KURIER CHICAGO
KURIER
30 lipca - 5 sierpnia 2010 r.
14
TRAGEDIA W SMOLEÑSKU - TRAGEDIA W SMOLEÑSKU - TRAGEDIA W SMOLEÑSKU - TRAGEDIA W SMOLEÑSKU
O ko ûo dwa mie siâ ce
te mu Pol sko-Po lo nij na
Ga ze ta In ter ne to wa
“ Kwo rum” za mie Àci -
ûa ar ty kuû Ra fa ûa Kli -
mu szki “ Ko mu bi je
dzwon” - zna ny i czy -
tel ni kom “ Ku rie ra Co -
dzien ne go” . Po nie waÒ
tekst miaû i swo jâ stro -
nÅ kon tro wer syj nâ, któ -
râ czy tel ni cy na zwa li
“ o bro nâ Pu ti na” - wy -
wo ûaû doÀå zna czâ câ
dys ku sjÅ.
Przy po mnij my, Òe wspo mnia ny
tekst do ty czyû “ ka ta stro fy” na lot nis -
ku w Smo leº sku. Au tor wprost wy -
Àmiaû a ta ki na pol skich pi lo tów, u za sa -
dniaû (pra wid ûo wo) te zÅ o za ma chu
przy u Òy ciu bom by i zo wo lu me try -
cznej (zwa nej teÒ ter mo ba ry cznâ) i
ak cen to waû kwe stiÅ o ko nie czno Àci
do ga da nia siÅ z Ro sjâ w spra wach e -
ner ge ty cznych. Jak ró wnieÒ, Òe po li ty -
ka pol ska nie mo Òe byå pro wa dzo na
przez ja wnych zdraj ców pol skich in te -
re sów i tych o stat nich, czy li Par tiÅ O -
szu stów (w skró cie PO) - trze ba po
pro stu od rzu ciå w wy bo rach... Wszy -
stko bar dzo sûu sznie.
We wspo mnia nej dys ku sji - ko -
men ta rzach do pi sa nych przez in ter -
nau tów do ar ty ku ûu - wy róÒ niû siÅ je -
den gûos. Z po wo du waÒ no Àci spra wy,
przy to czmy ten wpis w ca ûo Àci:
Re la cja za mie szczo na
przez dzien ni ka rza
“ Fak tu”
“ - Ca ûy czas je stem je szcze w
szo ku i nie mo gÅ dojÀå do sie bie - re -
la cjo nu je nam o so ba z za ûo gi pol skie -
go Ja ka-40, któ ry lâ do waû w Smo leº -
sku tuÒ przed ma szy nâ z pre zy den ckâ
de le ga cjâ. Nasz roz mów ca byû juÒ
prze sûu cha ny przez pol skâ pro ku ra tu -
rÅ. O po wie dziaû Àled czym, co wi dziaû
i sûy
szaû na lot
nis
ku w Smo
leº
sku.
Pra wo
za ka zu je
mu
u ja wnia nia
swoich ze znaº, bo Àle dztwo trwa, ale
zde cy do waû siÅ o po wie dzieå o tym
“ Fak to wi” , bo nie mo Òe po go dziå siÅ
ze zrzu ca niem wi ny na za ûo gÅ Tu po le -
wa.
- Lu dzie mu szâ do wie dzieå siÅ,
jak to tam wy glâ da ûo. Bo te raz tyl ko
wciâÒ sûy szÅ, Òe win ni sâ tyl ko pol scy
pi lo ci. A tu, na lot nis ku, z ob sûu gâ te -
go lo tu, teÒ dzia ûy siÅ dzi wne rze czy,
któ re trze ba wy jaÀ niå - tûu ma czy nasz
roz mów ca.
- Po wy lâ do wa niu czÅÀå z nas sta -
nÅ ûa przy pa sie lot nis ka i cze ka la na
Tu po le wa - o po wia da Àwia dek. - Pi lo -
ci wró ci li do sa mo lo tu i przez ra dio
roz ma wia li z za ûo gâ pre zy den ckiej
ma szy ny. Oni wie dzie li od nas, Òe jest
mgûa i bar dzo zûe wa run ki, ale nie by -
li spa ni ko wa ni - wspo mi na. - Po kil -
ku na stu
mi nu tach
u sûy sze liÀ my
dÎwiÅk nad la tu jâ ce go Tu-154. Po czât -
ko wo byû caû ko wi cie nor mal ny, sil nik
pra co waû spo koj nie. W pe wnej chwi li
do
biegû nas jed
nak huk sil
ni
ka, ta
ki
jak przy star cie, wiÅc wie dzie liÀ my od
ra zu, Òe dzie je siÅ coÀ zûe go. Po chwi -
li u sûy sze liÀ my od gûos dwóch eks -
ploz ji, po nich ja kieÀ gûu che trzas ki. I
za pad ûa ci sza. By liÀ my prze ra Òe ni, bo
zda liÀ my so bie spra wÅ, Òe do szûo do
ka ta stro fy.
- Czûon ko wie za ûo gi Ja ka ru szy li
do sto jâ cych przy pûy cie Ro sjan z ob -
sûu gi lot nis ka. Krzy cze liÀ my do nich,
Òe jest ka ta stro fa, ma cha liÀ my rÅ ka mi,
po ka zy wa liÀ my, by tam na tych miast
je cha li. Ïe sa mo lot siÅ roz biû! Ïe by
nas za bra li, bo mo Òe trze ba ra to waå
ran nych, po móc w e wa kua cji - o po -
wia da Àwia dek.
- Ro sja nie jak by ni cze go nie ro zu -
mie li. Do pie ro gdy na nich na krzy cze -
liÀ my, wsied li do sa mo cho dów i ru -
szy li w stro nÅ, gdzie roz biû siÅ sa mo -
lot. Ale po chwi li za wra ca li, bo by ûo
tam coÀ za gro dzo ne. Mu sie li je chaå
in nâ stro nâ. Gdy nas mi ja li, py ta liÀ my,
czy coÀ wie dzâ, co z Tu po le wem? Je -
den z nich przez ot war te drzwi au ta
rzu ciû nam: “ Od le cie li” . Nic z te go
nie ro zu mie liÀ my.
Gdy au ta ro syj skiej ob sûu gi w
koº cu od je cha ûy, z wie Òy wy biegû
kon tro ler, gûoÀ no prze kli na jâc. Krzy -
czaû, Òe bÅ dzie miaû stra szne kûo po ty,
wiel kie pro ble my. òa paû siÅ za gûo wÅ,
za kry waû rÅ ka mi twarz, bie gaû w kóû -
ko i po wta rzaû, co z nim bÅ dzie, Òe ta -
kie stra szne kûo po ty bÅ dzie miaû - o -
po wia da nam czûo nek za ûo gi Ja ka.
Kon tro le ra do brze za pa miÅ taû, bo wy -
gla daû na bar dzo sta re go czûo wie ka.”
In ni Àwiad ko wie
Wie my, Òe pro ku ra tu ra woj sko wa
w Pol sce of cjal nie pro wa dzâ ca Àle -
dztwo w spra wie “ ka ta stro fy” w
dniu 10 kwie tnia 2010 ro ku, prze sûu -
cha ûa wszy stkich Po la ków o bec nych
o we go fe ral ne go ran ka na pûy cie lot -
nis ka Smo leºsk-Sie wier nyj. Po czym
wszys cy mu sie li pod pi sy waå, Òe zo -
sta li po in for mo wa ni, iÒ pod groÎ bâ
od po wie dzial no Àci kar nej, nie wol no
im u ja wniaå - co zez na wa li. I pa no wie
pro ku ra to rzy kûad li na to wiel ki na -
cisk... A to cie ka wa spra wa - nie praw -
daÒ? Je dnak Òe po wo lut ku to i owo
wy cie ka z tych “ ta jem nic” . I na wet
po zwa la na re kon struk cjÅ wy da rzeº,
przy naj mniej czÅ Àcio wâ.
Co wie my “ na te raz” ? O tóÒ Jak-
40 przy
wiózû do Smo
leº
ska gru
pÅ
dzien ni ka rzy, któ rzy pier wot nie mie li
le cieå ra zem z pre zy den tem i kil ka in -
nych o sób. òâ cznie 36 o sób (moi in -
for ma to rzy-Àwiad ko wie za strze ga jâ,
Òe mog li siÅ w ra chun ku o o so bÅ czy
dwie po my liå.) Cze ka ûy na nich dwa
bu si ki. CzÅÀå wsiad ûa do je dne go z
nich i od je cha ûa - re szta cze ka ûa na
przy lot
pre zy den ckiej
“ tut ki” .
WÀród o sób o cze ku jâ cych pre zy den ta
by ûo teÒ dwóch a gen tów BOR-u. Je -
den z nich byû kie row câ pre zy den ckiej
li mu zy ny, o cze ku jâ cej na Le cha Ka -
czyº skie go. Dru gi po moc ni czym me -
cha ni kiem i war to wni kiem. JuÒ ten
fakt wy wo ûaû pe wne zdzi wie nie
dzien ni ka rzy za zna jo mio nych z pro -
ce du ra mi BOR-u. Po win no byå ich
bo wiem trzech. Przed kaÒ dym “ wsiâ -
Àciem” Pre zy den ta do Je go li mo, au -
to gûo wy paº stwa spraw dza bo wiem
trzech a gen tów: kie row ca, me cha nik
(któ ry za glâ da m.in. pod pod wo zie i
spraw dza u sta lo ne pod ze spo ûy, czy
nic nie jest u szko dzo ne) o raz pi ro te -
chnik. Ten pi ro te chnik, ma jâ cy o pi niÅ
zna ko mi te go fa chow ca, Krzy sztof P,
zwa ny “ Pi ku siem” teÒ tam byû, ale
wsiadû do wspom ni ne go bu si ka i od je -
chaû do Ka ty nia. Wy wo ûa ûo to kon -
ster na cjÅ dwój ki po zo sta ûych a gen tów,
za u wa Òo nâ przez dzien ni ka rzy.
Dal szy prze bieg wy da rzeº jest
zgo dny z przed sta wio nym po wy Òej.
Po wyÒ sze ze zna nie jest tym cen niej -
sze, Òe zo sta ûo o fi cjal nie o pub li ko wa -
ne. Wszys cy Àwiad ko wie zgo dnie po -
da jâ, Òe sûy sze li dwa wy bu chy, w bar -
dzo krót kim cza sie je den po dru gim -
po czym ja kiÀ po twor ny trzask, se riÅ
cich szych trzas ków - i za pad ûa za ska -
ku jâ ca ci sza... Eks ploz je by ûy jak by
“ przy tûu mio ne” , dru ga gûoÀ niej sza -
ale sûy szal ne wy raÎ nie i z ca ûâ pe wno -
Àciâ by
ûy to dwa wy
bu
chy. To teÒ
Àwiad ko wie pod kreÀ la jâ, Òe w po ró -
wna niu z wy bu cha mi zna ny mi z fil -
mów, te wy bu chy by ûy jak by “ cich -
sze” , “ nie
zbyt gûoÀ
ne dwa wy
bu
-
chy” (cy ta ty do sûo wne z ze znaº
Àwiad ków). Bo do kûa dnie tak wy bu -
cha bom ba i zo wo lu me try czna, w cha -
rak te ry sty cznym “ dwu tak cie” (czy li
dwa wy bu chy) - dÎwiÅk jest au ten ty -
cznie cich szy niÒ przy wy bu chu bom -
by kon wen cjo nal nej, ty le Òe zni szcze -
nia wiÅk sze! Sûy szal ne trzas ki to naj -
pierw roz ry wa ny w strzÅ py kad ûub sa -
mo lo tu, a po tem (na stÅp ne cich sze
trzas ki) - ga ûÅ zie drzew i krza ków ûa -
ma ne przez od ûam ki kad ûu ba i czÅ Àci
sa mo lo tu... Wszys cy Àwiad ko wie pod -
kreÀ la jâ teÒ czûo wie ka w po de szûym
wie ku, któ ry wy biegû z “ wie Òy kon -
trol nej” (ty po wej wie Òy kon tro li lo -
tów na tym lot nis ku w o gó le nie ma) i
z ob ja wa mi roz pa czy za kry waû so bie
twarz i u de rzaû siÅ rÅ ka mi po gûo wie.
Mó wiû teÒ, Òe na pe wno za raz zo sta nie
a re szto wa ny.
Cze go Àwia dek
z za ûo gi Ja ka-40
nie wspo mi na
Dwóch a gen tów BOR-u o bec -
nych na pûy
cie lot
nis
ka szyb
ko wy
-
mie ni ûo mie dzy so bâ ja kieÀ u wa gi - i
o baj szyb ko (bar dzo szyb ko) po bieg li
w stro nÅ nad la tu jâ ce go Tu-154M,
gdzie za pad ûa gûu cha ci sza... Sto jâ cy
w pob li Òy zdâ Òy li tyl ko u sûy szeå, Òe
mó wi li: “ ...Pre zy dent!... W kla pie
ma ry nar ki ma i den ty fi ka tor GPS...
Masz czyt
nik? Mam. Bie
giem na
-
przód!” Rze czy wi Àcie, Lech Ka czyº -
ski miaû za mie szczo ny w swo jej ma -
ry nar ce “ na pro wa dzacz” syg na ûu sa -
te li tar ne go GPS (na wy pa dek gdy by
zo staû po rwa ny). Ci a gen ci, o wy glâ -
dzie mûo dych, wy spor to wa nych mÅÒ -
czyzn, by li teÒ praw do po dob nie pier -
wszy mi o so ba mi, któ re do tar ûy na
miej sce ka ta stro fy. Ro sja nie rze czy -
wi
Àcie po dûuÒ
szej chwi
li - ûa
dnych
kil ka, jeÀ li nie kil ka na Àcie mi nut -
wsied li do swoich sa mo cho dów. Ale
po ko lej nych kil ku mi nu tach wró ci li,
bo o ka za ûo siÅ, Òe w kie run ku wscho -
dnim nie ma wy jaz du z lot nis ka. I mu -
sie li je chaå “ na o ko ûo” ! Wi dzâc co
siÅ dzie je, w stro nÅ ka ta stro fy po biegû
teÒ przy naj mniej je den dzien ni karz z
du Òym a pa ra tem fo to gra fi cznym.
Rze czy wi Àcie - po da jâ wszys cy
Àwiad ko wie - wszys cy o bec ni na pûy -
cie lot nis ka, w tym pi lo ci Ja ka, pro si li
Ro sjan, Òe by ich za bra li ze so bâ - bo
chcie li po móc w ak cji ra to wni czej.
Ãwiad ko wie zgo dnie pod kreÀ la jâ teÒ,
Òe Ro sja nie z ob sûu gi lot nis ka by li
kom plet nie za sko cze ni pow sta ûâ sy -
tua cjâ. “ Spra wia li wra Òe nie, jak by
kom plet nie zdur nie li” ...
Na miej scu ka ta stro fy
Szczât ki sa mo lo tu by ûy roz rzu co -
ne na o grom nej po wie rzchni. Ró -
wnieÒ szczât ki ka bi ny i o go na sa mo -
lo tu by ûy w nie na tu ral nie du Òej od leg -
ûo Àci od sie bie. By ûy to dwa je dy ne
wiÅk sze frag men ty, ja kie o ca la ûy,
prócz o de pchniÅ tych i si ûâ wy bu chu
od wró co nych do gó ry no ga mi skrzy -
deû. Kad ûub do sûo wnie “ wy pa ro -
waû” . Ko ûa sa mo lo tu by ûy za bru dzo -
ne bûo tem - ale tyl ko w je dnym miej -
scu. Co zna czy ûo, Òe bom ba eks plo do -
wa ûa w mo men cie u de rze nia pod wo -
zia w zie miÅ (za pal nik wstrzâ so wy), a
sy me try czny cha rak ter “ u bûo ce nia”
kóû wska zy waû, Òe pi lot mjr Ar ka diusz
Pro ta siuk zdo ûaû jed nak “ po sa dziå”
ma szy nÅ... To cha rak te ry sty czne u bûo -
ce nie kóû, po dob nie jak i wy pchniÅ te
ciÀ nie niem wy bu chu ni ty skrzy deû -
wi daå wy raÎ nie na zdjÅ ciach z miej -
sca ka ta stro fy! Si ûa wy bu chu o de rwa -
ûa teÒ sta te czni ki (ma ûe skrzy deû ka) z
o go na sa mo lo tu. O czy wi Àcie - je ze li
ktoÀ lu bi baj ki, mo Òe so bie wie rzyå w
“ o po wie Àci TVN” , jak to u de rze nie
w drzew ko o de rwa ûo skrzyd ûo sa mo -
lo tu i “ pi lot stra ciû ste ro wnoÀå” (a sa -
Fi lip Z. Kon o piº ski
SpecjaliÀci pracuj¹cy na miejscu katastrofy.
Fot.: RZ
