ENTEROBACTERIACEAE 

pałeczki średniej wielkości                     nie tworzą przetrwalników 

tlenowce lub względne tlenowce            mezofile 

­  Rodzaj Salmonella 

U ludzi wywołują dur brzuszny i dur rzekomy oraz zatrucia 
pokarmowe. 

Zarażenie produktów spożywczych za pośrednictwem:

 much, za 

pośrednictwem skażonej wody, przez nosicieli.

 

Pałeczka Salmonelli, rozwija się w przewodzie pokarmowym człowieka 
lub zwierząt. 

­  Rodzaj Shigella  pałeczka czerwonki. 

chorobotwórcza dla człowieka i wywołuje chorobę czerwonkę lub 
ostry nieżyt żołądkowo­jelitowy. 

źródłem zakażenia chory człowiek, który wraz z odchodami wydziela 
zarazki. 

­  Rodzaj  Escherichia  pałeczka okrężnicy 

­ 

pożyteczna mikroflora jelita grubego ludzi dorosłych i zwierząt 

poza układem pokarmowym mogą wywołać:

 zapalenie dróg 

moczowych, zapalenie dróg żółciowych, zapalenie otrzewnej, 
zapalenie opon mózgowo­rdzeniowych

 

­  Rodzaj Seratia  pałeczki saprofityczne 

­  Rodzaj Proteus czyli odmieniec 

powodują zapalenie ropne dróg moczowych, zapalenie opon 
mózgowych, zapalenie ucha środkowego, zatrucia pokarmowe.

BACILLACEAE 

­Laseczki 

­Tworzą przetrwalniki 

­Tlenowe lub beztlenowe 

­W większości mezofile 

­  Rodzaj Bacillus

· Bacillus Subtilis

· Bacillus Cereus ­ może wywoływać zatrucia

· Bacillus Anthracis ­ laseczka wąglika. 

­  Rodzaj Clostridium 

beztlenowce, 

żyją w glebie i przewodzie pokarmowym zwierząt. 

mogą występować w konserwach, mleku, serach. 

­ Clostridium Butilicum 

­  Clostridium Perfringens – 

laseczka zgorzeli gazowej, może wywoływać zakażenia. 

­  Clostridium Sporogenes 

­  Clostridium Tetani 

zakażenie następuje przez zranienie przedmiotem zanieczyszczonym 
ziemią. 

Objawy: skurcze mięśni gładkich w okolicy zranienia, skurcze żuchwy, 
tułowia, karku i brzucha, śmierć. 

­  Clostridum Botulinum  ­ laseczka jadu kiełbasianego występuje 

w glebie oraz w przewodzie pokarmowym ludzi i zwierząt. 

Konserwy. Pierwsze objawy po 18­96 godzinach :zaburzenie wzroku, 
opadające powieki, trudności w przełykaniu, ślinotok, bule brzucha, 
suchość języka. Śmierć .

LACTOBACILACEAE 

­mają zdolność do fermentacji mlekowej 

­pałeczki lub ziarniaki 

­względne beztlenowce 

­mezofile lub termofile   homofermentatywne i heterofermentatywne 

Podrodzina Lactobacilleae 

Rodzaj Lactobacillus 

­  Lactobacillus Acidophilus (lakcid) 

Podrodzina Streptococaceae 

Rodzaj Streptococus 

Streptococus Pyogenes 

Streptococus Agalactiae 

Streptococus Fecalis ­ paciorkowiec kałowy 

występuje w jelicie grubym człowieka zwierząt, jest ciepło odporny i 
może występować w mleku pasteryzowanym. 

Rodzaj Leuconostoc 

PROPIONIBACTERIACEAE 

Acne 

MICROCOCACEAE 

Rodzaj Staphylococcus 

­  Staphylococcus Aureus 

zatrucia pokarmowe, czyraki, schorzenia dróg oddechowych i ucha 
środkowego, zapalenie płuc i opon mózgowo­rdzeniowych.

PSEUDOMONADACEAE 

­ pałeczki, nie tworzą przetrwalników, tlenowce lub względne 
beztlenowce 

­  Pseudomonadas 

­  Pseudomonas Fluorescens – barwnik zielony 

­  Pseudomonas aeruginosa

 

Yersinia enterocolitica

 

*zapalenie żołądka i jelit, 
*zapalenie stawów, 
*rumień guzowaty;

 

Campylobacter jejuni

 ( Gram (­) pałeczka należąca do rodziny

 

Spirillaceae

) 

*ostre zapalenie żołądka i jelit;

 

Helicobacter pylori

 

choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy;

 

Vibrio cholerae

 (Gram (­), kształt przecinka, rodzina

 Vibrionaceae

) 

Zakażenia skóry, tkanek miękkich i zakażenia przyranne. 

1. Etiologia zakażeń skóry, tkanek miękkich i zakażeń przyrannych: 
a) bakteryjna: 
­

  Streptococcus pyogenes:

  zgorzel paciorkowcowa, róża, liszajec 

zakaźny, niesztowica , 
­

  Staphylococcus aureus:

  figówka, czyraki, ropnie mnogie niemowląt, 

zespół oparzonej skóry, liszajec zakaźny, niesztowica), 
­

  Pseudomonas aeruginosa

 : zakażenia ran oparzeniowych, zakażenia 

ran pooperacyjnych, zespół stopy cukrzycowej ;

 

­ Clostridium perfringens

 (chorobotwórczość:  martwica mięśni – 

gangrena, zgorzel gazowa;

 

­ Clostridium tetani 
­ Propionibacterium acnes

: trądzik młodzieńczy

 

­  Borrelia burgdorferi

: erythema chronicum migrans;

b) grzybicza: 
­

  Candida albicans

: kandydoza skóry i błon śluzowych; 

­  dermatofity:

 Trichophyton sp

.: grzybica skóry gładkiej, włosów i 

paznokci,

 

Microsporum sp

.: grzybica skóry gładkiej, włosów i 

paznokci

 

Epidermophyton sp

.: grzybica skóry gładkiej; 

c) wirusowa: 
­

  Herpesvirus simplex

 (typ1 ­ wirus opryszczki), 

­

  Herpesvirus varicella – zoster

 (typ 3 ­ wirus ospy wietrznej i półpaśca) 

­

  Orthopoxvirus variolla

 (wirus ospy prawdziwej), 

­

  Papillomavirus hominis

 (wirus brodawczaków),

 

­  Morbillivirus

 (wirus odry) 

Zakażenia układu oddechowego, zakażenia ucha. 

1. Postacie kliniczne zakażeń układu oddechowego: 

a.  zakażenia  górnych  dróg  oddechowych:  nosa,  gardła, 

migdałków, krtani, zatok obocznych nosa, ucha środkowego 

b.  zakażenia  dolnych  dróg  oddechowych:  zapalenia  oskrzeli, 

zapalenia płuc, ropień płuc 

2. Najczęstsze 

czynniki 

etiologiczne 

(epidemiologia 

i 

chorobotwórczość): 
a) Wirusy. 

Rhinovirus (tzw. wirusy „przeziębieniowe) 
Paramyxovirus  (wirus  świnki)  –  nagminne  zapalenie  ślinianek 
przyusznych, 
wirus RSV (Respiratory Syncitial Virus) – zapalenie płuc i oskrzelików 
u niemowląt i małych dzieci 

Influenzavirus (wirus grypy A,B,C) 

b)Bakterie.

 

Streptococcus pyogenes

 (paciorkowiec grupy A) ­ angina; płonica;

Streptococcus  pneumoniae

  (dwoinka  zapalenia  płuc)  –  zapalenia 

górnych i dolnych dróg oddechowych;

 

Haemophilus  influenzae

  –  zapalenia  górnych  i  dolnych  dróg 

oddechowych;

 

Staphylococcus  aureus

  –  zapalenia  górnych  i  dolnych  dróg 

oddechowych (szpitalne zapalenia płuc)

 

Klebsiella pneumoniae

 –  zapalenia płuc lub oskrzeli (szpitalne)

 

Branhamella sp.

 – zapalenia górnych dróg oddechowych

 

Mycoplasma pneumoniae

 – tzw. atypowe zapalenia płuc

 

Mycobacterium  tuberculosis

  (prątek  gruźlicy)  i  prątki  atypowe  ­ 

czynniki predysponujące do zachorowania na gruźlicę;

 

Corynebacterium  diphteriae

  (maczugowiec  błonicy)  –  postacie 

kliniczne błonicy; chorobotwórczość

 

Bordetella  pertussis

  (pałeczka  krztuśca)  –  zapalenia  dróg 

oddechowych u niemowląt i małych dzieci; 

c) Grzyby i pierwotniaki ­ zakażenia poantybiotykowe, zakażenia u 

osób poddanych immunosupresji i z niedoborami odporności:

 Candida 

albicans

;

 Aspergillus fumigatus

;

 Pneumocistis carini

 

Zakażenia ucha

 

Streptococcus  pneumoniae,  Haemophilus  influenzae,  Staphylococcus 
aureus, 

Pseudomonas 

aeruginosae, 

Branhamella 

sp.

, 

bakterie 

beztlenowe nieprzetrwalnikujące 

Zakażenia układu pokarmowego, zatrucia pokarmowe. 

Najczęstsze patogeny układu pokarmowego: 

a/ bakterie:

· enteropatogenne szczepy

 Escherichia coli

,

·

Salmonella typhi

, ­

 S. paratyphi

 (ABC), ­

 S. enteritidis

,

·

Shigella dysenteriae,

·

Yersinia enterocolitica,

·

Campylobacter jejuni

, ­

 Helicobacter pylori

,

·

Vibrio cholerae

,

·

Clostridium difficile

, ­

 Clostridium botulinum

,

·

Staphylococcus aureus

 

b/ grzyby: ­

 Candida albicans

, ­

 Aspergillus flavus

c/ wirusy: ­ Rotavirusy, ­Adenovirusy, ­ wirusy HAV, HBV, HCV 

d/ pierwotniaki ­

Lamblia intestinalis

 

Zakażenia układu moczowego (ZUM). 

Postacie ZUM 

bezobjawowa bakteruria, zapalenia pęcherza, zapalenie cewki 

moczowej, odmiedniczkowe zapalenie nerek, zapalenie nerek. 

Drogi zakażenia : 
wstępująca, cewnikowanie, krwiopochodne 

Metody pobierania i przesyłania moczu  do badania 
bakteriologicznego: 
strumień   środkowy, 
nakłucie nadłonowe , 
cewnikowanie, 

Najczęstsze czynniki etiologiczne ZUM  :

 Enterobacteriaceae (90%), 

Enterococcus faecalis, Staphylococcus  spp., Pseudomonas aeruginosa, 
Ureaplasma urealyticum, Candida albicans

 

Zakażenia układu nerwowego. 

Najczęstsze czynniki etiologiczne 
a/ bakteryjne : 
noworodki :

 Escherichia coli

,

 Streptococcus agalactiae, Listeria 

monocytogenes

 

dzieci do 5 rż:

 Streptococcus pneumoniae

,

 Neisseria meningitidis

,

 

Haemophilus influenzae

 

dorośli: Streptococcus pneumoniae, Neisseria meningitidis, rzadko; 
Borrelia burgdorferii, Mycobacterium tuberculosis