Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2004-2005
23
II. WODY POWIERZCHNIOWE
Obowiązek oceny jakości wód powierzchniowych w ramach PMŚ wynika z art. 49 ust.1 ustawy z dnia
18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz.U. 2001.115.1229). Zgodnie z ust. 2 tego artykułu badania jakości wód
powierzchniowych należą do kompetencji wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.
Celem wykonywania badań jest stworzenie podstaw do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu
wód oraz ich ochrony przed zanieczyszczeniem, w tym ochrony przed eutrofizacją powodowaną wpływem
sektora bytowo-komunalnego i rolnictwa oraz ochrony przed zanieczyszczeniami przemysłowymi, głównie
zasoleniem i substancjami szczególnie szkodliwymi dla środowiska wodnego. Oceny jakości wód
powierzchniowych będą wykorzystywane do zintegrowanego zarządzania wodami w układzie dorzeczy.
Monitoring jakości śródlądowych wód powierzchniowych umożliwi identyfikację najważniejszych
problemów oraz zmian zachodzących w środowisku wodnym Dolnego Śląska, a także poprzez wskazanie
trendów, ocenę szans i zagrożeń w przyszłości. Uzyskane wyniki badań pozwolą na ocenę dotrzymywania
norm, identyfikację obszarów, na których występują przekroczenia standardów jakości środowiska.
Podsystem obejmuje w 2004 r. badania i ocenę jakości wód i osadów wodnych rzek.
W 2004 r. zrezygnowano z badań jakości wód zbiorników zaporowych ze względu na brak szczegółowych
wytycznych dotyczących przeznaczenia poszczególnych zbiorników oraz zakresu i sposobu prowadzenia
badań.
1. BADANIA I OCENA JAKOŚCI WÓD W RZEKACH
Z dniem 1 stycznia 2002 r. weszła w życie ustawa Prawo wodne (Dz.U. 2001.115.1229) regulująca
zagadnienia związane z ochroną środowiska wodnego i dostosowująca je do wymagań prawodawstwa Unii
Europejskiej. Ustawa ta odwołuje się do szczegółowych aktów wykonawczych. Są to m.in.:
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu
ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska
wodnego (Dz.U.2002.212.1799);
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na
zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz.U.2002.241.2093);
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny
odpowiadać programy działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych
(Dz.U.2002.4.44);
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody
powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia
(Dz.U.2002.204.1728);
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody
śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz.U.2002.176.1455);
Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda
w kąpieliskach (Dz.U.2002.183.1530).
Nadal na etapie projektu jest rozporządzenie w sprawie klasyfikacji wód, sposobu prowadzenia
monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu wód powierzchniowych i podziemnych.
W dokumencie określono nowe zasady klasyfikacji dla prezentowania stanu jakości wód powierzchniowych
wprowadzając pięć klas jakości tych wód.
Projekt rozporządzenia określa nowy sposób prowadzenia monitoringu wód powierzchniowych, kładąc główny
nacisk na jego użyteczność oraz przydatność w kształtowaniu strategii gospodarowania i ochrony zasobów
wodnych. Zakres i częstotliwość badań oraz lokalizacja punktów pomiarowych bezpośrednio uzależnione są
od sposobu użytkowania wód, który zostanie określony w wykazach wód.
Zgodnie z art. 92 ustawy Prawo wodne do zadań dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej należy
przygotowanie następujących wykazów:
wód powierzchniowych i podziemnych, które są lub mogą być wykorzystywane do zaopatrzenia
ludności w wodę przeznaczoną do spożycia,
wód powierzchniowych wykorzystywanych do celów rekreacyjnych, a w szczególności do kąpieli,
Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2004-2005
24
wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków i mięczaków lub innych
organizmów w warunkach naturalnych oraz umożliwiających migracje ryb,
wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych.
Zgodnie z art. 211 ust. 2 ustawy Prawo wodne wykazy te powinny zostać sporządzone w terminie 2 lat od dnia
wejścia w życie ustawy tj. do 31 grudnia 2003 r.
Monitoring jakości śródlądowych wód powierzchniowych obejmuje w 2004 r. badania i ocenę jakości
wód powierzchniowych płynących w 150 punktach pomiarowo-kontrolnych. Badania jakości rzek
zaplanowano w następujących sieciach monitoringowych:
1. monitoring diagnostyczny;
2. monitoring wód powierzchniowych wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł
rolniczych;
3. monitoring jakości wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb;
4. monitoring jakości wód powierzchniowych, które są lub mogą być wykorzystywane do
zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia;
5. monitoring jakości granicznych wód powierzchniowych;
6. system monitoringu EUROWATERNET;
7. monitoring substancji niebezpiecznych.
Przy tworzeniu sieci pomiarowej starano się tak wyznaczać punkty, aby jedna lokalizacja (jeden punkt)
spełniała wymogi maksymalnej liczby rozporządzeń, co pozwoliło ograniczyć koszty badań ze względu na
pokrywanie się zakresów badań w poszczególnych sieciach monitoringowych oraz obniżyć koszty transportu.
1.1. Charakterystyka systemu monitoringu jakości wód powierzchniowych, o których
mowa w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji wód, sposobu prowadzenia monitoringu
oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu wód powierzchniowych
i podziemnych (projekt) - ogólna ocena stanu czystości rzek województwa
dolnośląskiego
Zgodnie z art. 156 ust. 2 kontrolę i ochronę wód przed zanieczyszczeniem wykonuje Inspekcja Ochrony
Środowiska. W celu opracowania ogólnej oceny stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2004 r.,
monitoring stanu wód powierzchniowych będzie prowadzony przez WIOŚ w zakresie diagnostycznym.
Umożliwi to określenie w latach kolejnych zakresu i częstotliwości bardziej szczegółowych badań w ramach
monitoringu operacyjnego i badawczego.
Przy wyznaczaniu lokalizacji i ilości punktów pomiarowych w obrębie danego cieku uwzględniono rangę
cieku oraz wpływ punktowych i rozproszonych źródeł zanieczyszczeń.
Zakres badań obejmuje określenie w wodach powierzchniowych wartości wszystkich wskaźników
określonych w załączniku 1 do projektu rozporządzenia w sprawie klasyfikacji wód, sposobu prowadzenia
monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu wód powierzchniowych i podziemnych
(wersja z kwietnia 2003 r.).
Tabela II.1. Zakres badań w monitoringu diagnostycznym jakości wód powierzchniowych (D)
L.p.
Wskaźnik jakości wody
Częstotliwość poboru prób do badań
Wskaźniki fizyczne
1.
temperatura wody
12
2.
zapach
12
3.
barwa
12
4.
zawiesina ogólna
12
5.
odczyn
12
Wskaźniki
tlenowe
6.
tlen rozpuszczony
12
7.
BZT
5
12
8.
ChZT
Mn
12
9.
OWO
12
Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2004-2005
25
L.p.
Wskaźnik jakości wody
Częstotliwość poboru prób do badań
Wskaźniki biogenne
10. amoniak
12
11. azot Kjeldahla
12
12. azotany
12
13. azotyny
12
14. azot ogólny
12
15. fosforany
12
16. fosfor ogólny
12
Wskaźniki zasolenia
17. przewodność
12
18. substancje rozpuszczone
12
19. zasadowość ogólna
12
20. siarczany
12
21. chlorki
12
22. wapń
12
23. magnez
12
24. fluorki
12
Metale, w tym metale ciężkie
25. arsen
4
26. bar
4
27. bor
4
28. chrom og.
4
29. chrom+6
4
30. cynk
4
31. glin
4
32. kadm
4
33. mangan
4
34. miedź
4
35. nikiel
4
36. ołów
4
37. rtęć
4
38. selen
4
39. żelazo
4
Wskaźniki zanieczyszczeń przemysłowych
40. cyjanki wolne
1
41. fenole (indeks fenolowy)
1
42. pestycydy (lindan, dieldryna)
1
43.
substancje powierzchniowo
czynne anionowe
1
44.
wielopierścieniowe węglowodory
aromatyczne
1
Wskaźniki biologiczne
45. saprobowość fitoplanktonu
4
46. saprobowość zooplanktonu
4
47. makrobezkręgowce bentosowe
1
(w wybranych ppk)
48. chlorofil „a”
3 lub 8/rok
Wskaźniki mikrobiologiczne
49. liczba bakterii grupy coli typu
kałowego
12
50. liczba bakterii grupy coli
12
Dodatkowo na rzece Odrze usytuowany jest punkt reperowy w km 249,0 jej biegu (m.Wrocław),
obsługiwany przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, który prowadzi dodatkowe
badania z częstotliwością raz na 8 dni. Badania te maja na celu dokładne określenie ładunku zanieczyszczeń
odprowadzanego głównymi rzekami do Bałtyku.
Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2004-2005
26
1.2. Charakterystyka systemu monitoringu jakości wód powierzchniowych wrażliwych na
zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych
Uznaje się, że rolnictwo stanowi największe źródło zanieczyszczeń wód azotanami w Europie.
W związku z tym Komisja Europejska przyjęła Dyrektywę Azotanową (91/676/EWG) w celu zarówno
ograniczenia zanieczyszczenia wód azotanami pochodzenia rolniczego, jak i ochrony przed dalszym
zanieczyszczeniem. Aby osiągnąć powyższe cele, państwa członkowskie muszą podjąć pewne kroki oparte na
dobrej praktyce rolniczej i właściwych rozwiązaniach technicznych.
Zgodnie z polskim stanowiskiem negocjacyjnym zapisy Dyrektywy Rady 91/676/EWG z dnia
12 grudnia 1991 w sprawie ochrony wody przed zanieczyszczeniami azotanowymi ze źródeł rolniczych zostały
przetransponowane do polskiego prawa poprzez zapisy m.in. następujących aktów prawnych:
ustawy Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. (Dz.U. 2001.115.1229),
ustawy o nawozach i nawożeniu z dnia 26 lipca 2000 r. (Dz.U. 2000.89.991),
oraz poprzez odpowiednie akty wykonawcze do ww. ustaw, w tym m.in.:
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód
wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz.U. 2002.241.2093);
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań,
jakim powinny odpowiadać programy działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł
rolniczych (Dz.U. 2002.4.44).
Zgodnie z art. 156 ust. 2 Prawa wodnego kontrolę stężeń azotanów w wodach wrażliwych na
zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych wykonuje Inspekcja Ochrony Środowiska.
Ustawa Prawo wodne obliguje dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej do określenia,
w drodze rozporządzenia, wód powierzchniowych i podziemnych wrażliwych na zanieczyszczenie związkami
azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych
do tych wód należy ograniczyć. Określając ww. wody i obszary należy uwzględnić:
1. zawartość związków azotu w wodach powierzchniowych i podziemnych, ze szczególnym
uwzględnieniem wód pobieranych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia,
2.
stopień eutrofizacji śródlądowych wód powierzchniowych, morskich wód wewnętrznych i wód
przybrzeżnych, dla których czynnikiem eutrofizacji jest azot,
3. charakterystykę terenu, ze szczególnym uwzględnieniem: rodzaju działalności rolniczej, struktury
użytków rolnych, koncentracji produkcji zwierzęcej, rodzaju gleb i klimatu.
Szczegółowo kwestie te reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r.
w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych.
Zgodnie z niniejszym rozporządzeniem za wody wrażliwe na zanieczyszczenia związkami azotu za źródeł
rolniczych uznaje się wody zanieczyszczone oraz wody zagrożone zanieczyszczeniem, jeśli nie zostaną
podjęte działania ograniczające bezpośredni lub pośredni zrzut do tych wód azotanów i innych związków
azotowych mogących przekształcić się w azotany, pochodzących ze źródeł rolniczych.
Zgodnie z Prawem wodnym ww. wody i obszary poddaje się co 4 lata weryfikacji w celu uwzględnienia
zmian czynników nieprzewidzianych podczas ich wyznaczania. Wyznaczenia i weryfikacji wód i obszarów,
dokonuje się w oparciu o pomiary dokonywane w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Ponadto
wojewódzki inspektor ochrony środowiska dokonuje, co 4 lata, oceny stopnia eutrofizacji śródlądowych wód
powierzchniowych, morskich wód wewnętrznych i wód przybrzeżnych.
Tabela II.2. Zakres badań w monitoringu jakości wód powierzchniowych wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu
ze źródeł rolniczych (A)
L.p.
Wskaźnik jakości wody
Częstotliwość poboru prób do badań
1.
Fosfor ogólny
co miesiąc
2.
Azot ogólny
co miesiąc
3.
Azot azotanowy
co miesiąc
Azotany
co miesiąc
4.
Chlorofil „a”
8/rok (III
X)
Zgodnie z Ustawą Prawo wodne (art. 47 ust. 7) dla każdego obszaru narażonego, w ciągu 2 lat od jego
wyznaczenia dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej opracuje program działań mających na celu
ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych. Minister Środowiska wydał rozporządzenie z dnia
23 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać programy działań
Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2004-2005
27
mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych. W załączniku do tego rozporządzenia
określone zostały środki zaradcze, które uwzględnia się w ww. programach działań. Środki zaradcze określone
w załączniku zawarte są w zbiorze zasad dobrej praktyki rolniczej, opracowanej przez ministra właściwego
do spraw rolnictwa w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska na podstawie art. 47 ust. 2
ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne.
Dla wszystkich obszarów narażonych może zostać ustalony jeden wspólny program działań lub też dla
każdego obszaru mogą zostać podjęte inne środki zaradcze, w zależności od rodzaju zagrożenia
i specyficznych potrzeb na danym terenie. Efektywność programów działań musi być poddana ocenie co cztery
lata.
Funkcjonowanie obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł
rolniczych zacznie obowiązywać w Polsce w momencie przystąpienia naszego kraju do struktur Unii
Europejskiej, tj. w dniu 1 maja 2004 r.
1.3. Charakterystyka systemu monitoringu jakości wód powierzchniowych
przeznaczonych do bytowania ryb
Zgodnie z art. 156 ust. 2 kontrolę jakości wód przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków
i mięczaków w warunkach naturalnych wykonuje Inspekcja Ochrony Środowiska.
Lokalizacja punktów pomiarowo-kontrolnych została wytypowana na podstawie przygotowanego przez
RZGW we Wrocławiu wykazu wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków
i mięczaków lub innych organizmów w warunkach naturalnych oraz umożliwiających migracje ryb. Przy
wyznaczaniu punktów wzięto również pod uwagę wskazówki Polskiego Związku Wędkarskiego.
Tabela II.3. Zakres badań w monitoringu jakości wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb (R)
L.p.
Wskaźnik jakości wody
Częstotliwość poboru prób do
badań
1.
temperatura
co miesiąc
2.
tlen rozpuszczony
co miesiąc
3.
odczyn
co miesiąc
4.
zawiesina ogólna
co miesiąc
5.
BZT
5
co miesiąc
6.
fosfor ogólny
co miesiąc
7.
azotyny
co miesiąc
8.
związki fenolowe
co miesiąc
9.
węglowodory ropopochodne
co miesiąc
należy przeprowadzić badanie wzrokowe
10. niejonowy amoniak
co miesiąc
11. azot amonowy
co miesiąc
12. całkowity chlor pozostały
co miesiąc
oznaczenie będzie wykonywane tylko w punkcie na
Odrze, poniżej ZCh „Rokita”
13. cynk ogólny
co miesiąc
14. miedź rozpuszczona
co miesiąc
15. twardość wody
co miesiąc
W przypadku gdy badanie wykaże, że wartości wskaźników jakości wody są lepsze niż wartości tych
wskaźników określone w rozporządzeniu, częstotliwość pobierania próbek wody może zostać zmniejszona.
Regularnych badań wody nie przeprowadza się, jeżeli woda jest niezanieczyszczona i nie ma ryzyka
pogorszenia jej jakości.
Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2004-2005
28
1.4. Charakterystyka systemu monitoringu jakości wód powierzchniowych, które są lub
mogą być wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia
W celu określenia przydatności wód powierzchniowych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do
spożycia prowadzony jest monitoring wód zlewni powyżej ujęcia.
Częstotliwość pobierania próbek wody jest uzależniona od kategorii jej jakości oraz liczby użytkowników.
W oparciu o dotychczasowe wyniki badań przyjęto kategorię A3 jakości wszystkich wód na terenie
województwa.
Wyznaczenie ostatecznego wykazu punktów pomiarowych nastąpi w momencie przekazania przez RZGW
wykazów wód powierzchniowych, które są lub mogą być wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę
przeznaczoną do spożycia.
Obecnie zaplanowano badania wód zlewni powyżej 7 ujęć wód powierzchniowych. Jako kryterium
przyjęto liczbę zaopatrywanych mieszkańców (powyżej 20 tys.).
Tabela II.4. Wykaz ujęć wód powierzchniowych zaplanowanych do badań w 2004 r.
Lp.
Ujęcie
Rzeka
Km
Powiat
Gmina
Liczba
mieszkańców
Zaopatrywane
miejscowości
1. Czechnica
Oława
7,4 Wrocław
Siechnice
600 000
Wrocław
2. Dębrznik
Bóbr
256,2
Kamienna
Góra
Kamienna
Góra
130 000
Wałbrzych, Boguszów-
Gorce
3. Przybków
Kaczawa
32,0 m.Legnica
-
100 000
Legnica
4. Zb. Lubachów
Bystrzyca
78,0 Wałbrzych
Walim
80 800
Dzierżoniów, Bielawa,
Pieszyce
5. Grabarów
Bóbr
219,9 Jelenia Góra Mysłakowice
41 300
Jelenia Góra
6. Zb. Dobromierz Strzegomka
58,6 Świdnica
Dobromierz
23 000
Świebodzice
7. Zb. Zatonie
Witka/Nysa Łużycka
8,2 Zgorzelec
Bogatynia
21 800
Bogatynia, Sieniawka,
Tabela II.5. Zakres badań w monitoringu jakości wód powierzchniowych, które są lub mogą być przeznaczone do
zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia (W)
L.p.
Wskaźnik jakości wody
Grupa
wskaźników
Częstotliwość badań w roku
1.
odczyn
I
2.
barwa
I
3.
zawiesina ogólna
I
4.
temperatura
I
5.
przewodność
I
6.
zapach
I
7.
azotany
I
3/6/12
8.
fluorki
III
1
9.
żelazo
II
10.
mangan
II
11.
miedź
II
12.
cynk
II
1/2/4
13.
bor
III
14.
nikiel
III
15.
wanad
III
16.
arsen
III
17.
kadm
III
18.
chrom ogólny
III
19.
chrom
+6
III
20.
ołów
III
21.
selen
III
22.
rtęć
III
23.
bar
III
24.
cyjanki
III
1
25.
siarczany
II
1/2/4
Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2004-2005
29
L.p.
Wskaźnik jakości wody
Grupa
wskaźników
Częstotliwość badań w roku
26.
chlorki
I
3/6/12
27.
substancje powierzchniowo
czynne anionowe
II
1/2/4
28.
fosforany
I
3/6/12
29.
fenole (indeks fenolowy)
II
1/2/4
30.
WWA (benzo(b)fluoranten, benzo
(k)fluoranten, benzo(a)piren,
dibenzo (a,h)antracen, benzo
(g,h,i)perylen, indeno(1,2,3-cd)
piren)
III
31.
pestycydy ogółem (lindan,
dieldryna)
III
1
32.
ChZT
Mn
I
33.
tlen rozpuszczony
I
34.
BZT
5
I
3/6/12
35.
azot Kjeldahla
II
1/2/4
36.
amoniak
I
3/6/12
37.
OWO
II
38.
liczba bakterii grupy coli
II
39.
liczba bakterii grupy coli typu
kałowego
II
1/2/4
40.
liczba paciorkowców kałowych
(enterokoki)
III
1
41.
bakterie z rodzaju Salmonella
III
1
1.5. Charakterystyka systemu monitoringu jakości granicznych wód powierzchniowych
Badania jakości wód prowadzone w sieci granicznej oparte są o dwustronne porozumienia pomiędzy
krajami ościennymi. Województwo dolnośląskie ze względu na swoje położenie prowadzi taką współpracę
z Republiką Federalną Niemiec i Republiką Czeską.
Przyjęto, że ze względu na znaczenie punktów granicznych w skali kraju będą w nich prowadzone
badania w zakresie diagnostycznym, co zapewni w pełni realizację wymagań wynikających ze zobowiązań
międzynarodowych.
Tabela II.6. Zestawienie punktów pomiarowo-kontrolnych dla województwa dolnośląskiego (G)
L.p.
Rzeka
km biegu rzeki
Nazwa punktu
1.
Nysa Łużycka
197,0
trójpunkt graniczny
2.
Nysa Łużycka
190,0
Drausendorf (powyżej Turoszowa)
3.
Nysa Łużycka
177,0
Mariental (poniżej Turoszowa)
4.
Nysa Łużycka
158,0
powyżej Zgorzelca
5.
Nysa Łużycka
150,0
poniżej Zgorzelca
6.
Nysa Łużycka
135,0
m.Pieńsk-Deschka
8.
Miedzianka
0,3/186,7
ujście do rzeki Nysy Łużyckiej
7.
Witka
10,9/167,3
punkt graniczny
9.
Witka
0,5/167,3
ujście do rzeki Nysy Łużyckiej
10.
Czerwona Woda
0,5/154,7
ujście do rzeki Nysy Łużyckiej
1.6. Charakterystyka systemu monitoringu EUROWATERNET
Sieć EUROWATERNET jest to system informacji i monitoringu, zaprojektowany i przetestowany
w Europejskim Centrum Tematycznym Wód Śródlądowych ETC/IW w celu zbierania i dostarczania
Europejskiej Agencji Środowiska informacji o stanie zasobów wód śródlądowych (rzek, jezior i wód
podziemnych) w Europie, ich jakości, ilości oraz zależności tych parametrów od czynników
antropogenicznych.
Z sieci punktów na terenie Dolnego Śląska wytypowano 17 ppk, które spełniają kryteria sieci
EUROWATERNET.
Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2004-2005
30
W wytypowanych punktach pomiarowych planuje się prowadzenie monitoringu w zakresie
diagnostycznym. Odpowiada to wymaganiom wynikającym z porozumienia pomiędzy Wspólnotą Europejską
a Polską w sprawie uczestnictwa Polski w Europejskiej Agencji ds. Środowiska (EEA).
Tabela II.7. Lokalizacja punktów Europejskiego Systemu Monitoringu Wód Śródlądowych – EUROWATERNET
na terenie województwa dolnośląskiego
Lp.
Rzeka
Km biegu rzeki
Nazwa punktu
1.
Nysa Kłodzka
167,0
pow. Międzylesia (most w m. Boboszów)
2.
Ścinawka
0,5
ujście do Nysy Kłodzkiej
3.
Odra
249,0
m. Wrocław (punkt reperowy - bada IMGW)
4.
Oława
2,0
pon. Jazu Małgorzata
5.
Ślęza
2,4
ujście do Odry, m. Wrocław
6.
Bystrzyca
88,4
pow. m. Głuszyca
7.
Piława
0,5
ujście do Bystrzycy (m. Niegoszów)
8.
Czarna Woda
0,5
ujście do Bystrzycy (m. Kąty Wrocławskie)
9.
Strzegomka
0,2
ujście do Bystrzycy (m. Samotwór)
10.
Bystrzyca
1,2
ujście do Odry
11.
Kaczawa
3,2
ujście do Odry (most w m. Kwiatkowice)
12.
Sąsiecznica
0,5
ujście do Baryczy (m. Żmigród)
13.
Orla
2,0
ujście do Baryczy (m. Wąsosz)
14.
Bóbr
212,7
pow. Jeleniej Góry (ujęcie wody)
15.
Nysa Łużycka
197,0
trójpunkt graniczny
16.
Witka
10,9
punkt graniczny (m. Czernousy-Zawidów)
17.
Czerwona Woda
0,5
ujście do Nysy Łużyckiej (m. Zgorzelec)
1.7. Charakterystyka monitoringu substancji niebezpiecznych w wodach
powierzchniowych
Projekt sieci monitoringu substancji niebezpiecznych został opracowany w celu przygotowania służb
ochrony środowiska do realizacji obowiązków wynikających z regulacji prawnych UE a w szczególności
obowiązku wynikającego z art. 13 Dyrektywy 76/464/EWG z dnia 4 maja 1976 r. w sprawie zanieczyszczenia
spowodowanego przez niektóre niebezpieczne substancje odprowadzane do środowiska wodnego Wspólnoty.
Realizacja ww. projektu jest również zgodna z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 29 listopada
2002 r. (Dz.U. 2002.212.1799) w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód
i do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego.
Zgodnie z krajowym projektem monitoringu substancji niebezpiecznych w wodach śródlądowych,
koordynowanym przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, monitoring ten prowadzony jest na terenie
województwa dolnośląskiego w jednym punkcie pomiarowym zlokalizowanym na Nysie Łużyckiej (tzw.
trójpunkt graniczny) w km 197,0.
Dodatkowo w celu określenia źródeł substancji niebezpiecznych prowadzony jest monitoring substancji
niebezpiecznych na rzece Odrze, jako głównym odbiorniku zanieczyszczeń z terenu i spoza województwa,
w trzech punktach pomiarowych:
poniżej granicy z województwem opolskim - Odra, powyżej m. Oława, km 210,0;
poniżej Z.Ch. „Rokita”, km 303,0;
powyżej granicy z województwem lubuskim - Odra, poniżej m. Dobrzejowice, km 410,0.
Badania te będą stanowić kontynuację dotychczas prowadzonych pomiarów i pozwolą na ostateczne
wdrożenie metodyk oznaczeń w laboratorium i potwierdzenie dotychczasowych wyników badań.
Program monitoringu środowiska województwa dolnośląskiego na lata 2004-2005
31
Tabela II.8. Zakres badań w monitoringu substancji niebezpiecznych wód powierzchniowych (N)
L.p.
Wskaźnik jakości wody
Częstotliwość
1.
Kadm
2.
Rtęć
3.
Czterochlorek węgla
4.
DDT
5.
Pięciochlorofenol
6.
Aldryna
7.
Dieldryna
8.
Endrydyna
9.
Izodryna
10.
Sześciochlorobenzen
11.
Sześciochlorobutadien HCBD
12.
Chloroform
13.
1,2-dwuchloroetan EDC
14.
Trójchloroetylen TRI
15.
Nadchloroetylen PER
16.
Trójchlorobenzen TCB
17.
Sześciochloroheksan HCH
18.
Cyjanki
raz w roku
(wrzesień lub październik)
2. BADANIA I OCENA JAKOŚCI OSADÓW W RZEKACH
Badania osadów rzecznych realizowane są na terenie województwa dolnośląskiego cyklicznie przez
Państwowy Instytut Geologiczny łącznie w 25 punktach obserwacyjnych. W 2004 r. badania będą prowadzone
w 14 punktach.
Program pomiarowy obejmuje oznaczenie we wszystkich próbkach zawartości pierwiastków śladowych:
As, Ba, Cd, Cr, Co, Cu, Hg, Ni, Pb, Sr, V i Zn oraz Ca, Mg, Fe, P, S i Corg. W próbkach badanych co roku
oznaczona będzie także zawartość 17 związków z grupy WWA.
Tabela II.9. Lokalizacja punktów poboru osadów wodnych na terenie województwa dolnośląskiego w 2004 r.
L.p.
Numer punktu
Rzeka
Lokalizacja
Przekrój
1.
99
Odra*
Wrocław
252,0
2.
100
Ślęza*
Wrocław
2,5
3.
101
Bystrzyca*
Wrocław
3,0
4.
102
Widawa*
Świniary
3,0
5.
105
Kaczawa*
Prochowice
8,0
6.
190
Czarna Woda*
Legnica
1,5
7.
205
Odra
Biechów
397,5
8.
206
Odra
Ścinawa
332,0
9.
210
Zimnica
Ścinawa
2,0
10.
211
Bystrzyca
Świdnica
64,0
11.
219
Odra*
Brzeg Dolny
303,0
12.
225
Oława
Wrocław
1,5
13.
229
Strzegomka
Samotwór
0,5
14.
231
Ścinawka
Ścinawka
0,5
* punkty badane co roku