysterowanie wzmacniaczy koñ-

cowych steruj¹cych katodami kineskopu.

Regulacja wszelkich parametrów obrazu

odbywa siê wewn¹trz uk³adu TDA9390.

W celu uzyskania prawid³owego balansu

bieli mo¿liwa jest niezale¿na regulacja po-

ziomu odciêcia oraz wzmocnienia dla po-

szczególnych sygna³ów.

Uk³ad ma trójpunktowy komparator okienko-

wy, automatycznie ustawiaj¹cy napiêcie G2

podczas produkcji odbiornika. Stan kom-

paratora jest dostêpny przez szynê danych.

W uk³adzie tym znajduje siê równie¿ ogra-

nicznik pr¹du kineskopu, reaguj¹cy na war-

toœæ œredni¹ i szczytow¹. Przez szynê da-

nych mo¿liwe jest ustawienie poziomu ogra-

niczenia tego pr¹du i jest to równie¿ funkcja

dostêpna w trybie produkcyjnym odbiornika.

Blok synchronizacji i odchylania

Uk³ad IC001 zawiera obwód selektora impul-

sów synchronizacji linii i ramki oraz impulsów

synchronizacji teletekstu. Generator steru-

j¹cy odchylania linii wykorzystuje wewnêtrz-

ny generator VCO, pracuj¹cy z czêstotli-

woœci¹ 25 MHz stabilizowan¹ czêstotliwo-

œci¹ wzorcow¹ 12 MHz z generatora kwar-

cowego. W³¹czanie i wy³¹czanie genera-

tora odchylania poziomego odbywa siê

w sposób zmniejszaj¹cy pobór mocy

w chwili startu. Impulsy synchronizacji ram-

ki s¹ otrzymywane przez podzia³ czêstotli-

woœci linii. Uk³ad generatora ramki wykorzy-

stuje zewnêtrzne elementy RC i ma dwa

wyjœcia, steruj¹ce bezpoœrednio wzmacnia-

czem koñcowym.

Obydwa wzmacniacze koñcowe rozwi¹zano

w sposób konwencjonalny, wed³ug rozwi¹zañ

stosowanych we wczeœniej sprawdzonych

modelach, tzn. wzmacniacz odchylania pio-

nowego z uk³adem TDA8177 wyposa¿ony

w generator impulsów powrotu i zasilany

z napiêcia _15 V, +15 V, zaœ wzmacniacz od-

chylania poziomego z jednym tranzystorem

VMOS. Do korekcji geometrii E-W wykorzy-

stano modulator diodowy.

n

Jerzy Orzechowski

25

Rys. 4. Uproszczony schemat  zasilacza g³ównego

Radioelektronik Audio-HiFi-Video  9/2001

R 6100   IM

15 nF