1

1.Czym zajmuje się ekonomia? Jakie są podstawowe problemy
ekonomii?

Ekonomia jest badaniem wyboru, jakiego dokonują społeczeństwa w
kwestii użytkowania rzadkich zasobów mających alternatywne
zastosowania, do wytwarzania różnych rodzajów towarów i do
rozdzielania ich między różne grupy.
Podstawowe problemy ekonomii:



Ograniczoność zasobów



Potrzeba



Dobra (produkcja, dystrybucja, konsumpcja)

2. Co jest przedmiotem zainteresowania mikro i makroekonomii?

Makroekonomia: dziedzina ekonomii posługująca się wielkościami
agregatowymi (zbiorczymi, dotyczącymi całej gospodarki) do badania
prawidłowości występujących w gospodarce jako całości.
Przedmiotem zainteresowania makroekonomii jest przede wszystkim
tworzenie i podział dochodu narodowego, a także zagadnienia
związane między innymi z inflacją, be zrobociem,
inwestycjami i bilansem płatniczym, z uwzględnieniem polityki
pieniężnej ba nku centralnego oraz polityki gospodarczej państwa.

Mikroekonomia: dziedzina ekonomii zajmująca się badaniem
zachowań indywidualnych konsumentów, przedsiębiorstw i rynków.
Jest to nauka zajmująca się szczegółową analizą podejmowanych
przez jednostki decyzji dotyczących zakupu i sprzedaży towarów.

3. Omów znane Ci czynniki produkcji?

Czynniki produkcji - materialne lub niematerialne zasoby niezbędne
do wytwarzania dóbr w postaci towarów i usług. W klasycznym ujęciu
wyróżnia się następujące czynniki produkcji:
-ziemia oraz naturalne surowce posiadane przez ludzi. Ceną ziemi jest
renta gruntowa.
-praca to wysiłek ludzki włożony w wytworzenie danego dobra, ceną
pracy jest płaca.
-kapitał to dobra wytworzone uprzednio przez ludzi używane do
produkcji innych dóbr. Są to budynki, narzędzia i maszyny. Ceną
kapitału są odsetki.

4. Czym charakteryzują się wielkości zasobowe, a czym
strumieniowe?

Wielkości zasobowe:

-Pokazuje rozmiar zjawiska ekonomicznego w

określonym punkcie czasu,

- Są fotografią rzeczywistości gospodarczej w

określonym momencie czasu

- Zamieniają się w kolejnych punktach czasu
- Przykłady: liczby maszyn w hali, stan majątku
gospodarstw domowych, zapasy towarów w
przedsiębiorstwie, liczba zatrudnionych na 31.12.,
ilość wody w basenie w danym momencie

wielkości strumieniowe:

Pokazuje rozmiary (skalę) procesu w pewnym
okresie
Mają określony wymiar czasowy
Zmieniają się w kolejnych okresach
Okres czasu musi być zaznaczony, gdy podajemy
informacje o rozmiarach wielkości strumieniowej
Przykłady: PKB, produkcja w przedsiębiorstwie,
rozmiary sprzedaży, liczba nowo przyjętych
pracowników.

5. Wyjaśnij związki pomiędzy kosztem a ograniczonością zasobów?
Między  kosztem  alternatywnym  a  rzadkością  istnieją  określone
związki:
•  zawsze istnieje więcej niż jeden sposób wykorzystania zasobu,
• zawsze istnieje konieczność wyboru spośród różnych możliwych
sposobów wykorzystania zasobów, dlatego z każdym wyborem
związana jest konieczność ponoszenia kosztu (kosztu alternatywnego).
6. Omów koszt alternatywny?
Koszt alternatywny: Koszt alternatywny (koszt utraconych korzyści)
to utrata wartości,
jaką  mo

na by

oby uzyskać w wyniku przeznaczenia ograniczonych

zasobów do wytwarzania (zakupu) innych dóbr i

lub usług. Jest to

wartość najcenniejszej nie

ykorzystanej mo

liwości utraconej w

wyniku dokonania wyboru.

7. Przedstaw prawo popytu?
Prawo popytu: Przy ceteris paribus, wraz ze wzrostem ceny danego
dobra, zmaleje zapotrzebowanie na dobro, a wraz ze spadkiem ceny
zapotrzebowanie wzrośnie.

8. Obraz graficzny krzywej popytu.

(ilość produktu)

9. Czym różni się od siebie zmiana popytu i zmiana wielkości popytu?
Popyt to cała funkcja, natomiast wielkość popytu to ilość dobra, jaką
konsumenci chcą nabyć przy danej cenie. "Wielkość popytu przy
cenie p" jest więc konkretnym elementem funkcji, któremu na krzywej
popytu odpowiada jeden punkt.

10. Omów czynniki wpływające na wysokość popytu?
-wielkość dochodów, gdy wzrasta dochód, wzrasta również popyt na
dane dobro (i odwrotnie)
-cena towaru:

ceny substytutów,
ceny dóbr komplementarnych,
przewidywania co do kształtowania się cen
wprzyszłości,
antycypacja popytu, czyli wyprzedzanie
faktycznego popytu

-preferencje konsumentów
-czynniki demograficzne
-sytuacja polityczna
-sytuacja gospodarcza
-pora roku

11. Przedstaw krzywą podaży i czynniki określające jej przebieg?
Krzywa podaży: jedna z podstawowych krzywych, używanych
w mikroekonomii, pokazująca dla danego dobra ile jego jednostek (Q)
są skłonni wyprodukować producenci przy danej cenie (P).

Determinanty:
-cena danego dobra, czyli ilość pieniędzy jaką producent otrzymuje ze
sprzedaży każdej jednostki tego dobra
-ceny czynników produkcji, czyli płace, opłaty za energię, czynsz,
ceny urządzeń i surowców, procenty od zaciągniętych kredytów –
czyli poziom kosztów produkcji
-postęp technologiczny
-ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych
-liczba producentów na danym rynku
-eksport, import,
-wielkość rezerw

12. Obraz graficzny krzywej podaży.

13. Wyjaśnij sens ekonomiczny ceny równowagi?
cena, przy której występuje zrównoważenie popytu (D) i podaży (S).
14. Graficzny obraz ceny równowagi.

15. Wyjaśnij jakie procesy występują na rynku w sytuacji, gdy na
rynku ukształtuje się cena niższa niż cena równowagi.
W przypadku, gdy cena faktyczna ustali się na poniżej ceny
równowagi, zaistnieje stan niedoboru rynkowego, zwanego także
niedoborem popytu i nadwyżką podaży.
16. Wyjaśnij jakie procesy występują na rynku w sytuacji, gdy na
rynku ukształtuje się cena wyższa niż cena równowagi.
Jeżeli cena rzeczywista ustali się na poziomie wyższym niż cena
równowagi, mamy do czynienia ze stanem nadwyżki rynkowej,
zwanej również  stanem nadwyżki podaży, lub co oczywiste
niedoborem popytu. Czym bardziej cena rzeczywista odbiega od ceny
równowagi, stan nadwyżki pogłębia się.
18. Jakie konsekwencje dla równowagi rynkowej będzie miał wzrost,
a jakie spadek popytu?
Wzrost popytu : powoduje tendencję wzrostu ceny i ilości równowagi
Spadek popytu : powoduje tendencję spadku ceny i ilości równowagi
19. Jakie konsekwencje dla równowagi rynkowej będzie miał wzrost,
a jakie spadek podaży?
Wzrost podaży: następuje spadek ceny równowagi na rynku przy
równoczesnym wzroście wielkości równowagi
Spadek podaży: następuje wzrost ceny równowagi oraz równoczesny
spadek ilości równowagi

20. Jakie konsekwencje dla równowagi rynkowej będzie miał
jednoczesny wzrost popytu i podaży?
W sytuacji jednoczesnego oddziaływania zmian w popycie i podaży
na stan równowagi na rynku, jeden z parametrów stanu równowagi
pozostaje nieokreślony.
Wzrost popytu + wzrost podaży = wzrost ilości          21. Jakie
konsekwencje dla równowagi rynkowej będzie miał jednoczesny
spadek popytu i podaży?
Wg źródeł podobnie jak w punkcie 20. jeden parametr powinien
zostać niepewny dla równowago rynkowej, ale nie jestem pewna
odpowiedzi na to pytanie .

22. Jakie konsekwencje dla równowagi rynkowej będzie miał
jednoczesny wzrost popytu i  spadek podaży?
W tym przypadku nieokreślony zostaje drugi parametr równowagi, tj.
ilość równowagi. Wzrost popytu w warunkach jednoczesnego spadku
podaży wpływa na wzrost ceny równowagi, nie mamy jedynie
pewności co do ilości transakcji równoważących ten rynek.
23. Jakie czynniki wpływają na podaż?
Czynnik cenowy: P – cena badanego dobra
Czynniki pozacenowe:

ceny innych dóbr (głównie komplementarnych i
substytucyjnych)
ceny czynników wytwórczych (bezpośredni
wpływ na koszty produkcji)
poziom zaawansowania technologii (wpływ na
zdolności wytwórcze)
cele ekonomiczne (mogą w niektórych okresach
zniekształcać decyzje podażowe)
oczekiwania co do poziomu cen w przyszłości
czynniki losowe

24. Przestaw cztery podstawowe struktury rynku?

konkurencja doskonała

czysty monopol

konkurencja monopolistyczna

konkurencja oligopolistyczna

25. Wyjaśnij pojęcie elastyczności? Przedstaw elastyczność cenową
popytu?
Elastyczność: to sposób reakcji jednego czynnika na zmianę
drugiego.
Współczynnik elastyczności wskazuję siłę reakcji danego czynnika na
zmianę drugiego czynnika na niego wpływającego

Elastyczność cenowa popytu: relacja procentowej zmiany wielkości
popytu do procentowej zmiany ceny.

26. Co to jest popyt sztywny i popyt doskonale elastyczny i w jakich
sytuacjach występuje?

Popyt sztywny: Epd w wartościach bezwzględnych = 0 . Zmiana ceny
nie wywołuje żadnych zmian w wielkości popytu.

Popyt doskonale elastyczny: Epd w wartościach bezwzględnych =



. Minimalna procentowa zmiana ceny wywołuje maksymalną
procentową zmianę wielkości popytu.

27. O czym informuje nas współczynnik elastyczności cenowej
popytu?
Wskazują na stopnie elastyczności cenowej popytu .
Epd=



- popyt doskonale elastyczny,

Epd > 1 – popyt względnie elastyczny
Epd = 1 – popyt proporcjonalny
Epd < 1 – popyt względnie nieelastyczny
Epd = 0 – popyt sztywny

28. Do czego można wykorzystać współczynnik elastyczności
cenowej popytu?
- Stwierdzenie stopnia elastyczności cenowej popytu

29. Jakie rodzaje popytu wyróżniamy ze względu na zmiany
współczynnika elastyczności cenowej popytu?
Patrz punkt: 27.

30.Przedstaw zależność pomiędzy współczynnikiem elastyczności
cenowej popytu a maksymalizacją przychodu przez przedsiębiorstwa.
Elastyczność cenowa popytu a przychody producentów (wydatki
konsumentów):
a) w warunkach gdy popyt jest elastyczny (Ep>1) wzrost ceny na dane
dobro prowadzi do spadku TR, natomiast spadek ceny do wzrostu TR
b) w warunkach gdy popyt jest nieelastyczny (Ep<1) wzrost ceny na
dane dobro prowadzi do wzrostu TR, natomiast spadek ceny do
spadku TR
c) w warunkach gdy popyt jest jednostkowo elastyczny(Ep=1)zmiana
ceny nie wpływa  na zmianę TR
d) w warunkach gdy popyt jest doskonale elastyczny (Ep=∞) cena jest
sztywna i zmiana TR jest wprost proporcjonalna do ilości
sprzedawanych dóbr
e) w warunkach gdy popyt jest sztywny(Ep=0) zmiana ceny prowadzi
do wprost proporcjonalnej zmiany TR

31.Omów elastyczność dochodową i mieszaną popytu.

Elastyczność dochodowa popytu: reakcja popytu na zmianę
dochodu.
Elastyczność mieszana popytu: procentowa zmiana popytu na dobro
(usługę) x w reakcji na procentową zmianę ceny dobra (usługi) y.
Mieszana elastyczność popytu istnieje ponieważ dane dobro (usługa)
uzależnione jest również od cen innych dóbr (usług).

32.O czym informuje współczynnik mieszanej elastyczności popytu?

Współczynnik elastyczności popytu – odnosi się do dóbr i pokazuje,
które dobra są rozpatrywane; znak współczynnika przy mieszanej
elastycznośi oznacza:
a) „+” - dobra substytucyjne
b) „



” - dobra komplementarne

33.O czym informuje współczynnik elastyczności dochodowej
popytu?

Współczynnik dochodowej elastyczności popytu:
a) wartość ujemna – dobra podrzędne
b) wartość dodatnia - dobra normalne

przedział <0,1> - dobra podstawowe
wynik > 1 - dobra luksusowe

34.Jakie rodzaje dóbr wyróżniamy ze względu na zmiany
współczynnika elastyczności dochodowej popytu?

Patrz punkt 33.

35.Jakie rodzaje dóbr wyróżniamy ze względu na
zmianywspółczynnika elastyczności mieszanej popytu?

Patrz punkt 32.
36.Przedstaw związek pomiędzy wysokością współczynnika
elastyczności a wydatkami konsumentów, a zatem i przychodami
przedsiębiorstwa?

Wydatki konsumentów = przychody przedsiębiorstw
Warunkiem wzrostu utargu przy wzroście ceny jest EPD > -1,a przy
spadku EPD < -1

a)E

= 1; jest wartością graniczną

b) E

> 1 -popyt elastyczny (R=P*Q)

Obniżka ceny powoduje wzrost utargu

Podwyżka ceny powoduje spadek utargu

c) E

< 1 -popyt nieelastyczny

Obniżka ceny powoduje zmniejszenie utargu
Podwyżka ceny powoduje wzrost utargu

37. Co przedstawią krzywe obojętności i krzywe budżetu
konsumenta?
Krzywa obojętności - Przedstawia wszystkie kombinacje dwóch dóbr
dające konsumentowi taką samą całkowitą użyteczność, ponieważ w
każdej z tych kombinacji jakiekolwiek zmniejszenie ilości jednego
dobra zostaje zrekompensowane odpowiednim zwiększeniem ilości
drugiego dobra.

Krzywe budżetu konsumenta - Wyznaczają one linię budżetu
konsumenta, która odpowiada kształtem i właściwościami ścieżce cen.
tak jak poprzednio punkt równowagi zostanie wyznaczony przez
punkt styczności linii płac z możliwie najdalej oddaloną od początku
układu współrzędnych krzywa obojętności.

38.Scharakteryzuj linię budżetową.

Linia budżetowa - to linia obrazująca maksymalne kombinacje
ilościowe dwóch dóbr, które przy danych cenach może nabyć
konsument dysponujący danym dochodem.

- Położenie linii budżetowej CD definiują jej punkty krańcowe na
osiach A oraz B. Linia budżetowa obrazuje całkowite wykorzystanie
budżetu konsumenta na zakup dóbr A,B. Punkt C obrazuje
maksymalną ilość dobra A (dla przykładu 4 sztuki) jakie konsument
może nabyć, rezygnując całkowicie z dobra B. Analogicznie, punkt D
obrazuje maksymalne wykorzystanie dochodu na zakup dobra B (6
sztuk) przy całkowitej rezygnacji z dobra A. Ilości E oraz F pokazują
zrównoważoną konsumpcję obydwu dóbr
- Punkty leżące powyżej linii CD są dla konsumenta nieosiągalne ze
względu na niewystarczające dochody. Punkty leżące poniżej linii CD
nie wykorzystują wszystkich środków, dając możliwość zwiększenia
konsumpcji.

39.Jak na równowagę konsumenta wpłynie zmiana dochodu
konsumenta?

Zmiany dochodów kupujących przesuwają popyt rynkowy na
większość dóbr. Wzrost dochodów przesuwa krzywą popytu w górę.
Oznacza to, że przy danej cenie popyt zgłaszany na dane dobro jest
większy. Spadek dochodów przesuwa krzywą popytu rynkowego w
dół, czyli że przy danej cenie rozmiary popytu na dane dobro są
mniejsze.

40.Jak na równowagę konsumenta wpłynie zmiana choćby jednego z
dóbr?

Jeśli cena rośnie realny dochód konsumenta spada, gdy natomiast cena
maleje realny dochód konsumenta wzrasta. Zmiana ceny choćby
jednego dobra wytrąca konsumenta ze stanu równowagi. W praktyce
zmieniają się relacje cen konsumowanych dóbr a zatem zmianę
nachylenia linii budżetowej.

41.Na czym polega efekt substytucyjny i dochodowy?

Efekt substytucyjny – spowodowany jest zmianą ceny jednego z
dóbr (należących do koszyka dóbr konsumenta) i polega na
dostosowaniu popytu do tej zmiany; polega na tzw. Zastępowaniu
jednego dobra drugim (konsumenci odchodzą od dobra X, którego
cena wzrosła i zastępuje je innymi dobrami, których cena w
porównaniu do dobra X pozostała stała lub spadła)
Efekt dochodowy – związany jest ze wzrostem lub spadkiem
dochodu. Wzrost/spadek ten może się wiązać zarówno ze zwykłym
zmniejszeniem dochodu do dyspozycji, jak i ze wzrostem cen. Gdy
rozważamy dobra zwykle(normalne), każdy spadek dochodu
spowoduje spadek popytu na oba dobra. W przypadku dóbr niższego
rzędu, efekt dochodowy działa w odwrotnym kierunku. Generalnie
wzrost dochodu spowoduje wzrost ogólnego popytu zgłaszanego
przez konsumenta, a spadek dochodu- spadek popytu.

42.Przedstaw problem celu działalności przedsiębiorstwa?

Współczesna teoria przedsiębiorstwa stoi na stanowisku, że
najważniejszym celem wszelkich decyzji podejmowanych w
przedsiębiorstwie jest maksymalizacja jego wartości rynkowej.
Maksymalizacja wartości firmy jest obecnie powszechnie
akceptowana, jako zasadniczy cel przedsiębiorstwa z tego względu, że
jest bowiem źródłem satysfakcji dla właścicieli, banków,
konsumentów, pracowników, ubezpieczycieli, partnerów handlowych,
samorządów lokalnych itd. Wzrost wartości rynkowej

przedsiębiorstwa prowadzi do zwiększenia stanu posiadania jego
właścicieli. Zarządzanie finansami firmy jest więc jednym z głównych
sposobów realizacji tak rozumianego celu przedsiębiorstwa.
Sformułowanie ogólnego celu zarządzania finansami firmy nie
wyklucza wielu celów odcinkowych. Cele odcinkowe dotyczą
różnych obszarów finansowych firmy. Tak więc można mówić o
celach zarządzania kapitałem obrotowym, kształtowania wielkości i
struktury kapitału, planowania finansowego czy celach dokonywanych
analiz. Formułowanie tych celów jest uzasadnione, gdyż zwykle
dzięki temu w procesie zarządzania lepiej dostrzega się i realizuje cel
główny. Oprócz ww. celów wyróżniamy: cele krótkookresowe i
długookresowe. Zadania krótkookresowe - są to skonkretyzowane cele
jakich osiągnięcia oczekuje przedsiębiorstwo w sukcesywnej realizacji
celów długookresowych. Zadania krótkookresowe determinują tempo
i moment realizacji celów długookresowych.

Przykładowe cele długookresowe:
1.      Poziomowy przyrost sprzedaży - cele marketingowe,
2.      Nowoczesność produktu - cele innowacyjne,
3.      Zyskowność - cele finansowe,
4.      Właściwe wykorzystanie zasobów naturalnych, ludzkich,
kapitału - cele zaopatrzenia przedsiębiorstwa w zasoby.
5.      Zwiększenie płacy.

Przykładowe cele krótkookresowe:
1.      Przyrost udziału w rynku,
2.      Wprowadzenie jednej modyfikacji produktu rocznie,
3.      Poprawa zyskowności o 10% rocznie,
4.      Zmniejszenie zakupu surowców, pracowników,
5.      Zwiększenie płacy.

43.Czy firmy przynoszące straty powinny być jak najszybciej
zlikwidowane?

NIE - W długim okresie rozmiary produkcji przedsiębiorstwa
odpowiadają punktowi, w którym długookresowe koszty krańcowe są
równe utargowi krańcowemu, pod warunkiem, że cena nie jest wyższa
od długookresowych kosztów przeciętnych przy tych rozmiarach
produkcji. P >= kC – warto produkować dalej. Jeżeli cena jest niższa
os długookresowych kosztów przeciętnych P < kC, przedsiębiorstwo
powinno ulec likwidacji.

44.Przedstaw koszty stałe i zmienne.

Koszty stałe ( FC)  - są to koszty, które przedsiębiorstwo ponosi w
danym okresie niezależnie od rozmiarów produkcji.Koszty stałe
wyznaczane są przez :

koszty amortyzacji ( kalkulacyjne koszty zużycia
kapitału rzeczowego)
wynagrodzenia pracowników administracji i
zarządu przedsiębiorstwa
opłaty dzierżawne za grunty, czynsze za
wynajęcie lokali
koszty konserwacji

Koszty zmienne (VC)- są to koszty, które ulegają zmianie wraz ze
zmianami wielkości produkcji. Przy ustalonych cenach i technologii
są one funkcją wielkości produkcji VC= VC(q). Koszty zmienne
nazywane niekiedy kosztami zmiennymi całkowitymi wyznaczane są
przez :

koszty pracy pracowników produkcyjnych,
wynagrodzenia pracowników produkcyjnych –
VCL
koszty zużycia produktów pośrednich tzn.
zużycia surowców, materiałów, pół
fabrykantów, energii, paliw itp. - VCM

45.Wyznacz próg rentowności.

Próg rentowności  nazywany także punktem wyrównania (ang. BEP –
break even point). Obrazuje sytuację, w której przychody ze sprzedaży
pokrywają koszty stałe i koszty zmienne przedsiębiorstwa.
Warunkiem koniecznym obliczenia progu rentowności jest podział
kosztów przedsiębiorstwa na koszty stałe (np. amortyzacja jest
kosztem stałym) i koszty zmienne (np. energia wykorzystywana w
produkcji, materiały, czy też wynagrodzenia pracowników
produkcyjnych, o ile rosną one w miarę wzrostu produkcji). Można go
wyrazić ilościowo (tzn. ile sztuk produktu trzeba sprzedać), lub
wartościowo (tj. jaką wartość musi osiągnąć ta sprzedaż). W progu
rentowności firma nie ponosi straty ani też nie osiąga zysku, wynik
finansowy jest równy 0. Ale co ważne, w progu rentowności
przepływy pieniężne są równe amortyzacji, gdyż jest ona kosztem
niepieniężnym (nie wiąże się z nią wypływ gotówki z firmy).Próg
rentowności oblicza się wg poniższych wzorów:
BEP ilościowy = (koszty stałe)/(cena – koszt jednostkowy zmienny)
BEP wartościowy = (koszty stałe)/((cena – kjz)*cena), lub KS/(marża
jednostkowa/cena)
BEP procentowy = (koszty stałe)/(popyt)*100
46.Zdefiniuj i zobrazuj graficznie dolny i górny próg rentowności
-  dolny próg rentowności – (qd)  - Najniższy poziom produkcji – po
przekroczeniu którego przedsiębiorstwo nie ponosi straty i zaczyna
przynosić zysk
-  górny próg rentowności – (qg) - Najwyższy poziom produkcji – po
przekroczeniu którego przedsiębiorstwo przestaje osiągać zyski i
zaczyna przynosić straty
47.Zdefiniuj i zobrazuj graficznie próg zamknięcia przedsiębiorstwa i
graniczną cenę rentowności.
Próg zamknięcia przedsiębiorstwa- jeśli cena rynkowa jest niższa
od ceny nieopłacalności, to nie opłaca się wytwarzać ani jednej
jednostki produkcji – przedsiębiorstwo należy zamknąć.
Punkt rentowności- jest to taki poziom produkcji, przy którym
następuje zrównanie przychodu calkowitego z kosztami całkowitymi

48.W jaki sposób można obniżyć próg rentowności.
Obniżenie progu rentowności poprzez:

Podniesienie cen zbytu
Obniżenie kosztów zmiennych
Obniżenie kosztów stałych

49.Przedstaw jednostkowe (przeciętne): koszty stałe, zmienne i
całkowite.

Przeciętny kosz całkowity:  ATC = TC / q  ; gdzie TC to koszt
całkowity, zaś q to produkcja
Przeciętny koszt zmienny:   AVC = VC / q
Przeciętny koszt stały:  AFC =  FC / q

50.Wyjasnij pojęcie przychodu marginalnego i kosztu marginalnego.

Koszt krańcowy (marginalny) – wskazuje jaki jest przyrost kosztów
wynikający z jednostkowego przyrostu produkcji przy danym
poziomie produkcji (o ile jednostek wzrosną koszty, jeżeli produkcja
wzrośnie o jedną jednostkę).
Stosunek przyrostu przychodu całkowitego do przyrostu ilości
sprzedanych produktów wyznacza przychód krańcowy (marginalny)
nazywany niekiedy utargiem krańcowym. W przypadku
egzogeniczności cen przychód krańcowy jest równy cenie, a tym
samym przychodowi przeciętnemu. Na podstawie przychodu
marginalnego powiemy że każda dodatkowa jednostka produktu
zapewni wzrost przychodu całkowitego równy cenie produktu.

51.Przedstaw związki pomiędzy przeciętnym kosztem zmiennym i
przeciętnym kosztem całkowitym a kosztem marginalnym.

Koszty przeciętne (jednostkowe) są to takie, które przypadają na
jednostkę produktu.
Koszty marginalne to przyrost kosztów całkowitych, który następuje
pod wpływem wzrostu produkcji o jednostkę.

52.Jak działa prawo malejących przychodów całkowitych.

Prawo malejących przychodów całkowitych – informuje nas o tym iż
kolejnym nakładom zmiennych czynników wytwórczych towarzyszą
nieproporcjonalne zmiany w przyrostach produkcji. Mówi też o tym
że zwiększając nakład czynnika zmiennego, osiągamy taki punkt po
którego przekroczeniu każda następna jednostka czynnika zmiennego
daje coraz mniejsze przyrosty produkcji.

53.Omów założenia i warunki występowania doskonałej konkurencji.

Charakterystyka konkurencji doskonałej: Na rynku doskonale
konkurencyjnym cena jest "dana przez rynek" - kształtuje się w
wyniku działania mechanizmu rynkowego, jako wypadkowa ofert
kupujących i sprzedających. Oznacza to, że żaden z podmiotów nie
jest w stanie indywidualną decyzją zmienić ceny. Podmioty nie mają
także bodźców do tego, by zmieniać swoją ofertę cenową, ponieważ
każda jej zmiana będzie powodowała straty dla danego podmiotu.
Jeżeli producent podniesie cenę swojego produktu, wówczas nie uda
mu się go sprzedać, ponieważ nabywcy będą mieli dostępną
wystarczającą ilość produktów konkurentów po niższej cenie.
Obniżając natomiast cenę producent również traci, gdyż otrzymuje
niższą zapłatę za produkty, które byłby w stanie sprzedać po wyższej
cenie danej z rynku.
Cechy konkurencji doskonałej:

Wielu niezorganizowanych nabywców oraz
dostawców- dzięki temu każdy podmiot ma
bardzo mały udział w globalnym popycie lub
globalnej podaży i tym samym pojedyncze
decyzje nie mają wpływu na cenę rynkową; także
ewentualne zmowy producentów są na tyle
utrudnione, że nieopłacalne
Produkt homogeniczny- do sprzedaży oferowane
są identyczne dobra i usługi bez znaku
towarowego, tak że nabywcy nie są w stanie
rozróżnić zaoferowanych do sprzedaży dóbr i
usług.
Brak barier w zakresie wejścia i wyjścia na rynek
- nie istnieją żadne bariery wejścia ani wyjścia z
branży; dzięki temu przy większym
zapotrzebowaniu ze strony kupujących producenci
będą mogli swobodnie rozpocząć dodatkową
produkcję, zwiększając tym samym podaż, a przy
zmniejszonym zapotrzebowaniu wycofać się nie
ponosząc dodatkowych strat.
  Doskonała informacja na rynku- zarówno
kupujący jak i sprzedający posiadają pełną
informację o samym produkcie, jak i jego cenie i
transakcjach - tak obecnej jak i w przyszłości;
Jeśli wyczerpująca wiedza na te tematy nie jest
możliwa, to musi być spełniony warunek, aby
żaden z uczestników rynku nie dysponował
wiedzą większą niż pozostali.

Dodatkowe założenia:

Brak interwencji państwa - oznacza, że wyłącznie mechanizm
rynkowy ma wpływ na relacje między kupującymi a sprzedającymi, w
tym na cenę;
Zerowe koszty transakcji - podmioty nie ponoszą dodatkowych
kosztów związanych z zawarciem umowy kupna sprzedaży, jak np.
uprzednie rozeznanie rynku.
Produkt posiada bliskie substytuty - dzięki temu nabywcy mogą łatwo
zastąpić produkt innym, gdyby jego podaż była niewystarczająca.

54.Omów założenia i warunki występowania monopolu
Warunki:

1. Na rynku danego dobra występuje bardzo wielu
niezorganizowanych nabywców (strona popytowa rynku).
2. Na rynku danego dobra występuje jeden producent – sprzedawca
(strona podażowa rynku).
3. Dany produkt nie posiada bliskich sobie substytutów.
4. Występują ograniczenia ekonomiczne klub prawne w zakresie
wejścia za dany rynek oraz zejścia z niego (cecha otwartości rynku).
5. Przejrzystość rynku (cecha dotycząca przewidywalności zachowań
rynkowych).
Założenia:

1. Na rynku jest wielu kupujących i jeden sprzedający, monopol
podaży (bądź jeden kupujący i - wielu sprzedających, monopol
popytu)
2. Produkty są jednorodne, lub zróżnicowane. Nie istnieją ich bliskie
substytuty
3. Istnieje doskonała informacja o rynku. Oznacza to, że monopolista
podaży zna popyt na produkowane przez siebie dobro, zaś
monopolista popytu zna podaż dobra na które jest zapotrzebowanie.
4. Występują bariery wejścia do działalności opanowanej przez
monopol,
5. Cenodawczość - monopolista ustala cenę
55.Omów założenia i warunki występowania konkurencji
monopolistycznej.
1.Na rynku dóbr zaspakajających identyczne potrzeby (dóbr
podobnych) występuje bardzo wielu niezorganizowanych nabywców
(strona popytowa rynku)
2.Na rynku dóbr podobnych występuje bardzo wielu
niezorganizowanych ich producentów-sprzedawców (strona podażowa
rynku)
3.Dane produkty, mimo podobieństwa są rozróżnialne – możliwośc
identyfikacji konkretnego produktu z producentem (cecha produktu)
4.Brak ograniczeń ekonomicznych i prawnych w zakresie wejścia na
rynek dóbr podobnych oraz zejścia z niego (cecha otwartości rynku)
5.Przejrzystośc rynku (cecha dotycząca przewidywalności zachowań
rynkowych)

56.Omów założenia i warunki występowania oligopolu.
Założenia :Dobra są homogeniczne (identyczne),Istnieją bariery
wejścia na rynek , Konsumenci są ceno biorcami
Firmy posiadają siłę rynkową (P>MC)
Warunki:

1. Na rynku dóbr zaspokajających identyczne potrzeby rynku dóbr
identycznych lub podobnych) występuje wielu niezorganizowanych
nabywców (strona popytowa rynku)
2. Na rynku dóbr zaspokajających identyczne potrzeby (rynku dóbr
identycznych lub podobnych) występuje bardzo wielu
niezorganizowanych ich producentów-sprzedawców (strona podażowa
rynku).
3.  Dane dobra są:
   a)  Produktami nierozróżnialnymi – produkt jest nieidentyfikowany
z producentem (wariant pierwszej cechy produktu)
   b)  Producentami rozróżnialnymi – produkt jest identyfikowany z
producentem  (wariant drugi cechy produktu)
4. Występują ograniczenia ekonomiczne lub prawne w zakresie
wejścia na rynek dóbr podobnych oraz zejścia z niego (cecha
otwartości rynku)
5. Przejrzystość rynku (cecha dotycząca przewidywalności zachowań
rynkowych)
57.Przedstaw decyzje ekonomiczne producenta w warunkach
doskonałej konkurencji.
Producent w długim okresie może zmieniać swą wielkość a zatem i
zmieniać wielkość produkcji , może opuścić daną branżę lub wejść do
niej. Wszystkie koszty w długim okresie traktowane są jako koszty
zmienne. Producent w stanie długookresowej równowagi na rynku
konkurencji doskonałej wybierze taką wielkość produkcji przy której
nie osiąga maksymalnego zysku lecz zero zysku ekonomicznego UE –

zero profit point. Długookresowa równowaga wystąpi w punktach w
których długookresowy koszt przeciętny równy będzie cenie przy
czym cena ta musi być równa najniższej wartości długookresowego
kosztu przeciętnego. Wynika to z maksymalizacji zysku – cena musi
być równa długookresowemu kosztowi marginalnemu , znaczy to że
długookresowy koszt przeciętny AC musi być równy
długookresowemu kosztowi marginalnemu MC , koszt krańcowy jest
równy kosztowi przeciętnemu w jego punkcie minimum (punkt
przecięcia kosztu krańcowego z przeciętnym).
58. Przedstaw zasady decyzji ekonomicznych producenta w
warunkach konkurencji monopolistycznej.
Konkurencja monopolistyczna-jest to rynek na którym działa wielu
producentów i konsumentów, nie ma barier wejścia, lecz produkt-
inaczej niż w przypadku konkurencji doskonałej-nie jest jednorodny.
Konkurencja monopolistyczna stanowi mieszankę konkurencji
doskonałej i monopolu. Aby powstała, wystarcza spełnienie 3
warunków. Po pierwsze, nabywców i sprzedawców jest wielu. Każdy
z nich kontroluje małą część podaży i popytu a konkurenci mogą
zignorować jego działania. Po drugie nie ma barier wejścia. Wyklucza
to porozumienia producenta. Po trzecie produkty są bliskimi, lecz nie
doskonałymi substytutami co sprawia, że rynek rozpada się na
segmenty, na których handluje się nieco odmiennymi dobrami. Na
rynku konkurencji monopolistycznej dostawcy kontrolują podaż
swojej specyficznej odmiany produktu, a więc wpływają na cenę, co
sprawia że krzywa popytu opada. Wielość bliskich substytutów
powoduje jednak, że popyt jest elastyczny, więc ta opadająca linia
popytu nie jest stroma. Przedsiębiorstwa działające na rynku
konkurencji monopolistycznej dysponują pewną siłą monopolistyczną.
W krótkim okresie mogą zatem osiągać pewne zyski nadzwyczajne.
W długim okresie liczba producentów w gałęzi wzrasta co zmniejsza
udział poszczególnych przedsiębiorstw w całości sprzedaży. W
długim okresie przedsiębiorstwa działające na rynku konkurencji
monopolistycznej osiągają stan równowagi  w punkcie styczności linii
popytu z linią kosztów przeciętnych. Takie rynki są pełne małych
sklepików, w których rzadko pojawia się klient i pustych stacji
benzynowych.

59.Przedstaw zasady decyzji ekonomicznych producenta w warunkach
oligopolu.

Ogólnie rzecz biorąc rynek oligopolistyczny można scharakteryzować
w trzech punktach: tylko kilka firm zaopatruje cały rynek, kilka z tych
firm ma duży udział w całości zaopatrzenia rynku; powiedzmy cztery
firmy zaopatrują rynek w siedemdziesięciu procentach, firmy te
świadome są swej współzależności. Podstawę do analizy gier, która
bada podejmowanie decyzji w sytuacjach będących mieszaniną
konfliktu i współpracy. Stagflacja jest zjawiskiem stanowiącym
połączenie wzrostu cen z zastojem i bezrobociem. Ze względu na
negatywne konsekwencje i słabe strony zarówno wojen cenowych, jak
i karteli, wiele firm w sytuacji oligopolistycznej ustala ceny w sposób
bardzo prymitywny. Sposób ten w naszych polskich dyskusjach
ekonomicznych nosił nazwę „ reguły kosztowej”. Taki sposób
wyznaczania ceny nie pokrywa się dokładnie z naszą zasadą, w myśl
której maksymalizację zysku całkowitego osiągniemy przy
wyrównaniu krańcowego kosztu z krańcowym utargiem; jest jednak
bardzo prosty i najczęściej stosowany. To w jakiej mierze w ten
sposób obliczona cena zbliżona jest do ceny maksymalizującej nasz
zysk całkowity, a wyznaczonej przez wyrównanie kosztu krańcowego
z utargiem krańcowym, można w przybliżeniu określić, jeżeli znamy
utarg krańcowy i jeżeli będziemy pamiętać, że koszt krańcowy
pokrywa się w zasadzie z przeciętnym kosztem zmiennym ( płace
robotnicze+ koszty surowców). W celu pełniejszego przedstawienia
zagadnień rynku oligopolistycznego, trzeba pamiętać o zasadzie tak
zwanej złamanej krzywej popytu.

60.Przedstaw decyzje ekonomiczne producenta w warunkach
monopolu.

Producent może stosować różne ceny na ten sam produkt na różnych
rynkach. Ustalając wielkość podaży wybiera taką wielkość produkcji
przy której koszt marginalny równa się utargowi marginalnemu.
Następnie musi sprawdzić czy cena pokrywa koszt przeciętny w
długim okresie czasu.

62.Porównaj doskonałą konkurencję i monopol.

Konkurencja doskonała to idealny stopień konkurencji. Cechami
charakterystycznymi są:
- występowanie dużej liczby stosunkowo małych producentów, z
których żaden nie ma możliwości wpływania na bieżącą cenę
- producenci sprzedają dobro homogeniczne (takie samo) -
konsumenci są zorientowani w cenach, producent jest dla nich
obojętny
- rynek jest w pełni dostępny, można go swobodnie opuszczać oraz
wchodzić na niego
- duża liczba konsumentów, brak możliwości indywidualnego
kształtowania ceny
- sytuacja pełnej informacji - brak barier informacyjnych.

Na rynku doskonale konkurencyjnym cena jest równa kosztowi
marginalnemu każdego z działających w danej gałęzi przedsiębiorstw,
a więc krzywa podaży całej gałęzi pokrywa się z krzywą kosztu
marginalnego. W sytuacji zrównania się kosztów marginalnych
wszystkich producentów mamy do czynienia z optymalnością
produkcji (równowaga gospodarki).

Monopol - założenia:
- na rynku występuje jeden producent, który dysponuje pełną władzą
rynkową i wpływa na cenę poprzez manipulowanie wielkością
sprzedaży (podaży)
- wytwarza produkty jednorodne, dla których brak jest substytutów
- istnieją wysokie bariery wejścia na dany rynek
- monopolista posiada doskonałą informację o rynku (popycie i
użyteczności).

Czysty monopolista ma za zadanie dokonać wyboru takiej kombinacji
cenowo - ilościowej, która maksymalizuje zysk przedsiębiorstwa. Tak
więc monopolista to cenodawca. Może sprzedać ten sam produkt
różnym odbiorcom po innej cenie albo może stosować różne ceny na
kolejne jednostki wyrobu sprzedawanego temu samemu odbiorcy -
dyskryminacja cenowa.

64.Zdefiniuj i scharakteryzuj popyt na pracę.

Popyt na pracę zgłaszany jest na rynku przez przedsiębiorców
(miejsca pracy).
Popyt na pracę determinują takie czynniki jak: koszty i wydajność
pracy oraz popyt na dobra i usługi.
Czynniki określające popyt na pracę:
§  stawka płacy - im wyższe płace tym niższy popyt na pracę
§  produkcyjność pracy - im niższa tym większy popyt na pracę
§  popyt oraz cena na dane dobro - popyt na pracę jest popytem
pochodnym czyli zależnym od popytu na dane dobro, im wyższy
popyt na produkt tym wyższy popyt na pracowników wytwarzających
go.

Według teorii produkcyjności krańcowej popyt na prace zależny jest
od krańcowego kosztu pracy MCL czyli kosztu zatrudnienia
dodatkowego pracownika, oraz od krańcowego przychodu z pracy
MRPL. Krańcowy przychód z pracy to przychód jaki przedsiębiorstwo
uzyskuje z zatrudnienia dodatkowego pracownika.
Przedsiębiorstwo bedzie zwiększać zatrudnienie tak dlugo jak
krańcowy przychód z pracy przewyższa krańcowy koszt pracy.
Maksymalizacja zysku nastąpi w momencie kiedy MRPL=MCL.
Pracownika opłaca się zatrudnić jeśli powiększa utarg fimy w
większym stopniu niż koszty.