background image

LECZENIE 
ŻYWIENIOWE 
DIETY ELIMINACYJNE 

Klinika Pediatrii  
Marek Ruszczyński 

background image

O czym będziemy rozmawiać 

Leczenie żywieniowe 

Cele leczenia 

Stan odżywienia 

Żywienie jelitowe 

Żywienie pozajelitowe 

Diety eliminacyjne 

 

 

background image

Definicja 

 

Żywienie z użyciem sondy i ew. specjalnych 
preparatów żywieniowych bezpośrednio do 
żołądka, dwunastnicy lub jelita cienkiego  
 

 

background image

Wskazania 

Słaby przyrost masy ciała > 1 mc ( u dziecka <2 r. ż)  

Utrata lub słaby przyrost masy ciała > 3 mcy (dziecko >2 rż) 

Zmiana > 2 kanałów centylowych (weight/age, weight/height 
(length))  

Fałdy skórne ( triceps) <5 centyla 

Niezdolność do spożycia drogą doustną przynajmniej 80% 
zapotrzebowania energetycznego. 

Całkowite żywienie u dzieci z zaburzeniami neurologicznymi 

background image

Przeciwskazania 

Przeciwskazania bezwzględne:  

NEC, perforacja, niedrożnośc p.p., niemożność 

dotarcia do p.pok.,niedrożność porażenna, 

atrezja, ciężkie IBD, intra-abdominal sepsis.  
 

Względne

 znaczne 

osłabienie perystaltyki ( dysmotility), 

krwawienie z p.p, duża przetoka jelitowa, 

niewyjaśnione ciężkie wymioty oraz biegunka, 

ciężkie zapalenie trzustki, okres bezpośrednio 

po dużej operacji brzusznej 
 
 

background image

Miejsce podaży  
Dożąłodkowa ( preferowana)  

 

stymuluje fizjologiczne mechanizmy trawienne i 
hormonalne 

Wykorzystuje antybakteryjne funkcje soku żołądkowego 

Lepiej tolerowane są preparaty wysko – osmotyczne (niż 

przy innych miejscach podaży) 

Sonda łatwiejsza do założenia 

Żołądek jest rezerwuarem stopniowo uwalniającym 

substancje odżywcze do jelita 

Bardziej elastyczne schematy żywienia 

Możliwe większe objętości i większa tolerancja 

osmotyczności pokarmu 

Rzadziej biegunka i dumping syndrome 

 

background image

Dojelitowa 

OZT 

Wysokie ryzyko aspiracji  

Gastropareza 

ciężki refluks ż-p 

upośledzenie opróżniania żółądka 

background image

Droga podaży 

 (< 6-8 tyg.) 

– nosowo-żołądkowa, nosowo-

jelitowa 

> 6 

– 8 tyg. – gastrostomia, jejunostomia  

 

 

background image

Sposób podaży 

przerywana  

ciągła   

Mieszana 

 

 

jeśli EN dobrze tolerowane – bolus do żołądka 

U pacjentów ze znacznie upośledzoną czynnością 

p.pok. preferowana metoda ciągła ze względu  

Mniejszy efekt termogeniczny  

większe przyrosty masy ciała 

Lepsze wykorzystanie substratów pokarmowych 

Ciągła infuzja w tempie <3 kcal/min – zmniejsza ryzyko zalegania w 

żołądku i wymiotów 

 

background image

Żywienie pozajelitowe 

background image

Żywienie pozajelitowe 

 

Żywienie pozajelitowe stosuje się w przypadku 

kiedy żywienie doustne bądź dojelitowe 

nie 

zapewnia adekwatnej podaży 
energii/składników odżywczych. 

background image

Wskazania 

Zespół krótkiego jelita 

Wrodzony, NEC, skręt jelita cienkiego, gastroschisis, CD 

Zaburzenia motoryki  

zespół przewlekłej pseudoniedrożności 

Nielecząca się biegunka 

Niepowodzenie EN, AIMD, lymphangiectasia, zespół hipoplast. 

kosmków, guzy hormonalnie czynne 

Nowotwory  

GvHD, popromienne enteritis, chemioterapia 

Inne 

Wcześniaki, CF, ciężkie IBD, przeszczep wątroby, ciężkie urazy, 
oparzania, AIDS 

background image

PN 

– sposób podaży 

Wlew ciągły – 24 godzinny 

 

skrócony do 1-2h ( vol. constans) 

Niemowlęta < 6mcy – wlew 16 h  

6-12 mcy 

– 12 h 

Dzieci starsze/dorośli – 8-10h 

background image

PN 

– sposób podaży 

Preferowane:  

Obwodowo zakładany cewnik centralny 
(glukoza<12,5%) 

tunelowany cewnik centralny  

Heparynizacja cewników nie polecana 

 

 

-

wenflon/żyła obwodowa (glukoza<12,5%) 

Długoterminowe cewniki – silikonowe, 
poliuretanowe 

 

background image

Powikłania 

CVC:  

okluzja, zakrzepica żyły głównej, zatorowość 
płucna, przypadkowe usunięcie/uszkodzenie 

Płyn PN:  

stabilność płynu, interakcje z lekami 

Metaboliczne/żywieniowe: 

nadmiar/niedobór składników 

 

background image

Posocznica związana z infuzją 

Częstość: 2-29% 

Staph.aureus, Klebsiella pneumoniae, 
P.aeruginosa, Candida alb. 

Objawy:  

gorączka, kwasica, trombocytopenia, zaburzenia 
glikemii 

Wstrząs septyczny, zatory  usunięcie cewnika 

(+) posiew po 72 h leczenia  

usunięcie 

cewnika 

background image

Posocznica związana z infuzją - 
zapobieganie 

ASEPTYKA !!!!! 

Wyłączna, dedykowana linia do żywienia 

Jak najmniej podłączeń 

Czyszczenie połączeń alkoholem 
ispropylowym 

WYSPECJALIZOWANY ZESPÓŁ 
PIELĘGNIARSKI 

background image

Cholestaza związana z PN 

Czynniki ryzyka: 

Długo trwające TPN 

Może prowadzić do marskości wątroby 

Zapobieganie:  

przynajmniej minimalne żywienie enteralne 
(bolus) 

Niski poziom cholcecystokininy w osoczu  
brak stymulacji wydzielania żółci 

background image

Okluzja 

Objawy: 

Wyciek z miejsca założenia 

Sztywność cewnika 

Zapobieganie:  

płukanie cewnika 0,9% NaCl pomiędzy wszystkimi 
podaniami. 

Heparyna 1 raz w tygodniu jeśli cewnik nie używany 

Leczenie: 

urokinaza, alteplaza (krew) 

Alkohol etylowy, kwas hydrochlorowy (lipidy) 

NIE PRZETYKAMY PROWADNICĄ 

 

background image

Refeeding syndrome: 

Objawy: 

Hipofosfatemia 

zaburzenia żołądkowo-jelitowe 

Arytmie 

Obrzęki 

zastoinowa niewydolnośc serca 

Zwykle do 4 dnia od wprowadzenia EN/TPN 

Obserwacja poziomu fosforu w surowicy 

Leczenie: podaż fosforu i.v 

background image

Żywieniowe leczenie w domu 

EN 

TPN 

background image

 
DIETY ELIMINACYJNE 

Klinika Pediatrii  
Prof. Hanna Szajewska 

background image

Diety eliminacyjne  

   

Czasowe lub stałe usunięcie z diety 

szkodliwego lub źle tolerowanego 
składnika pokarmowego z 
jednoczesnym wprowadzeniem na 
jego miejsce składników zastępczych 
o równoważnych właściwościach 
odżywczych 

background image

Najczęstsze wskazania do 

stosowania diet 

eliminacyjnych  

Alergie i nietolerancje pokarmowe  

– Leczenie  
– Zapobieganie  
– Diagnostyka  

Zaburzenia trawienia i wchłaniania  

background image

Nadwrażliwość pokarmowa 

Alergia pokarmowa

IgE zależna

Alergia pokarmowa

IgE niezależna

Alergia pokarmowa

Nadwrażliwość pokarmowa niealergiczna

Nadwrażliwość pokarmowa

= niepożądane reakcje na pokarm

background image

 

 

Hydrolizaty białkowe  

Preparaty sojowe

 

 

background image

Podział wg. hydrolizowanego 

białka

  

Kazeina   

 

 

 

 

 

 

 

Nutramigen (Mead Johnson)  

 

 

 

Pregestimil* (Mead Johnson)

 

 

Białka serwatkowe    

 

 

 

   

Alfare* (Nestle)   

 

 

 

   

Bebilon pepti (Nutricia)  

 

 

 

   

Bebilon pepti MCT* (Nutricia) 

   

Milumil HA (Milupa) 

   

Nan HA (Nestle)   

 

 

 

 

 

*zawierają MCT 

background image

Rodzaj 
mieszanki 

Zastosowanie 

Wybrane 
preparaty  
  

Hydrolizaty o 
nieznacznym 
stopniu hydrolizy 
białka  

Profilaktyka alergii 
pokarmowych w 
grupach ryzyka (nie 
można ich stosować 
w leczeniu alergii 
pokarmowych!)  
  

Bebiko 1 HA  

Bebiko 2 HA 

Humana HA 

NAN HA  

NAN HA 1 

NAN HA 2 
  

background image

Rodzaj 
mieszanki 

Zastosowanie 

Wybrane preparaty  
  

Hydrolizaty 
o znacznym 
stopniu 
hydrolizy 
białka  

Alergia 
pokarmowa,  
w tym na  

białka 

mleka krowiego 
i/lub soi. 
Diagnostyka i 
zapobieganie 
alergii  

Bebilon pepti 1  

Bebilon pepti 2  

Bebilon pepti MCT 

Nutramigen  

background image

Rodzaj 
mieszanki 

Zastosowanie 

Wybrane 
preparaty  
  

Mieszanki 
elementarne  

Nadwrażliwość na 
hydrolizaty o znacznym 
stopniu hydrolizy 
Ciężka postać alergii 
pokarmowej oporna na 
leczenie innymi 
preparatami 
Diagnostyka alergii na 
białka mleka 
krowiego    

Bebilon Amino  

Neocate  
  

background image

Epidemiologia 

5-

15% niemowląt – objawy nietolerancji białka 

mleka krowiego 

2-7,5% prevalence CMPA 

Ryzyko atopii wzrasta: 

o 20-

40% jeśli chory jest rodzic 

o 25-

35% jeśli chora jest siostra/brat 

 

background image

Najczęstsze objawy 

GI 

Ulewanie, wymioty 

biegunka,zaparcie, krew 

w stolcu, niedobór Fe 

Skóra 

AZS, obrzęk warg, 

powiek, pokrzywka 

Układ oddechowy 

Katar, OMA, wheezing 

Ogólne 

Przewlekły niepokój, 

kolki 

background image

Objawy alarmowe / ciężkie CMPA 

GI 

Failure to thrive, niedobór 
żelaza, krwawienie z d.o.p.p, 
hypoalbuminemia, 
enteropatia, colitis 

Skóra 

Wysiękowe/ciężkie AZS 
(+hypoalbuminemia/fail. to 
thrive),anemia mikrocytarna 

Układ oddechowy 
 
Ogólne 

Ostry obrzęk krtani, 
obturacja oskrzeli, duszność 
                                
Anafilaksja 

background image

Stanowisko ESPGHAN dotyczące stosowania 
preparatów sojowych (2006) 

Preparaty sojowe mogą być wprawdzie 
stosowane w żywieniu zdrowych niemowląt 
urodzonych o czasie, jednak nie mają przewagi 
nad standardowym mlekiem modyfikowanym  

Preparaty sojowe powinny być stosowane tylko 
w wybranych sytuacjach ze względu na wysokie 
stężenie fitynianów, glinu oraz fitoestrogenów, 
które potencjalnie mogą wywierać niekorzystne, 
odległe działania.  
 

background image

Stanowisko ESPGHAN dotyczące stosowania 
preparatów sojowych (2006) 

Podstawowe wskazania:  

wrodzony niedobór laktazy 

galaktozemię 

względy religijne, etyczne (np. dieta 
wegetariańska) lub inne wskazania, które 
nakazują eliminację mleka modyfikowanego 
zawierającego białka mleka krowiego.  

background image

Stanowisko ESPGHAN dotyczące stosowania 
preparatów sojowych (2006) 

W leczeniu alergii na białka mleka krowiego 

powinny być preferowane hydrolizaty o 

znacznym stopniu hydrolizy białka (lub 
mieszanki elementarne).  

Nie zaleca się stosowania preparatów sojowych 

z alergią u niemowląt poniżej 6. mż.  

Jeżeli względy takie jak smak lub niższy koszt 

sprawiają, że rozważane jest zastosowanie 

preparatu sojowego u niemowlęcia powyżej 6. 

mż., wcześniej należy potwierdzić tolerancję soi 
testem prowokacji.  
 

background image

Stanowisko ESPGHAN dotyczące stosowania 
preparatów sojowych (2006) 

Nie zaleca się rutynowego stosowania 

preparatów sojowych w leczeniu ostrej biegunki 
infekcyjnej.  

Nie zaleca się stosowania preparatów sojowych 
w zapobieganiu chorobom alergicznym.  

Nie ma dowodów uzasadniających stosowanie 

preparatów sojowych w zapobieganiu lub 

leczeniu kolki niemowlęcej oraz regurgitacji.  

Nie zaleca się stosowania preparatów sojowych 

u wcześniaków 
 

background image

Rodzaj 
mieszanki 

Zastosowanie 

Wybrane preparaty  
  

Preparaty 
sojowe 

    

Galaktozemia wrodzony 

niedobór laktazy, 
udokumentowany wtórny 
niedobór laktazy, 
udokumentowana IgE-

zależna 

alergia na białka mleka 
krowiego (wyjątek: biegunka 
lub enteropatia), dieta 

wegetariańska.

  

  

Bebiko sojowe  

Bebiko sojowe 2R 

Bebilon sojowy 1 

Bebilon sojowy 2 

Humana SL 

Isomil 

Isomil 2  

Prosobee 1 

Prosobee 2   

background image

DZIĘKUJĘ! 

 

 

marek.ruszczynski@gmail.com