Technik_prac_biurowych_419[01]_Z2.01

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Przykładowe scenariusze zajęć

Ćwiczenia

5.1.

Podstawowe zasady i zadania bezpieczeństwa i higieny pracy
5.1.1.

wiczenia

13
13

5.2.

Czynniki bezpieczeństwa i higieny pracy
5.2.1.

wiczenia

16
16

5.3.

Zasady i kierunki kształtowania poczucia bezpieczeństwa i higieny pracy
w miejscu pracy
5.3.1.

wiczenia

19
19

5.4.

Ergonomia w pracy biurowej. Cele i zadania ochrony środowiska
5.4.1.

wiczenia

22
22

5.5.

Ogólne wymagania dotyczące bezpieczeństwa przeciwpoŜarowego
w zakładzie pracy, ze szczególnym uwzględnieniem charakteru pracy
biurowej
5.5.1.

wiczenia

24
24

5.6.

Przyczyny wypadków i poŜarów w zakładzie pracy oraz zasady
udzielania pierwszej pomocy
5.6.1.

wiczenia

5.7.

Istota ochrony środowiska w miejscu pracy
5.7.1.

wiczenia

28
28
35
35

6. Ewaluacja osiągnięć uczniów

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik prac biurowych z zakresu
bezpieczeństwa przeciwpoŜarowego w miejscu pracy.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, obejmujące wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć juŜ
ukształtowane, aby mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wyraŜone poprzez wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas
pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

opisy ćwiczeń, ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania –
nauczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

propozycje ewaluacji osiągnięć ucznia, z przykładowymi narzędzie pomiaru
dydaktycznego,

−

wykaz literatury uzupełniającej.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone róŜnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróŜnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

Moduł 419[01].Z2

Organizacja i funkcjonowanie

biura

419[01].Z2.04

Organizowanie pracy

w sekretariacie

419[01].Z2.05

Obsługa klienta

419[01].Z2.03

Zarządzanie informacją

i obiegiem dokumentów

419[01].Z2.01

Stosowanie przepisów

bezpieczeństwa i higieny

pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej

oraz ochrony środowiska

419[01].Z2.02

Prowadzenie korespondencji

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:

–

wyszukać akty prawne dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów

przeciwpoŜarowych oraz ochrony środowiska,

–

scharakteryzować podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy,

–

zidentyfikować czynniki warunkujące bezpieczeństwo i higienę pracy biurowej,

–

rozróŜnić przyczyny i skutki zagroŜenia w środowisku pracy biurowej,

–

scharakteryzować wymagania dotyczące bezpieczeństwa przeciwpoŜarowego oraz
postępowania w razie poŜaru,

–

scharakteryzować wymagania ergonomii na stanowisku pracy,

–

udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach,

–

wskazać warunki i zasady słuŜące ochronie środowiska pracy,

–

dokonać analizy wybranych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpoŜarowej i ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca..................................................................................................................
Modułowy program nauczania: Technik prac biurowych 419[01]
Moduł:

Organizacja i funkcjonowanie biura 419[01].Z2

Jednostka modułowa:

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony

przeciwpoŜarowej

oraz

ochrony

rodowiska

419[01].Z2.01

Temat: Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciąŜliwe i niebezpieczne występujące

w procesie pracy.

Cel ogólny: Wpływ czynników szkodliwych, uciąŜliwych i niebezpiecznych dla zdrowia

człowieka.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

zidentyfikować zagroŜenia związane z wykonywaną pracą,

−

przedstawić skutki oddziaływania negatywnych czynników w miejscu pracy,

−

ocenić zagroŜenia wynikające ze sposobu uŜytkowania urządzeń elektrycznych.

Metody nauczania:

−−−−

wykład, dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−−−−

przybory do pisania,

−−−−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−−−−

praca w grupach, indywidualna.

Czas trwania: 90 minut.

Uczestnicy: uczniowie w zawodzie technik prac biurowych.

Zadania dla ucznia:
Wylicz czynniki szkodliwe uciąŜliwe i niebezpieczne dla zdrowia pracownika w miejscu
pracy. Opisz je oraz określ dlaczego są one niebezpieczne dla zdrowia człowieka.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

Wyjaśnienie uczniom zasad pracy.

Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa

Praca metodą dyskusji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza I. Informacje
Pytania prowadzące:

Jak dzielimy czynniki szkodliwe dla zdrowia człowieka?

Jak dzielimy zagroŜenia fizyczne?

Jakie są skutki działania drgań na zdrowie człowieka?

Jaka jest wartość hałasu dopuszczalna w ciągu 8 godzin?

Jakie znaczenie ma światło sztuczne na zdrowie człowieka?

Jakie są szkodliwe czynniki pracy przy komputerze?

Faza II. Planowanie

Określenie znaczenia czynników szkodliwych dla zdrowia pracownika.

Wskazanie sposobów zmniejszenia szkodliwych czynników w pracy pracownika.

Faza III. Ustalenia

Uczniowie pracują w zespołach wymieniają czynniki szkodliwe dla zdrowia
pracownika, oraz proponują ich zmniejszanie i ograniczanie.

Uczniowie zastanawiają się nad sposobem doboru środków zmniejszania czynników
szkodliwych.

Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność swoich propozycji.

Faza IV. Wykonanie

Uczniowie zapisują swoje propozycje na kartce papieru.

Uczniowie omawiają swoje propozycje na forum klasy.

Faza V. Sprawdzanie

Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność swoich propozycji.

Uczniowie zostają oceniani przez nauczyciela.

Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im
trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca..................................................................................................................
Modułowy program nauczania: Technik prac biurowych 419[01]
Moduł:

Organizacja i funkcjonowanie biura 419[01].Z2

Jednostka modułowa:

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony

przeciwpoŜarowej

oraz

ochrony

rodowiska

419[01].Z2.01

Temat: Znaczenie znaków przeciwpoŜarowych i ewakuacyjnych w miejscu pracy.

Cel ogólny: Uzasadnić konieczność umieszczania znaków przeciwpoŜarowych oraz znaków

ewakuacyjnych w miejscu pracy.

Palenie tytoniu zabronione

Alarmowy sygnalizator
akustyczny

Zakaz uŜywania otwartego
ognia – palenie tytoniu
zabronione

Drabina poŜarowa

Zakaz gaszenia wodą

Kierunek do miejsca
rozmieszczenia sprzętu
poŜarniczego lub urządzenia
ostrzegającego

Nie zastawiać

Kierunek do miejsca
rozmieszczenia sprzętu
poŜarniczego lub urządzenia
ostrzegającego

Zestaw sprzętu poŜarowego

Uruchamianie ręczne

Hydrant wewnętrzny

Niebezpieczeństwo poŜaru -
materiały łatwopalne

Gaśnica

Materiały utleniające

Telefon do uŜycia w stanie
zagroŜenia

Niebezpieczeństwo
wybuchu - materiały
wybuchowe

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wybrane znaki ewakuacyjne [10]

Kierunek drogi ewakuacyjnej;

Wyjście ewakuacyjne;

Drzwi ewakuacyjne;

Przesunąć w celu otwarcia;

Kierunek do wyjścia drogi w lewo;

Kierunek do wyjścia drogi w prawo;

Kierunek do wyjścia do drogi
ewakuacyjnej schodami w dół
w lewo;

Kierunek do wyjścia do drogi
ewakuacyjnej schodami w dół
w prawo;

Kierunek do wyjścia do drogi
ewakuacyjnej schodami w górę
w lewo;

Kierunek do wyjścia do drogi
ewakuacyjnej schodami w górę
w prawo;

Pchać aby otworzyć;

Ciągnąć aby otworzyć;

Stłuc aby uzyskać dostęp;

Klucz do wyjścia ewakuacyjnego
znajduje się;

Miejsce zbiórki do ewakuacji;

Pojemnik z maskami ucieczkowymi;

Rękaw ratowniczy;

Drabina ewakuacyjna;

Telefon alarmowy do wezwania
pierwszej pomocy;

Pierwsza pomoc;

Ciągnąć;

Pchać;

Wyjście EXIT;

Emergency EXIT;

EXIT;

Droga ewakuacyjna;

Wyjście awaryjne;

Okno ewakuacyjne;

Uwaga stopień;

Pchać aby otworzyć;

Ciągnąć aby otworzyć;

Uwaga próg;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w górę w prawo;

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej schodami w dół
w prawo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej schodami w dół
w lewo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej schodami w górę w lewo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej schodami w górę
w prawo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej dla niepełnosprawnych
w prawo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej dla
niepełnosprawnych w lewo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w dół;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w górę;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w dół w prawo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w dół w lewo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w górę w lewo;

Uwaga niski strop;

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

zidentyfikować i nazwać znaki przeciwpoŜarowe oraz ewakuacyjne,

−

przedstawić znaczenie odpowiedniego oznakowania znakami przeciwpoŜarowymi oraz
znakami ewakuacyjnymi w miejscu pracy,

−

ocenić zagroŜenia wynikające z braku odpowiedniego oznakowania bhp w miejscu pracy.

Metody nauczania:

−−−−

burza mózgów, dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−−−−

przybory do pisania,

−−−−

kartka papieru,

−−−−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−−−−

praca w grupach, indywidualna.

Czas trwania: 90 minut.

Uczestnicy: uczniowie w zawodzie technik prac biurowych.

Zadania dla ucznia:
Uzasadnić znaczenie odpowiedniego oznakowania bhp w miejscu pracy biurowej. Wylicz
negatywne skutki braku odpowiedniego oznakowania znakami bhp w miejscu pracy.

Przebieg zajęć:
Faza wstępna

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

Wyjaśnienie uczniom zasad pracy.

Podział grupy uczniów na zespoły.

Podanie

uczniom

postaci

elektronicznej

znaków

przeciwpoŜarowych

i ewakuacyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza właściwa

Praca metodą dyskusji.

Faza I. Informacje
Pytania prowadzące:

Jakie wyróŜniamy znaki przeciwpoŜarowe oraz znaki ewakuacyjne?

Jakie znaczenie w miejscu pracy mają znaki przeciwpoŜarowe oraz ewakuacyjne?

Czy oznaczenia przeciwpoŜarowe są niezbędne w miejscu pracy?

Faza II. Planowanie

Wskazać które z przedstawionych znaków powinny znaleźć się w miejscu pracy
i dlaczego.

Określenie miejsca umieszczania znaków przeciwpoŜarowych oraz ewakuacyjnych
w miejscu pracy.

W jakich sytuacjach znaki ewakuacyjne oraz przeciwpoŜarowe mają znaczenie?

Faza III. Ustalenia

Uczniowie

pracują

zespołach

wymieniają

znaki

ewakuacyjne

oraz

przeciwpoŜarowe.

Uczniowie

zastanawiają

się

nad

sposobem

zmniejszania

zagroŜenia

przeciwpoŜarowego w miejscu pracy.

Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność swoich propozycji.

Faza IV. Wykonanie

Uczniowie zapisują swoje propozycje na kartce papieru.

Uczniowie omawiają swoje propozycje na forum klasy.

Faza V. Sprawdzanie

Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność swoich propozycji.

Uczniowie zostają oceniani przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ĆWICZENIA

5.1. Podstawowe zasady i zadania bezpieczeństwa i higieny pracy

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Po przeczytaniu Materiału nauczania wpisz do poniŜszej tabeli podstawowe prawa

i obowiązki w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy – zarówno pracownika jak
i pracodawcy.

Karta pracy – ćwiczeń

Obowiązki pracodawcy

Obowiązki pracownika

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału „Materiał nauczania”. NaleŜy zwrócić uwagę na staranne wyliczenie
obowiązków pracownika i pracodawcy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

rozróŜnić obowiązki pracownika i pracodawcy,

przeanalizować obowiązki pracownika i pracodawcy,

wypełnić kartę pracy – ćwiczeń,

zaprezentować obowiązki pracownika i pracodawcy na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

–

wiczenia,

–

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla ucznia,

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Przeczytaj uwaŜnie poniŜsze zdania i oceń ich prawdziwość oznaczając literami:

P – prawda lub F – fałsz

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Karta pracy – ćwiczeń

JeŜeli pracodawca nie stwarza warunków na stanowisku pracy zgodnych z przepisami

bhp i ppoŜ. pracownik ma prawo do:

–

opuszczenia pracy bez konieczności informowania pracodawcy __,

–

oddalenia się z miejsca zagroŜenia (zawiadamiając o tym niezwłocznie przełoŜonego),
jeŜeli pomimo powstrzymania się od wykonywania pracy zagroŜenie nadal występuje __,

–

powstrzymania się od wykonywania pracy, niezwłocznie zawiadamiając przełoŜonego) –
jeŜeli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy
i stwarzają bezpośrednie zagroŜenie dla zdrowia lub Ŝycia pracownika, albo gdy
wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwom innym osobom __,

–

pracy bez względu na brak bezpieczeństwa pracy__.

Wskazówki do realizacji

wiczenie moŜna wykonać w grupach lub indywidualnie, nauczyciel powinien nadzorować

pracę uczniów podczas ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeanalizować obowiązki pracodawcy i pracownika w miejscu pracy stosując przepisy
bezpieczeństwa i higieny pracy,

wypełnić kartę pracy – ćwiczeń,

przedyskutować na forum klasy swoją opinię.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla ucznia,

–

karta ćwiczeń,

–

przybory do pisania,

–

Kodeks Pracy.

Ćwiczenie 3

Określ obowiązki pracownika i pracodawcy stawiając X w odpowiednim kwadracie.

Uzasadnij wybraną odpowiedź.

Karta pracy – ćwiczeń

Tak

Nie

Czy pracodawca ma obowiązki w zakresie bhp w stosunku do pracownika?

Jakie?......................................................................................................................
2.

Czy pracownik rozpoczynając pracę musi być zapoznany z przepisami bhp?

Dlaczego?...............................................................................................................
3.

Czy istnieją instytucje bezpieczeństwa i higieny pracy?

Jeśli tak, to w jakim celu?........................................................................................

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

wiczenie powinno być wykonane w trzech grupach, kaŜda grupa charakteryzuje po

jednym pytaniu. Uczniowie dyskutują na temat pytań innej grupy, wskazana jest pomoc
nauczyciela podczas pracy uczniów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyszukać w kodeksie pracy dział dotyczący bhp,

przeanalizować powyŜsze pytanie,

znaleźć w kodeksie pracy podpowiedzi na powyŜsze pytania,

wskazać dział, rozdział i artykuł w kodeksie pracy, gdzie znajdują się odpowiedzi na
powyŜsze pytania,

wypełnić kartę pracy – ćwiczeń,

omówić swoje propozycje na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych,

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 z poradnika dla ucznia,

–

karta pracy,

–

komputer,

–

internet,

–

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Czynniki bezpieczeństwa i higieny pracy

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zidentyfikuj czynniki gwarantujące bezpieczeństwo pracownika w zakresie bhp?

Wskazówki do realizacji

wiczenie najlepiej przeprowadzić indywidualnie, nauczyciel powinien nadzorować

zgodność wykonywania ćwiczenia. Wskazana jest pomoc nauczyciela podczas omawiania
przez uczniów swoich propozycji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zidentyfikować czynniki bezpieczeństwa i higieny pracy,

wyliczyć i omówić czynniki bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawcy na forum klasy,

scharakteryzować czynniki bhp pracy przy komputerze.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych,

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 z poradnika dla nauczyciela,

–

arkusz papieru,

–

przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

W poniŜszym tekście wstaw brakujące słowa, tak aby zdania były prawidłowo

sformułowane.

Ryzyko  zawodowe,  związane  z  wykonywaną  pracą  wynika  z  naraŜenia  pracownika  na
działanie  czynników  niebezpiecznych,...................................występujących  na  stanowisku
pracy.
ZagroŜenie...............................,  to  wszystkie  obce  substancje  i  materiały,  które  mogą
spowodować fizyczne uszkodzenie człowieka.
Prąd  przemienny  o  częstotliwości.................................powoduje  najgroźniejsze  dla  Ŝycia
reakcje organizmu.

Wskazówki do realizacji

wiczenie najlepiej przeprowadzić indywidualnie, nauczyciel powinien nadzorować

zgodność wykonywania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać poprawne odpowiedzi w brakujące miejsca w tekście,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

uzasadnić odpowiedzi,

omówić propozycje na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych,

−

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 z poradnika dla nauczyciela,

–

arkusz papieru,

–

przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

WskaŜ, jakie wymogi powinny spełniać urządzenia techniczne, w pracy biurowej.

Dokonaj analizy zagroŜeń, jeŜeli urządzenia nie spełniają wymogów bhp.

Wskazówki do realizacji

wiczenie najlepiej przeprowadzić w grupach kilkuosobowych. Ćwiczenie moŜna

wykonywać

kolorowych

kartkach

–

czerwonych

wypisujemy

maszyny

i urządzenia na których nie moŜemy pracować, a na niebieskich jakie powinny maszyny
i urządzenia spełniać funkcje aby pracownicy mogli na nich pracować. Wskazana jest pomoc
nauczyciela podczas omawiania przez uczniów swoich propozycji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać wymogi jakie powinny spełniać urządzenia w miejscu pracy,

wskazać warunki, których nie powinny spełniać urządzenia,

wyjaśnić jakie niebezpieczeństwa groŜą pracownikowi gdy maszyny i urządzenia nie
spełniają warunków bhp,

scharakteryzować wymogi bhp, jakim powinny odpowiadać urządzenia stosowane
w pracy biurowej,

dokonać analizy dlaczego niesprawne urządzenia są niebezpieczne dla pracownika,

zaprezentować efekty wykonanej pracy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych,

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 z poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania,

–

kolorowe kartki – czerwone i niebieskie.

Ćwiczenie 4

Wyjaśnij i opisz do czego pracodawca jest zobowiązany gdy prowadzi działalność

i zatrudnia pracowników, oraz co mu grozi gdy stwarza zagroŜenie wystąpienia nagłego
niebezpieczeństwa dla zdrowia i Ŝycia pracownika?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

wiczenie najlepiej przeprowadzić indywidualnie, wskazana jest pomoc nauczyciela

podczas omawiania przez uczniów swoich propozycji. Uczniowie omawiają to na forum
i dyskutują.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać i opisać co pracodawca powinien zrobić rozpoczynając działalność gospodarcza
i zatrudniając pracowników,

omówić, co grozi pracodawcy, gdy nie przestrzega i zarazem stwarza zagroŜenie
wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa dla zdrowia i Ŝycia pracowników,

scharakteryzować poszczególne zagadnienia na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Zasady i kierunki kształtowania poczucia bezpieczeństwa

i higieny pracy w miejscu pracy

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeczytaj uwaŜnie poniŜsze zdania i oceń ich prawdziwość oznaczając literami

P – prawda lub F – fałsz.

Karta pracy – ćwiczeń

1. Pracownik powinien zapobiegać chorobom zawodowym__.
2. Pracodawca powinien zapewnić odpowiednie warunki pracy zgodne z przepisami bhp__.
3. Pracownik ma obowiązek odpoczywać godzinę w ciągu całego dnia pracy__.
4. Pracownik ma obowiązek poddawania się badaniom profilaktycznym__.
5. Pracownik moŜe palić tytoń w czasie pracy przy komputerze__.
6. Pracownik w czasie pracy przy komputerze musi stosować okulary korekcyjne__.
7. Pracownik nie musi powiadamiać o wypadku przy pracy__.
8. Pracodawca jest zobowiązany do zapobiegania chorobom zawodowym__.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni  fragment  rozdziału  „Materiału  nauczania”.  Ćwiczenie  najlepiej  przeprowadzić
indywidualnie. Nauczyciel powinien nadzorować zgodność wykonywania ćwiczenia. Nauczyciel
moŜe  oceniać  uczniów  plusami  lub  dodatkowymi  innymi  nagrodami,  kto  z  uczniów  zrobi
pierwszy ćwiczenie poprawnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

scharakteryzować obowiązki pracodawcy i pracownika,

wypełnić kartę pracy – ćwiczeń,

omówić poszczególne zdania.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

WskaŜ sposoby kształtowania poczucia bezpieczeństwa i higieny pracy w miejscu pracy

pracowników. Wykorzystaj kartki koloru niebieskiego i czerwonego dla zidentyfikowania
zasad i kierunków.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel prosi aby kaŜdy uczeń
indywidualnie przemyślał pytanie. Pyta kilka wybranych osób i ich propozycje zapisuje na
tablicy. W ramach dyskusji uczniowie podają równieŜ jakie nie powinno być miejsce pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać i scharakteryzować poszczególne zasady poczucia bezpieczeństwa i higieny
pracy pracowników,

wyjaśnić w jakim celu naleŜy dobrze organizować środowisko pracy aby było ono
bezpieczne dla pracownika,

wypisać jakie elementy wskazują na to Ŝe miejsce pracy nie jest bezpieczne,

zaprezentować swoje zdanie na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych,

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Przeprowadź analizę poniŜszego przypadku i odpowiedź na pytania:

–

czy pani Kowalska spełniła wszystkie wymagania, aby mogła przystąpić do pracy na
stanowisku z komputerem?

–

czy pomieszczenie, gdzie pani Kowalska ma wykonywać prace zorganizowaną jest zgodnie
z zasadami bhp?

–

jak powinny być skonstruowane krzesło i biurko, aby eliminować uciąŜliwość pracy
z komputerem?

–

dlaczego w pomieszczeniach z komputerami powinno być duŜo kwiatów i czy powinny to
być kaktusy?

–

jakie zakazy obowiązujące na stanowisku pracy z monitorami ekranowymi zostały złamane
przez pracowników firmy Pacuś?

Przypadek
Pani  Kowalska  została  zatrudniona  w  firmie  „Pacuś”  na  stanowisku  księgowej,  została
wstępnie  przeszkolona  z  zakresu  bhp  i  ppoŜ,  i  zadeklarowała  Ŝe  w  najbliŜszym  czasie
przeprowadzi  badania  wzroku  i  przedłoŜy  orzeczenie  lekarskie.  Około  godziny  12–tej,
przełoŜony  zaprowadził  ją  do  pokoju,  w  którym  ma  wykonywać  swoją  pracę  przy  uŜyciu
komputera.
W  pokoju  2m  x  4m  z  jednym  oknem  od  strony  południowej,  mieściły  się  4  stanowiska
komputerowe. Komputery z filtrem ustawione były na standardowych biurkach, przy których
znajdowały  się  fotele  na  kółkach.  W  pomieszczeniu  panowała  temperatura  około  22

C, na

oknach było bardzo duŜo kaktusów. Kobieta w piątym miesiącu ciąŜy ubrana w białą

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

sukienkę i piękną srebrną biŜuterię spoŜywała przy biurku obfite śniadanie, jej sąsiad zdjął
marynarkę i połoŜył na włączonym komputerze.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Nauczyciel dzieli uczniów na dwie
grupy i kaŜda z grup indywidualnie rozpatruje ten przypadek i odpowiada na pytania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania 5.3. poradnika dla nauczyciela,

przeprowadzić analizę przypadku,

przeanalizować pytania i wyszukać odpowiedzi w podstawie prawnej regulującej zasady
pracy na stanowisku z komputerem,

przeanalizować wnioski w grupie,

zaprezentować wyniki analizy przypadku na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

praca z tekstem,

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

komputer,

–

internet,

–

Kodeks Pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Ergonomia w pracy biurowej. Cele i zadania ochrony

środowiska

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj dobrze zorganizowane środowisko pracy.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału „Materiał nauczania”.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczniowie powinni:

scharakteryzować dobrze zorganizowane środowisko pracy,

wskazać i opisać jakie znaczenie ma dobrze zorganizowane środowisko pracy dla
pracowników,

wskazać co grozi pracownikom jeŜeli jest źle zorganizowane środowisko pracy,

zaprezentować swoją propozycję na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

– literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,
–

przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Spośród podanych elementów wskaŜ te, które mają istotne znaczenie i mało istotne

znaczenie w urządzaniu biura.

Karta pracy – ćwiczeń

Elementy istotne w urządzaniu biura

Elementy mało istotne w urządzaniu biura

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Nauczyciel prosi, aby kaŜdy uczeń
indywidualnie przemyślał zadanie. KaŜdy uczeń indywidualnie wypełnia tabelę. Wskazana
jest pomoc nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

określić elementy mające znaczenie w urządzaniu biura,

wyszczególnić elementy mało istotne w urządzaniu biura,

zaprezentować i dokonać analizy efektów pracy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania,

–

karta pracy – ćwiczeń.

Ćwiczenie 3

Zilustruj, jak urządzisz biuro, aby spełniało warunki ergonomii.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Nauczyciel prosi aby kaŜdy uczeń
indywidualnie przemyślał pytanie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać i wypisać elementy istotne w urządzaniu biura,

zaprezentować swoje zdanie na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych,

−

przybory do pisania.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania,

–

arkusz papieru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Ogólne wymagania dotyczące bezpieczeństwa

przeciwpoŜarowego w zakładzie pracy, ze szczególnym
uwzględnieniem charakteru pracy biurowej

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W przyszłości będziesz wykonywał pracę na stanowisku pracownika biurowego. Ustal

zasady jakich będziesz przestrzegał, aby nie dopuścić do powstania poŜaru.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Nauczyciel prosi aby kaŜdy uczeń indywidualnie
przemyślał ćwiczenie. Wskazana jest pomoc nauczyciela.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać zasady, których przestrzeganie będzie zapobiegać poŜarom w miejscu pracy,

wypisać istotne elementy podczas pracy biurowej, aby nie dopuścić do powstania poŜaru,

zaprezentować efekty pracy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania,

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj poszczególne znaki ostrzegawcze i informacyjne.

Karta pracy – ćwiczeń

Rys. A

Rys. B

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. C

Rys. D

Rys. E

Rys. F

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Wskazany jest podział uczniów na
dwie grupy. KaŜda z grup dostaje po trzy znaki, które opisuje i analizuje ich znaczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

rozróŜnić, które znaki są informacyjne, a które ostrzegawcze,

nazwać i scharakteryzować poszczególne rysunki,

wskazać miejsce poszczególnych znaków w kaŜdym zakładzie pracy,

dokonać analizy, czy poszczególne znaki są niezbędne w miejscu pracy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania,

–

kartę pracy – ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Oceń poprawność stwierdzeń wskazując na końcu zdania literą P lub F (P – prawda lub F

– fałsz).

Karta pracy – ćwiczeń

Po szkoleniu ppoŜ. kaŜdy pracownik powinien wiedzieć:
– jak długo trwa poŜar__,
– jak długo trwa akcja ratunkowa__,
– jaki zagroŜenie poŜarowe występujące w budynku__,
– jakie przyczyny powstawania i rozprzestrzeniania się poŜarów__,
– jakie rodzaje poŜarów występują najczęściej w zakładzie pracy__,
– jakie są przepisy przeciwpoŜarowe__,
– jakie są miejsca rozmieszczenia, przeznaczenie oraz obsługę podręcznego sprzętu

gaśniczego__,

– jakie są zasady postępowania na wypadek poŜaru i zadania poszczególnych pracowników__.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Nauczyciel prosi, aby kaŜdy uczeń
indywidualnie przemyślał ćwiczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

dokonać analizy co powinno zawierać szkolenie ppoŜ. w miejscu pracy.

wskazać odpowiedzi prawdziwe i fałszywe,

zaprezentować odpowiedzi na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

przybory do pisania.

Ćwiczenie 4

Wyszukaj w róŜnych źródłach akty prawne regulujące ochronę przeciwpoŜarową

i wyjaśnij na czym polega:
–

organizacja ochrony przeciwpoŜarowej,

–

jakie są obowiązki właścicieli, uŜytkowników, podmiotów i zarządzających obiektami lub
terenami.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Ćwiczenie uczniowie wykonują
w czterech grupach. KaŜda grupa daje swoje propozycje, które są zapisywane na tablicy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyszukać akty prawne regulujące ochronę przeciwpoŜarową,

przeprowadzić analizę tych aktów prawnych,

przedyskutować w grupie odpowiedzi na pytania z ćwiczenia,

zaprezentować wnioski na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych,

−

dyskusja,

−

prezentacja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

komputer,

–

Internet,

–

przepisy, akty prawne,

–

zarządzenia wewnętrzne dotyczące ochrony ppoŜ.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Przyczyny wypadków i poŜarów w zakładzie pracy oraz

zasady udzielania pierwszej pomocy

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zdefiniuj, wymień i opisz poszczególne etapy wypadku przy pracy oraz obowiązki

pracownika i pracodawcy w chwili wystąpienia wypadku.

Karta pracy – ćwiczeń

Zagadnienia

Wyjaśnienie zagadnień

Definicja wypadku przy
pracy

Podział wypadku przy
pracy

Obowiązki pracodawcy
w przypadku zaistnienia
wypadku przy pracy

Dokumentacja
powypadkowa

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Ćwiczenie uczniowie wykonują
indywidualnie, nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy – ćwiczeń, nadzoruje pracę uczniów
i pomaga wykonać ćwiczenie naprowadzając na poprawna odpowiedź

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zdefiniować pojęcie wypadku przy pracy,

określić jakie są obowiązki pracodawcy w przypadku zaistnienia wypadku przy pracy,

określić jaki jest podział wypadku przy pracy,

wyliczyć obowiązki pracodawcy w przypadku zaistnienia wypadku przy pracy,

wyliczyć dokumentację powypadkową.

Zalecana metoda nauczania-uczenia się:

−

prezentacja,

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Pracownik siedząc przy biurku, podczas pisania na komputerze zasłabł i spadł z krzesła.

WskaŜ czynności, które naleŜy wykonać, aby pomóc poszkodowanej osobie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Ćwiczenie uczniowie wykonują
indywidualnie lub w grupach. KaŜda grupa podaje swoje propozycje.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać poszczególne etapy udzielania pierwszej pomocy,

wskazać co naleŜy sprawdzić, aby ocenić stan zdrowia poszkodowanego w wypadku,

wskazać jakie informacje naleŜy podać wzywając pogotowie,

zaprezentować analizy skuteczności udzielania pierwszej pomocy.

Zalecana metoda nauczania-uczenia się:

−

metoda przypadku.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania,

–

arkusz papieru.

Ćwiczenie 3

Pracownik podłączając komputer do drukarki został poraŜony prądem. Wypełnij protokół

powypadkowy dla pracownika, który uległ wypadkowi w czasie pracy.

Karta pracy – ćwiczeń

Protokół powypadkowy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Ćwiczenie uczniowie wykonują
indywidualnie, nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy – ćwiczeń, które uczniowie
wypełniają.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać rodzaj wypadku przy pracy,

sporządzić protokół powypadkowy,

dokonać analizy poprawności sporządzenia protokołu na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

przybory do pisania.

Ćwiczenie 4

Wymień przyczyny najczęstszych przyczyn występowania poŜarów w pomieszczeniach

biurowych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przedyskutować temat.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zdefiniować pojęcie poŜaru,

zidentyfikować moŜliwe, przyczyny powstawania poŜarów,

dokonać analizy moŜliwości unikania poŜarów w miejscu pracy,

dokonać oceny poprawności wykonanego zadania.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

dyskusja,

−

prezentacja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania,

–

arkusz papieru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Istota ochrony środowiska w miejscu pracy

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ działania, jakie moŜe podjąć pracownik biurowy, aby przeciwdziałać

zanieczyszczaniu środowiska w swoim miejscu pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Ćwiczenie uczniowie wykonują
w dwóch grupach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać elementy ochrony środowiska w miejscu pracy,

wyjaśnić jakie one maja znaczenie dla pracowników,

wyjaśnić czy przestrzeganie ochrony środowiska ma znaczenie dla pracy pracownika,

zaprezentować i dokonać analizy poprawności wykonanego zadania.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania,

–

arkusz papieru.

Ćwiczenie 2

Wyjaśnić, jakie znaczenie ma ochrona środowiska w miejscu pracy dla pracownika

i pracodawcy. Dokonaj analizy porównawczej.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Uczniowie wykonują ćwiczenie indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać elementy ochrony środowiska w miejscu pracy,

wyjaśnić znaczenie ochrony środowiska w miejscu pracy dla pracodawcy,

wskazać jakie niebezpieczeństwa groŜą pracownikom, gdy pracodawca naraŜa
pracownika na niebezpieczeństwo,

omówić swoje zdanie na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 3, 4, 5,6, 7, 9, 12, 14, 16, 18, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 2, 8, 10, 11, 13, 15, 17, 20 z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. c, 4. c, 5. b, 6. a, 7. c, 8. d, 9. a, 10. c, 11. a,
12. b, 13. c, 14. a, 15. c, 16. d, 17. b, 18. a, 19. a, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wymienić obowiązki pracodawcy w zakresie
bhp

Wyliczyć obowiązki pracownika, który uległ
wypadkowi

Zdefiniować ergonomiczne środowisko pracy

Stosować zasady urządzenia stanowiska
pracy biurowej

RozróŜnić urządzenia biurowe

Zidentyfikować zasady pracy przy
komputerze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scharakteryzować środowisko pracy
pracownika biurowego

Wskazać funkcje maszyn i urządzeń na
których pracują pracownicy biurowi

Sklasyfikować badania profilaktyczne

RozróŜnić rodzaje gaśnic

Zidentyfikować źródła poŜaru, których nie
naleŜy gasić wodą

Zdefiniować wypadek przy pracy

Sklasyfikować wypadki przy pracy

Wymienić dokumentację towarzyszącą
postępowaniu powypadkowemu

Wymienić czynności pierwszej pomocy
w sytuacji wypadku

Wskazać niezbędne informacje podawane
podczas wzywania pogotowia ratunkowego

Wymienić kolejne czynności wykonywania
sztucznego oddychania

Wymienić obowiązki pracodawcy wobec
pracownika w zakresie bhp

Wyliczyć obowiązki pracodawcy, który
prowadzi szkolenie bhp dla swoich
pracowników

Scharakteryzować obowiązki pracodawcy
w stosunku do pracownika, który uległ
wypadkowi

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom ich instrukcję.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij wszelkie wątpliwości.

Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na rozwiązanie testu.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 pytań. Do kaŜdego pytania dołączone są 4 moŜliwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóŜ jego rozwiązanie na
później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Obowiązkiem pracodawcy jest

prowadzenie częstych szkoleń z zakresu bhp.

zapewnienie bezpieczeństwa i higienicznych warunków pracy.

zapewnienie pracownikom wyŜywienia.

zapewnienie najnowocześniejszego wyposaŜenia w środki techniczne.

Jeśli pracownik ulegnie wypadkowi to powinien

po skończonej pracy iść do lekarza.

dokonać sam oględzin rany – jeśli jest to mała rana.

powiadomić przełoŜonego o zdarzeniu i okolicznościach zajścia i wezwać lekarza.

powiadomić o zdarzeniu Państwową Inspekcję Pracy.

Ergonomiczne środowisko pracy oznacza

duŜo miejsca i spokoju w biurze.

doskonałe meble, maszyny i urządzenia biurowe najwyŜszej klasy.

dostosowanie maszyn, narzędzi, materialnego środowiska i organizacji pracy oraz

ycia i przedmiotów powszechnego uŜytku do moŜliwości i ograniczeń człowieka.

pracownika o duŜym poziomie intelektualnym.

Przy organizacji stanowiska pracy biurowej nie trzeba uwzględniać

przepisów bhp.

sympatii osobistej.

upodobań pracownika.

łatwości współpracy między komórkami.

Do typowych urządzeń biurowych zaliczamy

klimatyzator, faks, grzejnik, sanitariaty.

komputer, kserokopiarka, telefon, drukarka.

lampa stojąca, radioodbiornik, dyktafon, zaparzasz do kawy.

wszystkie urządzenia techniczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pracownik pracujący przy komputerze powinien

w razie potrzeby nosić okulary korekcyjne.

stosować godzinne przerwy od pracy przy komputerze.

naprawiać komputer w razie zepsucia.

siedzieć daleko od monitora.

Pomieszczenie, w którym jest zorganizowane stanowisko pracy pracownika biurowego

powinno być
a)

tylko przestrzenne z duŜą ilością zieleni.

tylko często wietrzone poniewaŜ pracownicy mogą spać w pracy,

ergonomicznie urządzone, tak aby nie utrudniało ale pomagało pracownikowi
w wykonywaniu pracy.

tylko odpowiednio oświetlane i kolorystycznie dopasowane.

Maszyny i urządzenia techniczne, w które jest wyposaŜony zakład pracy powinny spełniać
następujące warunki
a)

powinny być najnowszej generacji.

powinny być ładne i estetyczne.

powinny być łatwe w obsłudze oraz ergonomiczne.

powinny zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz zabezpieczyć
pracownika przed urazami.

Badania profilaktyczne pracowników obejmują
a)

badania wstępne, okresowe i kontrolne.

tylko badania wstępne oraz w razie potrzeby ze względu na zdrowie pracowników
badania kontrolne.

badania na wyraźne Ŝyczenie pracownika.

badaniom po 50 roku Ŝycia pracownika.

10.

Wśród gaśnic rozróŜnia się
a)

gaśnice róŜne w zaleŜności od poŜaru.

tylko gaśnice pianowe.

gaśnice pianowe, śniegowe, proszkowe, halonowe.

tylko gaśnice proszkowe.

11.

Nie wolno gasić wodą
a)

instalacji elektrycznych pod prądem, palnych produktów ropopochodnych lŜejszych
od wody oraz materiałów wchodzących z wodą w reakcje chemiczne jak karbid, sód,
potas, fosfor.

tylko urządzeń elektrycznych.

płonących samochodów oraz maszyn i urządzeń.

urządzeń gazowych.

12.

Wypadkiem przy pracy jest
a)

zdarzenie cięŜkie lub śmiertelne.

zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną która powoduje uraz lub śmierć,
która nastąpiła w związku z pracą.

zdarzenie nagłe wywołane pracą, które powoduje uraz lub śmierć u pracownika.

utrata zdolności psycho-fizycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13.

Wypadki przy pracy klasyfikujemy na
a)

wypadki zbiorowe i indywidualne.

wypadki lekkie i cięŜkie.

wypadki śmiertelne, cięŜkie, pozostałe wypadki (zbiorowe).

wypadki zbiorowe i śmiertelne.

14.

Pracodawca w razie zaistnienia wypadku
a)

sporządza protokół powypadkowy, statystyczną kartę wypadkową oraz wpisać
wypadek do rejestru wypadków.

sporządza tylko protokół powypadkowy.

zapisuje wypadek w rejestrze wypadków.

wypisuje pracownikowi kartę zgłoszenia do lekarza.

15.

W razie wypadku naleŜy wykonać czynności udzielenia pierwszej pomocy, takie jak
a)

tylko zrobić poszkodowanemu sztuczne oddychanie.

tylko zadzwonić szybko po karetkę lub inną pomoc.

naleŜy najpierw zabezpieczyć miejsce wypadku, wezwać fachową pomoc, dostarczyć
apteczkę pierwszej pomocy oraz ocenić stan zdrowia poszkodowanego.

tylko przenieść poszkodowanego w bezpieczne miejsce zapytać jak się poszkodowany
czuje i co się mu stało, czy potrzebna jest pomoc.

16.

Wzywając pogotowie ratunkowe do poszkodowanego w wypadku naleŜy
a)

poinformować tylko co się stało.

poinformować tylko ile osób zostało poszkodowanych.

poinformować tylko co jest przyczyną wypadku oraz co się stało.

poinformować co się stało, ile jest osób poszkodowanych, gdzie nastąpił wypadek,
w miarę moŜliwości podać rodzaj uszkodzeń ciała oraz kto informuje pogotowie.

17.

Rozpoczynając sztuczne oddychanie metodą usta – usta naleŜy
a)

wdychać powietrze w poszkodowanego, aby przywrócić rytm tętna.

ułoŜyć chorego na plecach na twardym podłoŜu, wdmuchiwać powietrze w usta
ratowanego, oraz uciskać co jakich czas klatkę piersiową, powtarzać zabieg kilka razy
aŜ poszkodowany odzyska rytm serca.

uciskać mostek aby serce zaczęło bić bez wdychania powietrza.

tylko wdychać powietrze w usta i uciskać co jakiś czas klatkę piersiową.

18.

W miejscu pracy przestrzeganie zasad ochrony środowiska ma następujące znaczenie
a)

zapobieganie awariom i wypadkom w miejscu pracy.

zapobieganie poŜarom.

nie ma znaczenie.

wpływ na jakość wykonywanej pracy przez pracowników.

19.

Pracodawca prowadzący szkolenia bhp dla pracowników ma obowiązek zapewnić
pracownikom
a)

warunki lokalowe oraz wykładowców i instruktorów, wyposaŜenie dydaktyczne oraz
programy szkoleniowe.

tylko warunki lokalowe.

tylko wykładowców i szkoleniowców.

tylko odpowiednie broszury i materiały bhp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko

..........................................................................................

Stosowanie

przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 8, 10, 11, 15, 16, 17, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 5, 6, 7, 9, 12, 13, 14, 18, 19 z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. a, 4. a, 5. c, 6. a, 7. c, 8. a, 9. b, 10. c, 11. b,
12. d, 13. a, 14. c, 15. d, 16. a, 17. d, 18. b, 19. c, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny (mierzalne osiągnięcia

ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wymienić podstawow obowiązki pracownika
w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na
podstawie Kodeksu Pracy

Wymienić podstawowe obowiązki
pracodawcy w zakresie zapewnienia
bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy na podstawie Kodeksu Pracy

Określić podstawowe obowiązki osoby
kierującej pracownikami w zakresie
zapewnienia bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy na podstawie Kodeksu
Pracy

Rozpoznać elementy zagroŜenia
z niesprawnym lub wadliwym sprzętem
elektrycznym w środowisku pracy

Wyjaśnić skutki szkodliwego oddziaływania
drgań na organizm człowieka

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazać zagroŜenia związane z
wykonywaną pracą na stanowisku biurowym

Przygotować komputerowe stanowisko pracy
zgodnie z wymogami ergonomii

Rozpoznać znak zakazu gaszenia wodą

Określić zalecaną odległość monitora
komputerowego od oczu uwzględniając
wymagania ergonomii

Prawidłowo postępować w przypadku
zagroŜenia poŜarowego i wybuchu poŜaru

Prawidłowo wybrać i zastosować sprzęt
gaśniczy w zaleŜności od płonącego
materiału

Scharakteryzować cel i zadania
podejmowanej akcji udzielania pierwszej
pomocy

Ocenić droŜność dróg oddechowych
u poszkodowanego w nagłym wypadku

Ocenić stan poszkodowanego, w którym
konieczne jest podjęcie masaŜu serca

Wskazać pozycję poszkodowanego
nieprzytonmego, w której moŜemy go ułoŜyć

Prawidłowo wybrać i zastosować sprzęt
gaśniczy w zaleŜności od płonącego
materiału

Scharakteryzować sytuację, w której
poszkodowanemu nie moŜna załoŜyć
opatrunku uciskowego

Wskazać sposób postępowania w przypadku
poraŜenia prądem

19 Klasyfikować wypadki przy pracy

Stosować zasady urządzania stanowiska
pracy biurowej

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom ich instrukcję.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na rozwiązanie testu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań. Do kaŜdego pytania dołączone są 4 moŜliwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóŜ jego rozwiązanie na
później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Jednym z podstawowych obowiązków pracownika jest

kupować środki ochrony zbiorowej.

wykonywać pracę na maszynie stwarzającej zagroŜenie dla zdrowia pracownika.

wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy.

zarabiać pieniądze.

2. Pracodawca ponosi odpowiedzialności za

nieobecności pracownika.

podejmowanie decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad
warunkami pracy.

działanie społecznego inspektora pracy.

wszystko.

3. Obowiązkiem osoby kierującej pracownikami jest

zapewniać wykonywanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad
pracownikami.

zastępować pracownika w miejscu pracy.

nie reagować na widoczne zagroŜenia dla zdrowia pracownika.

rządzić i nakazywać obowiązki pracownikom.

Praca z wadliwym lub niesprawnym sprzętem elektronicznym stanowi zagroŜenie
a)

fizyczne.

chemiczne.

biologiczne.

społeczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Skutki szkodliwego oddziaływania drgań na organizm człowieka moŜemy podzielić na
a)

wielokrotnie i pojedyncze.

dynamiczne i miejscowe.

funkcjonalne i biologiczne.

wielokrotne i miejscowe.

Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8–godzinnego dnia pracy nie powinien
przekraczać
a)

85dB.

75dB.

65dB.

105dB.

7. Najlepsze oświetlenie dla ludzkiego oka to

sztuczne pojedyncze.

sztuczne ogólne.

naturalne słoneczne.

sztuczne i naturalne jednocześnie.

8. Znak zakazu gaszenia wodą to znak

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Zalecana odległość monitora komputerowego od oczu to

od 30 cm do 40 cm.

od 40 cm do 75 cm.

od 75 cm do 90 cm.

od 80 cm do 120 cm.

10. W przypadku wybuchu poŜaru w pomieszczeniu biurowym naleŜy

a) szybko otworzyć okno lub zbić szybę w płonącym pomieszczeniu
b)

otworzyć równocześnie drzwi i okna.

nie otwierać okna.

uciekać i ratować się.

11. Do gaszenia płonącej instalacji elektrycznej pod napięciem uŜyjesz

hydrantu.

gaśnicy proszkowej.

koca gaśniczego.

wody.

12. Udzielanie pierwszej pomocy ma na celu

podanie poszkodowanemu odpowiednich leków podtrzymujących Ŝycie.

przetransportować poszkodowanego do punktu ratownictwa medycznego.

podanie poszkodowanemu czegoś do picia i wezwanie pogotowani ratunkowego.

podjęcie czynności mających na celu podtrzymanie Ŝycia poszkodowanego.

13.

Ocenę droŜności dróg oddechowych prowadzimy przez 10 sekund poprzez
a)

obserwację ruchów klatki piersiowej i nasłuchiwanie odgłosów wydawanych przy
oddychaniu.

kontrolę tętna na tętnicy szyjnej,

kontrolę tętna na przegubie lewej ręki.

nasłuchiwać czy oddycha poszkodowany.

14.

Objawy wskazujące na konieczność wykonania masaŜu serca to

zmiany barwy skóry.

silne bóle w dole brzucha.

utrata przytomności, zatrzymanie oddechu, brak tętna.

brak tętna, sztywność źrenic, silny ból w klatce piersiowej.

15.

Oddychającego pacjenta z wyczuwalnym tętnem jednak nieprzytomnego układamy
w pozycji
a)

na wznak.

siedzącej.

na brzuchu.

bocznej ustalonej.

16.

Płonącą na poszkodowanym odzieŜ naleŜy gasić

duŜymi kocami wełnianymi.

duŜymi chustami materiałowymi.

gaśnicą pianową.

wodą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17.

Uciskowy opatrunek zakładamy na
a)

otwarte złamanie.

krwotok z rozległej powierzchni rany.

zwichnięcie.

pojedynczą ranę, z której krew wypływa ciągłym strumieniem.

18.

W przypadku poraŜenia prądem w pierwszej kolejności
a)

odciągamy poszkodowaną osobę od miejsca wypadku.

przerywamy obwód prądu elektrycznego.

wynosimy go z miejsca wypadku i robimy mu sztuczne oddychanie.

wzywamy policję, straŜ poŜarną i pogotowie.

19. RozróŜniamy wypadki przy pracy

zbiorowe, indywidualne.

lekkie i cięŜkie.

miertelne, cięŜkie, pozostałe wypadki (zbiorowe).

zbiorowe, śmiertelne.

20. Przy organizacji stanowiska pracy biurowej nie trzeba uwzględniać

przepisów bhp,

sympatii osobistej w stosunku do określonego pracownika,

upodobań pracownika,

łatwości współpracy między komórkami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko

..........................................................................................

Stosowanie

przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

Dołęgowski B., Janczała S., Co kaŜdy pracownik o ochronie przeciwpoŜarowej wiedzieć
powinien, Wydawnictwo Ośrodek Doradztwa i Doskonalenie Kadr, Gdańsk 1998 r.

Skuza L., Wypadki przy prcy od A do Z, Wydawnictwo Ośrodek Doradztwa
i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 1998 r.

Wojciechowski E., Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach, Wydawnictwo Ośrodek
Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 1998 r.

Zdziennicka-Kaczocha G., Co kaŜdy pracodawca wiedzieć powinien o zasadach BHP
w swoim zakładzie pracy, w świetle znowelizowanych przepisów Kodeksu Pracy,
Wydawnictwo sigma, Skierniewice 2006 (stan prawni na 1 czerwca 2006 roku),

http://www.meblomax.net/projekty.html

http://klub.chip.pl/lipka/praktyczne/zdrowie.htm

http://komers-bhp.pl

http://suponex.dpg.pl

http://lipka.klub.chip.pl/praktyczne/zdrowie.htm

10.

PN-92/N-01256/02 Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacyjne.