Leki układu oddechowego

Leki przeciwkaszlowe – kiedy stosujemy?



Leki przeciwkaszlowe (Antitussicum) stosuje się w
napadowym, uporczywym, suchym kaszlu.



W kaszlu spowodowanym zaleganiem wydzieliny w
drogach oddechowych wskazane są leki wykrztuśne.



Kaszel towarzyszący astmie oskrzelowej podlega
leczeniu lekami przeciwastmatycznymi.

Leki przeciwkaszlowe - podział

Leki przeciwkaszlowe działające ośrodkowo (hamujące

czynność ośrodka oddechowego i ośrodka kaszlu):

Opioidowe



O silnym działaniu narkotycznym i uzależniającym:

morfina, metadon, oksykodon, hydromorfon



O słabych właściwościach narkotycznych i

uzależniających: Kodeina, hydrokodon, dihydrokodeina



Nie powodujące uzależnienia: dekstrometorfan,

noskapina

Nieopioidowe: pentoksyweryna, butamirat, okseladyna,

dimetoksanat, bibenzonium, zipeprol

Leki przeciwkaszlowe działające obwodowo (hamujące

czynność zakończeń nerwowych w drogach

oddechowych): benzonatat, oksolamina, prenoksdiazyna,

śluzy roślinne

Leki przeciwkaszlowe – mechanizm działania



Leki przeciwkaszlowe o działaniu

ośrodkowym hamują odruch kaszlowy w

wyniku depresyjnego działania na

ośrodek kaszlu oraz mogą zwalniać rytm

oddychania przez hamowanie ośrodka

oddechowego.



Leki przeciwkaszlowe o działaniu

ośrodkowym mogą również wpływać

depresyjnie na inne struktury mózgu i

powodować senność, niepokój,

nudności, a niekiedy drgawki.

Leki przeciwkaszlowe o silnym działaniu

narkotycznym i uzależniającym



Zastosowanie narkotycznych leków przeciwbólowych
jako leków przeciwkaszlowych ze względu na
możliwość wywołania uzależnienia jest bardzo
ograniczone, a uzasadnione tylko w tych
przypadkach, w których obok koniecznego znoszenia
bólu istnieją wskazania do łagodzenia napadów
kaszlu.

Leki przeciwkaszlowe opioidowe o słabych

właściwościach narkotycznych i uzależniających



Kodeina (metylowa pochodna morfiny) wykazuje

działanie przeciwkaszlowe słabsze od morfiny, zwalnia

rytm oddychania i działa przeciwbólowo.



Kodeina jako środek przeciwkaszlowy może być

stosowana tylko krótkotrwale, gdyż może powodować

uzależnienie psychiczne i fizyczne.



Po przedawkowaniu kodeiny występują: euforia,

niepokój, senność, wymioty, zaburzenie widzenia,

sinica, zaparcia, a w stanach ciężkich – obrzęk płuc.

Jako antidotum podaje się nalokson.



Podczas leczenia kodeiną nie należy prowadzić

pojazdów mechanicznych.

Kodeina - preparaty



Neo-Azarina – tabletki

(zawiera: fosforan kodeiny,

surowce roślinne, olejek

anyżowy)



Thiocodin – tabletki (fosforan

kodeiny i sulfagwajakol)



Sirupus Pini compositus

(fosforan kodeiny, wyciąg

sosnowy, wyciągi roślinne)



Sirupus Tussipini (podobnie

ja Sir. Pini comp.)

Opioidowe leki przeciwkaszlowe nie wywołujące

uzależnienia



Dekstrometorfan wykazuje ośrodkowe działanie
przeciwkaszlowe zbliżone lub słabsze od kodeiny.



Nie wykazuje działania przeciwbólowego, działa
przeciwdrgawkowo.



Objawy niepożądane występują rzadko i wynikają z
działania uspokajającego.

Dekstrometorfan - preparaty

Preparaty proste:



Acodin (tabletki)



Akindex (syrop)



Rubitussin Antitussicum (syrop)



Tussidrill (syrop)

Preparaty złożone:



Acodin (syrop: dekstrometorfan i dekspantenol)



Contril (syrop: dekstrometorfan i gwajfenezyna)



Tabcin Impakt (kapsułki: dekstrometorfan,

paracetamol, pseudoefedryna, doksylamina)



Gripex (tabletki: dekstromatorfan, paracetamol,

pseudoefedryna)

Leki przeciwkaszlowe nieopioidowe działające

ośrodkowo



Pentoksyweryna oprócz działania przeciwkaszlowego

działa również miejscowo znieczulająco i

cholinolitycznie. Może wystąpić senność.



Okseladyna nie wywiera depresyjnego wpływu na

ośrodek oddechowy. Wykazuje słabe działanie

wykrztuśne. Może powodować senność.



Butamirat działa wybiórczo na ośrodek kaszlu, nie

powoduje jednak depresji ośrodka oddechowego. Czasem

stosowany jest pomocniczo w hamowaniu odruchu kaszlu

podczas zabiegów chirurgicznych czy bronchoskopii.

Rzadko wywołuje nudności, wysypki, biegunki czy

zawroty głowy, które szybko ustępują po odstawieniu

leku ( preparaty: Sinecod i Supremin w postaci syropów

lub kropli doustnych)

Leki przeciwkaszlowe działające obwodowo



Benzonatat wykazuje działanie miejscowo
znieczulające przez hamowanie włókien nerwu
błędnego w oskrzelach, płucach czy opłucnej.
Stosowany jest w celu hamowania
nieproduktywnego, męczącego kaszlu obecnego przy
gruźlicy płuc, rozedmie płuc, dychawicy oskrzelowej
lub nowotworach.



Prenoksdiazyna - działa podobnie do benzonatatu.
Dodatkowo rozszerza oskrzela.

Leki przeciwkaszlowe działające obwodowo c.d.



Śluzy roślinne – ich działanie przeciwkaszlowe polega na

osłanianiu błony śluzowej dróg oddechowych. Podawane

doustnie łagodzą podrażnienia i są w zupełności bezpieczne,

praktycznie nie wywołują żadnych działań niepożądanych. Do

roślin zawierających dużo substancji śluzowych zaliczamy:

• korzeń prawoślazu (Radix Althaeae)
• liść podbiału (Folium Farfarae)
• kwiat dziewanny (Flos Verbasci)
• liść i kwiat malwy (Folium, Flos Malvae)
• nasienie lnu (Semen Lini)