Wykład 3.

Charakterystyka Basidiomycota – gatunki 

ważne w toksykologii i epidemiologii zatruć 

Najważniejsze cechy Basidiomycota:

grzybnia septowana z doliporą i parentosomem

grzybnia pierwotna (n) i grzybnia wtórna – dikariotyczna („+”, „-”), 

sprzążki

brak gametangiów – proces płciowy: somatogamia (zlanie się strzępek 

somatycznych grzybni „+” i „-”)

bazydiospory – bazydium ze sterygmami: 1-komórkowe holobazydium,

4-komórkowe fragmobazydium
(stichiobazydium – poprzeczne, 
chiasobazydium – podłużne)

bardzo długa dikariofaza (faza jąder sprzężonych)

podstawki zebrane w hymenium z bardzo licznymi elementami płonymi: 

cystydy, cystydiole, pseudofizy, setae, hyfidy

owocnik – bazydiokarp (perydium, trama, subhymenium, hymenium)

hymenofor – charakterystyczny dla poszczególnych rzędów 

pojedynczopodstawkowych: gładki, listewkowaty, rurkowaty, blaszkowaty, 
labiryntowaty

Typy bazydiokarpów:

1.

- gymnokarpiczny

(Cantharellus, Boletus, Sparassis)

- hemiangiokarpiczny

(Agaricus, Amanita)

- angiokarpiczny

(Scleroderma, Langermania, 
Lycoperdon)

- pseudoangiokarpiczny

(Phallus)

2.

- afylloforoidalny

(hymenofor nie blaszkowaty, 
Cantharellus – gładki, 
bazydiokarp gymnokarpiczny)

- agarikoidalny

(hymenofor blaszkowaty, rzadziej 
rurkowaty, bazydiokarp
hemiangiokarpiczny, Agaricus, Amanita)

- gasteroidalny

(hymenofor w postaci gleby, 
bazydiokarp angiokarpiczny, 
Langermania, Scleroderma)

Przegląd systematyczny wybranych grzybów jadalnych i 

trujących, należących do Basidiomycota - złożonopodstawkowe

Regnum Fungi

Phyllum/Divisio Basidiomycota

Subdiv. Basidiomycotina

Cl. Basidiomycetes

Subcl. Phragmobasidiomycetidae

O. Auriculariales – stichobazidia

F. Auriculariaceae

Auricularia auricula judae – ucho bzowe

O. Tremellales - chiastobazidia

F. Tremellaceae

Tremella foliacea – trzęsak listkowaty

Subcl. Holobasidiomycetidae - pojedynczopodstawkowe

O. Cantharellales

F. Cantharellaceae

Cantharellus cibarius – pieprznik jadalny

O. Boletales

F. Boletaceae

Boletus edulis – borowik szlachetny

Boletus pinophilus – borowik sosnowy

Boletus satanas – borowik szatański

Boletus calopus – borowik grubotrzonowy

Tylopilus felleus – goryczak żółciowy

Xerocomus badius – podgrzybek brunatny

Xerocomus chrysenteron – podgrzybek złotawy

F. Cortinariaceae

Cortinarius orellanus – zasłonak rudy

Inocybe patouilardii – strzępiak ceglasty

Inocybe godei – strzępiak czerwony

F. Strophoriaceae

Psilocybe semilanceata – łysiczka lancetowata

Hypholoma fascicularae – maślanka wiązkowa

Hypholoma sublateritium – maślanka ceglasta

F. Coprinaceae

Panaeolus papilionaceaus – kołpak motylkowaty

Coprinus comatus – czernidlak kołpakowaty

Coprinus atramentarius – czernidlak pospolity

Cechy ważne przy rozpoznawaniu 

i odróżnianiu grzybów jadalnych 

od trujących:

rodzaj hymenoforu

wygląd trzonu u nasady

obecność pierścienia na trzonie

obecność na trzonie siateczek i żyłek

barwa miąższu po przełamaniu

obecność i barwa „mleczka”

smak miąższu

wygląd kapelusza