1
2. ĆWICZENIA Z MIKROEKONOMII: Elementy mechanizmu rynkowego
Podstawowe pojęcia i zagadnienia
Popyt; podaŜ; rynek; cena: równowagi, minimalna, maksymalna; równowaga rynkowa; wielkość popytu; wielkość
podaŜy; determinanty: popytu, podaŜy; elastyczność: punktowa, łukowa; elastyczność cenowa: popytu, podaŜy;
elastyczność dochodowa popytu; elastyczność krzyŜowa popytu; krzywe Engla; dobra: normalne, niŜszego rzędu,
Giffena, podstawowe, luksusowe, substytucyjne, komplementarne; odstępstwa od prawa popytu ( paradoksy: Giffena,
Veblena.
1. Zgodnie z prawem popytu wzrost ceny dobra X, ceteris paribus, spowoduje:
a) spadek popytu na dobro X;
b) wzrost popytu na dobro X;
c) spadek wielkości popytu na dobro X;
d) wzrost wielkości popytu na dobro X.
2. Które zdarzenia nie naruszają załoŜenia ceteris paribus dla funkcji popytu na dobro X:
a) zmiana kosztów produkcji dobra X;
b) zmiana ceny dobra X;
c) zmiana ceny dobra substytucyjnego;
d) zmiana gustów konsumentów;
e) wzrost dochodu realnego konsumentów;
f) spadek wielkości konsumpcji dobra X wywołany wzrostem jego ceny.
3. Które zdarzenia wpłyną bezpośrednio na wzrost popytu na dobro X (zakładamy, Ŝe X jest dobrem normalnym):
a) spadek ceny dobra substytucyjnego;
b) wzrost ceny dobra substytucyjnego;
c) spadek ceny dobra komplementarnego;
d) wzrost ceny dobra komplementarnego;
e) spadek kosztów produkcji dobra X;
f) wzrost ceny dobra X;
g) spadek ceny dobra X.
4. Przedstaw graficznie sytuację na rynku dobra X:
a) po znacznym wzroście ceny dobra komplementarnego;
b) po znacznym wzroście ceny dobra substytucyjnego;
c) po znacznym spadku ceny czynników wykorzystywanych do produkcji dobra X.
5. Jak zmieni się cena oraz wielkość popytu i podaŜy dobra X w punkcie równowagi rynkowej w wyniku zaistnienia
zmian popytu i podaŜy podanych w tabeli?
a) Zilustruj graficznie poszczególne przypadki.
b) Zmiany w zakresie ceny i ilości równowagi wpisz w tabelę, przyjmując następujące oznaczenia:
↑
— wzrost, ↓ — spadek, ? — niemoŜność jednoznacznego określenia zmian.
D ↓
D ↑
S ↑
P X
P X
S ↓
P X
P X
6. Przyjmując następujące oznaczenia: ↑ — wzrost, ↓ — spadek, ? — niemoŜność jednoznacznego określenia zmian w
kaŜdym z poniŜszych przypadków określ, czy mamy do czynienia z działaniem prawa popytu, czy działaniem prawa
podaŜy?
D ↓
D ↑
S const.
S ↓
S ↑
D const.
2
7. Popyt i podaŜ opisane są równaniami:
X = 18 - 4P,
X = -3 + 3P.
a) Oblicz cenę równowagi rynkowej.
b) Jak zmieni się wielkość popytu i podaŜy rynkowej przy wprowadzeniu ceny minimalnej na poziomie 4
j.p. Określ charakter i wielkość powstałej nierównowagi rynkowej.
c) Jak zmieni się wielkość popytu i podaŜy rynkowej przy wprowadzeniu ceny maksymalnej na poziomie 2
j.p. Określ charakter i wielkość powstałej nierównowagi rynkowej.
d) Jak zmienią się wydatki konsumentów na dobro X, jeŜeli jego cena wzrośnie?
e) Oblicz wartość róŜnicy między wielkością popytu i podaŜy przy wprowadzeniu ceny minimalnej P = 4
j.p. oraz określ rodzaj powstałego stanu nierównowagi.
f) Jak moŜna uzasadnić celowość ograniczania swobody działania mechanizmu rynkowego poprzez
wprowadzanie cen minimalnych lub maksymalnych?
g) Wyjaśnij sens ekonomiczny oraz oblicz wielkość nadwyŜki konsumenta i nadwyŜki producenta dla
warunków równowagi.
h) Oblicz elastyczność cenową popytu w punkcie równowagi rynkowej.
i) Oblicz elastyczność cenową podaŜy w punkcie równowagi rynkowej.
j) Dla jakiego przedziału wzrostu ceny dobra X przychody całkowite producentów są malejące?
k) Dla jakiego przedziału spadku ceny dobra X wydatki całkowite konsumentów są malejące?
8. Które z poniŜszych zdarzeń mogłyby wywołać dodatnie nachylenie krzywej popytu:
Wzrost ceny chleba i wzrost wielkości popytu na chleb.
Wzrost popytu na napoje chłodzące w czasie upału.
Spadek ceny dobra, którego konsumpcja stanowi wyróŜnik pozycji społecznej.
Wzrost wielkości popytu na akcje pomimo wzrostu ich cen.
Wzrost konsumpcji danego dobra spowodowany spadkiem jego dostępności wywołanym wzrostem ceny.
Spadek wielkości popytu na dane dobro wywołany wzrostem jego ceny.
9. Uzupełnij tabelę określając rodzaj popytu dla poszczególnych wartości współczynnika elastyczności
cenowej popytu:
10.
Na podstawie poniŜszego rysunku uzupełnij tabelę wpisując wartość współczynnika elastyczności cenowej popytu
w poszczególnych punktach na krzywej D.
3
11. W wyniku wzrostu ceny dobra X, ceteris paribus, z 2 j.p. do 3 j.p. konsument zmniejszył miesięczne spoŜycie tego
dobra z 5 szt. do 2 szt.
a. Oblicz wartość współczynnika elastyczności cenowej popytu na to dobro oraz określ rodzaj popytu.
b. Określ wpływ analizowanej zmiany ceny na wydatki konsumentów oraz przychody producentów.
c. Jaką metodę pomiaru elastyczności (punktową/łukową) i dlaczego?
d. Dlaczego wiedza na temat wartości współczynnika elastyczności cenowej popytu jest waŜna dla producenta?
e. Wymień załoŜenia upraszczające pozwalające na sformułowanie zaleŜności cenowo-ilościowej w analizie popytu.
f. ZałóŜmy, Ŝe wyniku wzrostu ceny dobra X, ceteris paribus, z 2 j.p. do 3 j.p. konsument zmniejszył miesięczne
spoŜycie tego dobra z 5 szt. do 4 szt. Oblicz wartość współczynnika elastyczności cenowej popytu na to dobro oraz
określ rodzaj popytu.
g. Jaki moŜe być związek wskazanej w podpunkcie f) zmiany wartości współczynnika elastyczności cenowej popytu ze
zmianą liczby dostępnych na rynku substytutów dobra X?
h. Jakie inne czynniki mogły spowodować taką zmianę reakcji konsumenta?
12.
W wyniku wzrostu ceny dobra X z 4 do 6 j.p. konsument zmniejszył miesięczne spoŜycie tego dobra z 10 do 6
sztuk oraz zwiększył konsumpcję dobra Y z 24 do 30 sztuk.
a)
Zakładamy, Ŝe krzywa popytu na dobro X jest prostoliniowa oblicz wartości współczynnika elastyczności
cenowej popytu przy cenach: 4 i 6 j.p.
b)
Oblicz wartość współczynnika elastyczności cenowej popytu na dobro X dla podanej zmiany ceny. Określ rodzaj
popytu.
c)
Oblicz wartość współczynnika elastyczności krzyŜowej popytu na dobro X. Jakimi dobrami względem siebie są
X i Y?
13.
Na podstawie wartości współczynnika elastyczności krzyŜowej i dochodowej popytu
Określ rodzaj dóbr. Dla podpunktów a, b i c wykreśl krzywe Engla.
a)
E
di
= -2
b)
E
di
= 2
c)
E
di
= 0,2
d)
E
dpxy
= 2
e)
E
dpxy
= -2
14.
Dla kaŜdej z poniŜszych funkcji podaŜy oblicz wartość E
sp
dla ceny 2 j.p. i dla ceny 4 j.p. Wykreśl te krzywe
na układzie współrzędnych. Określ jak zmienia się wartość E
sp
wraz ze zmianą wielkości podaŜy na kaŜdej z
tych krzywych.
a) X = -4 + 5P
b) X = 5P
c) X = 4+5P
