List Apostolski Motu Proprio Benedykta XVI 

 
 
AŜ do naszych dni PapieŜe stale troszczyli się o to, aby Kościół zapewnił BoŜemu 
Majestatowi godny kult, "na cześć i chwałę Jego imienia" oraz "na poŜytek całego Kościoła 
Ś

więtego".  

 
Od niepamiętnych czasów, jak teŜ na przyszłość, naleŜy zachować zasadę, zgodnie z którą 
"kaŜdy Kościół partykularny winien się zgadzać z Kościołem powszechnym nie tylko w 
dziedzinie nauki wiary i znaków sakramentalnych, lecz takŜe w odniesieniu do powszechnie 
przyjętych zwyczajów sięgających apostolskiej i nieprzerwanej tradycji. Zwyczaje te winny 
być zachowywane nie tylko dla uniknięcia błędów, lecz takŜe w celu przekazywania 
nienaruszonej wiary, poniewaŜ norma modlitwy Kościoła odpowiada normie jego wiary" [1].  
 
Wśród PapieŜy, którzy wykazali się taką naleŜną troską wyróŜnia się imię św. Grzegorza 
Wielkiego, który zabiegał o to, aby nowym narodom Europy przekazana została zarówno 
wiara katolicka, jak i skarby kultu i kultury, zgromadzone przez rzymian we wcześniejszych 
stuleciach. Nakazał on, aby została zdefiniowana i zachowana forma świętej Liturgii, 
dotyczącej tak Ofiary Mszy, jak i SłuŜby BoŜej, w sposób, w jaki sprawowano ją w Rzymie. 
Z najwyŜszą troską, dzięki wsparciu mnichów i mniszek, którzy działając zgodnie z regułą 
ś

w. Benedykta, a więc wraz z głoszeniem Ewangelii, ukazywali swym Ŝyciem zbawienną 

maksymę Reguły: "Nic nie moŜe być waŜniejsze od SłuŜby BoŜej" (rozdz. 43). W ten sposób 
ś

więta Liturgia, sprawowana zgodnie z rzymskim rytem wzbogaciła nie tylko wiarę i 

poboŜność, ale równieŜ kulturę licznych narodów. Wiadomo bowiem, Ŝe łacińska liturgia 
Kościoła w jej rozmaitych formach, w kaŜdym wieku ery chrześcijańskiej pobudziła w Ŝyciu 
duchowym licznych Świętych i umocniła wiele ludów w cnocie uwielbienia Boga oraz 
zapłodniła ich poboŜność.  
 
Wielu Rzymskich PapieŜy w ciągu wieków wykazało szczególną troskę o to, aby święta 
Liturgia spełniała w sposób skuteczniejszy to zadanie: wyróŜnia się spośród nich św. Pius V, 
który wspierając się na wielkiej pasterskiej gorliwości, po wezwaniu ze strony Soboru 
Trydenckiego odnowił cały kult Kościoła, zadbał o wydanie ksiąg liturgicznych, 
poprawionych i "odnowionych zgodnie z zaleceniem Ojców" i oddał je do uŜytku Kościołowi 
łacińskiemu.  
 
Wśród ksiąg liturgicznych Rytu rzymskiego wyróŜnia się Mszał Rzymski, który rozwinął się 
w Rzymie i z upływem wieków powoli nabierał kształtów, które mają wiele podobieństwa z 
tą formą, która obowiązywała w najnowszych czasach.  
 
"Ten sam cel przyświecał w ciągu następnych wieków Biskupom Rzymu, którzy troszczyli 
się o odnowę lub dokładnie ustalali kształt obrzędów i ksiąg liturgicznych, a później, od 
początku naszego stulecia, podejmowali zadanie bardziej generalnej reformy" [2]. Tak 
postąpili nasi Poprzednicy Klemens VIII, Urban VIII, św. Pius X [3], Benedykt XV, Pius XII 
i bł. Jan XXIII.  
 
W czasach nam bliŜszych Sobór Watykański II wyraził pragnienie, aby naleŜny szacunek dla 
kultu BoŜego został raz jeszcze odnowiony i przystosowany do potrzeb naszych czasów. 
Powodowany tym pragnieniem nasz Poprzednik Paweł VI w 1970 roku przyjął dla Kościoła 
łacińskiego księgi liturgiczne, zreformowane i częściowo odnowione. Przetłumaczone na 
róŜne języki świata zostały one Ŝyczliwie przyjęte przez Biskupów, kapłanów i wiernych. Jan 

Paweł II dokonał rewizji trzeciej oficjalnej edycji Mszału Rzymskiego. W ten sposób 
postępowali Rzymscy PapieŜe, aby "ta, rzec moŜna, liturgiczna budowla... na nowo ukazała 
się w splendorze swojej godności i harmonii" [4]. 
 
JednakŜe w niektórych regionach niemała liczba wiernych przywiązała się i nie przestaje się 
przywiązywać z wielką miłością do poprzednich form liturgicznych, którymi w tak głęboki 
sposób przesiąkły ich kultura i duch, iŜ PapieŜ Jan Paweł II, powodowany troską pasterską o 
tych wiernych w roku 1988 na mocy specjalnego indultu "Quattuor abhinc annos", wydanego 
przez Kongregację Kultu BoŜego i Dyscypliny Sakramentów, udzielił moŜliwości korzystania 
z Mszału Rzymskiego, wydanego przez bł. Jana XXIII w 1962 roku; w roku 1988 zaś 
ponownie Jan Paweł II w Liście Apostolskim "Ecclesia Dei", ogłoszonym w formie Motu 
proprio, wezwał Biskupów do szerokiego i hojnego korzystania z tej moŜliwości na rzecz 
wszystkich wiernych, którzy o to poproszą.  
 
Na skutek usilnych próśb tych wiernych, długo rozwaŜanych juŜ przez naszego Poprzednika 
Jana Pawła II, i po wysłuchaniu przez nas samych Ojców Kardynałów podczas Konsystorza, 
który odbył się 22 marca 2006 roku, po głębokim namyśle nad kaŜdym aspektem tej kwestii, 
po wezwaniu Ducha Świętego i licząc na BoŜą pomoc, w niniejszym Liście Apostolskim 
postanawiamy, co następuje:  
 
Art. 1. Mszał Rzymski, promulgowany przez Pawła VI, jest zwyczajnym wyrazem "lex 
orandi" ("prawa modlitwy") Kościoła katolickiego obrządku łacińskiego. JednakŜe Mszał 
Rzymski, promulgowany przez św. Piusa V i ponownie wydany przez bł. Jana XXIII winien 
być uwaŜany za nadzwyczajny wyraz tego samego "lex orandi" i musi być otaczany naleŜnym 
szacunkiem ze względu na swój czcigodny i prastary zwyczaj. Oba te wyrazy "lex orandi" 
Kościoła Ŝadną miara nie doprowadzą do podziału w "lex credendi" ("prawie wiary") 
Kościoła: są bowiem dwoma praktykami jedynego rytu rzymskiego.  
 
Dlatego dopuszczalne jest sprawowanie Ofiary Mszy według oficjalnego wydania Mszału 
Rzymskiego, promulgowanego przez bł. Jana XXIII w 1962 roku i nigdy nie zniesionego, 
jako nadzwyczajnej formy Liturgii Kościoła. Warunki korzystania z tego Mszału, ustalone w 
dokumentach wcześniejszych niŜ "Quattuor abhinc annos" i "Ecclesia Dei", zostają zmienione 
jak następuje:  
 
Art. 2. W Mszy sprawowanej bez ludu kaŜdy kapłan katolicki obrządku łacińskiego, tak 
diecezjalny, jak i zakonny, moŜe korzystać z Mszału Rzymskiego, wydanego przez 
błogosławionego PapieŜa Jana XXIII w 1962 roku lub z Mszału Rzymskiego, 
promulgowanego przez PapieŜa Pawła VI w 1970 roku, a to jakiegokolwiek dnia, wyjąwszy 
Triduum Święte. Do takiej celebry według jednego lub drugiego Mszału kapłan nie 
potrzebuje Ŝadnego zezwolenia ani Stolicy Apostolskiej, ani swego Ordynariusza.  
 
Art. 3. Wspólnoty instytutów Ŝycia konsekrowanego i stowarzyszeń Ŝycia apostolskiego na 
prawie zarówno papieskim, jak i diecezjalnym, które w celebracji klasztornej bądź 
"wspólnotowej" we własnym oratorium celebrować Mszę św. według wydania Mszału 
Rzymskiego, promulgowanego w 1962 roku, mogą to uczynić. JeŜeli pojedyncza wspólnota 
bądź cały instytut czy stowarzyszenie chcą takich celebracji często lub zazwyczaj czy stale, 
muszą o tym zadecydować wyŜsi przełoŜeni zgodnie z prawem oraz zgodnie z prawami i 
partykularnymi statutami.  
 
Art. 4. Na celebracje Mszy św., o których mowa wyŜej w art. 2, mogą zostać dopuszczeni - z 

zachowaniem przepisów prawa - którzy poproszą o to z własnej nieprzymuszonej woli.  
 
Art. 5. § 1. W parafiach, w których istnieje stała grupa wiernych, przywiązanych do 
wcześniejszej tradycji liturgicznej, proboszcz powinien chętnie przystać na ich prośby o 
celebrację Mszy św. według rytu Mszału Rzymskiego wydanego w 1962 roku. Niech zadba o 
to, by dobro tych wiernych harmonizowało ze zwykłym duszpasterstwem parafii, pod 
kierunkiem Biskupa zgodnie z kanonem 392, unikając niezgody i sprzyjając jedności całego 
Kościoła.  
 
§ 2. Celebracja według Mszału bł. Jana XXIII moŜe mieć miejsce w dni powszednie; takŜe w 
niedziele i święta moŜna odprawić jedną celebrację tego rodzaju. 
 
§ 3. Wiernym i kapłanom, którzy o to poproszą, proboszcz niech zezwoli na celebrację w tej 
formie takŜe w sytuacjach szczególnych, jak małŜeństwo, pochówek czy celebracje 
okazjonalne, na przykład pielgrzymki.  
 
§ 4. Kapłani, którzy posługują się Mszałem bł. Jana XXIII muszą być zdatni i nie mogą mieć 
prawnej przeszkody.  
 
§ 5. W kościołach nie parafialnych ani klasztornych do rektora kościoła naleŜy wydanie 
zezwolenia, o którym wyŜej.  
 
Art. 6. W czasie Mszy sprawowanych z ludem według Mszału bł. Jana XXIII, czytania mogą 
być głoszone w rodzimym języku, wykorzystując edycje uznane przez Stolicę Apostolską.  
 
Art. 7. Jeśli grupa wiernych, o których mowa w art. 5 § 1 nie otrzymała od proboszcza 
zadowalającej odpowiedzi na swoje prośby, niech o tym powiadomi Biskupa diecezjalnego. 
Biskup jest gorąco proszony, by zadośćuczynił ich pragnieniu. JeŜeli nie moŜe on załatwić 
takiej celebracji, powiadomiona być o tym musi Papieska Komisja "Ecclesia Dei".  
 
Art. 8. Biskup, który pragnie odpowiedzieć na tego rodzaju prośby wiernych świeckich, ale z 
róŜnych powodów nie moŜe tego uczynić, moŜe przedstawić tę sprawę komisji "Ecclesia 
Dei", prosząc o radę i pomoc.  
 
Art. 9 § 1. Proboszcz, po uwaŜnym rozwaŜeniu, moŜe teŜ wydać zgodę na posłuŜenie się 
starszym rytuałem w sprawowaniu sakramentów Chrztu, MałŜeństwa, Pokuty i Namaszczenia 
chorych, jeśli dyktuje to dobro dusz.  
 
§ 2. Ordynariusz otrzymuje moŜliwość celebracji sakramentu Bierzmowania posługując się 
poprzednim dawnym Pontificale Romano, jeśli dyktuje to dobro dusz.  
 
§ 3. Duchownym ustanowionym "in sacris" wolno korzystać z Brewiarza Rzymskiego, 
promulgowanego przez bł. Jana XXIII w 1962 roku.  
 
Art. 10. Ordynariusz miejsca, jeśli uzna za stosowne, moŜe erygować parafię personalną 
zgodnie z kanonem 518 dla celebracji według formy rytu rzymskiego, bądź mianować 
kapelana, przestrzegając przepisów prawa.  
 
Art. 11. Papieska Komisja "Ecclesia Dei", powołana przez Jana Pawła II w roku 1988 [5], nie 
przestaje pełnić swego zadania.  

 
Komisja ta będzie mieć taką formę, zadania i przepisy, jakie zechce przyznać jej Rzymski 
PapieŜ.  
 
Art. 12. Ta sama Komisja, obok kompetencji, jakie juŜ posiada, sprawować będzie władzę 
Stolicy Apostolskiej, czuwając nad przestrzeganiem i wprowadzaniem w Ŝycie tych 
rozporządzeń.  
 
Nakazujemy, aby wszystko to, co przez Nas zostało postanowione w tym Liście Apostolskim 
wydanym w formie Motu proprio, uznane zostało za "postanowione i zarządzone" i było 
przestrzegane od dnia 14 września bieŜącego roku, uroczystość Podniesienia KrzyŜa 
Ś

więtego, mimo tego wszystkiego, co mogłoby być temu przeciwne.  

 
Dany w Rzymie, u Świętego Piotra, dnia 7 lipca 2007, w trzecim roku naszego Pontyfikatu.  
 
Benedykt XVI  
 
Przypisy:  
 
[1] Ordinamento generale del Messale Romano, 3a ed., 2002, n. 397.  
 
[2] Jan Paweł II, Lett. ap. Vicesimus quintus annus, 4 dicembre 1988, 3: AAS 81 (1989), 899.  
 
[3] Ibid.  
 
[4] S. Pius X, Lett. ap. Motu propio data, Abhinc duos annos, 23 ottobre 1913: AAS 5 (1913), 
449-450; cfr Jan Paweł II, lett. ap. Vicesimus quintus annus, n. 3: AAS 81 (1989), 899.  
 
[5] Cfr Jan Paweł II, Lett. ap. Motu proprio data Ecclesia Dei, 2 luglio 1988, 6: AAS 80 
(1988), 1498.