P R O G R A M  

 

ćwiczeń polowych z geodezji wyższej po II roku 

 

Grybów, 2013

 

  
 

 

1.

         

Zakładanie i zagęszczanie osnów oraz pomiary elementów sytuacyjno-

wysokościowych techniką GPS 

 

1.1.

            

Projekt sieci GPS i w

ybór punktów do pomiaru (sieci szczegółowe)

 

1.2.

            

Założenie osnowy szczegółowej metodą kombinowaną:

 



 

założenie 4 punktów osnowy metodą  pomiarów  statycznych GPS 

 



 

założenie ciągu poligonowego pomiędzy punktami GPS (tachimetr 
elektroniczny) 

– minimum dwa punkty

 



 

testowanie dalmierza (wyznaczenie stałej dodawania)

 



 

łączne opracowanie (wyrównanie) wyników pomiarów GPS i poligonizacji – 
jednorzędowe wyrównanie sieci szczegółowej 

 

1.3.

             

Pomiary sytuacyjno-

wysokościowe metodą GPS-RTK

 



 

t

ransformacja lokalnego (chwilowego) układu współrzędnych do układu 

państwowego na punktach osnowy szczegółowej

 



 

o

pracowanie wyników pomiarów – sporządzenie fragmentu mapy 

sytuacyjnej 

 

 

 

2.

      

Pomiary niwelacyjne i grawimetryczne w sieci wysokościowej 

 

2.1.

            

Pomiary niwelacyjne w podstawowej sieci wysokościowej na linii niwelacyjnej 

pomiędzy punktami GPS

 



 

Pomiary niwelacyjne niwelatorem kodowym

 



 

Pomiar metoda niwelacji satelitarnej

 

2.2.

          

Pomiary grawimetryczne reperach linii niwelacyjnych

 

2.3.

          

Obliczenie poprawek ortometrycznych i normalnych 

– obliczenie wysokości 

ortometrycznych i normalnych na linii niwelacyjnej

 

2.4.

          

Wyznaczenie odstępów geoidy od elipsoidy i anomalii wysokości na wybranych 

reperach linii niwelacyjnej 

oraz porównanie z modelami państwowymi – 

niwelacja satelitarna

 

2.5.

          

Analiza dokładności linii niwelacyjnej

 

 

 

3.    Niwelacja precyzyjna trygonometryczna 
4.

      

Przygotowanie nowych instrumentów geodezyjnych do prac polowych

 

5.

      

Skompletowanie operatów pomiarowych

 

6.

      

Zaliczenie ćwiczeń polowych

 

 
 
 
 
 
 

Temat: 

ZAŁOŻENIE POZIOMEJ OSNOWY SZCZEGÓŁOWEJ METODĄ HYBRYDOWĄ  

 
CEL:  Ćwiczenie  polega  na  założeniu  poziomej  osnowy  szczegółowej  z  wykorzystaniem 
pomiarów satelitarnych GNSS oraz technologii poligonizacji precyzyjnej. Zakładana osnowa 
składa się z czterech punktów, na których wykonane będą obserwacje GNSS oraz dwóch – 
trzech  punktów  ciągu  poligonowego  nawiązanego  do  punktów  satelitarnych.      Wyrównanie 
sieci 

należy  wykonać  jednorzędowo  z  wykorzystaniem  serwisu  POZGEO-D  systemu  ASG 

EUPOS  nawiązując  cztery  punkty  sieci  szczegółowej  do  min.  trzech  punktów  osnowy 
bazowej (stacji referencyjnych ASG EUPOS).  

 
Część 1: POMIARY GPS METODĄ STATYCZNĄ (4 punkty)

 

 

 

Zakres tematu:

 



 

wykonanie projektu sieci hybrydowej i schematu obserwacji,

 



 

wywiad i 

stabilizacja zaprojektowanych punktów sieci,

 



 

sporządzenie opisów topograficznych punktów sieci,

 



 

pomiary sieci GPS technologią statyczną (4 punkty),

 



 

pobranie plików obserwacyjnych z trzech najbliższych stacji referencyjnych serwisu 
POZGEO-D ASG-EUPOS,

 

  

Część 2: ZAŁOŻENIE CIĄGU POLIGONOWEGO POMIĘDZY PUNKTAMI GPS ( min. 2 

punkty)

 

 
Zakres tematu:

 



 

sprawdzenie i 

rektyfikacja sprzętu pomiarowego: badanie układu poziomowania, 

sprawdzenie błędu kolimacji, błędu indeksu, wyznaczenie stałej dodawania "k" 
zestawu dalmierz 

– reflektor zwrotny; metoda porównawcza i metoda różnicowa,

 



 

pomiar

y kątowo-liniowe ciągu poligonowego osnowy szczegółowej,

 



 

opracowanie danych terenowych 

– sporządzenie dziennika obserwacji kątowych i 

liniowych, ocena 

dokładności.

 

 

Zakres opracowania wyników obu części:

 



 

opracowanie wyników pomiarów za pomocą firmowych programów obliczeniowych 
(obliczen

ie wektorów i wyrównanie sieci)  jako jednolitej sieci szczegółowej w 

nawiązaniu do trzech stacji sieci bazowej, 

 



 

jednorzędowe wyrównanie całej sieci szczegółowej, po dołączeniu obserwacji 
klasycznych do sieci GPS,

 



 

przeliczenie wyznaczonych współrzędnych punktów do państwowego systemu 
odniesień przestrzennych (układ ETRF2000, układ PUWG2000),

 



 

wyznaczenie odstępów quasi-geoidy i obliczenie wysokości normalnych punktów 
sieci 

szczegółowej (na podstawie modelu państwowego).

 

 

Z

awartość operatu:

 



 

sprawozdanie techniczne,

 



 

projekt sieci GPS, 

 

szkic ciągu poligonowego,

 



 

schemat obserwacji punktów sieci,

 



 

protokół wyników badania tachimetru wraz z komentarzem wyników, 

 



 

dzienniki obserwacyjne GPS, 

 



 

dzienniki pomiarowe kątów i odległości (na dysku),

 



 

sye

podsumowanie wyznaczenia wektorów GPS (tj. typ rozwiązania, ratio, wartość 

RMS itp.),

 



 

wykaz współrzędnych i ich błędów średnich (współrzędne geodezyjne odniesione 
do układu ETRF2000 i współrzędne płaskie w państwowym układzie „2000” oraz 
wysokości normalne),

 



 

opisy topograficzne punktów (w załączniku do operatu).

 

  

 

 Temat:   NIWELACJA SATELITARNA 

 

CEL: Pomiar 

satelitarny metodą statyczną min. dwóch reperów wysokościowej bazowej sieci  

umożliwiający  wyznaczenie  odstępów  quasi-geoidy  od  elipsoidy  i  odstępów  geoidy  od 
elipsoidy.  Porównanie  wyznaczonych  odstępów  z  odstępami  wyznaczonymi  przy  użyciu 
modelu państwowego.

 

 

 

 Zakres tematu: 

 



 

pomiar metodą statyczną na dwóch reperów linii niwelacyjnej, wyznaczenie 
współrzędnych punktów za pomocą serwisu POZGEO, 



 

wyznaczenie odstępów quasi-geoidy od elipsoidy, 



 

wyznaczenie odstępów geoidy od elipsoidy, 



 

porównanie otrzymanych wyników z odstępami wyznaczonymi na podstawie modelu 
Geoida2001. 

  

Zawartość operatu: 
 



 

sprawozdanie techniczne zawierające wykaz uzyskanych współrzędnych 
(ETRF2000), 



  zestawienie obliczonych 

odstępów wraz z ich porównaniem w stosunku do wartości 

wyznaczonych z modelu państwowego. 

 
 

Temat:           POMARY SYTUACYJNO-

WYSOKOŚCIOWE METODĄ GNSS RTK 

 
Zakres tematu: 

 



 

sporządzenie szkicu polowego wybranego obiektu,

 



 

pomiar kontrolny na punktach osnowy 

szczegółowej ,

 



 

pomiar wybranych szczegółów sytuacyjnych metodą GNSS RTK (RTN) przy użyciu 
bezpośrednich i pośrednich metod wyznaczania współrzędnych (pomiary offsetowe),

 

  

 

Zawartość operatu: 

 



 

sprawozdanie techniczne,

 



 

szkice polowe,

 



  wyniki pomiaru kontrolnego 

na punktach osnowy szczegółowej, 



 

pliki 

zawierające współrzędne szczegółów terenowych (na dysku),

 



 

mapa sytuacyjno-

wysokościowa w postaci numerycznej (na dysku),

 

 
 
 
 

 

 Temat: 

NIWELACJA PRECYZYJNA 

W POMIARACH PRZEWYŻSZEŃ  

W PODSTAWOWEJ OSNOWIE BAZOWEJ 
 



  POMIAR 

METODĄ PRECYZYJNEJ NIWELACJI GEOMETRYCZNEJ 

INSTRUMENTEM KODOWYM 



  POMIAR GRAWIMETRYCZNY 

 

Cel ćwiczenia 
 
Pomiar  przewyższenia  metodą  niwelacji  precyzyjnej  na  odcinkach  wysokościowej  osnowy 
bazowej

.  Pomiar  grawimetryczny  przyspieszenia  siły  ciężkości  w  celu  wyznaczenia 

poprawek  systemowych  (poprawki  ortometrycznej  i  normalnej)  do  pomierzonych 
przewyższeń.  Wyznaczenie  wysokości  reperów  linii  niwelacyjnych  (po  uzupełnieniu 
odcinków niwelacyjnych od pozostałych zespołów) oraz analiza dokładności linii niwelacyjnej 
(wyznaczenie  błędu  1km  podwójnej  niwelacji,  wyznaczenie  błędów  przypadkowych  i 
systematycznych). 

 

 

 

 Zakres tematu 

POMIAR METODĄ PRECYZYJNEJ NIWELACJI GEOMETRYCZNEJ: 

 



 

sprawdzenie i 

rektyfikacja sprzętu pomiarowego:

 

a) 

libela pudełkowa niwelatora,

 

b) 

pionowość siatki kresek niwelatora,

 

c) 

libele pudełkowe łat,

 

d) 

nachylenie osi celowej do płaszczyzny horyzontu,

 

e)

  

sprawdzenie stopki łaty - pionowość stopki do osi podziału łaty,

 



 

sporządzenie opisów topograficznych reperów (i punktów osnowy grawimetrycznej,

 



 

sporządzenie szkicu linii niwelacyjnej na mapie topograficznej,

 



 

pomiar przewyższeń odcinków niwelacyjnych,

 

 

 

Zawartość operatu:

 



 

sprawozdanie techniczne,

 



 

szkic linii niwelacyjnej (na odbitce mapy topograficznej),

 



 

protokół sprawdzenia i rektyfikacji sprzętu niwelacyjnego,

 



 

dzienniki obserwacyjne (na dysku),

 

 

 

 

Zakres tematu POMIAR GRAWIMETRYCZNY:  

 

 



 

pomiar różnicy przyspieszenia siły ciężkości na reperach linii niwelacyjnej w 
nawiązaniu do punktu Podstawowej Osnowy Grawimetrycznej Kraju nr 333 Grybów 
– pomiar metoda profilową w schemacie A 1 2 3 … A,

 



 

opracowanie dziennika grawimetrycznego 

– wyznaczenie wartości przyspieszenia 

na reperach linii niwelacyjnej, wprowadzenie poprawe

k ze względu na wysokość 

instrumentu, oddziaływanie sił pływowych oraz dryft grawimetru.

 

 

Zawartość operatu:

 

 

 



 

sprawozdanie techniczne,

 



 

dziennik obserwacyjny;

 

 
 
 

Zakres opracowania wyników obu części: 

 



 

ocena dokładności pomiarów niwelacji precyzyjnej (całej linii niwelacyjnej):

  

wykres 



; średnie błędy m1,



,



 i 



porównanie uzyskanych wyników z kryteriami 

wymaganymi w opracowaniu bazowej sieci niwelacyjnej (w formie tabeli),

 



 

zestawienie wysokości normalnych i ortometrycznych reperów linii niwelacyjnej (od 
reperu AZ3776),

 



 

opisy topograficzne wszystkich reperów mierzonych odcinków niwelacyjnych i 
punktu osnowy grawimetrycznej (w 

załączniku do operatu).

 

 

Uwaga! 

Ocenę  dokładności  pomiaru  linii  niwelacyjnej  należy  przeprowadzić  na  podstawie 

wyników  obserwacji  wszystkich grup  pomiarowych. Wszelkie obliczenia  związane  z  analizą 
dokładności  i  wyznaczeniem  wysokości  w  systemie  ortometrycznym  i  normalnym 
wykonujemy  w  programie  DiNi12  -  opcje  Niwelacja,  Studenci, 

Łączenie  części  linii  lub 

poprawki systemowe z łączeniem odcinków. 

 

 

Temat: 

POMIAR METODĄ PRECYZYJNEJ NIWELACJI TRYGONOMETRYCZNEJ 

 

Cel ćwiczenia 
 
Pomiar przewyższenia metodą precyzyjnej niwelacji trygonometrycznej. 

 

 Zakres tematu:  

 

 



 

sprawdzenie i 

rektyfikacja sprzętu pomiarowego:

 

a)  libela rurkowa tachimetru, 
b) 

libela łaty. 



 

sporządzenie opisów topograficznych reperów,

 



 

sporządzenie szkicu linii niwelacyjnej na mapie topograficznej,

 



 

pomiar linii niwelacyjnej (rejestracja w instrumencie),

 



 

opracowanie wyników pomiaru wraz z oceną dokładności pomiaru odcinków 
niwelacyjnych (program PNT),

 

 

Zawartość operatu:

 

 

 



 

sprawozdanie techniczne,

 



 

dzienniki obserwacyjne (na dysku), 



 

zestawienie pomierzonych 

przewyższeń.

 



 

porównanie wyników uzyskanych metodą niwelacji geometrycznej i niwelacji 
trygonometrycznej, 

 
 

Temat:            

PRZYGOTOWANIE NOWYCH INSTRUMENTÓW DO PRAC POLOWYCH 

I WYKONANIE POMIARU TESTOWEGO

 

 

 

Zakres tematu: 

 



  samodzielne 

zapoznanie się z obsługą i specyfikacją techniczną tachimetru, 



 

samodzielne 

rozwiązanie  wybranych  zadań  geodezyjnych  z  wykorzystaniem 

poznanego tachimetru 

– rejestracja obserwacji i współrzędnych w instrumencie,

 

 

 

 

 

Zawartość operatu:

 

  



 

sprawozdanie techniczne,

 



 

pliki zawierające współrzędne pomierzonych szczegółów terenowych (na dysku) i 

 



 

graficzne  opracowanie  numerycznych  rozwiązań  zadań  –  zestawienie  wyników 
porównania współrzędnych uzyskanych w wyniku różnych metod nawiązania,

 



  szkic  inwentaryzacji  powykonawczej  obiektu  tyczonego  z  miarami  uzyskanymi  w 

wyniku pomiaru kontrolnego, 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

UWAGI OGÓLNE DO OPERATU KOŃCOWEGO Z ĆWICZEŃ POLOWYCH

 

 

 

1) 

Operat końcowy należy złożyć w podpisanej teczce, w której należy umieścić operaty 
dotyczące wszystkich tematów objętych programem ćwiczeń polowych. 

2) 

Wszystkie strony operatu należy ponumerować. 

3) 

Na wewnętrznej stronie teczki należy umieścić zawartość operatu. 

4) 

Sprawozdania  techniczne 

można  pisać  czytelnie  długopisem;  sprawozdania  pisane 

na komputerze w 

żadnym stopniu nie wpłyną na ocenę końcową z ćwiczeń polowych. 

5) 

Do operatu załączamy wyłącznie pozycje wymienione w opisie zawartości operatu w 
danym  temacie;  nie  należy  drukować  dzienników  polowych  (np.  dzienników 
niwelacyjnych).

 

6) 

Opisy  topograficzne  z  wszystkich  wykonywanych  tematów  stanowią  oddzielny 
załącznik do operatu końcowego. 

7) 

Wszystkie  dokumenty  (opisy  topograficzne,  dzienniki  obserwacyjne  itp.)  muszą  być 
podpisane  imieniem  i  naz

wiskiem  wykonawcy,  zaś  obliczenia  ponadto  imieniem  

i 

nazwiskiem sprawdzającego. 

8) 

Do każdego zadania należy sporządzić sprawozdanie techniczne, które powinno 
zawierać: 



  temat zadania,

 



 

datę wykonania zadania, 



 

skład grupy pomiarowej, 



 

wykaz sprzętu pomiarowego oraz numery seryjne instrumentów, anten, łat 
itp.,

 



  cel i zakres zadania pomiarowego,

 



 

omówienie uzyskanych wyników, 



 

imię i nazwisko oraz podpis osoby sporządzającej sprawozdanie, a także datę 
sporządzenia sprawozdania. 

9) 

W sprawozdaniu nie należy opisywać poszczególnych czynności, które są 
standardowym elementem stosowanej technologii. 

 

10) 

Należy pamiętać o zachowaniu właściwej liczby cyfr znaczących. 

11) 

Należy  zachować  zasadę  oryginalności  dokumentów  pomiarowych  (nie  należy 
przepisywać lub przerysowywać sporządzonych w terenie dzienników, opisów itp.).  

12) 

W 

sprawozdaniach  technicznych należy  podać  nazwy  zbiorów  zawierających  wyniki 

obserwacji i 

obliczeń oraz nazwy katalogów, w których one się znajdują. 

13) 

Na końcu operatu należy umieścić zestawienia zawierające: 

a) 

porównanie uzyskanych wyników niwelacji geometrycznej, kodowej  

i 

trygonometrycznej (o ile dotyczą tych samych odcinków), 

b) 

 

wykaz wartości odstępów geoidy od elipsoidy, 

c) 

 

porównanie współrzędnych wyznaczonych różnymi technologiami pomiarowymi 
(o ile 

takie punkty zostały zaobserwowane).