Wieloletni plan finansowy

W sierpniu 2010 roku uchwałą RM przyjęto wieloletni plan finansowy 
państwa na lata 2010 – 2013 Obowiązek ten nałożono na RM ustawą o 
finansach publicznych. Roczne planowanie budżetowe jest zbyt krotkie dla 
realizowania jakiejkolwiek strategii, polityki finansowej  - tą uchwałą 
wydłużono ten okres do lat czterech. W ciagu 2 miesiecy od momentu 
uchwalenia budzetu  na 2011 RM dokona aktualizacji planu, aktualizacja 
będzie obejmowala 3 kolejne lata. Ta procedura będzie powtarzana 
corocznie. Będziemy mieli nieustannie 4 letni plan finansowy, bo corocznie
będziemy dodawali kolejny rok w którym plan będzie obowiązywał.  
Publikowany w Monitorze Polskim,  ma formę uchwaly, w związku z tym 
wydaje się ze ranga jest niewielka, jednak wiele elementow zawartych w 
tym planie jest wiążących –w szczególności RM nie może przedstawic 
Sejmowi projektu ustawy budżetowej w którym poziom deficytu bylby 
wiekszy od tego przyjetego w wieloletnim planie finansowym. To wydaje 
się duzym ograniczeniem, ale RM dano tyle wentylow bezpieczeństwa ze 
nie musi się ona tym ograniczeniem przejmowac. Po pierwsze plan jest 
aktualizowany corocznie, wiec co roku można ten poziom deficytu 
aktualizowac. Po drugie ustawa o finansach publicznych przewiduje 
możliwość uchwalenia deficytu wyższego niż w planie, ale RM musi 
przedstawic sejmowi "szczegółowe wyjaśnienie”. 

Wieloletni plan finansowy obejmuje w szczegolności: cele polityki 
gospodarczej i fiskalnej państwa, prognozę dochodów i wydatkow, 
przychodów i rozchodów budzetu na poszczególne lata. Obejmuje również 
kwestie państwowego długu publicznego, określa wydatki budżetu według 
zadań  jakie państwo chciałoby w tych latach realizować. Aktualny plan 
opublikowany jest w Monitorze Polski 2010 nr 57. W 2013 roku deficyt ma 
wg tego planu wynieść 30 mld złotych, wiec zostanie znacznie 
ograniczony. 

Reguła wydatkowa – rząd wiążę z nią duże nadzieje co do zmniejszenia 
deficytu. Wzrost wydatków budżetowych będzie możliwy tylko  o wskaźnik 
inflacji dodatkowo powiększony o 1 pkt procentowy. Od tej reguły szereg 
zrozumiałych wyjątków – np. obsługa długu publicznego - wydatki z tym 
związane  muszą być ponoszone bez względu na to o ile rosną,  wyjątkami 
są również świadczenia rodzinne, świadczenia z ubezpieczenia 
społecznego.  Nie ma co liczyć więc na duży wzrost wynagrodzeń w sferze 
budżetowej

17 grudnia sejm uchwalił ustawę budżetowa na rok 2011, skierowana jest 
do senatu. Deficyt wynosi 40 mld 200 mln złotych (deficyt budżetu 
państwa  pomniejszony o deficyt budżetu środków europejskich (ten 
deficyt wynosi 15 mld ))

Wykonywanie budżetu

Wykonywanie budżetu jako całości  a wykonywanie poszczególnych zadań 
budżetowych

Jako całości – to zadanie ministra finansów, ale kierownictwo nad 
prawidłowym wykonaniem należy do  RM 

Jednostki sektora finansów publicznych, w tym także  UJ, otrzymują 

dotacje z budżetu które wykorzystują na realizacje zadań, w ten sposób 
wykonuje zadania budżetowe.

1.Uruchomienie środków budżetowych – środki budżetu państwa trafiają 
do dysponentów.  Minister finansów przekazuje środki poszczególnym 
dysponentom pierwszego stopnia. Dysponent otrzymuje środki z 
informacją na jaki okres zostały mu przekazane. Przekazywane są zgodnie 
z harmonogramem , który opracowuje minister finansów. Celem 
harmonogramu jest synchronizacja wpływów budżetowych z wydatkami. 
Harmonogram obejmuje wielkości planowanych wydatków w okresach 
miesięcznych. W ustawie budżetowej mamy kwoty roczne. Harmonogram 
dzieli je na poszczególne miesiące roku budżetowego. Minister ustala to 
współpracując z innymi ministrami, nie mogą oni dostać od razu kwoty na 
cały rok. Dysponent pierwszego stopnia to dysponent główny, dysponent 
części. Każda część ma swojego dysponenta. Dysponent zachowuje się 
dwojako – po otrzymaniu środków dysponent pierwszego stopnia część 
tych srodkow zatrzymuje na wlasne potrzeby, a pozostałą część przekazuje
podległym mu dysponentom drugiego i trzeciego stopnia. Minister, 
dysponent 1szego stopnia część srodkow zatrzymuje dla siebie (np. na 
pensje dla pracownikow,oplaty za prąd itp. Itd.) Dysponent trzeciego 
stopnia nie ma uprawnień do przekazywanie tych środków komukolwiek 
innemu, może je wykorzystać wyłącznie na własne zadania, jeśli ich nie 
wykorzysta musi je zwrócić. Dyspoment drugiego stopnia  jest 
pośrednikiem. Część wykorzystuje na własne zadania, a część przekazuje 
podległym mu dysponentom trzeciego stopnia. Dobrym przykładem 
dysponenta drugiego stopnia jest (?), przekazuje je poszczególnym 
szkołom  jako dysponentom trzeciego stopnia. UJ jest dysponentem 
trzeciego stopnia, dostaje je od ministra edukacji bezpośrednio.  Samorząd
studentow domaga się dotacji, co jest często niemożliwe bo uniwersytet 
może finansować zadania samorządu, ale muszą być one zakwalifikowane 
jako zadania uniwersytetu, w szczególności wszystkie faktury muszą być 
wystawiane na Uj jako jednostkę wykonującą dane zadanie.

Zwrócić uwagę na harmonogram dochodów i wydatków. Minister finansow 
opracowuje go dopiero po uchwaleniu ustawy budżetowej. Ma on charakter
wiążący, minister finansow będzie dysponowal srodkami zgodnie z 
harmonogramem.

Plan finansowy

Każda jednostka wykonująca budżet działa w oparciu i na podstawie planu 

finansowego. Te plany finansowe musza być zgodne z kwotami ujętymi w 
budżecie. Odpowiedzialni są za to dysponenci części budżetowych, oni 
odpowiadają za to żeby zarówno ich plan , jak i plan podległym im 
jednostek  był zgodny z tym co jest zapisane w budżecie. Plan finansowy 
jest podstawą do dokonywania wydatkow, jeżeli jakieś zadanie nie jest 
ujęte w planie, nie można go realizowac. Dokonanie wydatku bez 
upoważnienia, czyli nie ujetego w planie albo z przekroczeniem 
upowazniena (za pomocą wyższej kwoty niż ujetej w planie) jest 
naruszeniem dyscypliny finansow publicznych. To czyn zabroniony, 
ponoszona jest co najmniej odpowiedzialność dyscyplinarna. Plany 
finansowe jednostek nie mogą ulec zmianie w trakcie roku, polegającej na 
zwiekszeniu wydatkow czy też zmniejszeniu dochodow które jednostka ta 
ma odprowadzićdo budżetu –to dwie ważne zakazane zmiany. Tym 
niemniej zmniejszenie wydatkow jest dopuszczalne jeśli jednostka 
zrealizowała ponadplanowe dochody. To nie zmienia rozliczeń tej jednostki 
z budżetem.

Przeniesienia wydatków budżetowych – wyjątkowo ważna instytucja

Instytucja zwiazana z zasada niezbędnej elastyczności budzetu. Budżet  
jest generalnie instytucją dość sztywną. Instytucja ta pozwala na 
dostosowanie budżetu do instniejacej rzeczywistości. Instrumenty służące 
temu dzielimy na te o charakterze materialnym i formalnym 
(proceduralnym) 

a)materialne – rezerwy budżetowe. Zostały one utworzone, aby można 
było zrealizować zadania których przewidzieć się nie dało w grudniu 2010 
a nastapią w tym roku. 

b)formalne – przeniesienia wydatków budżetowych. Są tak ważne bo 
oznaczaja dokonanie zmiany w budżecie bez konieczności uchwalania 
ustawy o zmianie ustawy budżetowej . Cos niezwykłego z punktu widzenia 
prawnego. Sejm cos uchwala, a teraz organy wykonawcze przy tym 
majstruja bez konieczności uzyskania dodatkowego zezwolenia od sejmu.

Przeniesienia wydatków budżetowych polegają na jednoczesnym 
zmniejszeniu o określoną kwotę jednego wydatku i równoczesnym 
zwiększeniu o taką samą kwotę innego wydatku. Istotą przeniesień jest to, 
że w ich wyniku nie zmienia się ogólna kwota wydatków budżetu

Przeniesień dokonuje się pomiędzy tymi samymi podziałkami klasyfikacji 
budżetowej. W ten sposób wymieniamy rodzaje przeniesien -  można 
dokonywać przeniesień z części do części, z działu do działu, z rozdziału do
rozdziału, z paragrafu do paragrafu. 

Ograniczenia tej instytucji:
a)podmiotowe –najważniejsze! Należy je rozumieć jako wskazanie 
podmiotu uprawnionego do dokonania danego przeniesienia
b)przedmiotowe
c)kwotowe

d)czasowe

Miedzy częściami i miedzy działami przeniesienia są co do zasady 
zakazane. W istocie tych przeniesień powinno się dokonywac w trybie 
ustawy o zmianie ustawy budżetowej. Najważniejsze wyjątki:

a)dysponowanie rezerwami budżetowymi. Są one odrębnymi częściami 
budżetu. Ich wykorzystanie odbywa się w trybie przeniesienia wydatków 
budżetowych. Rezerwami ogólnymi dysponują ministrowie, rezerwami 
celowymi minister finansów.

b) ten wyjątek dotyczy tych dysponentow którzy dysponują wiecej niż 
jedną częścią budżetu, np. minister finansow (ma tez części dotyczące 
subwencji dla samorządu terytorialnego) – wtedy może dokonywać 
przeniesien miedzy częściami których jest dysponentem.

c) w razie zniesienia lub przekształcenia ministerstwa prezes Rady 
Ministrów w drodze rozporządzenia dokonuje przeniesien miedzy czesciami
budzetu panstwa.

d)w przypadku wprowadzenia stanu nadzwyczajnego RM w drodze 
rozporządzenia może dokonywać przeniesień wydatków między częściami i
działami w celu realizacji zadań związanych z wprowadzeniem stanu 
nadzwyczajnego. Gdy stan nadzwyczajny się konczy, to zmiany obowiązują
tak długo az nie zostaną zmienione w odpowiednim trybie. Jeśli to nie 
nastąpiło a zostaly jakies pieniadze i nie trzeba ich wykorzystywać np. na 
wojne to zmian tych może dokonac tylko Sejm

Przeniesienia między rozdziałami i paragrafami – należy pamiętać ze 
dokonuje się ich w ramach tego samego dzialu i czesci, może ich 
dokonywac dysponent części lub z jego upoważnienia kierownik jednostki 
mu podporządkowanej. Wynika z powyższego, że taki kierownik w planie 
finansowym swojej jednostki może dokonywać przeniesien miedzy 
rozdzialami i szczególnie paragrafami tego planu. 

Ograniczenia przedmiotowe - generalnie przyjmuje się, że zakazane jest 
zwiększanie wydatków na wynagrodzenia. Poważnym ograniczeniom 
podlega również możliwość ograniczenia wydatkow o charakterze 
inwestycyjnym ujetych w planie inwestycyjnym. 

Ograniczenia kwotowe – możliwość dokonywania przeniesień tylko o 
ograniczonej wysokości. Można zwiększyć lub zmniejszyc wydatek, ale 
tylko o określony procent, kwotę. RM może upoważnić premiera do 
dysponowania rezerwą ogólną jednorazowo do kwoty 5 milionow , ministra
finansow do kwoty jednego miliona.

Ograniczenia czasowe – obecnie nie są stosowane, ale w doktrynie 
podkreśla się że takie ograniczenia miałyby sens na początku roku, np. w 
styczniu, lutym (bo sejm uchwala ustawe w grudniu, nie mogł się az tak 
bardzo pomylic, nie można aprobowac takiego zachowania, że kilka 
tygodni po uchwaleniu budzetu dokonuje się zmian) a w szczególności 
miałyby gleboki sens pod koniec roku (był czas ze nie można było 
dokonywac przeniesien w listopadzie i w grudniu) Ma to związek z zasadą 
wygasania wydatkow budzetowych (zasada normatywna.)  Zgodnie 
z tą zasadą możliwość realizacji wydatkow upływa z koncem roku 
budżetowego, niezrealizowane więc wydatki nie mogą być dokonywane w 
kolejnym roku budżetowym. Postuluje się wprowadzenie takich ograniczeń 
z tego powodu, ze jednostki wiedzac, że te wydatki wygasaja, jeśli nie 
mogą zrealizowac danego zadania masowo dokonuja przeniesien – np. nie 
udalo się zbudowac boiska to kupmy długopisy, bo jak nie wydamy tej 
kasy do konca roku to ją stracimy, a w przyszłym roku organ nadrzędny 
pomyśli ze nie potrzebuje dany dysponent tyle pieniędzy.  Nie ma to nic 
wspólnego z racjonalnym wydawaniem środków. 

Wyjątki od zasady wygasania wydatków budżetowych –  są 
potrzebne, bo na przykład często żeby wydac srodki budżetowe należy 
złożyć zamowienie publiczne, stosowac przewlekle procedury. Często 
zwycięzca przetargu nie ma szans po wygraniu przetargu w listopadzie 
zrealizować zadania w grudniu, a potem wygasają środki. 

1.RM w formie rozporządzenia corocznie określa wydatki które nie 
wygasają z upływem roku, określa termin ich wygaśnięcia ale nie dłuższy 
niż 31 marca następnego roku budżetowego. RM wydając to 
rozporządzenie musi mieć pozytywną opinie komisji finansow publicznych (
jest to niezbędne, ale w praktyce nigdy nie ma z tym kłopotu) Każdy 
dysponent który ma problem z terminem powinien wystąpić do RM z 
wnioskiem  o ujęcie tego zadania w tym rozporządzeniu
2.Wydatki ze srodkow zagranicznych uzyskanych nieodpłatnie – nie 
możemy tym darczyńcom powiedziec ze te srodki wygasły i teraz żeby 
zrealizowac zadanie muszą nam dac kasę jeszcze raz.

Blokowanie wydatków budżetowych oznacza  okresowe bądź definitywne 
pozbawienie dysponenta prawa do dokonywania planowanych wydatków. 
Blokowanie może nastąpić w dwóch zupełnie niezależnych od siebie 
sytuacjach:

1.Dotyczy poszczególnych jednostek – jest związane z niegospodarną, 

nieefektywną działalnością tych jednostek, np. mają nadmiar 
niewykorzystanych środków. Decyzję o blokowaniu tych środków może 
podjąć minister finansów w zakresie całego budżetu z wyjątkiem części 
tzw. świętych krów. Decyzję o blokowaniu może podjąć też dysponent 
części w stosunku do jednostek mu podporządkowanych. Blokowanie ma 
więc charakter dyscyplinujący dane jednostki,  jest to swoista sankcja za 
ich niezgodne z prawem, z zasadami gospodarności działanie

2.Zagrożenie realizacji ustawy budżetowej – należy to odczytać jako 
zachwianie równowagi budżetowej - gdy np. dochody są znacznie niższe 
od planowanych, wydatki na skutek nadzwyczajnych okoliczności muszą 
być znacznie wyższe na określone cele czego nie można było przewidzieć. 
W tym przypadku blokowanie następuje w drodze rozporządzenia 
wydanego przez RM po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji finansów 
publicznych. W tym przypadku blokowanie może oznaczać zakaz 
przekazywania środków budżetowych tym jednostkom. Działo się tak za 
rządów Buzka gdy ministrem finansów był Bałc -  dziura budżetowa była 
dwukrotnie wyższa niż się spodziewano.

Obsługa kasowa budżetu – oddzielenie dysponowania środkami 
budżetowymi od kasowego wykonania tych dyspozycji. Obsługę bankową, 
kasową w zakresie budżetu państwa pełni NBP i jest to jedna z  funkcji 
banku centralnego( usluga finansowa na rzecz państwa). Oprócz NBP 
obsługę bankową pełni w niemałym zakresie Bank Gospodarstwa 
Krajowego – jedyny bank państwowy który w momencie, gdy przyjmiemy 
euro i nie będzie NBP, będzie wykonywał obsługę panstwa. Obsługa polega
na sporządzaniu rachunków bankowych, z których najważniejszy jest 
centralny rachunek bieżący budżetu państwa (prowadzi NBP). Na ten 
rachunek trafiają dochody podatkowe. Wykonywanie dyspozycji 
dysponentów polega na obciążeniu rachunku budżetu państwa. NBP to 
instytucja która jest  w stanie okreslic poziom wydatkow i dochodow 
właściwie na każdy dzien roku. Sens jest taki że NBP weryfikuje formalną 
poprawność tych dyspozycji i czy jest pokrycie dla realizacji tej dyspozycji.
Wydatki budżetowe - to przez dokonywanie ich realizuje się wykonywanie 
budżetu. 

Wydatki budżetowe 

To przez dokonywanie wydatków budżetowych realizuje się wykonywanie 
budżetu. 
Uzasadnienie dokonywania wydatków przez państwo - istnieją pewne 
grupowe,kolektywne potrzeby, jak np. prowadzenie polityki społecznej, 
wykonywanie funkcji państwa. 

Rozmiar wydatków, co państwo powinno finansować i w jakim rozmiarze. Z
tym związana jest kwestia beneficjentów - tych którzy odnoszą korzyści z 
dokonywanych wydatków. Odnoszą je bardzo różnorodne grupy, trudno 
mówić o równomiernym odnoszeniu korzyści

Racjonalność wydatków - spotykamy sie z tym problemem np. przy 
dokonywaniu zakupów przez administrację państwową. Gdyby tylko jedna 
jednostka dokonywała zakupów zaoszczędzilibyśmy nawet kilkanaście 
miliardów złotych, ale poszczególni ministrowie chcą mieć  wpływ na 
wydatki, więc szans na wprowadzenie takiej instytucji nie ma. 

Niebiezpieczeństwa jakie wiążą się  z dokonywaniem wydatków - na 
przykład korupcja, rokrocznie z budżetu dokonywane są wydatki rzędu 300
mld złotych, możliwośći nadużyć w tym zakresie są bardzo duże. 

Przeciwdziałać temu ma procedura zamówień publicznych, ma ona 
zapewnic racjonalne dokonywanie wydatków

Rodzaje wydatków budżetowych  ze względu na funkcje jakie one pełnią:
1. o charakterze klasycznym (bezpieczeństwo narodowe, administracja 
publiczna, wymiar sprawiedliwości)
2. o charakterze socjalnym (zasiłki, renty, zapomogi)
3. o charakterze ekonomicznym - najcześciej mają charakter inwestycyjny,
prorozwojowy, dotyczy to nade wszystko infrastruktury

Inne podziały:
 
1. realne - polegają na realizowaniu zakupów (inwestycyjne i bieżące) 
,obejmuje to również wydatki na wynagrodzenia
2. transferowe - przesuwanie środków z budżetu państwa do innych 
jednostek,  transfer wewnętrzny ( do sektora finansów publicznych) i 
tranfery zewnętrzne   (moga przybrać różne formy ,najważniejsza to 
dotacja)

1. stałe - rząd nie ma żadnej możliwości ich pomijania, państwo musi je 
ponosić, gdyż tak nakazują ustawy,  ok. 75% wydatków
2. zmienne - około 25% wydatków

Podział zastosowany przez ustawodawcę ujęty jest art. 124 ustawy o 
finansach publicznych. Wyodrębnił on 7 grup, my mamy znać 3:

1. wydatki bieżące - związane z bieżącym funkcjonowaniem państwa, 
obejmują w szczególności subwencje, dotacje, wynagrodzenia, zakupy 
towarów i usług. dokonują ich jednostki budżetowe
2.wydatki o charakterze majątkowym -  wydatkiinwestycyjne. moga 
polegać na zakupie środków trwałych, na prowadzeniu robót budowlanych,
montażowo-budowlanych. np. budowa szpitala, zakup trwałego sprzętu 
medycznego
3.wydatki na obsługę długu skarbu państwa - ustawodawca nakazuje ich 
dokonywać w pierwszej kolejności.  w tej chwili jest to druga pozycja w 
budżecie, przekracza 30 mld złotych - wydatki na oprocentowanie, 
dyskonto, etc. 

Najwięcej idzie na wypłatę emerytur, rent - dwa razy więcej niż na obsługę 
długu.

Dotacje

Zaliczane do wydatków transferowych i bieżących. Dotacja na realizację 
inwestycji jest zaliczana do wydatków inwestycyjnych, czyli majątkowych.

Rodzaje dotacji:
a)podmiotowe - służą do prowadzenia bieżącej działalności ustawowo 
wskazanego podmiotu. Może być przyznana wyłącznie na podstawie 

ustawy i nie może być to ustawa budżetowa. Aby wpisać do budżetu 
ustawę podmiotową (?) Sejm musi wcześniej odrębną ustawe na 
podstawie której wskazany podmiot będzie ją otrzymywał.(?) 
Przykladowym podmiotem - kopalnia soli w Wieliczce. 
b)przedmiotowe -stanowią dofinansowanie do produkcji konkretnego 
towaru lub świadczenia konkretnej usługi. Także muszą wynikać z 
konkretnych ustaw. Służą do wydawania książek akademickich, dlatego są 
takie tanie. Rownież posiłki w barach mlecznych. Dotacji jest niewiele. 
Dostaje je każdy usługodawca bez względu na formę prawną i 
przynależność sektorową. Są adresowane do każdego kto świadczy daną 
dotowaną usługę lub wytwarza dotowany towar. Zarówno jednostki 
państwowe jak prywatne.
c)celowe -stanowi pewien fundament realizowania zadań budżetowych w 
Polsce. Przyznawana jest na realizację konkretnego zadania.Otrzymują je 
jednostki samorządu terytorialnego. Nie ma jednostki  w Polsce ktora 
takich dotacji by nie otrzymywala. Takie dotacje mogą również otrzymywać
jednostki spoza sektora finansów publicznych. Przyznanie dotacji może 
mieć źródło wprost w przepisach powszechnie obowiązujących (przepisach
publicznoprawnych) , ale przyznanie dotacji może opierać się na umowie 
między dysponentem środków publicznych a podmiotem który podjął się 
realizacji zadania. Przykładowo, jednostki samorządu terytorialnego 
otrzymują dotacje:

1) na zadania zlecone z zakresu administracji rządowej
2) na zadania zlecone ustawowo
3) na niektóre zadania własne, w szczególności inwestycyjne, ale 

równie dobrze mogą 

być to bieżące zadania

4) na zadania realizowane wspólnie z innymi jednostkami samorządu

terytorialnego
Wszystkie przepisy określające reguł są przepisami publicznoprawnymi, 
wykonawczymi do przepisów ustawowych.
Beneficjenci mogą otrzymywac dotacje równeż na podstawie umowy z 
dysponentem. Ta umowa musi szczegółowo określać w szczególności m.in.
cel, zadanie które ma być zrealizowane, termin realizacji tego zadania a 
także, co bardzo ważne, sposób i termin rozliczenia się z tej dotacji. Każdy 
beneficjent dotacji musi dokonać rozliczenia tej dotacji z podmiotem który 
tę dotację mu przyzna, i nie ma znaczenia czy przyznano ją na podstawie 
prawa publicznego czy na podstawie umowy . Jest to ważne, gdyż to forma
nacisku ze strony państwa na poszczególne jednostki, nacisku na 
zrealizowanie dotowanego zadania. Podmiot który uzyskał dotację nie ma 
wyboru - albo zrealizuje zadanie albo odda kwotę dotacji. Dotacja nie 
pozostawia więc żadnej swobody w zakresie możliwości jej przeznaczenia 
na wydatki. Z punktu widzenia państwa  jest to więćznakomity sposób 
realizacji zadań przez panstwo - albo zadanie zrealizowane, albo zwrot 
kasy
Rozliczanie z dotacji
Zwrotowi podlegają:
a) dotacja uzyskana nienależnie i w kwocie wyższej od należnej. 
b) kwoty dotacji niewykorzystane w terminie na realizację zadania. Można 
je wykorzystać do 31 grudnia.
c) dotacja wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem. podlega zwrotowi 

wraz z odsetkami, jak za zaległości podatkow. Często powstają spory o to 
czy dotacja została wykorzystana zgodnie z przeznaczeniem. Takie spory 
szczególnie często występują przy dotacjach w których jej cel jest niezbyt 
jasno określony. 
W przedmiocie zwrotu dotacji dysponent środków publicznych (ten, kto 
udzielil dotacji) roztrzyga w formie decyzji, co umożliwia beneficjentowi 
złożenie odwołania  i skierowania sprawy do WSA. Jeżeli dotacji udzielił 
wojewoda, organem odwoławczym jest minister finansów. Jeżeli dotacji 
udzielil minister, odwołanie wnosi się do ministra. Tok instancji musi być 
wyczerpany żeby sprawę można było skierować do NSA. Ten tryb dotyczy 
zarówno dotacji przyznzwanych wprost na podstawie przepisow prawa, jak 
i tych przyznawanych na podstawie umowy. Zdaniem Kryczki wszystkie 
spory na tle zwrotu dotacji przyznawanych na podstawie umowy powinien 
rozstrzygać sąd powszechny, i w praktyce tak się dzieje.
Dotacje związane z realizacją programów współfinansowanych ze środków 
unijnych traktuje się jak dotacje celowe!

Faza zamknięcia budżetu, sprawozdawczość

1.Sporządzenie sprawozdania z wykonania budżetu. Przedstawia je RM, 
Sejmowi i Najwyższej Izbie Kontroli, jest za nie odpowiedzialna. 
Sprawozdanie musi być złożone do 31 maja. Swoim zakresem nawiązuje 
wprost do uzasadnienia ustawy budżetowej, w związku z powyższym 
zakres tego sprawozdania jest znacznie szersza niż treść ustawy 
budżetowej. Zawiera  informacje o bezrobociu, o prywatyzacji, o realizacji 
założeń makroekonomicznych itp. 
NIK przedstawia opinię o wykonaniu budżetu, Sejm nie może głosować nad
absolutorium bez zapoznania się z opinią NIK. Ta opinia jest merytoryczna, 
profesjonalna, przyjmowana przez organ który jest upoważniony do 
dokonywania takich analiz. NIK z reguły jest bardzo krytyczny w stosunku 
do wykonawcow budżetu. Nikt się tą opinią nie przejmuje, i tak poslowie 
głosują jak im flagowi zamachają. Sejm głosuje nad przyjęciem 
sprawozdania, chodzi tu o jego formalną poprawność, czy jest sporządzone
zgodnie z wymogami określonymi w ustawie o finansach publicznych. Sejm
może je odrzucić tylko w sytuacji gdy nie będzie spełniało takich 
wymogów.
Głosowanie nad absolutorium - głosowanie niezależne od głosowania nad 
sprawozdaniem, można przyjąć jedno a drugiego nie. Nad absolutorium 
sejm ma obowiązek głosować w terminie 90 dni od przedłożenia 
sprawozdania z wykonania budżetu. Przepisy zarówno konstytucji jak i 
ustaw zwyklych nie wiążą z nieudzieleniem absolutorium żadnych 
konsekwencji dla rządu, kiedyś nieudzielenie absolutorium było 
równoznaczne z uchwaleniem wotum nieufnosci dla rządu.  Kilka razy 
zdarzało się że rząd który znacząco zmniejszył deficyt i tak nie dostał 
absolutorium, były też sytuacje odwrotne.

Budżet państwa a budżet UE, budżet środków Unii Europejskiej

Unia Europejska przyjmuje perspektywę budżetową na okresy 
siedmioletnie. W tej chwili realizujemy perspektywę na lata 2007-2013. 
Budżet UE opiera się na środkach własnych UE. Te środki własne to w 
szczególności cła, udział obliczony w podstawie opodatkowania podatkiem 

od wartości dodanej, opłaty związane z prowadzeniem polityki rolnej (lol 
Unia płaci za nieprodukowanie żywności żeby utrzymać poziom cen), 
wpłaty państw członkowskich. Ten budżet UE ledwie przekracza 1% PKB 
Unii, z perspektywy bogactwa państw należących do UE to nie tak dużo. 
Zasada ścisłej równowagi - nie może Unia zadłużać się w celu wykonania 
zadań budżetowych.
Równowaga Rady UE i Parlamentu w przyjmowaniu budżetu. W Unii projekt
przedstawia Komisja, swoje uwagi nanosi Rada UE, następnie Parlament, 
ale jak Parlament wprowadzi swoje uwagi to następnie Rada musi je 
zaakceptować i tak w kółko aż wszystko uzgodnią. w tym roku przyjęto że 
jeśli nie uda się przyjąć budżetu realizuje się 1/12 budżetu na poprzedni 
rok.
Przyjmuje się tzw wybrane cele (programy), na które będą przeznaczane 
środki. Polska znacznie mniej wplaca do UE niż otrzymuję na realizację 
tych programów. ci ktorzy wiecej wplacaja niż dostają proponują cięcia
Tzw. polityka solidarności europejskiej (?)
Unia przyjmuje kilka programów dot. np ochrony środowiska, kapitału 
ludzkiego, przeznacza na to określoną pulę środków na te 7 lat - ponad 
860 mld euro - i z tej puli Polska ma jakieś 10%.  W jaki sposób te 
pieniądze dopłyną do polskich beneficjentów? 
1 Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. każde państwo 
członkowskie musi przyjąc przepisy wewnętrzne które będą podstawą 
prowadzenia polityki rozwoju. W oparciu o tę ustawę organy które są 
odpowiedzialne za jej realizację -muszą opracowaćstrategie 
długookresowe (10-15) , średniookresowe (od 4 do 10 lat), strategie  
sektorowe. Dawniej miało to formę ustawy. Teraz taka strategia jest 
przedstawiana KE, ktora po jej zaakceptowaniu zobowiązuje się do jej 
wsparcia.
2. Opracowywane są programy operacyjne które mają na celu wdrożenie 
strategii średniookresowych. Taki program obejmuje w szczególności 
diagnozę, opis sytuacji w danym momencie, wskazuje cele, priorytety oraz
zawiera plan finansowy, wskazując na źródła realizacji. Projekt programu 
operacyjnego opracowuje minister  rozwoju regionalnego. RM zatwierdza 
ten program i przyjmuje go w drodze uchwały .
3. Realizacja programow operacyjnych - tym się zajmuje "instytucja 
zarządzająca". Ona odpowiada za prawidłową realizację programu. Co do 
zasady jest to minister rozwoju regionalnego. Taka instytucja może 
zawrzeć umowy z instytucją pośredniczącą (organ administracji publicznej,
bądź inna jednostka sektora finansóww publicznych) i na podstawie tej 
umowy przejmuje ona cześć zadań instytucji zarządzającej. Dobrym 
przykładem są urzędu pracy uczestniczące w programie "Kapitał ludzki". 
Program jest autorstwa ministra, ale wiele z zadań przekazywanych jest 
urzędom, wojewodom. W ramach tego programu operacyjnego 
realizowane są projekty przygotowane przez zainteresowanych 
beneficjentów (np te wszystkie kursy obsługi komputera dla dorosłych). 
Najważniejszą częścią projektu beneficjenta jest biznesplan, projekt 
podlega ocenie przez niezależnych ekspertów. musi być to uczynione w 
sposób jak najbardziej obiektywny, powoływane są komitety, za spełnienie 
kryteriów przyznają punkty, przyjmowane są projekty które tych punktów 
mają najwięcej. O tym jakie kryteria wyboru stosować decyduje instytucja 

zarządzająca (co do zasady). Jeżeli mój projekt został wybrany, instyticja 
zarządzająca lub pośrednicząca zawiera ze mną umowę o dofinansowanie 
projektu. Ta umowa szczegółowo określa to, co mam zrealizować, wg. 
jakich kryteriów będzie oceniana ta realizacja, jakie cele mam osiągnąć i 
sposób dofinansowania tego projektu. Regułą jest że zadania określone w 
projekcie przyjęte tą umową muszę zrealizować z własnych środków, przy 
czym mogą to być również środki pożyczone, o charakterze przejściowym, 
np. kredyty. Po zrealizowaniu zadania przedstawiam rozliczenie instytucji 
pośredniczącej - tej, z którą zawarłem umowę. Ta instytucja zatwierdza 
dokonane przeze mnie wydatki i dokonuje zlecenia płatniczego. Po 
uzyskaniu zgody instytucji zarządzającej środki wpływają na mój rachunek.
Są to środki z budżetu środków UE. 
W ramach każdego państwa członkowskiego przygotowywane SA strategie
rozwoju na różne okresy wskazujące na podstawowe potrzeby różnych 
państw.  Następnie dla strategii średniookresowej przygotowywane są 
programy realizacji. Do tych programów przygotowywane są projekty 
przygotowane przez jednostki z którymi zawierane są umowy o realizację 
tych projektów. Na podstawie tej umowy z budżetu środków europejskich 
ten beneficjent, jednostka, strona umowy otrzyma środki na realizację tego
zadania. Te środki są środkami budżetowymi, wyodrębnionymi w ramach 
budżetu środków europejskich. Beneficjent będzie wykorzystywał te środki 
tak jak wykorzystywane są dotacje celowe, stosujemy do tego przepisy o 
dotacjach celowych. Po zrealizowaniu tego zadania beneficjent przedłóży 
wykaz poniesionych wydatków instytucji zarządzającej/pośredniczącej, ona
musi zweryfikować ten wykaz który trafia potem do KE która zatwierdzi 
wypłate środków z funduszu unijnego. Ta wypłaya jest więc 
refinansowaniem wydatków przez polskiego beneficjenta. To 
refinansowanie trafia do budżetu panstwa, konkretnie do budżetu środków 
UE. Sam pomysł budżetu środków  UE zakłada zapewnienie przepływu 
między budżetem UE a budżetem państwa i między budżetem państwa a 
jednostkami które realizują zadania w ramach programów unijnych. Cały 
ten mechanizm dotyczy tylko kilku wybranych dziedzin na które unia jest 
gotowa łożyć srodki, nie dotyczy całokształtu działalności danego państwa.
Budżet środków Ue zamykał się w roku 2010 i będzie się zamykał  w 2011 
deficytem, który będzie pokrywany przychodami państwa, nie ma innej 
możliwości pokrycia tego deficytu. W przyszłości w tym budżecie wystąpi 
nadwyżka, która będzie przeznaczona na spłatę przychodów które 
przeznaczyliśmy na spłatę deficytu. Per saldo Polska jest beneficjentem 
netto. Środkom przypisane są też specjalne rachunki, których 
prowadzeniem zajmuje się jakiś bank (?)