Operator_maszyn_i_urządzeń_metalurgicznych_812[02].Z2.03

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Teoretyczne podstawy metalurgii metali nieŜelaznych

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Metalurgia miedzi

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Metalurgia cynku

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Metalurgia aluminium

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Metalurgia ołowiu

5.5.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia
7. Literatura

22
36

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń
metalurgicznych.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć juŜ ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania

−

uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone róŜnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróŜnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę moŜliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie,

−

pytania  sprawdzające  mają  wykazać,  na  ile  uczeń  opanował  materiał  teoretyczny  i  czy
jest  przygotowany  do  wykonania  ćwiczeń.  W  zaleŜności  od  tematu  moŜna  zalecić
uczniom  samodzielne  odpowiedzenie  na  pytania  lub  wspólne  z  całą  grupą  uczniów,
w formie  dyskusji  opracowanie  odpowiedzi  na  pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
poniewaŜ  nauczyciel  sterując  dyskusją  moŜe  uaktywniać  wszystkich  uczniów  oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę teoretyczną oraz
opanować nowe umiejętności. Przedstawiono propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami
o sposobie ich przeprowadzenia, uwzględniając róŜne moŜliwości ich realizacji w szkole.
Nauczyciel decyduje, które z zaproponowanych ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy
określonym zapleczu techniczno-dydaktycznym szkoły, lub jak je zmodyfikować.
Prowadzący moŜe równieŜ zrealizować ćwiczenia, które sam opracował,

−

sprawdzian  postępów  stanowi  podsumowanie  rozdziału,  zadaniem  uczniów  jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone  w  nim  stwierdzenia  potwierdzić  lub  zaprzeczyć  opanowanie  określonego
zakresu  materiału.  JeŜeli  wystąpią  zaprzeczenia,  nauczyciel  powinien  do tych zagadnień
wrócić,  sprawdzając  czy  braki  w  opanowaniu  materiału  są  wynikiem  niezrozumienia
przez  ucznia  tego  zagadnienia,  czy  niewłaściwej  postawy  ucznia  w  trakcie  nauczania.
Szczególnie  jest  szczególnie  waŜna  rola  nauczyciela,  gdyŜ  od  postawy  nauczyciela,
sposobu  prowadzenia  zajęć  zaleŜy  między  innymi  zainteresowanie  ucznia.  Uczeń
niezainteresowany  materiałem  nauczania,  wykonywaniem  ćwiczeń  nie  nabędzie  w  pełni
umiejętności  załoŜonych  w  jednostce  modułowej.  NaleŜy  rozbudzić  wśród  uczniów  tak

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału moŜe stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne,
czy moŜe lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy  zamieszczone  w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i naleŜy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez  uczniów  powinny  stanowić  podstawę  do  oceny  pracy  własnej  nauczyciela
realizującego  tę  jednostkę  modułową.  KaŜdemu  zadaniu  testu  przypisano  określoną
liczbę  moŜliwych  do  uzyskania  punktów  (0  lub  1  punkt).  Ocena  końcowa  uzaleŜniona
jest  od  ilości  uzyskanych  punktów.  Nauczyciel  moŜe  zastosować  test  według  własnego
projektu  oraz  zaproponować  własną  skalę  ocen.  NaleŜy  pamiętać,  Ŝeby  tak
przeprowadzić  proces  oceniania  ucznia,  aby  umoŜliwić  mu  jak  najpełniejsze  wykazanie
swoich umiejętności.
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna.

Schemat układu jednostek modułowych

812[02].Z2

Technologia procesów

metalurgicznych

812[02].Z2.01

Otrzymywanie surówki

812[02].Z2.02

Otrzymywanie stali

812[02].Z2.03

Otrzymywanie metali

nieŜelaznych

812[02].Z2.04

Otrzymywanie materiałów

z proszków spiekanych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu metaloznawstwa,

−

określać podstawowe właściwości metali,

−

dokonywać analizy przemian zachodzących podczas topienia i krzepnięcia metali,

−

klasyfikować stopy metali nieŜelaznych,

−

charakteryzować maszyny i urządzenia stosowane w procesach metalurgicznych,

−

charakteryzować układy sterowania i regulacji stosowane w procesach metalurgicznych,

−

stosować przepisy bhp, przeciw poŜarowe oraz ochrony środowiska,

−

korzystać z dokumentacji technicznej, literatury technicznej, norm, poradników,

−

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

wskazać róŜnicę między metalurgią „czarną” i metalurgią „kolorową”,

−

rozróŜnić metody otrzymywania metali nieŜelaznych,

−

wyjaśnić fizykochemiczne podstawy procesów otrzymywania metali nieŜelaznych,

−

scharakteryzować przygotowanie rud do procesów metalurgicznych,

−

określić właściwości i zastosowanie miedzi,

−

objaśnić sposoby wzbogacania rud miedzi,

−

scharakteryzować proces otrzymywania miedzi,

−

wyjaśnić budowę pieców do wypalania kamienia miedziowego,

−

rozróŜnić rodzaje konwertorów do przeróbki kamienia miedziowego,

−

określić sposoby rafinacji miedzi,

−

objaśnić metody odlewania miedzi,

−

określić właściwości i zastosowanie cynku,

−

rozróŜnić surowce do produkcji metalicznego cynku,

−

scharakteryzować metody otrzymywania cynku,

−

rozróŜnić urządzenia do produkcji cynku,

−

określić właściwości i zastosowanie aluminium,

−

scharakteryzować metody otrzymywania tlenku glinu,

−

objaśnić proces elektrolizy tlenku glinu,

−

scharakteryzować rafinację aluminium hutniczego,

−

wyjaśnić budowę elektrolizerów,

−

określić właściwości i zastosowanie ołowiu,

−

scharakteryzować proces otrzymywania ołowiu w piecu szybowym,

−

scharakteryzować proces otrzymywania ołowiu w piecach obrotowo-wahadłowych,

−

wyjaśnić konstrukcję pieców do otrzymywania ołowiu,

−

scharakteryzować proces rafinacji ołowiu,

−

określić zakres robót podczas naprawy urządzeń do otrzymywania metali nieŜelaznych,

−

rozróŜnić urządzenia odpylające stosowane w procesie technologicznym otrzymywania
metali nieŜelaznych,

−

określić zasady zachowania się w strefach gazoniebezpiecznych oraz w strefach
bezpośredniego zagroŜenia odpryskiem ŜuŜla i ciekłego metalu oraz gorącego metalu,

−

zastosować przepisy bhp, ochrony ppoŜ. i ochrony środowiska obowiązujące podczas
produkcji metali nieŜelaznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń metalurgicznych 812[02]

Moduł:

Technologia procesów metalurgicznych 812[02].Z2

Jednostka modułowa:

Otrzymywanie metali nieŜelaznych 812[02].Z2.03

Temat: Wzbogacanie rud miedzi.

Cel ogólny: Analizowanie metod wzbogacania rud miedzi.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić metody wzbogacania rud miedzi,

−

scharakteryzować zasadę wzbogacania rud metodą grawitacyjną,

−

scharakteryzować zasadę wzbogacania rud metodą flotacji,

−

scharakteryzować praŜenie koncentratów miedzi,

−

wyjaśnić schemat wzbogacania miedzi w piecu szybowym,

−

określić wsad do pieca szybowego,

−

określić rodzaj paliwa w piecu szybowym,

−

rozróŜnić reakcje zachodzące w piecu szybowym,

−

określić produkty pieca szybowego.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

korzystania z róŜnorodnych źródeł informacji,

−

czytania ze zrozumieniem,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda tekstu przewodniego,

−

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2–4-osobowych.

Czas trwania zajęć: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

foliogramy,

−

filmy dydaktyczne,

−

teksty źródłowe,

−

próbki materiałów wsadowych i produktów pieca szybowego,

−

papier formatu A4.

Zadanie dla ucznia

Scharakteryzuj metody wzbogacania rud miedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1.  Określenie tematu zajęć.
2.  Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3.  Zaznajomienie uczniów z pracą metodą tekstu przewodniego.
4.  Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa

Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I. Informacje

Pytania prowadzące:

1.  Jakie są metody wzbogacania rud?
2.  Jakie zjawiska wykorzystuje wzbogacanie grawitacyjne?
3.  Jak przebiega proces flotacji rud?
4.  Jak przebiega proces praŜenia w piecach praŜalniczych?
5.  Jak zbudowany jest piec szybowy?
6.  Jakie są paliwa w piecu szybowym?
7.  Jaki jest wsad do pieca szybowego?
8.  Jakie zjawiska zachodzą podczas topienia miedzi w piecu szybowym?
9.  Jakie są produkty pieca szybowego?

Faza II. Planowanie

Uczniowie określają:

1. Uczniowie pracując w zespołach zapoznają się z instrukcją pracy metodą tekstu

przewodniego.

2.  Uczniowie zapoznają się z pytaniami prowadzącymi.
3.  Uczniowie czytają teksty opracowane przez nauczyciela.
4.  Jakie są metody wzbogacania rud?
5.  Jakie metody wzbogacania wykorzystuje się dla rud miedzi?
6.  Jak przebiega wzbogacanie rud miedzi w piecach praŜalniczych?
7.  Jak przebiega proces flotacji rud miedzi?
8.  Jak zbudowany jest piec szybowy?
9.  Jakie paliwa wykorzystuje się w piecu szybowym?
10.  Jaki jest wsad do pieca szybowego?
11.  Jakie zjawiska zachodzą podczas topienia miedzi w piecu szybowym?
12. Jakie są produkty pieca szybowego?

Faza III. Ustalenie
1.  Uczniowie określają metody wzbogacania rud.
2.  Uczniowie określają przebieg wzbogacania rud miedzi w piecach praŜalniczych.
3.  Uczniowie określają przebieg procesu flotacji rud miedzi.
4.  Uczniowie określają budowę pieca szybowego.
5.  Uczniowie określają materiały wsadowe, paliwa produkty pieca szybowego.
6.  Uczniowie określają zjawiska zachodzące podczas topienia miedzi w piecu szybowym.

Faza IV. Wykonanie
1.  Uczniowie charakteryzują metody wzbogacania wykorzystywane przy produkcji miedzi.
2.  Uczniowie charakteryzują przebieg wzbogacania rud miedzi w piecach praŜalniczych.
3.  Uczniowie charakteryzują przebieg procesu flotacji rud miedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.  Uczniowie charakteryzują proces wzbogacania rud miedzi w piecu szybowym.

Faza V. Sprawdzanie
1.  Uczniowie prezentują opracowania na forum grupy.
2.  Uczniowie dyskutują na temat przedstawionych opracowań.

Faza VI. Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były
ć

wiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

Praca domowa

Wyszukaj w literaturze technicznej lub w zasobach Internetu informacji na temat

zastosowania miedzi.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od uczniów po zakończonych zajęciach

—

anonimowe, pisemne wypowiedzi uczniów dotyczące oceny zajęć i trudności podczas
realizacji zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń metalurgicznych 812[02]

Moduł:

Technologia procesów metalurgicznych 812[02].Z2

Jednostka modułowa:

Otrzymywanie metali nieŜelaznych 812[02].Z2.03

Temat: Rafinacja ołowiu.

Cel ogólny: Charakteryzowanie procesu rafinacji ołowiu.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

rozróŜnić etapy rafinacji ołowiu,

−

narysować uproszczony schemat rafinacji ołowiu.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

czytania ze zrozumieniem,

−

wyciąganie wniosków,

−

pracy w zespole,

Metody nauczania–uczenia się:
–

dyskusja dydaktyczna,

–

metoda tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w małych zespołach.

Czas trwania zajęć: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

foliogramy,

−

filmy dydaktyczne,

−

teksty źródłowe,

−

papier formatu A4.

Zadanie dla ucznia

Scharakteryzuj i narysuj schemat rafinacji ołowiu.

Faza I. Informacje

Pytania prowadzące:

1.  Jakimi metodami rafinuje się ołów?
2.  Jakie są etapy rafinacji ołowiu?
3.  Jak usuwa się z ołowiu miedź?
4.  Jak usuwa się z ołowiu cynę, arsen i antymon?
5.  Jak usuwa się z ołowiu srebro?
6.  Jak usuwa się z ołowiu cynk?
7.  Jak usuwa się z ołowiu bizmut?
8.  Jakie zasady bhp obowiązują w zakładach przerabiających ołów?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza II. Planowanie

Uczniowie określają:

1. Uczniowie pracując w zespołach zapoznają się z instrukcją pracy metodą tekstu

przewodniego.

2.  Uczniowie zapoznają się z pytaniami prowadzącymi.
3.  Uczniowie czytają teksty opracowane przez nauczyciela.
4.  Uczniowie określają, jakimi metodami rafinuje się ołów.
5.  Uczniowie określają etapy rafinacji ołowiu.
6.  Uczniowie określają metody usuwania z ołowiu miedź.
7.  Uczniowie określają sposób usuwania ołowiu cyny, arsenu i antymonu.
8.  Uczniowie określają sposób usuwania z ołowiu srebra.
9.  Uczniowie określają sposób usuwania z ołowiu cynku.
10.  Uczniowie określają sposób usuwania z ołowiu bizmutu.
11.  Uczniowie określają zasady bhp obowiązujące w zakładach przerabiających ołów.

Faza III. Ustalanie
1.  Uczniowie ustalają etapy rafinacji ołowiu.
2.  Uczniowie ustalają sposób usuwania miedzi.
3.  Uczniowie ustalają sposób usuwania cyny, arsenu i antymonu.
4.  Uczniowie ustalają sposób usuwania srebra.
5.  Uczniowie ustalają sposób usuwania cynku.
6.  Uczniowie ustalają sposób usuwania bizmutu.
7.  Uczniowie ustalają zasady bhp obowiązujące w zakładach metalurgii ołowiu.

Faza III. Wykonanie
1. Uczniowie charakteryzują etapy rafinacji ołowiu..
2. Uczniowie rysują schemat rafinacji ogniowej ołowiu.

Faza V. Sprawdzanie
1. Uczniowie prezentują opracowania na forum grupy.
2. Uczniowie dyskutują na temat przedstawionych opracowań

Faza VI. Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były
ć

wiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

Praca domowa
Wyszukaj w literaturze technicznej lub w zasobach Internetu informacje na temat
zastosowania stopów ołowiu w elektrotechnice.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od uczniów po zakończonych zajęciach

—

anonimowe, pisemne wypowiedzi uczniów dotyczące oceny zajęć i trudności podczas
realizacji zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ĆWICZENIA

5.1. Teoretyczne podstawy metalurgii metali nieŜelaznych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj pirometalurgię i hydrometalurgię.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału materiał nauczania dotyczący teoretycznych podstaw metalurgii metali
nieŜelaznych. Nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia. Czas
wykonania 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące metalurgii,
2) opisać

zjawiska

zachodzące

podczas

procesów

pirometalurgicznych

i hydrometalurgicznych,

3) określić

jakie

rudy

są

przerabiane

procesach

pirometalurgicznych

i hydrometalurgicznych,

4) zaprezentować wynik ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj operacje przygotowania rud metali nieŜelaznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału materiał nauczania dotyczący teoretycznych podstaw metalurgii metali
nieŜelaznych. Nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia. Czas
wykonania 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące przygotowania rud,
2)  wypisać operacje przygotowania rud,
3)  scharakteryzować maszyny i urządzenia stosowane do rozdrabniania rud,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) charakteryzować maszyny i urządzenia stosowane do oddzielania ziarn o róŜnej

granulacji,

5) charakteryzować maszyny i urządzenia stosowane do klasyfikacji rud,
6) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

foliogramy,

−

filmy dydaktyczne,

−

papier formatu A4,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Metalurgia miedzi

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Posługując się schematem scharakteryzuj proces szybowy otrzymywania kamienia

miedziowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału materiał nauczania dotyczący otrzymywania miedzi. Nauczyciel powinien
omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia. Czas wykonania 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat pieca szybowego,
2)  dokonać analizy schematu,
3)  scharakteryzować  materiały  wsadowe  do  procesu  szybowego  otrzymywania  kamienia

miedziowego,

4)  scharakteryzować przebieg procesu szybowego,
5)  scharakteryzować produkty procesu szybowego,
6)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

próbki surowców do produkcji miedzi,

−

model pieca szybowego,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

Ćwiczenie 2

Narysuj schemat rafinacji ogniowej miedzi.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału materiał nauczania dotyczący otrzymywania miedzi. Nauczyciel powinien
omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia. Czas wykonania 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat rafinacji ogniowej,
2)  narysować schemat procesu rafinacji ogniowej miedzi,
3)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna.

rodki dydaktyczne:

−

foliogramy,

−

papier formatu A4,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

Ćwiczenie 3

Scharakteryzuj proces hydrometalurgii miedzi.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału materiał nauczania dotyczący otrzymywania miedzi. Nauczyciel powinien
omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia. Czas wykonania 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat hydrometalurgii miedzi,
2)  opisać kolejne etapy procesu hydrometalurgii miedzi,
3)  opracować schemat otrzymywania miedzi metodą hydrometalurgii,
4)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

foliogramy,

−

filmy dydaktyczne,

−

papier formatu A4,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Metalurgia cynku

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Narysuj uproszczony schemat otrzymywania cynku na drodze hydrometalurgii.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment

rozdziału

materiał

nauczania

dotyczący

otrzymywania

cynku

metodą

hydrometalurgii. Nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia. Czas
wykonania 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące procesów metalurgii

cynku,

2)  określić materiał wyjściowy do procesów hydrometalurgicznych,
3)  określić metody wzbogacania rud cynku,
4)  określić kolejne etapy otrzymywania cynku na drodze hydrometalurgii,
5)  narysować schemat procesu hydrometalurgii cynku,
6)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

foliogramy,

−

papier formatu A4,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

Ćwiczenie 2

Posługując się schematem wyjaśnij zasadę działania pieca szybowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału materiał nauczania dotyczący otrzymywania cynku. Nauczyciel powinien
omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia. Czas wykonania 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat pieca szybowego,
2)  dokonać analizy schematu,
3)  opisać budowę pieca szybowego,
4)  opisać zasadę działania pieca szybowego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie,

−

dyskusja dydaktyczna.

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

Poradnik dla ucznia,

−

model pieca szybowego,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

Ćwiczenie 3

Scharakteryzuj proces rektyfikacji cynku posługując się schematem kolumny do

rektyfikacji.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału materiał nauczania dotyczący otrzymywania cynku. Nauczyciel powinien
omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia. Czas wykonania 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na rektyfikacji cynku,
2)  opisać budowę kolumny rektyfikacyjnej,
3)  wyjaśnić zasadę działania kolumny rektyfikacyjnej,
4)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

foliogramy,

−

papier formatu A4,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Metalurgia aluminium

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie schematu opisz proces otrzymywania tlenku glinu metodą Bayera.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału materiał nauczania dotyczący otrzymywania aluminium. Nauczyciel
powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia. Czas wykonania 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące metody Bayera,
2)  dokonać analizy schematu,
3)  określić kolejne etapy procesu otrzymywania tlenku glinu,
4)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

foliogramy,

−

filmy dydaktyczne,

−

papier formatu A4,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

Ćwiczenie 2

Posługując się schematem wyjaśnij zasadę działania elektrolizera.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału materiał nauczania dotyczący otrzymywania aluminium. Nauczyciel
powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia. Czas wykonania 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat elektrolizera,
2)  dokonać analizy schematu,
3)  opisać budowę elektrolizera,
4)  opisać zasadę działania elektrolizera,
5)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

foliogramy,

−

papier formatu A4,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

Ćwiczenie 3

Scharakteryzuj wpływ procesów produkcji aluminium na środowisko naturalne.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału materiał nauczania dotyczący otrzymywania aluminium. Nauczyciel
powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia. Czas wykonania 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat wpływu procesów

otrzymywania aluminium na środowisko,

2)  opisać emisję zanieczyszczeń do atmosfery,
3)  opisać emisję zanieczyszczeń stałych,
4)  opisać zuŜycie energii,
5)  opisać sposoby ograniczania emisji zanieczyszczeń,
6)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Metalurgia ołowiu

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Narysuj uproszczony schemat rafinacji ołowiu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment ozdziału materiał nauczania dotyczący otrzymywania ołowiu. Nauczyciel powinien
omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia. Czas wykonania 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące procesów rafinacji ołowiu,
2)  określić zanieczyszczenia ołowiu surowego,
3)  określić kolejne etapy usuwania zanieczyszczeń,
4)  narysować schemat rafinacji ołowiu,
5)  opisać kolejne etapy procesu rafinacji ołowiu,
6)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

wiczenia.

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj procesy otrzymywania ołowiu z koncentratów w procesie redukcji

w piecu szybowym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału materiał nauczania dotyczący otrzymywania ołowiu. Nauczyciel powinien
omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia. Czas wykonania 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat otrzymywania ołowiu z

koncentratów,

2)  opisać budowę pieca szybowego,
3)  wyjaśnić zjawiska zachodzące w procesie redukcji koncentratów,
4)  zaprezentować wyniki ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Otrzymywanie metali
nieŜelaznych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 3, 4, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 14, 15, 17, 19, 20 są poziomu podstawowego,

−

zadania 2, 5, 9, 13, 16, 18 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

—

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

—

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

—

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

—

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. a, 4. b, 5. b, 6. b, 7. d, 8. d, 9. b, 10. c, 11. a,

12. a, 13. b, 14. d, 15. d, 16. a, 17. a, 18. b, 19. d, 20. c.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

RozróŜnić rudy do otrzymania aluminium

Scharakteryzować rudy

RozróŜnić rudy węglanowe

RozróŜnić procesy wzbogacania rud metali
kolorowych

UłoŜyć reakcje powstawania glinianu
sodowego

Określić urządzenia do produkcji aluminium

RozróŜnić procesy wzbogacania rud cynku

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

RozróŜnić urządzenia do produkcji miedzi
metodą ogniową

Scharakteryzować zastosowanie procesu
ługowania

RozróŜnić urządzenia do świeŜenia kamienia
miedziowego

Określić proces Ŝerdziowania

Określić urządzenia do produkcji cynku

Scharakteryzować materiały ŜuŜlotwórcze
w procesach otrzymywania miedzi surowej

RozróŜnić rudy do produkcji ołowiu

RozróŜnić etapy procesu otrzymywania
ołowiu

UłoŜyć reakcje procesu świeŜenia

Rozpoznać urządzenia do produkcji aluminium

Scharakteryzować sposoby prowadzenia
elektrolizy aluminium

RozróŜnić stopy metali nieŜelaznych

Określić proces wzbogacania rud cynku

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań znajdujących się w teście oraz z zasadami

punktowania.

4.  Przygotuj dla kaŜdego ucznia instrukcję, zestaw zadań testowych, kartę odpowiedzi.
5.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij wszelkie wątpliwości uczniów.
8.  Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9.  Na  5  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  kaŜdego  zadania  dołączone  są  4  moŜliwości  odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Boksyty są wykorzystywane do otrzymywania

a)  miedzi.
b)  cynku.
c)  aluminium.
d)  ołowiu.

2. W rudach kwaśnych podstawowym składnikiem skały płonnej jest

a)  krzemionka.
b)  kalcyt.
c)  dolomit.
d)  galena.

3. Do węglanowych rud metali nieŜelaznych naleŜy

a) galman ZnCO

b)  blenda cynkowa ZnS.
c)  galena PbS,
d)  piroluzyt MnO

4. Do procesów wzbogacania rud zaliczamy

a)  klasyfikację.
b)  flotację.
c)  rozdrabnianie.
d)  przesiewanie.

5. Glinian sodowy w metodzie Bayera tworzy się wg reakcji

a) A1(OH)

= Al

+ H

b) 2A1(OH)

+ 2NaOH = Al

O + 4 H

c) 2 A1(OH)

= Al

+ 3 H

d) 2 A1(OH)

+ 2 NaOH = Al

O + 4 H

6. Metaliczne aluminium otrzymuje się przez stopienie tlenku glinu z kriolitem w

a)  piecu indukcyjnym.
b)  elektrolizerze.
c)  konwertorze.
d)  piecu płomieniowym.

7. Procesu nie zaliczany do wzbogacania rud cynku to proces

a)  flotacji.
b)  praŜenia.
c)  suszenia.
d)  kruszenia.

8. Rafinację miedzi metodą ogniową przeprowadza się w

a)  piecach elektrycznych.
b)  piecach zawiesinowych.
c)  elektrolizerach.
d)  piecach płomieniowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Procesy ługowania są stosowane w

a)  pirometalurgii.
b)  hydrometalurgii.
c)  elektrometalurgii.
d)  metalurgii proszków.

10. ŚwieŜenie kamienia miedziowego przeprowadza się w

a) piecach indukcyjnych.

elektrolizerach.

konwertorach.

piecach płomieniowych.

11. śerdziowanie polega na

a)  mieszaniu miedzi drągami drewnianymi.
b)  usuwaniu ŜuŜla z powierzchni metalu.
c)  przedmuchiwaniu kąpieli metalowej tlenem.
d)  usuwaniu ŜuŜla.

12. Redukcja tlenku cynku jest prowadzona

a)  w piecach szybowych.
b)  elektrolizerach.
c)  piecach łukowych.
d)  piecach indukcyjnych.

13. W procesach otrzymywania miedzi surowej w celu wytworzenia ŜuŜla wprowadza się

a)  wapno.
b)  krzemionkę.
c)  węgiel drzewny.
d)  magnezyt.

14. Podstawowym surowcem do produkcji ołowiu jest

a)  chalkopiryt.
b)  kupryt.
c)  boksyt.
d)  galena.

15. Końcowym etapem rafinacji ołowiu jest usunięcie domieszek

a)  miedzi.
b)  cyny.
c)  Ŝelaza.
d)  bizmutu.

16. Proces świeŜenia polega na

a)  utlenianiu.
b)  redukcji.
c)  dysocjacji.
d)  elektrolizie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Urządzenie przedstawione na rysunku słuŜy do

a) elektrolizy aluminium,
b) rafinacji elektrolitycznej

aluminium,

c) otrzymywania tlenku

aluminium metodą Bayera,

d) spiekania boksytu z sodą.

18. Podczas elektrolizy tlenku glinu gwałtowny wzrost napięcia jest spowodowany

a)  wzrostem zawartości tlenku glinu.
b)  obniŜeniem zawartości tlenku glinu.
c)  zwiększeniem stęŜenia kriolitu.
d)  zmniejszeniem stęŜenia kriolitu.

19. Znale to stopy

a)  miedzi.
b)  aluminium.
c)  ołowiu.
d)  cynku.

20. Siarczkowe rudy cynku wzbogaca się w procesie

a)  praŜenia.
b)  rozdrabniania.
c)  flotacji.
d)  filtracji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Otrzymywanie metali nieŜelaznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Otrzymywanie metali
nieŜelaznych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 3, 4, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 20 są poziomu podstawowego,

−

zadania 2, 5, 9, 16, 18 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. d, 4. a, 5. b, 6. b, 7. d, 8. c, 9. b, 10. c, 11. a,

12. a, 13. b, 14. d, 15. a, 16. a, 17. b, 18. b, 19. a, 20. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

RozróŜnić rudy metali nieŜelaznych

Scharakteryzować rudy

RozróŜnić siarczkowe rudy metali nieŜelaznych

Rozpoznać procesy przygotowania rud metali
kolorowych

UłoŜyć reakcje powstawania glinianu
sodowego

RozróŜnić urządzenia do produkcji aluminium

Rozpoznać procesy wzbogacania rud metali
kolorowych

RozróŜnić urządzenia do produkcji aluminium

Scharakteryzować zastosowanie procesu
ługowania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

RozróŜnić urządzenia do świeŜenia kamienia
miedziowego

11 Określić proces Ŝerdziowania

12 Określić urządzenia do produkcji cynku

Określić materiały ŜuŜlotwórcze w procesach
otrzymywania miedzi surowej

14 RozróŜnić rudy do produkcji cynku

RozróŜnić etapy procesu otrzymywania
ołowiu

16 UłoŜyć reakcje procesu świeŜenia

17 Rozpoznać urządzenia do produkcji aluminium

Scharakteryzować sposoby prowadzenia
elektrolizy aluminium

19 RozróŜnić stopy metali nieŜelaznych

20 Określić proces wzbogacania rud cynku

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań znajdujących się w teście oraz z zasadami

punktowania.

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Galena jest uŜywana do produkcji

a)  miedzi.
b)  cynku.
c)  aluminium.
d)  ołowiu.

2. W rudach kwaśnych podstawowym składnikiem skały płonnej jest

a)  krzemionka.
b)  kalcyt.
c)  dolomit.
d)  galena.

3. Do rud siarczkowych naleŜy

a) piroluzyt MnO

b) galman ZnCO

c) ceruzyt PbCO

d) chalkopiryt CuFeS

4. Do procesów przygotowania rud do wzbogacania zaliczamy

a)  klasyfikację.
b)  flotację.
c)  wypalanie węgla.
d)  spiekanie.

5. Glinian sodowy w metodzie Bayera tworzy się według reakcji

a) A1(OH)

= Al

+ H

b) 2A1(OH)

+ 2NaOH = Al

O + 4 H

c) 2 A1(OH)

= Al

+ 3 H

d) 2 A1(OH)

+ 2 NaOH = Al

O + 4 H

6. Metaliczne aluminium otrzymuje się przez stopienie tlenku glinu z kriolitem w

a)  piecach indukcyjnych.
b)  elektrolizerze.
c)  konwertorze.
d)  piecu płomieniowym.

7. Procesu nie zaliczany do wzbogacania rud cynku to proces

a)  flotacja.
b)  praŜenie.
c)  suszenie.
d)  kruszenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Rysunek przedstawia schemat

a)  pieca elektrycznego.
b)  elektrolizera.
c)  pieca szybowego.
d)  taśmy spiekalniczej.

9. Procesy ługowania są stosowane w

a)  pirometalurgii.
b)  hydrometalurgii.
c)  elektrometalurgii.
d)  metalurgii proszków.

10. ŚwieŜenie kamienia miedziowego przeprowadza się w

a)  piecach indukcyjnych.
b)  elektrolizerach.
c)  konwertorach.
d)  piecach płomieniowych.

11. śerdziowanie polega na

a)  mieszaniu miedzi drągami drewnianymi.
b)  usuwaniu ŜuŜla z powierzchni metalu.
c)  przedmuchiwaniu kąpieli metalowej tlenem.
d)  usuwaniu ŜuŜla.

12. Redukcja tlenku cynku jest prowadzona

a)  w piecach szybowych.
b)  elektrolizerach.
c)  piecach łukowych.
d)  piecach indukcyjnych.

13. W procesach otrzymywania miedzi surowej w celu wytworzenia ŜuŜla wprowadza się

a)  wapno.
b)  krzemionkę.
c)  węgiel drzewny.
d)  magnezyt.

14. Podstawowym surowcem do produkcji cynku jest

a)  chalkopiryt.
b)  kupryt.
c)  boksyt.
d)  galman.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15. Pierwszym etapem rafinacji ołowiu jest usunięcie domieszek

a)  miedzi.
b)  cyny.
c)  Ŝelaza.
d)  bizmutu.

16. Proces świeŜenia polega na

a)  utlenianiu.
b)  redukcji.
c)  dysocjacji.
d)  elektrolizie.

17. Urządzenie przedstawione na rysunku słuŜy do

a) elektrolizy aluminium.
b) rafinacji

elektrolitycznej

aluminium.

c) otrzymywania tlenku aluminium

metodą Bayera.

d) spiekania boksytu z sodą.

18. Podczas elektrolizy tlenku glinu gwałtowny wzrost napięcia jest spowodowany

a)  wzrostem zawartości tlenku glinu.
b)  obniŜeniem zawartości tlenku glinu.
c)  zwiększeniem stęŜenia kriolitu.
d)  zmniejszeniem stęŜenia kriolitu.

19. Brązy to stopy

a)  miedzi.
b)  aluminium.
c)  ołowiu.
d)  cynku.

20. Węglanowe rudy cynku wzbogaca się w procesie

a)  praŜenia.
b)  rozdrabniania.
c)  flotacji.
d)  filtracji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Otrzymywanie metali nieŜelaznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem: