Żywienie szpitalne 

Klasyfikacja diet

 

Beata Sińska

 

Zakład Żywienia Człowieka 

Akademia Medyczna w Warszawie

 

Żywienie szpitalne

 

powinno

 

odpowiadać wszystkim warunkom 
charakteryzującym podstawową dietę łatwo 
strawną.

 

Dieta podstawowa łatwo strawna 

dieta oszczędzająca

 

 

Różnica pomiędzy dietą podstawową łatwo 

strawną a normalnym żywieniem osób 
zdrowych polega na tym, że:

 

-  w tej pierwszej wyłącza się lub znacznie 

ogranicza produkty obciążające nadmiernie 

przewód pokarmowy (czyli produkty trudno 
strawne lub niestrawne),

 

— 

w pierwszej diecie stosuje się takie 

zabiegi 

kulinarne, które ułatwiają trawienie pokarmu i 
przyswajanie składników odżywczych.

 

Dieta podstawowa łatwo strawna

 

■ Znacznie ogranicza się:

 

-  spożycie błonnika pokarmowego (tzn. chleb 

razowy, kasze gruboziarniste, suche nasiona 
strączkowe, owoce drobnopestkowe, kapustę),

 

-  spożycie produktów pobudzających nadmierną 

pracę przewodu pokarmowego (tzn. tłustych i 
smażonych, wzdymających, ostro 
przyprawionych).

 

 

Dietę łatwo strawną zaleca się osobom:

 

-  z chorobami, którym towarzyszy gorączka, 

-  w okresie rekonwalescencji, 

-  starszym, 

-  z chorobami zakaźnymi, w zapaleniu płuc, anginie, 

grypie, 

-  zdrowym przy braku apetytu i złym samopoczuciu, 

-  z chorobami przewodu pokarmowego, w 

schorzeniach wątroby i dróg żółciowych, 
marskości wątroby, w późniejszym okresie 
pooperacyjnym żołądka i jelit. 

Zasady diety podstawowej łatwo strawnej:

 

1.  Częste spożywanie posiłków, najlepiej 5 posiłków. 
2.  Określone pory posiłków. 
3.  Kolacja powinna być podana nie później aniżeli 2 

godziny przed snem. 

4.  Produkty powinny być świeże i dobrej jakości. 

5.  Niewskazane jest przetrzymywanie posiłków przez 

dłuższy czas w lodówce. 

6.  Należy podawać pokarmy gotowane, unikać 

smażonych. 

7.  Posiłki przyrządza się z małą ilością tłuszczu. 

8.  Posiłki powinny być mało słone, nie kwaśne i nie 

ostre. 

Zasady diety podstawowej łatwo strawnej -

cd.

 

9.  Należy usuwać z warzyw i owoców skórki i pestki.

 

10.  Większość warzyw i owoców należy podawać w postaci 

przecierów, soków lub puree. 

11.  Posiłki powinny być atrakcyjne, smaczne, aby zachęcały 

do jedzenia. 

 

 

Klasyfikacja diet szpitalnych

 

 

 

Nazwa diety

 

Charakterystyka

 

Zastosowanie

 

 

Podstawowa 

Bogatoresztkowa 

Łatwo strawna

 

określa racjonalny sposób 

żywienia

 

stosuje się u chorych nie 

wymagających żywienia 
dietetycznego

 

powinna zawierać powyżej 35-
40 g błonnika pokarmowego

 

zaparcia, nadmierna 
pobudliwość jelita grubego

 

dobór produktów, potraw i 
technik sporządzania posiłków 
łatwo strawnych jest podstawą do 
planowania diet

 

schorzenia układu pokarmowego, 
osoby starsze, dieta wstępna przy 
przyjęciu pacjenta do szpitala do 
ustalenia diety przez lekarza

 

   

 

 

 

 

 

 

 

Łatwo strawna z 

ograniczeniem tłuszczu

 

tłuszcz zredukowany do 

połowy normy fizjologicznej

 

(ostre) i przewlekłe zapalenie 

wątroby, (ostre) i przewlekle 
zapalenie trzustki w stanie 

ostrym zaleca się płynną lub 

papkowatą przewlekłe 

zapalenie pęcherzyka 

żółciowego i dróg żółciowych, 

kamica żółciowa, okres 

zaostrzenia wrzodziejącego 
zapalenia jelita grubego

 

 

Łatwo strawna z 

ograniczeniem substancji 

pobudzających 

wydzielanie soku 

żołądkowego

 

ograniczenie wywarów 

mięsnych i warzywnych, 

potraw smażonych, tłustych 

sosów, galaret z mięsa i ryb, 

potraw słonych i kwaśnych, 
kawy naturalnej, mocnej 
herbaty

 

zakażenie Helicobacter pylon, 

wrzód żołądka i dwunastnicy, 

przewlekły nieżyt żołądka z 

nadkwaśnością, okres 
rekonwalescencji

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Łatwo strawna o zmienionej 

konsystencji

 

wartość odżywcza diety 

powinna pokrywać 
zapotrzebowanie chorego

 

po zabiegach operacyjnych

 

 

 

- papkowatą

 

potrawy miksowane, 

przetarte

 

utrudnione gryzienie 
schorzenia jamy ustnej i 
przełyku 
rekonwalescencja po 
zabiegach operacyjnych

 

 

 

- płynna

 

potrawy płynne z 

zastosowaniem produktów 

o wysokiej wartości

 

nudności, wymioty, płyny 

podawać w małych porcjach

   

 

- płynna wzmocniona

 

jak wyżej

 

chroni jamę ustną, pzrewód 
pokarmowy przed 
podrażnieniem 
mechanicznym, 
chemicznym i termicznym

 

 

 

 

 

 

 

 

- do żywienia przez 

zgłębnik lub przetokę

 

zbilansowane diety 
przemysłowe, płyny z 
produktów naturalnych 
miksowane, 
przetworzone cedzone

 

schorzenia jamy ustnej, urazy 
twarzoszczeki, po oparzeniach przełyku i 
żołądka, nowotwory przełyku i wpustu 
żołądka, chorzy nieprzytomni

 

Ubogoenergetyczna

 

wartość energetyczna 
zredukowana do 1200-
1000 kcal

 

nadwaga, otyłość modyfikowana w okresach 
rekonwalescencji

 

0 kontrolowanej 

zawartości kwasów 

tłuszczowych

 

zwiększenie tłuszczów 
roślinnych i rybich, 
ograniczenie tłuszczów

 

hiperlipidemia, miażdżyca, podwyższone

 

0 kontrolowanej 

zawartości kwasów 

tłuszczowych

 

zwiększenie tłuszczów 
roślinnych i rybich, 
ograniczenie tłuszczów 
zwierzęcych

 

hiperlipidemia, miażdżyca, podwyższone 
stężenie cholesterolu we krwi

 

 

Łatwo strawna bogatobiałkowa

 

zaleca się powyżej 100 g 
białka na dobę

 

choroby gorączkowe

 

Z ograniczeniem łatwo 

przyswajalnych węglowodanów

 

ogranicza się lub wyklucza 

cukier, miód, dżemy, 

słodycze

 

cukrzyca, uzyskanie 
prawidłowego stężenia 
glukozy we krwi

 

Łatwo strawna niskobialkowa

 

ograniczenie białka do 40 g i 

poniżej, nie mniej niż 20 g

 

niewydolność wątroby, 
niewydolność nerek

 

Diety specjalne

 

wg zaleceń lekarzy