13_Grafik_komputerowy

Spis tre

1. Dane identyfikacyjne zawodu ...................................................

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfika-

cjach.................................................................................

1.2. Notka metodologiczna i autorzy.......................................

2. Opis zawodu................................................................................

2.1. Synteza zawodu ..............................................................

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst

powania zawodu .............................................................

2.3.

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

dzia

pracy, zagro

enia, organizacja pracy) ............................

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym prze-

ciwwskazania do wykonywania zawodu .........................

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

dne do podj

cia

pracy w zawodzie.............................................................

2.6. Mo

liwo

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/wali-

dacji kompetencji .............................................................

2.7. Zadania zawodowe ..........................................................

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych ....................................

2.9. Relacje mi

dzy kompetencjami zawodowymi a pozio-

mem kwalifikacji w ERK/PRK ..........................................

3. Opis kompetencji zawodowych ................................................ 10

3.1. Przygotowywanie składu materiałów graficznych dla

ró

nych rodzajów druku Kz1 ........................................... 10

3.2. Opracowywanie materiałów graficznych w ró

nych

przestrzeniach barwnych (CMYK, LAB, RGB) lub do roz-
powszechniania drog

elektroniczn

Kz2 ....................... 11

3.3. Kompetencje społeczne KzS .......................................... 13

4. Profil kompetencji kluczowych ................................................ 14

5. Słownik ....................................................................................... 15

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu

w klasyfikacjach

Według Klasyfikacji zawodów i specjalno

ci na potrzeby rynku pracy

(KZiS 2010):

216601 Grafik komputerowy DTP

Grupa wielka 2 – Specjali

ci (w Mi

dzynarodowej Klasyfikacji Stan-

dardów Edukacyjnych ISCED 2011 – poziom 6).

Grupa elementarna 2166 – Projektanci grafiki i multimediów
(w Mi

dzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 od-

powiada grupie 2166 Graphic and multimedia designers).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalno

ci (PKD 2007):

Sekcja M. Działalno

ść

profesjonalna, naukowa i techniczna, Dział

73. Reklama, badanie rynku i opinii publicznej, Grupa 73.1. Rekla-
ma.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie:
analizy

ródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, mi

dzynarodowe)

oraz głównie wyników bada

analitycznych na 15 stanowiskach pracy

w 5 przedsi

biorstwach (du

e – 2,

rednie – 3, w tym produkcyjne − 3,

usługowe − 2), przeprowadzonych w marcu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

•

Mariusz Malinowski – Studio Graficzne M2 w Poznaniu,

•

Robert Bondarowicz – Bondarowicz Design Studio Graficzne

w Radomiu,

•

Grzegorz Teszbir – Big Ugly Wolf we Wrocławiu,

•

Tomasz Kupidura – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB

w Radomiu.

Ewaluatorzy:

•

Monika Lory

ska – PIXEL PR w Rzeszowie,

•

Teresa Górny – Zespół Szkół Technicznych w Mikołowie.

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Grafik komputerowy DTP przygotowuje na etapie obróbki cyfrowej

materiały graficzne do druku.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary

wyst

powania zawodu

Grafik komputerowy DTP (Desktop Publishing Software) jest zawo-

dem o charakterze usługowym. Celem pracy grafika komputerowego
DTP jest przekazanie materiałów zapisanych cyfrowo na papier, foli

aluminium lub inne podło

e, w zale

ci od sposobu druku. Rezulta-

tem pracy grafika komputerowego DTP jest wysokiej jako

ci materiał

cyfrowy, nadaj

cy si

do druku. W pracy obsługuje specjalistyczne

oprogramowanie komputerowe ró

nych systemach operacyjnych oraz

sprz

t peryferyjny. Do zada

grafika DTP nale

y m.in.: przyj

cie pracy

graficznej, sprawdzenie jej pod wzgl

dem jako

ci, przygotowanie

w poprawnej i wła

ciwej postaci do druku, np. jako płyty offsetowe,

polimer itp. Okre

la równie

przestrze

barwn

w materiałach graficz-

nych oraz j

ujednolica zgodnie z metod

druku i sugestiami klienta.

Obróbka cyfrowych materiałów graficznych przez grafika komputero-
wego DTP ma na celu podniesienie ich jako

ci, ułatwienie procesu

druku oraz podkre

lenie ich wizualnej strony graficznej.

2.3.

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny

i narz

dzia pracy, zagro

enia, organizacja pracy)

Miejscem pracy grafika komputerowego DTP jest studio graficzne,

samodzielne studio DTP, studio DTP w drukarni w agencji reklamowej.
W miejscu pracy cz

sto panuje hałas spowodowany prac

urz

dze

peryferyjnych (na

wietlarek CTP (Computer to Plate), CTF (Computer

to Film), drukarek, serwerowni), jak i hałas zwi

zany z prac

kompute-

rów. Pracuj

c równocze

nie z na

wietlarkami CTP lub CTF, grafik

komputerowy DTP ma do czynienia z chemikaliami i

rodkami

cymi.

ne jest wi

c przestrzeganie zasad i przepisów BHP oraz ochrony

ppo

. Ze wzgl

du na wielogodzinn

prac

przy komputerze mog

wy-

choroby zawodowe zwi

zane z pogorszeniem wzroku, obci

ąż

niami układu kostno-szkieletowego. Aby utrzyma

gło

ść

pracy ma-

szyn drukarskich praca wykonywana jest przewa

nie w systemie dwu-

zmianowym i ma charakter zadaniowy. Grafik komputerowy DTP cz

sto pracuje w zespole, wykonuje

le powierzone mu zadania oraz

przestrzega planu prac i zasad organizacji pracy w zespole. Grafik DTP
ma pełn

kontrol

nad poszczególnymi procesami i czynno

ciami zwi

zanymi z przygotowaniem materiałów do druku. Praca grafika jest nad-
zorowana i podlega kontroli kierownika studia, drukarza oraz weryfikacji
klienta.

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,

w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Wykonywanie zawodu grafika komputerowego DTP wymaga do-

kładno

ci, spostrzegawczo

ci, cierpliwo

ci, opanowania i dobrej orga-

nizacji pracy. Dodatkowym atutem do pracy w zawodzie jest zmysł
artystyczny, techniczny, wyobra

nia przestrzenna oraz umiej

tno

ść

pracy w zespole i bezkonfliktowo

ść

. Ze wzgl

du na du

żą

odpowiedzial-

ść

za wykonywan

prac

(oddanie do druku ko

cowego materiału)

nara

ony jest na stres. Przeciwwskazaniem do pracy w zawodzie grafi-

ka komputerowego DTP mog

wady wzroku (zwłaszcza daltonizm)

oraz wady i choroby kr

gosłupa uniemo

liwiaj

ce długotrwał

prac

z komputerem.

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

dne

do podj

cia pracy w zawodzie

W zawodzie grafik komputerowy DTP wymagane jest wykształcenie

sze pierwszego stopnia najcz

ęś

ciej na kierunkach zwi

zanych

z informatyk

, poligrafi

, kierunkami artystycznymi. Istnieje równie

liwo

ść

uzyskania kwalifikacji zawodowych na kursach (np. certyfi-

kat producenta oprogramowania DTP), drog

przyuczenia do pracy.

Praca w zawodzie wymaga ci

głego doskonalenia, podnoszenia kwali-

fikacji, szukania nowych rozwi

ledzenia zmian na rynku poligra-

ficznym. Zawód grafika komputerowego DTP wymaga równie

wiedzy

technicznej o maszynach drukarskich, urz

dzeniach peryferyjnych (na-

wietlarkach CTP, CTF, serwerach, komputerach, drukarkach), wiedzy

informatycznej z zakresu systemów komputerowych. Dobrze widziana
jest równie

podstawowa wiedza z zakresu historii sztuki, malarstwa.

Dodatkowym atutem w pracy s

uko

czone szkolenia dotycz

ce za-

dzania czasem i projektami.

2.6. Mo

liwo

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/

/walidacji kompetencji

Grafik komputerowy DTP pracuje w drukarni, w jej własnym studiu

CTP, w agencji artystycznej, w studiu graficznym, w du

ej korporacji,

drukuj

cej ró

ne materiały graficzne na własne potrzeby. Do

wiadczo-

ny grafik komputerowy DTP mo

e zajmowa

samodzielne stanowisko,

współpracuj

c z dyrektorem artystycznym, drukarni

, w zale

ci od

wielko

ci i struktury organizacyjnej firmy. Cz

sto graficy komputerowi

DTP rozpoczynaj

samodzieln

działalno

ść

gospodarcz

. Pracodawcy

poszukuj

osób maj

cych ju

wiadczenie w przygotowaniu materia-

łów graficznych do druku, jak i osób do przyuczenia w tym zawodzie.
Osoba pracuj

ca na stanowisku grafika DTP powinna doskonali

swoje

kompetencje, zwracaj

c uwag

na rozwój zawodowy w tej dziedzinie

oraz by

otwart

na wszelkie nowo

ci w tej bran

y. Zdobywanie no-

wych kompetencji w zawodzie jest umo

liwiane, np. przez dystrybuto-

rów sprz

tu poligraficznego, sprz

tu peryferyjnego i oprogramowania,

którzy organizuj

ró

nego rodzaju pokazy, szkolenia, kursy. Grafik DTP

e pracowa

w zawodach pokrewnych m.in.: 216602 Grafik kompu-

terowy multimediów; 216604 Projektant grafiki.

2.7. Zadania zawodowe

Z1.

Organizowanie stanowiska pracy, zgodnie z zasadami i przepi-
sami BHP, ochrony ppo

., ergonomii i ochrony

rodowiska (nie-

dne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

Z2.

Obsługiwanie oprogramowania graficznego (niezb

dne kompe-

tencje: Kz1, KzS).

Z3.

Okre

lanie przestrzeni barwnej w materiałach graficznych (nie-

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z4.

Sprawdzanie poprawno

ci materiałów graficznych przekazywa-

nych do druku (niezb

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z5.

Optymalizowanie materiałów graficznych otrzymanych od klienta
lub z drukarni (niezb

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z6.

Przygotowywanie materiałów graficznych do odpowiedniej meto-
dy druku z uwzgl

dnieniem wymaga

drukarni (niezb

dne kom-

petencje: Kz2, KzS).

Z7.

Certyfikowanie (ujednolicenie przestrzeni barwnej) oprogramo-
wania, na którym pracuje grafik DTP zgodne z obowi

zuj

cymi

standardami ISO, (niezb

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z8.

Wykonywanie wydruku próbnego (proofa) do akceptacji kolory-
stycznej pracy przez klienta (niezb

dne kompetencje: Kz1, KzS).

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych

Kz1 – Przygotowywanie składu materiałów graficznych dla ró

nych

rodzajów druku (potrzebne do wykonywania zada

: Z1, Z2, Z3,

Z5, Z8).

Kz2 – Opracowywanie materiałów graficznych w ró

nych przestrze-

niach barwnych (CMYK, LAB, RGB) lub do rozpowszechniania
drog

elektroniczn

(potrzebne do wykonywania zada

: Z1, Z4,

Z6, Z7).

KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada

Z1÷Z8).

2.9. Relacje mi

dzy kompetencjami zawodowymi

a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK

Kompetencje zawodowe potrzebne do wykonywania zada

w za-

wodzie sugeruje si

wykorzysta

do opisu kwalifikacji na poziomie 6

wła

ciwym dla wykształcenia wy

szego pierwszego stopnia w Europej-

skiej i Polskiej Ramie Kwalifikacji. Poziom ten jest uzasadniony miej-
scem usytuowania zawodu w Klasyfikacji zawodów i specjalno

ci (gru-

pa wielka 2 i jej odpowiednik w ISCED 2011).

Osoba wykonuj

ca zawód grafika komputerowego DTP:

1) w zakresie wiedzy: w zaawansowanym stopniu zna fakty, procedury

pracy z powierzonymi mu materiałami, oprogramowanie i sprz

t, na

którym pracuje, teorie dotycz

ce przestrzeni barwnych, podstawy

typografii, jak te

uwarunkowania prowadzonej działalno

ci poligra-

ficznej,

2) w zakresie umiej

tno

ci: potrafi innowacyjnie wykonywa

zadania

przygotowania materiałów graficznych do druku oraz rozwi

zywa

zło

one i nietypowe problemy w zmiennych i nie w pełni przewidy-

walnych warunkach. Ma umiej

tno

ci komunikowania si

z otocze-

niem zawodowym i uzasadnia swoje stanowisko. Potrafi samodziel-
nie planowa

własne uczenie si

w dziedzinie grafiki komputerowej

DTP.

3. Opis kompetencji zawodowych

Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefinio-

wanych w badaniach na stanowiskach pracy.

Wykonanie zada

zawodowych Z1, Z2, Z3, Z5, Z8 wymaga posia-

dania kompetencji zawodowej Kz1.

3.1. Przygotowanie składu materiałów graficznych

dla ró

nych rodzajów druku Kz1

Wiedza  –  w  zaawansowanym
stopniu zna fakty, procedury pracy
z  powierzonymi  mu  materiałami,
oprogramowanie  i  sprz

t, na któ-

rym  pracuje  w zakresie  przygoto-
wania  składu  materiałów  graficz-
nych  dla  poszczególnych  rodza-
jów druku, w szczególno

ci zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochro-
ny ppo

., ergonomii, ochrony

rodowiska w zakresie przygo-

towania składu materiałów gra-
ficznych do druku;

−

oprogramowanie

graficzne

wspomagaj

ce prace graficz-

ne;

−

zasady kompozycji w grafice
komputerowej;

−

prace na warstwach, stylach
i szablonach w programach
graficznych;

−

zasady edycji tekstu;

−

rastry, ich zastosowanie i zna-
czenie w procesie druku;

−

sposoby druku i ich wymaga-
nia;

−

kolejno

ść

kolorów w ci

drukarskim.

Umiej

tno

ci – potrafi innowa-

cyjnie wykonywa

zadania zwi

zane z przygotowaniem składu
materiałów graficznych oraz roz-
wi

zywa

zło

one

i nietypowe

problemy w zmiennych warun-
kach, w szczególno

ci potrafi:

−

przestrzega

zasad i przepi-

sów BHP, ochrony ppo

., er-

gonomii, ochrony

rodowiska

w zakresie przygotowania skła-
du materiałów graficznych do
druku;

−

stosowa

odpowiedni dla da-

nego oprogramowania format
zapisu;

−

wykonywa

monta

obrazów

graficznych, stosuj

c dost

pne

narz

dzia programowe;

−

wykorzystywa

warstwy

wprowadzenia zmian w grafice;

−

stosowa

style i szablony pod-

czas składu materiałów gra-
ficznych;

−

wykonywa

skład tekstu w ma-

teriałach graficznych;

−

optymalizowa

prac

, aby uła-

twi

jej druk na maszynie;

−

dostosowywa

materiały do

wymaga

technologicznych

i metody druku;

−

ustawia

parametry dotycz

rozdzielczo

ci, koloru i nasy-

cenia pracy przed jej wydru-
kiem;

−

przygotowywa

materiały do

druku próbnego na drukarce
(proof), tak aby drukarz miał
wzornik kolorystyczny pracy;

−

przygotowywa

edytowalne do-

kumenty w programach gra-
ficznych z dostarczonych for-
matów

ródłowych;

−

posługiwa

urz

dzeniami

peryferyjnymi w celu spraw-
dzenia pracy (m.in. densyto-
metr, lupa i inne).

Wykonanie zada

zawodowych Z1, Z4, Z6, Z7 wymaga posiadania

kompetencji zawodowej Kz2.

3.2. Opracowanie materiałów graficznych w ró

nych

przestrzeniach barwnych (CMYK, LAB, RGB)
lub do rozpowszechniania drog

elektroniczn

Kz2

Wiedza  –  w  zaawansowanym
stopniu zna fakty, procedury pracy
z  powierzonymi  mu  materiałami,
oprogramowanie  i  sprz

t, na któ-

rym  pracuje  w  zakresie  przygoto-
wania  materiałów  graficznych  do
druku  (w  ró

nych przestrzeniach

barwnych: CMYK, LAB, RGB) lub
do rozpowszechniania drog

elek-

troniczn

, w szczególno

ci zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochro-
ny ppo

., ergonomii, ochrony

rodowiska w zakresie opra-

cowania materiałów graficz-
nych;

−

podstawy przestrzeni barwnej;

−

kolorystyk

rozbarwie

w druku;

−

podło

a stosowane w druku;

Umiej

tno

ci – potrafi innowa-

cyjnie wykonywa

zadania zwi

zane z opracowaniem materiałów
graficznych w ró

nych przestrze-

niach barwnych oraz rozwi

zywa

zło

one i nietypowe problemy

w zmiennych i nie w pełni prze-
widywalnych warunkach, w szcze-
gólno

ci potrafi:

−

przestrzega

zasad i przepisów

BHP, ochrony ppo

., ergono-

mii, ochrony

rodowiska w za-

kresie opracowania materiałów
graficznych;

−

wprowadza

profil kolorystycz-

ny w materiałach graficznych;

−

dobiera

odpowiedni kolor ze

wzornika kolorów (Panton), aby

−

farby drukarskie i metody
uszlachetniania druku;

−

lakiery stosowane w druku
(lakier wodny, UV i inne);

−

zasady i wymagania zapisu
elektronicznego.

uzyska

potrzebny efekt kolo-

rystyczny;

−

zmienia

profil koloru (rozbar-

wie

) z RGB na CMYK lub od-

wrotnie w zale

ci od po-

trzeby;

−

zamienia

kolory rozbarwie

CMYK, RGB na kolory ze wzor-
nika kolorów (Panton) lub od-
wrotnie;

−

okre

i wprowadza

profil

pracy, konieczny dla danego
materiału graficznego;

−

stosowa

odpowiednie typy ra-

stra dla danego rodzaju druku;

−

opracowywa

dokumenty prze-

znaczone do druku lub wy

wie-

tlania na ekranie tabletów i in-
nych urz

dze

;

−

redukowa

liczb

kolorów

w pracy ze wzgl

du na wyma-

gania maszyny drukarskiej lub
klienta;

−

dobiera

odpowiednio barwy

w celu uzyskania po

żą

danego

efektu kolorystycznego;

−

wykonywa

i wprowadza

ko-

rekty do projektu;

−

dostosowywa

układy graficzne

w celu optymalizacji wygl

na stronach o zró

nicowanych

rozmiarach i na ró

nych urz

dzeniach elektronicznych;

−

ustawia

odpowiednio na

wie-

tlark

CTP aby otrzyma

żą

dany efekt na płytach offseto-
wych;

−

ustala

jako

ść

płyt offsetowych;

−

ustala

sto

ci optyczne klisz

w na

wietlarce CTF;

−

sprawdza

ostateczn

jako

ść

i poprawno

ść

wykonanej pracy

przed jej przekazaniem do dru-
ku (wykonywa

wydruki próbne);

−

analizowa

poprawno

ść

pracy

pod wzgl

dem jako

ci jej wy-

konania na ko

cu cyklu pro-

dukcyjnego.

Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zada

zawodowych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS.

3.3. Kompetencje społeczne KzS:

−

zarz

dza zło

onymi zawodowymi działaniami w przygotowaniu

składu materiałów graficznych do druku,

−

kultywuje i upowszechniania wzorce wła

ciwego post

powania

rodowisku pracy grafika komputerowego DTP i poza nim,

−

krytycznie ocenia działania własne i zespołu, w którym uczestniczy
dla osi

gni

cia wysokiej jako

ci materiałów do druku oraz rozpo-

wszechniania ich drog

elektroniczn

5. Słownik

Zawód

−

zbiór zada

(zespół czynno

ci) wyodr

bnionych w wyniku społecz-

nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj

cych odpowiednich kwalifikacji

i kompetencji (wiedzy, umiej

tno

ci oraz kompetencji społecznych)

zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi

ródło dochodów.

Specjalno

ść

−

jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz

ęść

czynno

ci o podobnym charakterze (zwi

zanych z wykonywan

funkcj

lub przedmiotem pracy) wymagaj

cych pogł

bionej lub do-

datkowej wiedzy i umiej

tno

ci zdobytych w wyniku dodatkowego

szkolenia lub praktyki.

Zadanie
zawodowe

−

logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra

nie okre-

lonym pocz

tku i ko

cu, wyodr

bniony ze wzgl

du na rodzaj lub

sposób wykonywania czynno

ci zawodowych powi

zanych jednym

celem, ko

cy si

produktem, usług

lub decyzj

Kompetencje
zawodowe

−

wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona

, odpowied-

nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s

trzema zbiorami: wie-

dzy, umiej

tno

ci oraz kompetencji społecznych.

Wiedza

−

zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie

uczenia si

, odnosz

cych si

do dziedziny uczenia si

lub działalno-

ci zawodowej.

Umiej

tno

−

zdolno

ść

wykonywania zada

i rozwi

zywania problemów wła

ci-

wych dla dziedziny uczenia si

lub działalno

ci zawodowej.

Kompetencje
społeczne

−

zdolno

ść

autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w

yciu

zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl

dnieniem kontekstu etycznego.

Kompetencje
kluczowe

−

wiedza, umiej

tno

ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb

dne

do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.

Standard
kompetencji
zawodowych

−

norma opisuj

ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania

zada

zawodowych wchodz

cych w skład zawodu, akceptowana

przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran

owych, praco-

dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.

Kwalifikacja

−

zestaw efektów uczenia si

(zasób wiedzy, umiej

tno

ci oraz kompe-

tencji społecznych), których osi

gni

cie zostało formalnie potwier-

dzone przez uprawnion

instytucj

Europejska
Rama
Kwalifikacji

−

przyj

ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,

umo

liwiaj

cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró

nych

krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró

niono 8 poziomów

kwalifikacji opisywanych za pomoc

efektów uczenia si

; stanowi

one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.

Polska Rama
Kwalifikacji

−

opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-

go rejestru kwalifikacji w Polsce.

Krajowy
System
Kwalifikacji

−

ogół rozwi

słu

żą

cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji

(potwierdzaniu efektów uczenia si

) oraz zapewnianiu ich jako

ci.