90

ÂWIAT NAUKI MAJ 2004

WARTO WIEDZIEå

Zbli˝a si´ bardzo rzadkie zjawisko astronomiczne, jakim jest przej-
Êcie Wenus na tle tarczy S∏oƒca. Rozpocznie si´ 8 czerwca
krótko po piàtej rano, potrwa nieco ponad 6 godz. i b´dzie
w ca∏oÊci widoczne z wi´kszoÊci terenów Europy, Afryki oraz
Azji. Dzi´ki swej wyjàtkowoÊci z pewnoÊcià odbije si´ szero-
kim echem w prasie, radiu i telewizji, stwarzajàc znakomità
okazj´ do upowszechnienia podstaw wiedzy astronomicznej
i wykazania, ˝e nauki Êcis∏e, które majà opini´ hermetycz-
nych, wcale takimi nie sà.

Europejskie Obserwatorium Po∏udniowe (ESO – European

Southern Observatory) oraz Europejskie Towarzystwo na rzecz
Edukacji Astronomicznej (EAAE – European Association for
Astronomy Education) we wspó∏pracy z licznymi europejski-
mi placówkami naukowymi organizujà mi´dzynarodowà ak-
cj´ obserwacyjnà o nazwie Program VT-2004. W ramach Eu-
ropejskiego Tygodnia Nauki akcja ta jest sponsorowana przez
Komisj´ Europejskà, która nada∏a jej rang´ Publicznego Pro-
gramu Edukacyjnego. Krajowymi koordynatorami programu
VT-2004 sà dr hab. Pawe∏ Rudawy oraz mgr Barbara Cader-
-Sroka z Instytutu Astronomicznego Uniwersytetu Wroc∏awskie-
go (51-622 Wroc∏aw, ul. Kopernika 11). Redakcja Âwiata Na-
uki zaprasza wraz z nimi do systematycznego odwiedzania

strony internetowej http://www.astro.uni.wroc.pl/vt-2004.html,
na której podawane sà bie˝àce informacje o przygotowaniach
do krajowej i mi´dzynarodowej kampanii obserwacyjnej.

PrzejÊcie Wenus stwarza mo˝liwoÊç dok∏adnego wyzna-

czenia Êredniej odleg∏oÊci Ziemi od S∏oƒca, czyli tzw. jed-
nostki astronomicznej, na której opiera si´ pomiar odleg∏oÊci
w ca∏ym WszechÊwiecie. Odpowiednie rachunki zostanà
przeprowadzone w centrum obliczeniowym programu
VT-2004 na podstawie danych nades∏anych przez jego
uczestników. Obserwacje przejÊcia sà bardzo proste i nie wy-
magajà skomplikowanej aparatury. Do zorganizowania
ciekawego pokazu (który mo˝e odbyç si´ np. na boisku
szkolnym) wystarczy zwyk∏a lornetka. Nale˝y jednak pa-
mi´taç, ˝e nieumiej´tnie prowadzone obserwacje S∏oƒca
gro˝à uszkodzeniem lub nawet trwa∏à utratà wzroku. Przy-
st´pujàc do nich, nale˝y zapoznaç si´ z zasadami bezpieczeƒ-
stwa, które polscy koordynatorzy podajà na stronie
http://www.astro.uni.wroc.pl/vt-2004/vt-safety.html, i zasad
tych bezwzgl´dnie przestrzegaç.

W po∏owie marca na liÊcie uczestników programu byli ju˝

przedstawiciele wszystkich krajów Europy – od Islandii
po Rosj´ i od Malty po Norwegi´. W Polsce zarejestrowa-

Wenus na tle S∏oƒca

MI¢DZYNARODOWA AKCJA OBSERWACYJNA NABIERA ROZMACHU.

ADAM SZCZUCI¡SKI

Fundacja na rzecz Nauki Polskiej po raz dwunasty przyzna∏a
m∏odym naukowcom stypendia krajowe. 20 marca w Sali Wielkiej
Zamku Królewskiego w Warszawie uroczyÊcie wr´czyli je prezes
FNP prof. Maciej W. Grabski i przewodniczàcy Rady Fundacji
prof. Janusz S∏awiƒski. Stypendia krajowe FNP sà przeznaczone
dla wybitnych pracowników naukowych poni˝ej 30 roku ˝ycia.
Wynoszà 20 tys. z∏ rocznie, sà wi´c niema∏ym zastrzykiem finan-
sowym dla m∏odego badacza.

Do tegorocznego programu zg∏osi∏o si´ 747 m∏odych nau-

kowców, stypendia otrzyma∏o 104 z nich. WÊród nagrodzonych
najwi´cej jest pracowników Uniwersytetu Warszawskiego,
Uniwersytetu Jagielloƒskiego i Uniwersytetu im. Adama Mic-
kiewicza. Ponadto ponownie przyznano 86 stypendiów. M∏o-
dzi naukowcy reprezentujà niemal wszystkie dziedziny naukowe,
nawi´cej jest chemików (14 stypendystów) i lekarzy (10). Ârednia
wieku laureatów wynosi 27.7 roku.

Fundacja na rzecz Nauki Polskiej ma na celu wspieranie

najlepszych badaczy na kolejnych etapach ich kariery naukowej.
Prof. Grabski podczas ceremonii wr´czenia stypendiów mówi∏, ˝e o s∏usznoÊci tych dzia∏aƒ najlepiej Êwiadczà losy najm∏odszych
laureatów, którzy swoimi kolejnymi dokonaniami potwierdzajà wysokà jakoÊç pracy i udowadniajà, ˝e sukces w nauce jest mo˝liwy. P.S.

104 wspania∏ych

PODZI¢KOWANIA w

imieniu laureatów z∏o˝y∏a Tamara Brzostowska-

Tereszkiewicz z Uniwersytetu Warszawskiego.