Polityka rachunkowości

Krystyna Jankowska

WZORCOWE ZARZĄDZENIE

W SPRAWIE ZASAD (POLITYKI)

RACHUNKOWOŚCI

rodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o.

Gda

sk 2004

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie ......................................................................................................................... 3

Zarządzenie w sprawie zasad rachunkowości ...................................................................... 4

Załącznik Nr 1 ......................................................................................................................... 10

Załącznik Nr 2 ....................................................................................................................... 119

Załącznik Nr 3 ....................................................................................................................... 125

Załącznik Nr 4 ....................................................................................................................... 127

Załącznik Nr 5 ....................................................................................................................... 130

Bibliografia .......................................................................................................................... 133

WPROWADZENIE

Podstawę prowadzenia ksiąg rachunkowych stanowi własna dokumentacja przyjętych zasad
rachunkowości, sporządzona w oparciu o zasady określone w ustawie z dnia 29 września
1994 r. o rachunkowości (t.j.: Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.).

Mając na uwadze, Ŝe księgowi w związku z nowelizacją ustawy o rachunkowości muszą
skupić się na wprowadzeniu szeregu nowych rozwiązań, postanowiliśmy pomóc im w tym
zadaniu opracowując dokumentację zasad (polityki) rachunkowości.

Z doświadczeń wynikających z badań sprawozdań finansowych, zwłaszcza małych i średnich
jednostek wynika, Ŝe problem przygotowania dokumentacji zasad rachunkowości jest istotny.
Brak bowiem dokumentacji opisującej zasady (politykę) rachunkowości moŜe być powodem
nieuznania ksiąg rachunkowych za prowadzone zgodnie z zasadami ustawy.

Przedstawione opracowanie stanowi przykładową dokumentację przyjętych zasad i moŜe
zostać wykorzystane przez podmioty gospodarcze dla wypełnienia obowiązków nałoŜonych
przez ustawę.

Układ publikacji został przedstawiony w sposób pozwalający na własną modyfikację i uzu-
pełnienia ZPK. W tym celu naleŜy dokonać wyboru metod wyceny i ewidencji w miejscach
zaznaczonych przypisem i uzupełnić o własne numery kont.

Niniejsze  opracowanie  z  pewnością  rozwiąŜe  problem  własnych  zasad  rachunkowości.  Po-
mocny  w  tym  zakresie  będzie  zaproponowany  format,  który  w  przypadku  zmian  przyjętych
zasad będzie mógł być uzupełniany i aktualizowany.

Krystyna Jankowska

Zarządzenie w sprawie zasad rachunkowości

Stosownie do postanowień art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości
(t.j.: Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.), ustalam co następuje:

1. Rokiem obrotowym jest okres kolejnych 12 miesięcy począwszy od ..........................

Zgodnie z zapisami zawartymi w umowie, pierwszym rokiem obrotowym jest okres
od ................................................................ do ................................................... (wypełnić
w przypadku powstania jednostki w drugim półroczu roku obrotowego).

2. W skład roku obrotowego wchodzą okresy sprawozdawcze. Za okres sprawozdawczy

przyjmuje się

•

okres jednego miesiąca

•

okres jednego kwartału

•

okres jednego półrocza

3. Księgi jednostki prowadzi się:

•

w siedzibie jednostki:

.......................................................................................................................................................

(adres siedziby)

•

w siedzibie oddziałów

.......................................................................................................................................................

(adres siedziby)

•

w siedzibie oddziałów

.......................................................................................................................................................

(adres siedziby)

•

w siedzibie oddziałów

.......................................................................................................................................................

(adres siedziby)

Niepotrzebne skreślić. Jednostka powinna przyjąć okres sprawozdawczy nie dłuŜszy niŜ miesiąc z uwagi na sporządzanie

miesięcznych rejestrów zakupu i sprzedaŜy, jeśli jest podatnikiem podatku od towarów i usług, miesięczne rozliczanie
zobowiązań podatkowych związanych z wynagrodzeniami, jeśli sporządza deklaracje podatku dochodowego za okresy
miesięczne oraz wówczas kiedy po zakończeniu miesiąca sporządza jakiekolwiek sprawozdania.

Zarządzenie w sprawie zasad rachunkowości

•

w innym miejscu

.......................................................................................................................................................

(adres)

4. Rachunek zysków i strat sporządza się według wariantu kalkulacyjnego/porównaw-

czego

5. Rachunek przepływów pienięŜnych sporządza się według metody bezpośredniej/po-

redniej

6. Metody wyceny aktywów i pasywów (art. 10 ust. 1 pkt 2 UoR) ustala się przyjmując

załoŜenie, Ŝe jednostka będzie kontynuowała działalność w dającej się przewidzieć
przyszłości, w niezmienionym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan upadłości lub
likwidacji.

7. Ustala się trzycyfrowy symbol kont syntetycznych określonych w załączonym do Planu

kont Wykazie kont.

8. Konta ksiąg pomocniczych (analityka) zawierają zapisy będące uszczegółowieniem

i uzupełnieniem zapisów kont księgi głównej. Prowadzi się je w ujęciu systematycznym,
jako  wyodrębniony  system  ksiąg,  kartotek  (zbiorów  kont),  komputerowych  zbiorów
danych  uzgodniony  z  saldami  i  zapisami  na  kontach  księgi  głównej.  Konta  analityczne
tworzy się w miarę potrzeb stosując system dziesiętny. Prowadzona bieŜąca aktualizacja
kont analitycznych i syntetycznych nie wymaga odrębnego zarządzenia.

9. W ramach przyjętych zasad rachunkowości nie stosuje się/stosuje się

uproszczeń okreś-

lonych w art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości (jeśli stosuje się uproszczenia określić ich
zakres i szczegółowość).

10. W przypadku uzasadnionego braku moŜliwości uzyskania zewnętrznych obcych dowo-

dów źródłowych stosuje się dowód zastępczy w postaci dokumentu poświadczającego
przyjęcie dostawy lub wykonanie usługi, wystawionego przez uprawnioną osobę,
sprawdzonego i podpisanego przez kierownika właściwego działu oraz zaakceptowanego
przez kierownika jednostki.

W przypadku powierzenia ich prowadzenia osobie fizycznej, prawnej lub nie posiadającej osobowości prawnej, a po-

siadającej uprawnienia do usługowego prowadzenia ksiąg.

Niepotrzebne skreślić.

Niepotrzebne skreślić. NaleŜy pamiętać, Ŝe w przypadku wyboru metody bezpośredniej w informacji dodatkowej naleŜy

przedstawić rachunek przepływów środków pienięŜnych metodą pośrednią.

Niepotrzebne skreślić.

Zarządzenie w sprawie zasad rachunkowości

Dowody zastępcze mają zastosowanie w przypadku

a) zakupu materiałów w celach reprezentacyjnych,

b) kosztów związanych z przyjmowaniem kontrahentów,

c) kosztów związanych z konsumpcją w trakcie podróŜy,

d) ryczałtu z tytułu korzystania z prywatnych samochodów w celach słuŜbowych.

Dowód zastępczy powinien posiadać:

a) datę dokonania operacji gospodarczej,

b) miejsce i datę wystawienia dowodu,

c) przedmiot, cenę i wartość dokonanego zakupu,

d) nazwisko, imię i podpis osoby uczestniczącej bezpośrednio w transakcji,

e) określenie osoby zlecającej zakup i jego przeznaczenie.

11. Jednostka zobowiązuje się do stosowania określonych ustawą zasad rachunkowości,

rzetelnie i jasno przedstawiających jej sytuację majątkową i finansową oraz wynik
finansowy.

12. Przy dokonaniu wyboru zasad i metod oraz sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych

spośród dopuszczonych ustawą, dostosowując je do potrzeb jednostki, zachowano:

a) zasadę rzetelnego obrazu wynikającą z zapisów (art. 4 ust. 1 UoR),

b) zasadę przewagi treści nad formą prawną (art. 4 ust. 2 UoR),

c) zasadę ciągłości (art. 5 ust. 1 UoR),

d) zasadę kontynuacji działalności (art. 5 ust. 2 UoR),

e) zasadę współmierności – memoriału (art. 6 ust. 1 UoR),

f) zasadę kosztu historycznego uwzględniając zasadę ostroŜnej wyceny (art. 7 UoR),

g) zasadę kompletności (art. 20 ust. 1 UoR).

13. W sprawach nieuregulowanych przepisami ustawy o rachunkowości oraz nieokreślonych

w niniejszym zarządzeniu stosuje się (określić w jakich przypadkach i w jakim zakresie)
krajowe standardy rachunkowości, a w przypadku ich braku – Międzynarodowe
Standardy Rachunkowości.

MoŜna wybrać wszystkie pozycje lub te, które mają zastosowanie.

Zarządzenie w sprawie zasad rachunkowości

14. Podstawową działalnością jest

...........................................................................................

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

15. Działalnością pomocniczą dla działalności podstawowej jest

...........................................

16. Do zagadnień nieuregulowanych w niniejszym zarządzeniu, a dotyczących typowych

zapisów na kontach syntetycznych i analitycznych, a takŜe powiązań pomiędzy kontami
stosuje się rozwiązania przyjęte we wzorcowych planach kont.

17. Zasady (polityka) rachunkowości podlega okresowym weryfikacjom w zaleŜności od

zmian wprowadzonych w ustawie o rachunkowości, ustawach podatkowych czy sposobie
prezentacji danych. Zmiany te wymagają formy pisemnej wraz z określeniem daty, od
której obowiązują.

18. Inwentaryzacja składników aktywów i pasywów przeprowadzana jest według zasad

i z częstotliwością określoną w art. 26 UoR.

19. Integralną częścią zarządzenia jest:

−

Załącznik Nr 1 – Opis stosowanych metod wyceny aktywów i pasywów oraz zasady

ewidencji zdarzeń i operacji gospodarczych.

−

Załącznik Nr 2 – Wykaz stosowanych kont.

−

Załącznik Nr 3 – Wykaz ksiąg rachunkowych, a przy prowadzeniu ksiąg przy po-

mocy komputera – wykaz zbiorów tworzących księgi rachunkowe
z określeniem ich struktury, wzajemnych powiązań oraz ich funkcji
w organizacji całości ksiąg rachunkowych i w procesie przetwa-
rzania danych.

−

Załącznik Nr 4 – Opis systemu przetwarzania danych, a przy prowadzeniu ksiąg ra-

chunkowych  przy  uŜyciu  komputera  –  opis  systemu  informa-
tycznego,  zawierającego  wykaz  programów,  procedur  lub  funkcji,
w  zaleŜności  od  struktury  oprogramowania,  wraz  z  opisem  algo-

Opisz rodzaj prowadzonej działalności.

Opisz rodzaj prowadzonej działalności pomocniczej.

Zarządzenie w sprawie zasad rachunkowości

rytmów  i  parametrów  oraz  programowych  zasad  ochrony  danych,
w  tym  w  szczególności  metod  zabezpieczenia  dostępu  do  danych
i  systemu  ich  przetwarzania,  a  ponadto  określenie  wersji  opro-
gramowania i daty rozpoczęcia jego eksploatacji.

−

Załącznik Nr 5 – Opis systemu słuŜącego ochronie danych i ich zbiorów, w tym

dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innych dokumentów
stanowiących podstawę dokonanych w nim zapisów.

Zarządzenie obowiązuje od ..........................................

Zarząd

Załącznik nr 1

SPIS TREŚCI

ZESPÓŁ „0” AKTYWA TRWAŁE .................................................................................................. 15

1.1. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „0” ............................................................................. 16

1.2. Środki trwałe ............................................................................................................................. 17

1.2.1. Definicje ........................................................................................................................ 17

1.2.2. Wycena .......................................................................................................................... 18

1.2.3. Amortyzacja................................................................................................................... 19

1.2.4. Odpis z tytułu trwałej utraty wartości............................................................................ 21

1.2.5. Zasady tworzenia kont analitycznych............................................................................ 21

1.2.6. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej .............. 22

1.2.7. Umorzenie środków trwałych........................................................................................ 23

1.3. Środki trwałe uŜytkowane na podstawie umowy leasingu i innych o podobnym znaczeniu.... 23

1.3.1. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej .............. 24

1.3.2. Umorzenie środków trwałych uŜytkowanych na podstawie umowy leasingu .............. 24

1.4. Wartości niematerialne i prawne............................................................................................... 25

1.4.1. Definicje ........................................................................................................................ 25

1.4.2. Wycena ......................................................................................................................... 25

1.4.3. Amortyzacja................................................................................................................... 26

1.4.4. Odpis z tytułu trwałej utraty wartości............................................................................ 27

1.4.5. Zasady tworzenia kont analitycznych............................................................................ 27

1.4.6. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ............. 28

1.4.7. Umorzenie wartości niematerialnych i prawnych.......................................................... 29

1.5. Inwestycje długoterminowe ...................................................................................................... 29

1.5.1. Definicje ........................................................................................................................ 29

1.5.2. Wycena .......................................................................................................................... 29

1.5.3. Zasady tworzenia kont analitycznych............................................................................ 30

1.5.4. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ............. 30

1.6. Odpisy aktualizujące wartość inwestycji długoterminowych ................................................... 31

1.6.1. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ............. 31

Załącznik nr 1

1.7. Środki trwałe w budowie .......................................................................................................... 32

1.7.1. Wycena ......................................................................................................................... 33

1.7.2. Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.......................................................................... 34

1.7.3. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ............. 34

ZESPÓŁ „1” ŚRODKI PIENIĘśNE, RACHUNKI BANKOWE ORAZ INNE

KRÓTKOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE ............................................. 36

1.8. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „1” ............................................................................. 37

1.9. Środki pienięŜne i inne aktywa pienięŜne................................................................................. 38

1.9.1. Wycena i klasyfikacja zdarzeń ...................................................................................... 38

ZESPÓŁ „2” ROZRACHUNKI I ROSZCZENIA ......................................................................... 45

1.10. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „2” ............................................................................. 46

1.10.1. Definicje ........................................................................................................................ 47

1.10.2. Wycena .......................................................................................................................... 48

1.10.3. Odpisy aktualizujące naleŜności.................................................................................... 48

1.10.4. Zasady tworzenia kont analitycznych, klasyfikacja zdarzeń

gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ................................................. 50

ZESPÓŁ „3” MATERIAŁY I TOWARY ....................................................................................... 60

1.11. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „3” ............................................................................. 60

1.11.1. Wycena ......................................................................................................................... 61

1.11.2. Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.......................................................................... 61

1.11.3. Zasady rozchodu rzeczowych składników majątku obrotowego................................... 62

1.11.4. Metody prowadzenia ksiąg pomocniczych, klasyfikacja zdarzeń ................................ 62

ZESPÓŁ „4” KOSZTY WEDŁUG RODZAJÓW I ICH ROZLICZENIE.................................. 66

1.12. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „4” ............................................................................. 66

ZESPÓŁ „5” KOSZTY WEDŁUG TYPÓW DZIAŁALNOŚCI I ICH ROZLICZENIE .......... 73

1.13. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „5” ............................................................................. 74

ZESPÓŁ „6” PRODUKTY I ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE ...................................... 78

1.14. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „6” ............................................................................. 78

Załącznik nr 1

1.15. Produkty gotowe ........................................................................................................................79

1.15.1. Definicje .........................................................................................................................79

1.15.2. Wycena .......................................................................................................................... 79

1.15.3. Ewidencja ...................................................................................................................... 80

1.15.4. Zasady rozchodu produktów.......................................................................................... 81

1.15.5. Odpis aktualizujący wartość produktów........................................................................ 81

1.15.6. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ............. 82

1.16. Produkty w toku – produkcja niezakończona .......................................................................... 83

1.16.1. Definicje ........................................................................................................................ 83

1.16.2. Wycena ......................................................................................................................... 84

1.16.3. Odpis aktualizujący wartość produktów w toku produkcji............................................ 84

1.16.4. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ............. 85

1.17. Usługi w okresie realizacji dłuŜszym niŜ 6 miesięcy, w tym usługi budowlane ...................... 85

1.17.1. Definicje ........................................................................................................................ 85

1.17.2. Wycena ......................................................................................................................... 86

1.17.3. Odpis aktualizujący wartość produktów w toku produkcji

w okresie dłuŜszym niŜ 6 miesięcy................................................................................ 87

1.17.4. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ............. 88

1.18. Rozliczenia międzyokresowe kosztów ..................................................................................... 88

1.18.1. Wycena ......................................................................................................................... 89

1.18.2. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ............. 90

1.19. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ...............................................................91

1.19.1. Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej ..............91

ZESPÓŁ „7” PRZYCHODY I KOSZTY ZWIĄZANE Z ICH OSIĄGNIĘCIEM ..................... 92

1.20. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „7” ............................................................................. 93

ZESPÓŁ „8” KAPITAŁY (FUNDUSZE), FUNDUSZE SPECJALNE,

REZERWY I WYNIK FINANSOWY.................................................................... 106

1.21. Wykaz kont księgi głównej dla zespołu „8” ........................................................................... 106

1.22. Kapitał (fundusz) zakładowy .................................................................................................. 107

1.22.1. Wycena ....................................................................................................................... 108

Załącznik nr 1

1.23. Kapitał (fundusz) zapasowy.................................................................................................... 108

1.23.1. Wycena ....................................................................................................................... 109

1.24. Kapitał (fundusz) rezerwowy.................................................................................................. 109

1.24.1. Wycena ....................................................................................................................... 110

1.25. Pozostałe kapitały ................................................................................................................... 110

1.25.1. Wycena ....................................................................................................................... 111

1.26. Rozliczenie wyniku finansowego ........................................................................................... 111

1.26.1. Wycena ....................................................................................................................... 111

1.27. Rozliczenia międzyokresowe przychodów ............................................................................. 112

1.27.1. Wycena ....................................................................................................................... 112

1.28. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego........................................................... 114

1.28.1. Wycena ....................................................................................................................... 114

1.29. Rezerwa na zobowiązania....................................................................................................... 115

1.29.1. Wycena ....................................................................................................................... 116

1.30. Obowiązkowe obciąŜenia wyniku finansowego .................................................................... 117

Załącznik nr 1

ZESPÓŁ „0”

AKTYWA TRWAŁE

Do  aktywów  trwałych  zalicza  się  te  aktywa  jednostki,  które  nie  mają  charakteru  aktywów
obrotowych  co  oznacza,  Ŝe  są  wykorzystywane  w  działalności  przez  okres  dłuŜszy  niŜ
12  miesięcy  od  dnia  bilansowego.  Do  aktywów  trwałych  zaliczamy:  środki  trwałe,  wartości
niematerialne  i  prawne,  długoterminowe  aktywa  finansowe,  środki  trwałe  w  budowie.
Zadaniem  kont  zespołu  „0”  jest  odzwierciedlenie  wartości  początkowej  i  korygujących  ją
odpisów  amortyzacyjnych  lub  umorzeniowych  oraz  odpisów  aktualizujących  wartości
poszczególnych grup składników aktywów trwałych, ich stanów, przychodów i rozchodów.

Konta zespołu „0” przeznaczone są do ewidencji:

•

rodków trwałych,

•

wartości niematerialnych i prawnych,

•

długoterminowych aktywów finansowych,

•

rodków trwałych w budowie,

•

umorzenia środków trwałych,

•

umorzenia wartości niematerialnych i prawnych,

•

odpisów aktualizujących wartość środków trwałych,

•

odpisów aktualizujących wartość wartości niematerialnych i prawnych,

•

odpisów aktualizujących wartość długoterminowych aktywów finansowych,

•

pozabilansowych składników majątku trwałego.

Załącznik nr 1

1.1. Wykaz kont ksi

gi głównej dla zespołu „0”

PoniŜej  przedstawiono  proponowane  konta  bilansowe  syntetyczne.  Analityka  do  kont  synte-
tycznych tworzona jest  według potrzeb indywidualnych i stanowi załącznik do wykazu kont
księgi głównej.

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

010

rodki trwałe własne

012

Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych

015

rodki trwałe uŜywane na podstawie umowy

leasingowej

020

Wartości niematerialne i prawne

022

Odpisy aktualizujące wartości niematerialne

i prawne

030

Inwestycje długoterminowe

070

Umorzenie środków trwałych

078

Umorzenie wartości niematerialnych

i prawnych

079

Odpisy aktualizujące wartość długoterminowych

aktywów finansowych

080

rodki trwałe w budowie

084

Rozliczenie środków trwałych w budowie

087

Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych

w budowie

Załącznik nr 1

1.2.

rodki trwałe

1.2.1. Definicje

rodki trwałe to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie

uŜyteczności powyŜej jednego roku, kompletne, zdatne do uŜytku i przeznaczone na potrzeby
jednostki. Do wprowadzenia środków trwałych do ksiąg i ujęcia w bilansie nie jest konieczne,
aby środki trwałe stanowiły własność lub współwłasność. Środki trwałe oddane do uŜywania
na podstawie umowy najmu, dzierŜawy lub innej umowy o podobnym charakterze, zalicza się
do aktywów trwałych jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami określonymi w art. 3
ust. 4 ustawy o rachunkowości.

Środki trwałe dzielą się na 10 grup:

0) grunty, w tym prawo wieczystego uŜytkowania gruntów,

1) budynki i lokale, w tym spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub

uŜytkowego,

2) obiekty inŜynierii lądowej i wodnej,

3) kotły i maszyny energetyczne,

4) maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania,

5) specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty,

6) urządzenia techniczne,

7) środki transportu,

8) narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposaŜenie,

9) inwentarz Ŝywy.

Dokumentami ewidencjonującymi stan i ruch środków trwałych są:

•

dowody OT – przyjęcie środka trwałego,

•

dowody OR – przyjęcie do kapitalnego remontu,

•

dowody PT – przekazanie środka trwałego,

•

dowody LT – likwidacja środka trwałego,

•

dowody MT – zmiana miejsca uŜytkowania.

Załącznik nr 1

Dla poszczególnych momentów zmian przyjmuje się następujące daty:

•

przyjęcie  środka  trwałego  w  budowie  –  datę  zakończenia  środka  trwałego  w  bu-
dowie,  tzn.  protokolarnego  przyjęcia  środka  do  uŜytkowania.  JeŜeli  faktyczne
przyjęcie  do  uŜytkowania  nastąpiło  wcześniej  od  przyjęcia  protokolarnego,  za  datę
przyjęcia środka trwałego do ewidencji uwaŜa się datę przyjęcia protokolarnego,

•

przyjęcie środka z bezpośredniego zakupu – datę przyjęcia do eksploatacji,

•

likwidacja – datę zatwierdzenia protokołu likwidacji przez kierownika jednostki,

•

nieodpłatne przyjęcie lub przekazanie – datę sporządzenia protokołu zdawczo-
-odbiorczego,

•

przeszacowanie – datę urzędowej aktualizacji wyceny środków trwałych określoną
w przepisach,

•

aktualizacja – datę dokonania odpisu aktualizującego,

•

ujawnienie niedoboru lub nadwyŜki – datę ujawnienia róŜnicy inwentaryzacyjnej
wynikającej z protokołu komisji,

•

sprzedaŜ – datę dokonania sprzedaŜy,

•

zmiana miejsca uŜytkowania – datę protokołu odbioru przez nowego uŜytkownika.

1.2.2. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego środki trwałe wycenia się według ceny nabycia lub kosztu

wytworzenia,  zgodnie  z  postanowieniami  art.  31  ust.  1  UoR.  Przy  czym  cena  nabycia
obejmuje cenę zakupu powiększoną o cło – w przypadku nabycia środka trwałego z im-
portu  –  oraz  o  nie  podlegający  odliczeniu  podatek  akcyzowy,  pomniejszoną  o  rabaty
i  opust.  Natomiast  koszt  wytworzenia  środka  trwałego  obejmuje  koszty  bezpośrednio
wpływające na jego wartość oraz uzasadnioną cześć kosztów pośrednich. Ponadto, war-
tość  początkową  środka  trwałego  powiększają  koszty  jego  ulepszenia  polegającego  na
przebudowie,  rozbudowie,  modernizacji  lub  rekonstrukcji  i  powodującego,  Ŝe  wartość
uŜytkowa  tego  środka  po  zakończeniu  ulepszenia  przewyŜsza  posiadaną  przy  przyjęciu
do  uŜywania  wartość  uŜytkową,  mierzoną  okresem  uŜywania,  zdolnością  wytwórczą,
jakością produktów uzyskiwanych przy pomocy ulepszonego środka trwałego, kosztami
eksploatacji  lub  innymi  miarami.  Dodatkowo  cenę  nabycia  oraz  koszt  wytworzenia
zwiększają  koszty  obsługi  zobowiązań  zaciągniętych  na  zakup  rzeczowych  aktywów
trwałych (art. 28 ust. 8 UoR) do czasu ich oddania do uŜytkowania, takie jak:

•

prowizje od kredytów i poŜyczek,

•

odsetki od kredytów i poŜyczek,

Załącznik nr 1

•

róŜnice kursowe od poŜyczek i kredytów zarówno dodatnie, jak i ujemne.

W  przypadku  nabycia  nieodpłatnego  –  np.  w  wyniku  darowizny  –  wycena  w  ciągu  roku
obrotowego  następuje  według  ceny  sprzedaŜy  takiego  samego  lub  podobnego  środka
trwałego.

B. Na dzień bilansowy środki trwałe wycenia się według ceny nabycia lub kosztu

wytworzenia lub wartości przeszacowanej, pomniejszonej o odpisy amortyzacyjne lub
umorzeniowe, a takŜe o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

1.2.3. Amortyzacja

Odpisów  amortyzacyjnych  lub  umorzeniowych  dokonuje  się  drogą  systematycznego,  plano-
wanego  rozłoŜenia  ich  wartości  początkowej  na  ustalony  okres  amortyzacji.  Okres  amorty-
zacji  podlega  okresowej  weryfikacji.  Z  przeprowadzonej  weryfikacji  sporządza  się  protokół,
który zatwierdza kierownik jednostki. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od pierwszego
miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek wprowadzono do ewidencji.

Uznając za ekonomicznie uzasadnione, stawki amortyzacyjne mogą być podwyŜszane lub
obniŜane. W tym celu kierownik jednostki podejmuje stosowne zarządzenie stanowiące
uzupełnienie zarządzenia wprowadzającego zasady rachunkowości.

Ustala się podstawowe wysokości stawek amortyzacyjnych dla wszystkich grup środków
trwałych (za wyjątkiem gruntów) na poziomie stawek zamieszczonych w załączniku do ustaw
o podatku dochodowym.

Stawki, okres i metody amortyzacji ustala się na dzień przyjęcia środka trwałego do
ewidencji.

Przy ustalaniu stawki amortyzacyjnej środków trwałych bierze się pod uwagę:

•

liczbę zmian, na których pracuje dany środek trwały,

•

tempo postępu techniczno-ekonomicznego,

•

wydajność środka trwałego mierzoną liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytwo-
rzonych produktów albo innym stosownym miernikiem,

•

prawne lub inne ograniczenia czasu uŜywania,

•

przewidywaną przy likwidacji cenę sprzedaŜy istotnej pozostałości po środku trwałym
– tzw. wartość krańcową.

Załącznik nr 1

Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się

a) w równych ratach co miesiąc,

b) w równych ratach co kwartał,

c) jednorazowo na koniec roku podatkowego – z tym, Ŝe suma odpisów amortyzacyjnych

dla środków trwałych wprowadzonych do ewidencji w ciągu roku ustalana jest w pro-
porcji do okresu uŜytkowania w danym roku.

Metodę amortyzacji liniową stosuje się do:

a) wszystkich środków trwałych,

b) innych (wymień jakie)

Metodę amortyzacji degresywną stosuje się do:

Metodę amortyzacji liniowej z podwyŜszeniem stawek amortyzacyjnych stosuje się do:

Dla środków trwałych o wartości początkowej

....................................... stosuje się odpis

amortyzacyjny w wysokości 100% od miesiąca wprowadzenia środka trwałego do uŜytko-
wania/od następnego miesiąca wprowadzenia środka trwałego do uŜytkowania

Niskocenne składniki majątkowe długotrwałego uŜytkowania o wartości do kwoty

................................ zalicza się do materiałów i księguje bezpośrednio w zuŜycie materiałów
z pominięciem ewidencji bilansowej.

Zakreśl wybrany okres.

Podaj kwotę.

Niepotrzebne skreślić.

NaleŜy określić kwotę.

Załącznik nr 1

Dla grup środków trwałych zbliŜonych rodzajem i przeznaczeniem, takich jak:

a) ..................................................................................................................................,

b) ..................................................................................................................................,

c) ..................................................................................................................................,

ustala się odpisy amortyzacyjne w sposób uproszczony dokonując odpisów zbiorczych.

Ustalona metoda amortyzacji pozostaje niezmienna przez cały okres uŜytkowania środka
trwałego.

1.2.4. Odpis z tytułu trwałej utraty warto

Odpisu aktualizującego powodującego moŜliwość zwiększenia wartości środka trwałego
dokonuje się jedynie na podstawie odrębnego rozporządzenia Ministra Finansów. Operacji
dokonuje się na koncie 012.

W przypadku kiedy środek trwały przestanie być kontrolowany przez jednostkę z powodu
jego planowanej likwidacji lub gdy nie przynosi spodziewanych efektów ekonomicznych,
a takŜe w przypadku zmiany technologii, ma miejsce trwała utrata wartości.

W  takim  przypadku  dokonuje  się  odpisu  aktualizującego.  O  jego  wysokości  decyduje  kie-
rownik  jednostki,  jednak  nie  moŜe  być  ona  niŜsza  od  ceny  sprzedaŜy  netto  tego  środka
trwałego.  W  przypadku  braku  informacji  co  do  ceny  sprzedaŜy,  naleŜy  zastosować  wycenę
według wartości godziwej.

W sytuacji gdy ustanie przyczyna, dla której dokonano odpisu z tytułu trwałej utraty wartości,
dokonuje się przywrócenia wartości pierwotnej środka trwałego.

Odpisów aktualizujących dokonuje się w korespondencji z kontem pozostałych kosztów
operacyjnych.

1.2.5. Zasady tworzenia kont analitycznych

Do konta 010 – Środki trwałe własne analityki na kontach tworzy się w odniesieniu do grup

rodków, według klasyfikacji rodzajowej środków trwałych, na podstawie rozporządzenia

Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych,
uwzględniając zmiany w ustawie o rachunkowości.

Załącznik nr 1

Szczegółowe informacje o kaŜdym środku trwałym zawierają prowadzone odrębnie:

•

karty inwentarzowe poszczególnych obiektów,

•

tabele umorzeniowo-amortyzacyjne,

•

ksiąŜka inwentarzowa,

•

w zakresie gruntów i prawa wieczystego uŜytkowania szczegółowa informacja
powinna zapewnić podział na nabyte, wniesione aportem, otrzymane na podstawie
decyzji administracyjnej.

Księgi pomocnicze dla środków trwałych prowadzi się w formie tabel amortyzacyjnych oraz
obiektów inwentarzowych. Okresowo dokonuje się uzgodnień pomiędzy wartością brutto
a saldami i obrotami kont 010, wartością umorzenia a saldami i obrotami kont 07 oraz
pomiędzy umorzeniem rocznym a wartością amortyzacji w zespole „4” Koszty rodzajowe.

1.2.6. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

•

Po stronie WN konta 010 – Środki trwałe własne księguje się wszelkie przychody
ś

rodków trwałych oraz zwiększenia ich wartości początkowej, a w szczególności:

Przyjęcie do eksploatacji środków trwałych nie wymagających

montaŜu z zakupu

304

Przyjęcie do eksploatacji środków trwałych wymagających

montaŜu lub budowy

084

Otrzymane aporty

zespół „2”

Ujawnienie środka trwałego – równieŜ w przypadku późniejszego

jego wprowadzenia – jeśli dowód OT zostanie wystawiony

później aniŜeli moment faktycznego uŜytkowania środka trwałego

242

Ulepszenie, przebudowa, rekonstrukcja, adaptacja (nakłady

sumuje się w ciągu roku łącznie z nakładami na części peryferyjne

– obowiązek gdy łączna wartość przekracza 3500,00 zł)

084, zespół „2”

Przyłączenie do innego środka trwałego w miesiącu połączenia

010 analitycznie

Załącznik nr 1

•

Po stronie MA konta 010 – Środki trwałe własne księguje się wszelkie zmniejszenia
stanu i wartości początkowej, a w szczególności:

Konto 070 do wysokości

dotychczasowego umorzenia,

konto zespołu „7” wartość

nieumorzona

rozchód na skutek sprzedaŜy, likwidacji, niedoboru

lub darowizny

Zespół „7” straty i zyski

nadzwyczajne

likwidacja na skutek zdarzenia losowego

Konta 010 analitycznie

odłączenie środka trwałego od następnego miesiąca

po odłączeniu w wysokości róŜnicy między ceną

nabycia (kosztem wytworzenia) odłączonej części

a przypadającą na nią w okresie połączenia sumą

odpisów amortyzacyjnych

1.2.7. Umorzenie

rodków trwałych

Konto 070 – Umorzenie środków trwałych słuŜy do ewidencji umorzeń stanowiących korektę
wartości początkowej środków trwałych na skutek ich zuŜycia.

BieŜące umorzenie środków trwałych księgowane jest po stronie MA konta 070 w ko-
respondencji ze stroną WN konta zespołu „4” Amortyzacja.

Umorzenie oblicza się od tej samej daty i przez ten sam okres jak amortyzację. Dla ustalenia
wartości amortyzacji w poszczególnych okresach mają zastosowanie tabele amortyzacyjne.

Dla umorzenia środków trwałych stosuje się takie same konta analityczne, jak dla konta

rodki trwałe.

1.3.

rodki trwałe u

ytkowane na podstawie umowy leasingu

i innych o podobnym znaczeniu

Konto 015 słuŜy do ewidencji wartości środków trwałych uŜytkowanych na podstawie umów
leasingu operacyjnego (uznawanych z punktu widzenia ustawy o rachunkowości za leasing
finansowy) oraz leasingu finansowego. Podstawą do ujęcia w księgach jest zawarta umowa
o odpłatne korzystanie ze środka trwałego.

Załącznik nr 1

1.3.1. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

•

Po stronie WN konta 015 – Środki trwałe uŜytkowane na podstawie umów
leasingu księguje się:

Wszelkie przychody środków trwałych oraz zwiększenia

ich wartości początkowej

zespół „2”

•

Po stronie MA konta 015 – Środki trwałe uŜytkowane na podstawie umów
leasingu księguje się:

010

wszelkie zmniejszenia stanu i wartości początkowej

1.3.2. Umorzenie

rodków trwałych u

ytkowanych na podstawie umowy

leasingu

Konto 075 – Umorzenie środków trwałych uŜytkowanych na podstawie umowy leasingu
słuŜy do ewidencji umorzeń stanowiących korektę wartości początkowej środków trwałych
uŜytkowanych na podstawie leasingu na skutek ich zuŜycia.

BieŜące umorzenie środków trwałych księgowane jest po stronie MA konta 075 w ko-
respondencji ze stroną WN konta zespołu „4” Amortyzacja.

Umorzenie oblicza się od tej samej daty i przez ten sam okres jak amortyzację. Dla ustalenia
wartości  amortyzacji  w  poszczególnych  okresach  mają  zastosowanie  tabele  amortyzacyjne.
Stawki  amortyzacyjne  dla  środków  trwałych  uŜytkowanych  na  podstawie  leasingu  ustala  się
uwzględniając okres trwania umowy.

Konta analityczne dla umorzenia środków trwałych stosuje się takie same, jak dla konta

rodki trwałe.

Załącznik nr 1

1.4. Warto

ci niematerialne i prawne

Do ewidencji zmian w zakresie wartości niematerialnych i prawnych słuŜy konto 020.

1.4.1. Definicje

Za wartości niematerialne i prawne uznaje się nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów
trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym
okresie ekonomicznej uŜyteczności dłuŜszym niŜ rok, przeznaczone do uŜywania na potrzeby
jednostki, a w szczególności:

autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,

prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów uŜytkowych oraz

zdobniczych,

know-how.

W  przypadku  wartości  niematerialnych  i  prawnych  oddanych  do  uŜywania  na  podstawie
umowy najmu, dzierŜawy lub innej umowy o podobnym charakterze, wartości niematerialne
i  prawne  zalicza  się  do  aktywów  trwałych  jednej  ze  stron  umowy,  zgodnie  z  warunkami
określonymi w art. 3 ust. 4 ustawy o rachunkowości. Do wartości niematerialnych i prawnych
zalicza się równieŜ nabytą wartość firmy oraz koszty zakończonych prac rozwojowych.

Dokumentami ewidencjonującymi stan i ruch wartości niematerialnych i prawnych
są:

dowody OT – przyjęcie wartości niematerialnych i prawnych,

dowody LT – likwidacja wartości niematerialnych i prawnych.

1.4.2. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego WNiP wycenia się według ceny nabycia lub kosztu

wytworzenia.  Dodatkowo  cenę  nabycia  oraz  koszt  wytworzenia  zwiększają  koszty
obsługi  zobowiązań  zaciągniętych  na  zakup  wartości  niematerialnych  i  prawnych,  do
czasu ich oddania do uŜytkowania, takie jak:

prowizje od kredytów i poŜyczek,

odsetki od kredytów i poŜyczek,

róŜnice kursowe od poŜyczek i kredytów zarówno dodatnie, jak i ujemne.

Załącznik nr 1

W przypadku nabycia nieodpłatnego – np. w wyniku darowizny – wycena w ciągu roku
obrotowego następuje według ceny sprzedaŜy takiego samego lub podobnego środka
trwałego.

Z uwagi na fakt, Ŝe w zakresie wartości niematerialnych i prawnych nie występują pojęcia
ulepszenia, kaŜde rozszerzenie wartości niematerialnych i prawnych, jeśli nie ma związku
z uzupełnieniem lub korektą, traktowane jest jako osobny tytuł.

B. Na dzień bilansowy WNiP wycenia się według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia

uwzględniając odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, odpisy amortyzacyjne lub umo-
rzeniowe.

1.4.3. Amortyzacja

Odpisów  amortyzacyjnych  lub  umorzeniowych  dokonuje  się  drogą  systematycznego,
planowanego  rozłoŜenia  ich  wartości  początkowej  na  ustalony  okres  amortyzacji.  Okres
amortyzacji  podlega  okresowej  weryfikacji.  Z  przeprowadzonej  weryfikacji  sporządza  się
protokół,  który  zatwierdza  kierownik  jednostki.  Odpisów  amortyzacyjnych  dokonuje  się  od
pierwszego  miesiąca  następującego  po  miesiącu,  w  którym  wartość  niematerialna  i  prawna
została wprowadzona do ewidencji.

Stawki, okres i metody amortyzacji ustala się na dzień przyjęcia wartości niematerialnej
i prawnej do ewidencji.

Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się

•

w równych ratach co miesiąc,

•

w równych ratach co kwartał,

•

jednorazowo na koniec roku podatkowego – z tym, Ŝe suma odpisów amortyzacyj-
nych dla wartości niematerialnych i prawnych wprowadzonych do ewidencji w ciągu
roku ustalana jest w proporcji do okresu uŜytkowania w danym roku.

Dla wartości niematerialnych i prawnych o wartości początkowej

....................................

stosuje się odpis amortyzacyjny w wysokości 100% od miesiąca wprowadzenia wartości
niematerialnej i prawnej do ewidencji/od następnego miesiąca wprowadzenia wartości
niematerialnej i prawnej do ewidencji

Zakreśl wybrany okres.

Podaj kwotę.

Niepotrzebne skreślić.

Załącznik nr 1

Dla grup wartości niematerialnych i prawnych zbliŜonych rodzajem i przeznaczeniem, takich
jak:

•

................................................................................................................................,

•

................................................................................................................................,

•

................................................................................................................................,

ustala się odpisy amortyzacyjne w sposób uproszczony dokonując odpisów zbiorczych.

Ustalona metoda amortyzacji pozostaje niezmienna przez cały okres uŜytkowania wartości
niematerialnej i prawnej.

Dla wartości niematerialnych i prawnych mają zastosowanie metody takie same, jak dla

rodków trwałych.

1.4.4. Odpis z tytułu trwałej utraty warto

Dla ewidencji zmian w zakresie odpisów z tytułu trwałej utraty wartości wartości niema-
terialnych i prawnych stosuje się konto 022.

Przyczyną trwałej utraty wartości wartości niematerialnych i prawnych moŜe być:

zmiana technologii,

przeznaczenie do likwidacji,

wycofanie z uŜytkowania.

W  takim  przypadku  dokonuje  się  odpisu  aktualizującego.  O  jego  wysokości  decyduje
kierownik  jednostki.  W  sytuacji  gdy  ustanie  przyczyna,  dla  której  dokonano  odpisu  z  tytułu
trwałej  utraty  wartości,  dokonuje  się  przywrócenia  wartości  pierwotnej  wartości  niema-
terialnej i prawnej.

Do konta 022 – Odpisy aktualizujące wartości niematerialne i prawne stosuje się zasady
ewidencji i podziału analitycznego, jak do konta 020 – Wartości niematerialne i prawne.

Załącznik nr 1

1.4.5. Zasady tworzenia kont analitycznych

Do konta 020 – Wartości niematerialne i prawne konta analityczne tworzy się w odnie-
sieniu do grup poszczególnych praw i tytułów, wyróŜniając co najmniej:

1 – inne prawa majątkowe,

2 – wartość firmy,

3 – koszty prac rozwojowych,

4 – oprogramowanie komputerowe,

5 – licencje.

Księgi  pomocnicze  dla  wartości  niematerialnych  i  prawnych  prowadzi  się  w  formie  tabel
amortyzacyjnych  oraz  obiektów  inwentarzowych.  Okresowo  dokonuje  się  uzgodnień
pomiędzy  wartością  brutto  a  saldami  i  obrotami  kont  020,  wartością  umorzenia  a  saldami
i obrotami kont 078 oraz pomiędzy umorzeniem rocznym a wartością amortyzacji w zespole
„4” Koszty rodzajowe.

1.4.6. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

•

Po stronie WN konta 020 – Wartości niematerialne i prawne księguje się wszelkie
przychody wartości niematerialnych i prawnych, a w szczególności:

Przychody z zakupów

zespół „1”, „2”

Otrzymane aporty

zespół „8”

Ujawnienie wartości niematerialnych i prawnych, równieŜ

w przypadku późniejszego jego wprowadzenia – jeśli dowód OT

zostanie wystawiony później aniŜeli moment faktycznego

uŜytkowania wartości niematerialnej i prawnej

242

Załącznik nr 1

•

Po stronie MA konta 020 – Wartości niematerialne i prawne księguje się wszelkie
zmniejszenia stanu i wartości początkowej, a w szczególności:

Konto 07 do wysokości

dotychczasowego umorzenia,

konto zespołu „7” wartość

nieumorzona

rozchód na skutek sprzedaŜy, likwidacji,

niedoboru lub darowizny

Zespół „7” straty i zyski

nadzwyczajne

likwidacja na skutek zdarzenia losowego

1.4.7. Umorzenie warto

ci niematerialnych i prawnych

Na koncie 078 – Umorzenie wartości niematerialnych i prawnych dokonuje się odpisów
umorzeniowych w korespondencji z kontem Koszty rodzajowe. Analityka tworzona jest
w sposób podobny, jak do konta Wartości niematerialne i prawne.

1.5. Inwestycje długoterminowe

Do ewidencji zmian na koncie Inwestycje długoterminowe słuŜy konto 030.

1.5.1. Definicje

Inwestycje długoterminowe to takie aktywa trwałe, których okres dysponowania jest dłuŜszy
niŜ 12 miesięcy. Są one nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych, które wynikają
z przyrostów ich wartości w postaci odsetek, dywidend lub innych poŜytków. Zaliczamy do
nich: udziały i akcje, inwestycje w dłuŜne papiery wartościowe, jednostki uczestnictwa itp.

1.5.2. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego udziały w innych jednostkach, inne inwestycje długoter-

minowe, w tym wartości niematerialne i prawne, wycenia się według ceny nabycia albo
według ceny zakupu, jeŜeli koszty przeprowadzenia transakcji są nieistotne; poŜyczki
wycenia się według wartości nominalnej; inwestycje długoterminowe w walutach obcych
wycenia się po kursie średnim NBP na dzień powstania.

B. Na dzień bilansowy inwestycje długoterminowe wycenia się według ceny nabycia

uwzględniając odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub według wartości godziwej.

Załącznik nr 1

Wartość  aktywów  finansowych  w  walutach  obcych  na  dzień  bilansowy  wycenia  się  po
kursie  kupna  stosowanym  w  tym  dniu  przez  bank,  z  którego  usług  korzysta  jednostka,
nie wyŜszym jednak od kursu średniego ustalonego dla danej waluty przez NBP na dzień
bilansowy.  Jeśli  bank,  z  którego  usług  korzysta  jednostka  nie  ustala  kursu  na  dzień
bilansowy, to kurs tych walut określa się w relacji do wskazanej przez jednostkę waluty
odniesienia, której kurs jest ustalany przez NBP.

1.5.3. Zasady tworzenia kont analitycznych

Do konta 030 – Inwestycje długoterminowe tworzy się konta analityczne w odniesieniu do
grup aktywów finansowych, obiektów oraz ich tytułów. Ewidencja szczegółowa zapewnia
moŜliwość ustalenia wartości poszczególnych aktywów finansowych z podziałem na krajowe
i zagraniczne oraz w podmiotach powiązanych i pozostałych podmiotach.

1.5.4. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

•

Po stronie WN konta 030 – Inwestycje długoterminowe księguje się wszelkie
przychody inwestycji długoterminowych oraz zwiększenia ich wartości początkowej:

Zakup inwestycji długoterminowych

zespół „1”, „2”

Zwiększenie wartości inwestycji długoterminowych

zespół „1”, „2”

Przekwalifikowanie inwestycji krótkoterminowych w inwestycje

długoterminowe

zespół „1”

ZałoŜenie lokaty długoterminowej

zespół „1”

Załącznik nr 1

•

Po stronie MA konta 030 – Inwestycje długoterminowe księguje się wszelkie
zmniejszenia stanu i wartości początkowej, a w szczególności:

Zespół „7”

sprzedaŜ inwestycji długoterminowych (udziałów, akcji,

papierów wartościowych, nieruchomości)

Zespół „1”

przekwalifikowanie inwestycji krótkoterminowych

w inwestycje długoterminowe

Zespół „1”

likwidacja lokaty długoterminowej

1.6. Odpisy aktualizuj

ce warto

ść

inwestycji długoterminowych

Konto 079 uŜywane jest do zmian wartości inwestycji długoterminowych spowodowanych
trwałą utratą wartości, przywróceniem utraconej wartości, przeszacowaniem do poziomu cen
rynkowych.

Przy przekwalifikowaniu inwestycji długoterminowych w krótkoterminowe nadwyŜkę z ty-
tułu przeszacowania odnosi się do kosztów lub przychodów finansowych.

Analityka prowadzona jest na poszczególne tytuły inwestycji długoterminowych, podobnie
jak do konta 030.

1.6.1. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

•

Po stronie WN konta 079 – Odpis aktualizujący inwestycje długoterminowe
księguje się w szczególności:

Aktualizację wartości inwestycji do wysokości ceny

rynkowej ponad cenę zakupu lub nabycia

zespół „8” fundusz

z aktualizacji wyceny

Przekwalifikowanie inwestycji długoterminowych do

krótkoterminowych (zapis w kwocie trwałej utraty

wartości)

030

Załącznik nr 1

•

Po stronie MA konta 079 – Odpis aktualizujący inwestycje długoterminowe
księguje się w szczególności:

030

przekwalifikowanie inwestycji krótkoterminowych

w inwestycje długoterminowe (zapis w kwocie

podwyŜszenia wartości do poziomu cen rynkowych)

„7” koszty finansowe

obniŜenie wartości inwestycji poniŜej ceny nabycia lub

zakupu

Zespół „8” fundusz

z aktualizacji wyceny

obniŜenie wartości inwestycji do wysokości kwoty, o którą

podwyŜszono fundusz z aktualizacji wyceny

1.7.

rodki trwałe w budowie

Do ewidencji wszelkich kosztów związanych z tworzeniem, budową, rozbudową aktywów
trwałych, bez względu na rodzaj i źródła finansowania, słuŜy konto 080.

Do wydatków związanych z ewidencją środków trwałych w budowie zalicza się koszty:

•

nabycia gruntów i innych składników majątku trwałego oraz koszty ich budowy
i montaŜu,

•

opłat z tytułu uŜytkowania gruntów i terenów w okresie budowy środków trwałych
oraz z tytułu uzyskanych lokalizacji pod budowę,

•

odszkodowań za dostarczenie obiektów zastępczych i przesiedlenie osób z terenów
zajętych na potrzeby budowy środków trwałych,

•

załoŜenia stref ochronnych,

•

załoŜenia zieleni,

•

napraw i remontów wykonanych przed przekazaniem środka trwałego do uŜytko-
wania,

•

dokumentacji projektowej,

•

badań geologicznych, geofizycznych oraz pomiarów geodezyjnych,

•

przygotowania terenu pod budowę, w tym równieŜ koszty likwidacji pomniejszone
o koszty z likwidacji budynków i budowli zlikwidowanych w związku z wykonywa-
niem nowych inwestycji oraz nieumorzonej wartości początkowej tych obiektów,

Załącznik nr 1

•

robót niezbędnych do realizacji własnych nakładów wykonywanych w środkach trwa-
łych naleŜących do innych osób prawnych lub fizycznych,

•

nadzoru autorskiego, inwestorskiego i generalnego wykonawcy,

•

prób montaŜowych, jeŜeli naleŜność za te czynności nie jest uwzględniona w cenie
robót,

•

ubezpieczeń majątkowych budowanych środków trwałych,

•

odsetek, prowizji i róŜnic kursowych od kredytów i poŜyczek za okres realizacji
ś

rodków trwałych w budowie,

•

inne, bezpośrednio związane ze środkami trwałymi w budowie.

Do konta 084 – Rozliczenie środków trwałych w budowie prowadzi się konta analityczne
według zadań inwestycyjnych, wyróŜniając w ramach kaŜdego z nich obiekty (nakłady):

1) zwiększające wartość środków trwałych,

2) zwiększające wartość środków obrotowych (wyroby gotowe, towary, materiały

w przypadku pozostałości po budowie),

3) zwiększające wartość wartości niematerialnych i prawnych,

4) stanowiące środki trwałe przekazywane nieodpłatnie,

5) stanowiące środki trwałe przekazywane odpłatnie,

6) zwiększające wartość rzeczowych aktywów trwałych,

7) zwiększające wartość obcych środków trwałych (ulepszenia w obcych środkach).

1.7.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego środki trwałe w budowie wyceniane są według rzeczywiście

poniesionych nakładów, uwzględniając koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu
ich sfinansowania oraz ewentualne róŜnice kursowe.

B. Na dzień bilansowy środki trwałe w budowie wyceniane są według rzeczywiście

poniesionych nakładów, uwzględniając koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu
ich sfinansowania oraz ewentualne róŜnice kursowe pomniejszone o odpisy z tytułu
trwałej utraty wartości.

Załącznik nr 1

1.7.2. Odpisy z tytułu trwałej utraty warto

Do ewidencji zmian w zakresie odpisów aktualizujących wartość środków trwałych w bu-
dowie słuŜy konto 087. Odpisów aktualizujących wartość dokonuje się w przypadku podjęcia
decyzji o częściowym lub całkowitym zaniechaniu ponoszenia nakładów na ich realizację.
Głównym powodem do dokonania odpisów jest prawdopodobieństwo, iŜ budowany składnik
aktywów nie przyniesie w przyszłości korzyści.

W wyniku ustania przyczyny powodującej utratę wartości środka trwałego w budowie
koryguje się wcześniej dokonany odpis.

1.7.3. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

•

Po stronie WN konta 080 – Środki trwałe w budowie księguje się w szczególności:

Wartość zuŜytych materiałów do budowy środków trwałych

zespół „2”

Wartość usług świadczonych przy budowie środków trwałych

zespół „2”

Odsetki, prowizje, ujemne róŜnice kursowe od kredytów,

poŜyczek i zobowiązań w walucie obcej za okres realizacji

budowy

zespoły „1”, „2”

•

Po stronie MA konta 080 – Środki trwałe w budowie księguje się w szczególności:

084

przeniesie kosztów po zakończeniu budowy środka trwałego

Zespoły „1”, „2”

dodatnie róŜnice kursowe od kredytów, poŜyczek i zobowiązań

w walucie obcej za okres realizacji budowy

Konta pozabilansowe

Konto 090 – Środki trwałe w likwidacji

Do konta 090 – Środki trwałe w likwidacji prowadzi się konta analityczne według poszcze-
gólnych rodzajów środków trwałych, zgodnie z Klasyfikacją Rodzajową Środków Trwałych,
jak do konta 010, a w ich ramach – według poszczególnych, likwidowanych obiektów.

Załącznik nr 1

Konto 091 – Środki trwałe najmowane, dzierŜawione

Do konta 091 – Środki trwałe najmowane, dzierŜawione prowadzi się konta analityczne
według grup, zgodnie z Klasyfikacją Rodzajową Środków Trwałych (inne niŜ ujęte na
koncie 010).

Konto 093 – Środki trwałe dzierŜawione

Do konta 093 – Środki trwałe dzierŜawione prowadzi się konta analityczne według
miejscowości, w których znajdują się dzierŜawione środki trwałe.

Załącznik nr 1

ZESPÓŁ „1”

RODKI PIENI

Ęś

NE, RACHUNKI BANKOWE

ORAZ INNE KRÓTKOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE

Konta zespołu „1” Środki pienięŜne, rachunki bankowe oraz inne krótkoterminowe aktywa
finansowe słuŜą do ewidencji:

•

aktywów pienięŜnych w formie krajowych i zagranicznych środków płatniczych
przechowywanych w kasie jednostki,

•

aktywów pienięŜnych w formie krajowych i zagranicznych środków pienięŜnych
lokowanych na rachunkach bankowych,

•

kredytów udzielonych przez banki w krajowych i zagranicznych środkach płatni-
czych,

•

rodków pienięŜnych w drodze,

•

aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu, w tym aktywów pienięŜnych
mających postać weksli obcych, czeków i innych aktywów finansowych,

•

instrumentów kapitałowych, a w szczególności udziałów i akcji,

•

udziałów i akcji własnych przeznaczonych do zbycia lub umorzenia.

Konta zespołu „l” słuŜą równieŜ do ewidencji róŜnego rodzaju innych krótkoterminowych
aktywów finansowych, w tym przeznaczonych do obrotu instrumentów kapitałowych wyemi-
towanych przez inne jednostki.

Załącznik nr 1

1.8. Wykaz kont ksi

gi głównej dla zespołu „1”

PoniŜej  przedstawiono  proponowane  konta  bilansowe  syntetyczne.  Analityka  do  kont
syntetycznych tworzona  jest według potrzeb indywidualnych i stanowi załącznik do wykazu
kont księgi głównej.

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

101

Kasa krajowych środków pienięŜnych

102

Kasa zagranicznych środków pienięŜnych

123

rodki pienięŜne w drodze

131

BieŜący rachunek bankowy

132

Lokaty terminowe

133

Inne rachunki bankowe

134

Walutowe rachunki bankowe

135

Czeki obce

136

Kredyty w walutach obcych

137

Kredyty bankowe

138

Rachunek funduszu socjalnego

146

Inne aktywa pienięŜne

148

Inne krótkoterminowe aktywa finansowe

150

Inne inwestycje krótkoterminowe

Konta pozabilansowe

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

196

Kredyty w walutach obcych

198

Rachunki bankowe w walutach obcych

Załącznik nr 1

1.9.

rodki pieni

ęŜ

ne i inne aktywa pieni

ęŜ

1.9.1. Wycena i klasyfikacja zdarze

Krajowe  środki  pienięŜne  (gotówka  i  środki  zgromadzone  na  rachunkach  bankowych)
wykazuje  się  w  ich  wartości  nominalnej  (odsetki  od  środków  na  rachunkach  bankowych
dopisuje  się  do  stanu  rachunku,  drugostronnie  ujęte  jako  przychody  finansowe;  z  wyjątkiem
odsetek od środków ZFŚS, które naliczone przez bank zwiększają ten fundusz).

Weksle obce ujmuje się w księgach rachunkowych w ich wartości nominalnej, róŜnice z dys-
konta odnosi się na przychody finansowe w momencie przyjęcia dokumentów.

Waluty obce na rachunku bankowym wycenia się: wpływy – po kursie kupna z dnia wpływu
banku  prowadzącego  rachunek,  rozchody  –  według  kursu  sprzedaŜy  tego  banku.  Na  dzień
bilansowy  waluty  obce  na  rachunkach  bankowych  wycenia  się  według  kursu  kupna  banku
prowadzącego  rachunek,  nie  wyŜszym  od  kursu  średniego  ustalonego  przez  NBP  na  ten
dzień. Te same zasady stosuje się do walut obcych w kasie jednostki.

Wykorzystane kredyty bankowe ujmuje się w ich wartości nominalnej i wycenia się według
kursu  sprzedaŜy  z  dnia  wykorzystania  kredytu  banku  obsługującego  jednostkę.  Na  dzień
bilansowy  niespłacone  kredyty  w  walutach  obcych  wycenia  się  po  kursie  sprzedaŜy
stosowanym  przez  bank  obsługujący  jednostkę,  nie  niŜszym  od  kursu  średniego  ustalonego
przez NBP na ten dzień.

RóŜnice kursowe z tytułu wyceny walut w ciągu roku obrotowego, jak i na dzień bilansowy,
zalicza się odpowiednio do przychodów (dodatnie) lub do kosztów (ujemne) finansowych.

Wartość nabytych lub powstałych w ciągu roku obrotowego krótkoterminowych aktywów
finansowych ujmuje się w księgach rachunkowych:

•

według ceny nabycia lub ceny zakupu, jeŜeli koszty przeprowadzenia i rozliczenia
transakcji są nieistotne,

•

według ceny rynkowej.

W pierwszym przypadku – nie rzadziej niŜ na dzień bilansowy – wycenia się je według cen
nabycia (względnie zakupu) nie wyŜszych od cen rynkowych albo według cen rynkowych.
JeŜeli cena rynkowa jest niŜsza od ceny nabycia (zakupu), to róŜnicę tę odpisuje się w koszty
finansowe. W sytuacji gdy cena nabycia jest niŜsza od ceny rynkowej, to nie podlegają one
przecenie.

Załącznik nr 1

W drugim przypadku, gdy wycena krótkoterminowych aktywów finansowych następuje po
cenach rynkowych, to róŜnice spowodowane spadkiem lub wzrostem ich wartości w stosunku
do ceny nabycia zalicza się odpowiednio do przychodów lub kosztów finansowych.

JeŜeli  aktywa  finansowe  zostały  nabyte  za  waluty  obce,  wówczas  ujmuje  się  je  w  księgach
pod  datą  ich  zakupu,  po  kursie  średnim  ustalonym  przez  NBP  na  ten  dzień.  Na  dzień  bilan-
sowy  aktywa  finansowe  w  walutach  obcych  wycenia  się  po  kursie  kupna  banku,  z  którego
usług  korzysta  jednostka,  nie  wyŜszym  niŜ  kurs  średni  ustalony  przez  NBP  na  ten  dzień.
RóŜnice  kursowe  z  wyceny  na  poziomie  cen  rynkowych  zalicza  się  do  przychodów  lub
kosztów finansowych.

JeŜeli wycena krótkoterminowych aktywów finansowych następuje po cenie nabycia nie
wyŜszej od ceny rynkowej, to róŜnice kursowe zalicza się do kosztów finansowych.

Konto 101 – Kasa krajowych środków pienięŜnych

Konto 102 – Kasa zagranicznych środków pienięŜnych

Konta te są przeznaczone do ewidencji własnej gotówki w walucie polskiej i obcej
znajdującej się w kasach.

Po stronie WN – konta 101 i 102 księguje się w szczególności:

Wpływy gotówki do kasy

123, zespół „2”

NadwyŜki kasowe ujawnione podczas spisu z natury

242

Dodatnie róŜnice kursowe z wyceny środków pienięŜnych

w walucie obcej

752

Po stronie MA księguje się w szczególności:

123, zespół „2”, „4”

wypłaty gotówki z kasy

242

niedobory kasowe stwierdzone podczas spisu z natury

751

ujemne róŜnice kursowe z wyceny środków pienięŜnych

w walucie obcej

Załącznik nr 1

RóŜnice kursowe dotyczące gotówki w walucie obcej zalicza się:

•

ujemne – do kosztów finansowych,

•

dodatnie – do przychodów finansowych.

Obroty gotówkowe księguje się pod datą rzeczywistego wpływu lub rozchodu gotówki.

Ewidencja szczegółowa prowadzona do kont powinna zapewnić ustalenie:

•

stanu gotówki w walucie polskiej,

•

stanu gotówki w walutach obcych – wyraŜonego w walucie polskiej i obcej z podzia-
łem na poszczególne waluty obce,

•

wartości gotówki powierzonej poszczególnym osobom za nie odpowiedzialnym.

Konta mogą wykazywać tylko saldo debetowe, które wyraŜa stan gotówki w kasie. Stan
na ostatni dzień kaŜdego roku obrotowego powinien być potwierdzony spisem z natury.

Konto 123 – Środki pienięŜne w drodze

Konto 123 słuŜy do ewidencji środków pienięŜnych w obrocie między kasą a bankiem.

Po stronie WN księguje się w szczególności:

Pobranie gotówki z banku

131, 132, 133

Przelewy między rachunkami bankowymi

131, 132, 133

Po stronie MA księguje się w szczególności:

101, 131

wpływ do kasy lub na rachunek bankowy środków pienięŜnych

w drodze

131, 132, 133

przelewy między rachunkami bankowymi

Konto 123 moŜe wykazywać zarówno saldo debetowe, jak równieŜ kredytowe.

Załącznik nr 1

Konto 131 – BieŜący rachunek bankowy

Konto 132 – Lokaty terminowe

Konto 133 – Inne rachunki bankowe

Konto 134 – Walutowe rachunki bankowe

Konto 137 – Kredyty bankowe

Konto 138 – Rachunek funduszu socjalnego

Konta słuŜą do ewidencji środków pienięŜnych na rachunkach bankowych jednostki.

Na kontach dokonuje się księgowań operacji wyłącznie na podstawie dokumentów banko-
wych – wyciągów i dołączonych do nich dowodów.

Po stronie WN kont rachunków bankowych księguje się w szczególności:

Wpłaty naleŜności od kontrahentów jednostki

zespół „2”

Wpłaty utargów sklepowych

zespół „2”

Kredyty bankowe przelane przez bank na rachunek jednostki

w momencie ich przyznania

136, 137

Odsetki od środków na rachunku bankowym

752

Wpłaty deklarowanych udziałów

zespół „2’

Spłaty kredytów

131

Po stronie MA kont rachunków bankowych księguje się w szczególności:

Zespół „2”

spłatę zobowiązań wobec kontrahentów

Zespół „2”

z tytułu poŜyczek

231

przelewy wynagrodzeń na rachunki bankowe pracowników

Załącznik nr 1

Ewidencja szczegółowa do kont umoŜliwia m.in. ustalenie:

stanu środków pienięŜnych na poszczególnych rachunkach bankowych,

stanu poszczególnych wykorzystanych kredytów,

podziału rachunków bankowych według poszczególnych walut obcych, a takŜe wyra-

enie ich stanu w walucie polskiej.

Konta mogą wykazywać:

•

saldo debetowe, które oznacza stan środków na rachunku bieŜącym,

•

saldo kredytowe oznaczające zadłuŜenie na rachunku bieŜącym wobec banku
z tytułu pozostałego kredytu do spłaty.

Konto 146 – Inne aktywa pienięŜne

Konto słuŜy do ewidencji naliczanych memoriałowo odsetek od aktywów krótkotermi-
nowych, do których zalicza się między innymi odsetki od lokat, udzielonych poŜyczek,
obligacji, bonów skarbowych.

Ewidencja szczegółowa do konta powinna umoŜliwić podział na poszczególne tytuły.

Na kontach dokonuje się księgowań operacji wyłącznie na podstawie dokumentów banko-
wych – wyciągów i dołączonych do nich dowodów.

Po stronie WN konta 146 – Inne aktywa pienięŜne księguje się w szczególności:

Naliczanie odsetek od aktywów finansowych

752

Po stronie MA konta 146 – Inne aktywa pienięŜne księguje się w szczególności:

131

wpływy odsetek

Konto 148 – Inne krótkoterminowe aktywa finansowe

Konto słuŜy do ewidencji krótkoterminowych aktywów finansowych wyraŜonych w walucie
polskiej, jak teŜ obcej, które są wymagalne w okresie powyŜej 3 miesięcy do 1 roku.

Załącznik nr 1

Do krótkoterminowych aktywów finansowych zalicza się:

•

przeznaczone do obrotu instrumenty kapitałowe wyemitowane przez inne jednostki,
takie jak: udziały, obligacje i inne papiery wartościowe,

•

zobowiązania innych jednostek mające postać bonów, certyfikatów, listów zastaw-
nych,

•

aktywa pienięŜne mające postać czeków i weksli obcych.

Po stronie WN konta 148 – Inne krótkoterminowe aktywa finansowe księguje się
w szczególności:

Zakup innych krótkoterminowych aktywów finansowych

zespół „1”, „2”

Dodatnie róŜnice z wyceny innych krótkoterminowych aktywów

finansowych w walutach obcych

752

ZałoŜenie lokaty terminowej

131

Przekwalifikowanie długoterminowych aktywów finansowych

do krótkoterminowych

030

Po stronie MA konta 148 – Inne krótkoterminowe aktywa finansowe księguje się
w szczególności:

751

sprzedaŜ krótkoterminowych aktywów finansowych

751

ujemne róŜnice z wyceny innych krótkoterminowych aktywów

finansowych w walutach obcych

131

likwidacja lokat

030

przekwalifikowanie krótkoterminowych aktywów finansowych do

długoterminowych

Załącznik nr 1

Ewidencja szczegółowa powinna umoŜliwić ustalenie poszczególnych składników krótko-
terminowych aktywów finansowych, a zwłaszcza:

aktywów pienięŜnych i innych krótkoterminowych aktywów finansowych w sposób

umoŜliwiający określenie daty ich płatności lub wymagalności,

wyraŜonego w walucie polskiej i obcej stanu poszczególnych krótkoterminowych

aktywów finansowych.

Konto wykazuje tylko saldo debetowe, które oznacza stan przeznaczonych do obrotu
aktywów finansowych.

Konto 150 – Inne inwestycje krótkoterminowe

Konto słuŜy do ewidencji innych inwestycji krótkoterminowych, do których zalicza się
między innymi zakup dzieł sztuki, metali szlachetnych.

Po stronie WN konta 150 – Inne inwestycje krótkoterminowe księguje się w szcze-
gólności:

Zakup innych inwestycji krótkoterminowych

zespół „1”

Wzrost wartości inwestycji krótkoterminowych do wartości

rynkowej

752

Otrzymane darowizny w formie innych inwestycji

krótkoterminowych

762

Po stronie MA konta 150 – Inne inwestycje krótkoterminowe księguje się w szczególności:

751

sprzedaŜ innych inwestycji krótkoterminowych

751

odpis z tytułu utraty wartości

761

przekazane inwestycje krótkoterminowe w formie darowizny

Załącznik nr 1

ZESPÓŁ „2”

ROZRACHUNKI I ROSZCZENIA

Konta zespołu „2” Rozrachunki i roszczenia słuŜą do ewidencji wszelkich krajowych
i zagranicznych rozrachunków i roszczeń.

Ponadto, konta zespołu „2” słuŜą do ewidencji rozliczeń wynagrodzeń, rozliczeń niedoborów,
szkód i nadwyŜek oraz wszelkich innych rozliczeń związanych z rozrachunkami i roszcze-
niami spornymi, rozrachunkami z urzędem skarbowym z tytułu podatków oraz ZUS.

Na kontach zespołu „2” ewidencjonuje się w szczególności:

1) bezsporne naleŜności i zobowiązania z tytułu:

•

dostaw, robót i usług,

•

podatków opłat, rozliczenia wyniku finansowego, finansowania działalności i wszel-

kich innych rozrachunków z budŜetami,

•

wynagrodzeń za pracę i wszelkich innych rozrachunków z pracownikami,

•

ubezpieczeń i wszelkich innych tytułów,

•

niedoborów szkód i nadwyŜek powstałych w rzeczowych składnikach majątku oraz

w środkach pienięŜnych,

2) roszczenia sporne (naleŜności dochodzone w postępowaniu sądowym),

3) rozliczenia związane z rozrachunkami i roszczeniami spornymi,

4) odpisy aktualizujące wartość naleŜności.

Ewidencja szczegółowa prowadzona do kont zespołu „2” umoŜliwia wyodrębnienie poszcze-
gólnych grup rozrachunków, rozliczeń i roszczeń spornych, ustalenie ich przebiegu oraz stanu
naleŜności, rozliczeń, roszczeń spornych i zobowiązań z podziałem według kontrahentów
oraz – jeśli dotyczą rozliczeń w walutach obcych – według poszczególnych walut, a takŜe ich
ustalenie w walucie polskiej. Ponadto, zapewnia się podział na rozrachunki w podmiotach
powiązanych i pozostałych podmiotach.

Załącznik nr 1

1.10. Wykaz kont ksi

gi głównej dla zespołu „2”

PoniŜej  przestawiono  konta  bilansowe  syntetyczne.  Analityka  do  kont  syntetycznych
tworzona  jest  według  potrzeb  indywidualnych  i  stanowi  załącznik  do  wykazu  kont  księgi
głównej.

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

201

Rozrachunki z dostawcami krajowymi

202

Rozrachunki z odbiorcami krajowymi

203

Rozrachunki z dostawcami zagranicznymi

204

Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi

206

Zobowiązania wekslowe

220

Rozrachunki publicznoprawne

221

Podatek VAT naliczony

222

Podatek VAT naleŜny

223

Rozrachunki z tytułu podatku VAT

224

Rozrachunki z tytułu ZUS

225

Rozrachunki z urzędem celnym

226

Inne rozrachunki publicznoprawne

227

Rozrachunki z tytułu ubezpieczeń

231

Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń

234

Inne rozrachunki z pracownikami

242

Rozliczenie niedoborów, szkód i nadwyŜek

244

Roszczenia sporne

245

Rozrachunki wewnątrzzakładowe

Załącznik nr 1

247

Rozrachunki z tytułu umów leasingowych

248

Rozrachunki dotyczące poŜyczek mieszkaniowych

249

Pozostałe rozrachunki

260

Rozliczenie wynagrodzeń

280

Odpisy aktualizujące naleŜności

Konta pozabilansowe

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

291

Zobowiązania warunkowe

292

Weksle obce

1.10.1. Definicje

NaleŜności krótkoterminowe obejmują ogół naleŜności z tytułu dostaw i usług oraz całość lub
część naleŜności z innych tytułów niezaliczonych do aktywów finansowych, a które stają się
wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego. Pozostałe naleŜności zalicza się do
długoterminowych.

Zobowiązaniem  jest  wynikający  z  przeszłych  zdarzeń  obowiązek  wykonania  świadczeń
o  wiarygodnie  określonej  wartości,  które  spowodują  wykorzystanie  juŜ  posiadanych  lub
przyszłych aktywów jednostki.

Obowiązek wykonania świadczeń musi wynikać z przeszłych zdarzeń, np. dokonanie zaku-
pów materiałów, towarów, usług, wypłata wynagrodzeń, rezerwy na świadczenia urlopowe,
nagrody jubileuszowe, świadczenia emerytalne, naprawy gwarancyjne.

Zobowiązania krótkoterminowe jest to ogół zobowiązań z tytułu dostaw i usług, a takŜe
całość lub ta część pozostałych zobowiązań, które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcy
od dnia bilansowego. Pozostałe zobowiązania zalicza się do długoterminowych.

Załącznik nr 1

1.10.2. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego bieŜąca wycena operacji gospodarczych rozrachunkowych,

polegających  na  imporcie  lub  eksporcie  towarów,  materiałów,  dóbr  inwestycyjnych,
następuje  po  kursie  z  dokumentu  SAD  lub  z  innego  wiąŜącego  jednostkę  dokumentu.
W  pozostałych  przypadkach  (np.  zakup  lub  sprzedaŜ  usług)  wycena  następuje  według

redniego kursu NBP. Operacje sprzedaŜy i kupna walut obcych oraz wpływy i rozchody

walut obcych w wyniku spłaty naleŜności lub zobowiązań w ciągu roku wycenia się
odpowiednio według kursu kupna lub sprzedaŜy walut stosowanego przez bank, z które-
go usług korzysta jednostka.

JeŜeli przedmiotem zakupu lub sprzedaŜy jest usługa nie przechodząca odprawy celnej,
wówczas stosuje się kurs średni ustalony przez NBP dla danej waluty obcej z dnia operacji.

Za datę wykonania usługi uwaŜa się datę stwierdzającą moment wykonania usługi, datę
przekroczenia granicy.

B. Na dzień bilansowy operacje gospodarcze rozrachunkowe wycenia się w kwocie

wymagającej zapłaty z uwzględnieniem zasady ostroŜności. Zasadę tę stosuje się do
wyceny rozrachunków równieŜ i w ciągu roku w wyniku systematycznej analizy sald,
uwzględniając odsetki umowne lub ustawowe.

Na dzień bilansowy naleŜności w walutach obcych wycenia się według kursu kupna
stosowanego w tym dniu przez bank, z którego usług jednostka korzysta, nie wyŜszym od
kursu średniego ustalonego dla danej waluty na ten dzień przez NBP.

Na dzień bilansowy zobowiązania w walutach obcych wycenia się według kursu sprzedaŜy
stosowanego w tym dniu przez bank, z którego usług jednostka korzysta, nie niŜszym od
kursu średniego ustalonego dla danej waluty na ten dzień przez NBP.

RóŜnice kursowe ustalone w trakcie roku lub na moment bilansowy odnosi się na koszty lub
przychody finansowe.

1.10.3. Odpisy aktualizuj

ce nale

Do ewidencji zmian odpisów aktualizujących naleŜności słuŜy konto 280.

Kierownik jednostki podejmuje decyzję, o wysokości odpisu po zapoznaniu się ze stanem
spraw i moŜliwością płatniczą dłuŜnika.

Odpisów aktualizujących dokonuje się na naleŜności, których ściągalność jest wątpliwa.

Załącznik nr 1

Odpisów aktualizujących wartość naleŜności dokonuje się uwzględniając stopień prawdo-
podobieństwa ich zapłaty stosując następujące zasady:

•

co najmniej w wysokości naleŜności nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem
naleŜności,  zgłoszonej  likwidatorowi  lub  sędziemu  komisarzowi  w  postępowaniu
upadłościowym,  od  naleŜności  od  dłuŜników  postawionych  w  stan  likwidacji  lub
w stan upadłości,

•

w pełnej wysokości naleŜności, od naleŜności od dłuŜników w przypadku oddalenia
wniosku o ogłoszenie upadłości, jeŜeli majątek dłuŜnika nie wystarcza na zaspoko-
jenie kosztów postępowania upadłościowego,

•

co  najmniej  do  wysokości  niepokrytej  gwarancją  lub  innym  zabezpieczeniem
naleŜności,  od  naleŜności  kwestionowanych  przez  dłuŜników  oraz  z  których  zapłatą
dłuŜnik  zalega,  a  według  oceny  sytuacji  majątkowej  i  finansowej  dłuŜnika  spłata
naleŜności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna,

•

w wysokości tych kwot, do czasu ich otrzymania lub odpisania, od naleŜności
stanowiących równowartość kwot podwyŜszających naleŜności, w stosunku do
których uprzednio dokonano odpisu aktualizującego,

•

w  wysokości  wiarygodnie  oszacowanej  kwoty  odpisu,  w  tym  takŜe  ogólnego,  na
nieściągalne naleŜności  od naleŜności przeterminowanych lub nieprzeterminowanych
o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności, w przypadkach uzasadnio-
nych rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców.

Odpisane naleŜności umorzone, przedawnione lub nieściągalne zmniejszają dokonane
uprzednio odpisy aktualizujące ich wartość zaliczając je w części dotyczącej odsetek do kosz-
tów finansowych, a w pozostałych przypadkach – do pozostałych kosztów operacyjnych.

W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość na-
leŜności dokonuje się odpisu odwrotnego przywracając tym samym ich pierwotną wartość.

Załącznik nr 1

1.10.4. Zasady tworzenia kont analitycznych, klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Do rozrachunków tworzy się analitykę z podziałem na poszczególnych kontrahentów,
zarówno dla osób prawnych, jak i fizycznych, oraz tytuły. Wymagany jest podział na
powiązane i pozostałe.

Konto 201 – Rozrachunki z dostawcami krajowymi

Konto 202 – Rozrachunki z odbiorcami krajowymi

Konto 203 – Rozrachunki z dostawcami zagranicznymi

Konto 204 – Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi

Konta słuŜą do ewidencji wszelkich bezspornych rozrachunków związanych z:

•

zakupem materiałów, towarów, usług oraz zaliczek na poczet dostaw,

•

sprzedaŜą materiałów, towarów, produktów, usług oraz przekazaniem zaliczek na
poczet dostaw,

•

odsetkami, karami i odszkodowaniami,

•

róŜnicami kursowymi zarówno z wyceny bieŜącej, jak i z wyceny bilansowej.

Po stronie WN obciąŜa się za powstałe naleŜności oraz spłatę i zmniejszenie zobowiązań,
między innymi:.

NaleŜności z tytułu sprzedaŜy

zespół „7”

NaleŜność z tytułu sprzedaŜy, gdy została dokonana przedpłata

w wysokości ponad 50% ceny umownej

845

Naliczenie odsetek ustawowych

752

Załącznik nr 1

Po stronie MA uznaje się za powstałe zobowiązania oraz spłatę i zmniejszenie naleŜności,
między innymi:

101, 131

wpływ naleŜności do kasy lub na rachunek bankowy

761

spisanie naleŜności, gdy nie dokonano aktualizacji

761

sprzedaŜ wierzytelności

Ewidencja szczegółowa powinna zapewnić moŜność ustalenia naleŜności z tytułu faktur nie-
zgłoszonych do rozrachunku oraz podziału naleŜności i zobowiązań na krajowe i zagraniczne
oraz dotyczące podmiotów powiązanych i pozostałych.

Konta mogą mieć dwa salda. Saldo WN oznacza stan naleŜności, zaś saldo MA oznacza
stan zobowiązań.

Konto 220 – Rozrachunki publicznoprawne

Konto 220 obciąŜa się po stronie WN za powstałe naleŜności oraz spłatę i zmniejszenie
zobowiązań, między innymi:

Spłaty zobowiązań z tytułu podatków, opłat celnych

zespół „1”

Zarachowanie naleŜnych dotacji

752, 845

Po stronie MA uznaje się za powstałe zobowiązania oraz spłatę i zmniejszenie naleŜności,
między innymi:

870, 231

naliczenie zobowiązań z tytułu podatku dochodowego (deklaracja)

870

inne obowiązkowe obciąŜenia wyniku finansowego

Załącznik nr 1

Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 220 powinna zapewnić moŜliwość ustalenia
stanu naleŜności lub zobowiązań z kaŜdego tytułu rozrachunków oraz z jednostką, z którą
dokonuje się rozliczeń, a w szczególności:

•

podatku dochodowego od osób prawnych,

•

podatku dochodowego od osób fizycznych.

Konto 220 moŜe wykazywać dwa salda. Saldo WN oznacza stan naleŜności, a saldo MA
oznacza stan zobowiązań.

Konto 221 – Podatek VAT naliczony

Konto 222 – Podatek VAT naleŜny

Konto 223 – Rozrachunki z tytułu podatku VAT

Konto 221 słuŜy do ewidencji rozrachunków w zakresie podatku VAT naliczonego. Po
stronie WN księguje się naliczenie podatku VAT naliczonego. Po stronie MA księguje się
wartość podatku naliczonego przeniesionego na stronę WN konta 223 – Rozrachunki z tytułu
VAT. Ewidencja analityczna do konta zapewnia podział na poszczególne stawki podatkowe.

Konto  222  słuŜy  do  ewidencji  rozrachunków  w  zakresie  VAT  naleŜnego.  Po  stronie  MA
księguje  się  naliczenie  podatku  VAT  naleŜnego,  a  po  stronie  WN  –  jego  przeniesienie  na
stronę  MA  konta  223.  Ewidencja  do  konta  222  zapewnia  podział  na  poszczególne  stawki
podatkowe.

Na koncie 223 ustala się stan zobowiązań lub naleŜności miesięcznych z tytułu podatku VAT.
Saldo strony WN oznacza naleŜność z tytułu podatku VAT, a saldo strony MA – zobowiąza-
nie z tytułu tego podatku.

Konto 224 – Rozrachunki z ZUS

Konto 224 – Rozrachunki z ZUS słuŜy do ewidencji naliczonych składek ZUS, jak i wypłat

wiadczeń dokonywanych w imieniu ZUS.

Ewidencja analityczna zapewnia podział na:

•

składki z tytułu ubezpieczeń społecznych,

•

składki z tytułu ubezpieczeń zdrowotnych,

•

składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Saldo WN konta oznacza stan naleŜności od ZUS, natomiast saldo MA tego konta oznacza
zobowiązanie wobec ZUS.

Załącznik nr 1

Konto 225 – Rozliczenie z urzędem celnym

Na koncie tym ujmuje się rozliczenia z urzędem celnym z tytułu zapłaconego VAT, cła i po-
datku akcyzowego. Saldo konta oznacza stan zobowiązań lub naleŜności wobec urzędu
celnego.

Konto 226 – Inne rozrachunki publicznoprawne

Konto 226 – Inne rozrachunki publicznoprawne słuŜy do ewidencji pozostałych tytułów
rozliczeń publicznoprawnych.

Do konta 226 prowadzi się ewidencję analityczną w rozbiciu na poszczególne tytuły, jak:

•

podatek drogowy,

•

podatek od nieruchomości,

•

PFRON,

•

opłata skarbowa.

Saldo WN konta oznacza stan naleŜności, natomiast saldo MA tego konta oznacza stan
zobowiązań z tytułu innych rozrachunków publicznoprawnych.

Konto 227 – Rozrachunki z tytułu ubezpieczeń

Konto słuŜy do ewidencji rozrachunków z tytułu wszelkiego rodzaju ubezpieczeń. Ewidencja
do konta zapewnia podział rozrachunków na:

•

rozrachunki z tytułu ubezpieczeń majątkowych,

•

rozrachunki z tytułu ubezpieczeń osobowych.

Saldo WN konta oznacza stan naleŜności z wymienionych wyŜej tytułów, a saldo MA konta
oznacza stan zobowiązań.

Konto 231 – Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń

Konto  231  słuŜy  do  ewidencji  rozrachunków  z  pracownikami  i  osobami  nie  będącymi  pra-
cownikami  z  tytułu  wszelkich  wypłat  pienięŜnych  oraz  świadczeń  w  naturze  bądź  ich
ekwiwalentów  pienięŜnych,  zaliczanych  zgodnie  z  obowiązującymi  przepisami  do  wyna-
grodzeń,  w  tym  równieŜ  odpłatność  na  rzecz  członków  rady  nadzorczej  za  udział  w  po-
siedzeniach rady nadzorczej. Na koncie 231 dokonuje się zapisów na podstawie list płac pod
datą ich sporządzenia lub dokonania wypłaty.

Załącznik nr 1

Ewidencji w zakresie rozliczania wynagrodzeń dokonuje się przy pomocy konta 260.

Istnieje obowiązek prowadzenia kart zarobkowych pracowników, które zapewnią prawidłowe
ustalenie:

•

wymiaru ustawowo przysługujących zasiłków, emerytur i rent,

•

wynagrodzenia pracowników za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy, urlopu
wypoczynkowego,

•

podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ewidencja analityczna zapewnia podział na:

•

rozrachunki z tytuły wypłat wynagrodzeń osobowych,

•

wynagrodzenia bezosobowe,

•

niepodjęte wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę,

•

niepodjęte wynagrodzenia z tytułu umów zlecenia,

•

zaliczki na wynagrodzenia.

Po stronie WN konta 231 – Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń księguje się w szcze-
gólności:

Wypłaty wynagrodzeń i zaliczek na poczet wynagrodzeń

zespół „1”

Potrącenia dokonywane na liście płac

220, 234

Odpisanie przedawnionych zobowiązań z tytułu wynagrodzeń

762

Załącznik nr 1

Po stronie MA konta 231 – Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń księguje się w szcze-
gólności:

405

naliczenie według list płac wynagrodzeń

084

naliczenie wynagrodzeń obciąŜających nakłady na środki trwałe

w budowie

761

spisanie naleŜności przedawnionych z tytułu wynagrodzeń

Konto 231 moŜe wykazywać dwa salda. Saldo WN oznacza naleŜności z tytułu
wynagrodzeń (podjęte zaliczki na wynagrodzenia), a saldo MA oznacza płace niepodjęte
w terminie.

Konto 234 – Inne rozrachunki z pracownikami

Konto 234 słuŜy do ewidencji wszelkich bezspornych rozrachunków z pracownikami, z wy-
jątkiem wynagrodzeń ujmowanych na koncie 231 oraz niedoborów i nadwyŜek ujmowanych
na koncie 242.

Na koncie 234 księguje się w szczególności rozrachunki z tytułu:

•

wypłaconych pracownikom zaliczek, np. na koszty podróŜy, sum do rozliczenia oraz
dokonywanych przez pracowników w imieniu przedsiębiorstwa wydatków na cele
administracyjne, gospodarcze oraz reprezentacyjne,

•

wiadczeń odpłatnych na rzecz pracowników, sprzedaŜy wyrobów, towarów handlo-

wych czy usług na rzecz pracowników, zwrotów za rozmowy telefoniczne i inne.

Odpisywanie przedawnionych zobowiązań oraz umarzanie naleŜności od pracowników, jak
równieŜ kontrola ich spłaty następują według ogólnie przyjętych zasad.

Ewidencja szczegółowa do konta 234 powinna zapewnić ustalenie sum naleŜności i zobo-
wiązań w odniesieniu do kaŜdego pracownika.

Załącznik nr 1

Po stronie WN konta 234 – Inne rozrachunki z pracownikami księguje się w szcze-
gólności:

Wpłaty sum do rozliczenia

zespół „1”

Dodatnie róŜnice kursowe z rozliczenia zaliczek na delegacje

zagraniczne

752

Odpisanie zobowiązań wobec pracowników

762

Po stronie MA konta 234 – Inne rozrachunki z pracownikami księguje się w szcze-
gólności:

Zespół „4”

rozliczenie pobranych przez pracowników zaliczek

751

ujemne róŜnice kursowe z rozliczenia delegacji zagranicznej

761

odpisanie bezspornych naleŜności od pracowników

Konto 234 moŜe mieć dwa salda. Saldo strony WN oznacza stan naleŜności, a saldo
strony MA oznacza stan zobowiązań wobec pracowników.

Konto 244 – Roszczenia sporne

Konto 244 słuŜy do ewidencji naleŜności dochodzonych drogą sądową. Ewidencja anali-
tyczna do konta zapewnia podział na poszczególnych kontrahentów.

Konto 245 – Rozrachunki wewnątrzzakładowe

Konto słuŜy do ewidencji rozliczeń między jednostką macierzystą a oddziałami jako
wyodrębnionymi jednostkami.

Załącznik nr 1

Konto 247 – Rozrachunki z tytułu umów leasingowych

Konto 247 słuŜy do rozliczenia umów leasingowych. Ewidencja analityczna do konta
zapewnia podział na:

•

rozliczenie z tytułu uŜywanego środka na podstawie umowy leasingowej,

•

rozliczenie opłat leasingowych.

Po stronie WN konta 247 – Rozrachunki z tytułu umów leasingowych księguje się
w szczególności:

Wartość raty leasingowej

zespół „2”

Po stronie MA konta 247 – Rozrachunki z tytułu umów leasingowych księguje się
w szczególności:

247 analitycznie

wartość amortyzacji środka trwałego uŜytkowanego

na podstawie umowy leasingowej

247 analitycznie

część odsetkową zawartą w racie leasingowej

Obroty strony WN konta analitycznego – rozliczenie opłat leasingowych – stanowią o kosz-
tach podatkowych, natomiast obroty strony MA konta analitycznego – rozliczenie opłat
leasingowych – stanowią o kosztach bilansowych. RóŜnica pomiędzy obrotami roku na tym
koncie stanowi podstawę do ustalenia rezerwy na podatek dochodowy.

Konto 248 – Rozrachunki z tytułu poŜyczek mieszkaniowych

Konto 248 słuŜy do ewidencji poŜyczek mieszkaniowych otrzymywanych z funduszu
socjalnego. Konto uznaje się za pobrane poŜyczki, a obciąŜa się ich spłatami.

Saldo WN konta oznacza stan niespłaconych poŜyczek.

Załącznik nr 1

Konto 249 – Pozostałe rozrachunki

Konto 249 słuŜy do ewidencji wszelkich pozostałych bezspornych rozrachunków krajowych
z róŜnymi osobami fizycznymi, przedsiębiorstwami, instytucjami i organizacjami, jeŜeli roz-
rachunki te nie dotyczą dostaw robót i usług ujmowanych na koncie 20, rozrachunków z pra-
cownikami i innych ujmowanych na koncie 231 i 234 oraz naleŜności i roszczeń z tytułu
niedoborów i szkód ujmowanych na koncie 242.

Ponadto, na koncie 249 księguje się bieŜące rozrachunki:

•

z udziałowcami, akcjonariuszami i członkami rady nadzorczej nie będącymi pra-
cownikami (z wyjątkiem wynagrodzeń za udział w posiedzeniu rady nadzorczej
ujętych na koncie 231),

•

z tytułu gotówkowych i bezgotówkowych rozliczeń m.in. za wkłady kapitałowe,
dywidendy.

Po stronie WN konta 249 – Pozostałe rozrachunki księguje się w szczególności:

Polecenie przelewu z tytułu zakupu papierów wartościowych

zespół „1”

Ujęcie błędów i pomyłek w wyciągach bankowych

zespół „1”

Naliczenie naleŜnych jednostce dywidend

752

Ujęcie zaciągniętych poŜyczek

zespół „1”

Po stronie MA konta 249 – Pozostałe rozrachunki księguje się w szczególności:

Zespół „1”

wpływy naleŜności potwierdzone wyciągami bankowymi z tytułu

sprzedaŜy papierów wartościowych

820

zarachowanie dywidendy dla własnych udziałowców

752

naliczenie odsetek od udzielonych poŜyczek

Szczegółowa ewidencja do konta 249 zapewnia podział rozrachunków według kontrahentów
i tytułów.

Załącznik nr 1

Konto 249 moŜe wykazywać dwa salda. Saldo WN oznacza naleŜności od kontrahentów,
a saldo MA oznacza stan zobowiązań.

Konta pozabilansowe

Konto 291 – Zobowiązania warunkowe

Ewidencja analityczna do konta zapewnia podział na poszczególne rodzaje zobowiązań i kon-
trahentów.

Konto 292 – Weksle obce

Ewidencja analityczna do konta zapewnia podział na poszczególne rodzaje weksli obcych
według kontrahentów.

Załącznik nr 1

ZESPÓŁ „3”

MATERIAŁY I TOWARY

Konta zespołu „3” przeznaczone są do ewidencji materiałów nabytych w celu zuŜycia na
własne potrzeby oraz towarów nabytych w celu odprzedaŜy w stanie nieprzetworzonym.

1.11. Wykaz kont ksi

gi głównej dla zespołu „3”

PoniŜej  przedstawiono  konta  bilansowe  syntetyczne.  Analityka  do  kont  syntetycznych
tworzona  jest  według  potrzeb  indywidualnych  i  stanowi  załącznik  do  wykazu  kont  księgi
głównej.

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

301

Rozliczenie zakupu materiałów

302

Rozliczenie zakupu usług

303

Rozliczenie zakupu towarów

304

Rozliczenie zakupu środków trwałych

310

Materiały w magazynach

319

Materiały w przerobie

330

Towary

320

Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów

340

Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów

380

Odpis aktualizujący wartość zapasów

Konta pozabilansowe

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

391

Zapasy obce

Załącznik nr 1

1.11.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego rzeczowe aktywa obrotowe wycenia się

materiały i towary – według ceny nabycia,

materiały i towary – według ceny zakupu,

materiały i towary – według cen ewidencyjnych z uwzględnieniem róŜnic pomiędzy

ceną nabycia lub wytworzenia a ceną ewidencyjną.

Do wyceny zapasów przyjętych nieodpłatnie – np. w drodze darowizny – naleŜy zastosować
cenę sprzedaŜy takiej samej lub podobnej rzeczy.

B. Na dzień bilansowy materiały i towary wycenia się według cen nabycia lub kosztów

wytworzenia, nie wyŜszych niŜ ceny sprzedaŜy netto. Przy wycenie stosuje się zasadę
ostroŜnej wyceny.

Cena  nabycia  obejmuje  cenę  zakupu  (bez  podlegającego  odliczeniu  podatku  VAT  oraz
podatku akcyzowego) powiększoną o cło (jeśli zakup jest z importu) oraz o nie podlegający
odliczeniu  podatek  akcyzowy,  pomniejszoną  o  rabaty  i  opusty  oraz  koszty  bezpośrednie
związane  z  zakupem  lub  przystosowaniem  do  obrotu,  łącznie  z  kosztami  transportu,
załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu.

1.11.2. Odpisy z tytułu trwałej utraty warto

Na  dzień  bilansowy  ustala  się,  czy  nie  nastąpiła  utrata  wartości  rzeczowych  aktywów  obro-
towych  na  skutek  utraty  nad  nimi  kontroli  (w  wyniku  kradzieŜy,  bankructwa)  lub  w  przy-
padku  zmniejszenia  lub  nawet  utraty  spodziewanych  korzyści  na  skutek  utraty  wartości
handlowej  lub  uŜytkowej  (w  wyniku  zepsucia,  uszkodzenia,  zniszczenia,  przeterminowania,
braku zbytu, zmiany mody, wahań koniunktury, rosnącego postępu technicznego).

Odpis  z  tytułu  trwałej  utraty  wartości  zapasów  dokonywany  jest,  w  przypadku  stwierdzenia
ich  zniszczenia,  zepsucia,  uszkodzenia,  przeterminowania,  nieprzydatności  lub  braku
moŜliwości  zbytu,  nie  później  niŜ  na  dzień  bilansowy.  Dokonanie  odpisu  aktualizującego
doprowadza wartości księgowe zapasów do ich cen sprzedaŜy netto.

W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość
zapasów dokonuje się odpisu odwrotnego przywracając tym samym ich pierwotną wartość.

Zakreśl stosowane zasady wyceny.

Załącznik nr 1

1.11.3. Zasady rozchodu rzeczowych składników maj

tku obrotowego

W przypadku gdy ceny nabycia albo zakupu, albo koszty wytworzenia jednakowych albo
uznanych za jednakowe, ze względu na podobieństwo ich rodzaju i przeznaczenie, są róŜne,
wartość stanu końcowego materiałów i towarów wycenia się w zaleŜności od przyjętej przez
jednostkę metody ustalania wartości ich rozchodu, w tym zuŜycia, sprzedaŜy

•

według cen przeciętnych, to jest ustalonych w wysokości średniej waŜonej cen
(kosztów) danego składnika aktywów,

•

przyjmując, Ŝe rozchód składnika aktywów wycenia się kolejno po cenach (kosztach)
tych składników aktywów, które jednostka najwcześniej nabyła (wytworzyła), tzw.
FIFO,

•

przyjmując, Ŝe rozchód składników aktywów wycenia się kolejno po cenach (kosz-
tach) tych składników aktywów, które jednostka najpóźniej nabyła (wytworzyła),
tzw. LIFO,

•

w drodze szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen (kosztów) tych składników
aktywów, które dotyczą ściśle określonych przedsięwzięć, niezaleŜnie od daty ich
zakupu lub wytworzenia.

1.11.4. Metody prowadzenia ksi

g pomocniczych, klasyfikacja zdarze

Ustala się następującą metodę prowadzenia ksiąg pomocniczych dla materiałów i towarów
(art. 17 ust. 2 UoR)

•

ewidencję ilościowo-wartościową ujmującą obroty i stany w jednostkach naturalnych
i pienięŜnych,

•

ewidencję ilościową obrotów i stanów w jednostkach naturalnych z obowiązkiem
wyceny na koniec okresu sprawozdawczego, za który następują rozliczenia z budŜe-
tem z tytułu podatku dochodowego według danych rzeczywistych,

•

ewidencję wartościową obrotów i stanów towarów i opakowań prowadzoną
w punktach obrotu detalicznego lub miejscach składowania, gdzie przedmiotem
ewidencji są tylko przychody, rozchody i stan całego zapasu,

•

odpisywania w koszty zakupionych materiałów i towarów na dzień zakupu w mo-
mencie ich wytworzenia wraz z wyceną, wprowadzeniem wartości tych aktywów do
ksiąg oraz korektą kosztów – nie później niŜ na dzień bilansowy.

Wybierz metodę stosowaną w jednostce.

Zaznacz właściwą, stosowaną metodę.

Załącznik nr 1

Konto 301 – Rozliczenie zakupu materiałów

Konto 302 – Rozliczenie zakupu usług

Konto 303 – Rozliczenie zakupu towarów

Konto 304 – Rozliczenie zakupu środków trwałych

Konta słuŜą do ewidencji rozliczenia zakupu materiałów, usług, towarów, środków trwałych
oraz innych operacji gospodarczych.

Rozliczenie zakupu polega na porównaniu danych dotyczących dostaw przyjętych na
podstawie odpowiednich dokumentów z fakturami od dostawców w celu ustalenia:

•

zgodności wartości przyjętych składników majątkowych z wartością ujętą w otrzy-
manej fakturze,

•

odchyleń od cen ewidencyjnych,

•

składników majątkowych w drodze, za które uwaŜa się faktury od dostawców za
dostawy jeszcze niezrealizowane,

•

dostaw niefakturowanych, którymi są dowody PZ, dla których nie otrzymano
dotychczas faktury.

Analityka do kont – Rozliczenie zakupu pozwala na ustalenie wartości dostaw w drodze
(saldo WN) i dostaw niefakturowanych (saldo MA).

Konto 310 – Materiały w magazynach

Konto 319 – Materiały w przerobie

Konto 330 – Towary

Konto  310  słuŜy  do  ewidencji  własnej  zapasów  materiałów  przeznaczonych  do  zuŜycia,
znajdujących  się  w  magazynach  własnych  i  obcych,  jak  równieŜ  zapasów  materiałów
przekazanych  do  produkcji,  ale  nieuŜytych  do  końca  okresu  sprawozdawczego  i  niezwró-
conych fizycznie na tę datę do magazynu.

Drobne zakupy materiałów nie są ewidencjonowane w magazynie, lecz bezpośrednio
odnoszone w koszty działalności eksploatacyjnej jednostki.

Ewidencja szczegółowa materiałów na składzie powinna umoŜliwić rozliczenie osób
odpowiedzialnych za powierzone im zapasy.

Załącznik nr 1

Po stronie WN konta 310 – Materiały w magazynie księguje się w szczególności:

Przyjęcie materiałów z zakupu do magazynu

301

Ujawnienie nadwyŜek

242

Po stronie MA konta 310 – Materiały w magazynie księguje się w szczególności:

Zespół „4”, „7”, 084

wydanie materiałów do zuŜycia, sprzedaŜy, na rzecz

rodków trwałych w budowie

242

stwierdzenie niedoborów

761

nieodpłatne przekazanie materiałów

Saldo WN konta 310 oznacza wartość zapasów magazynowych materiałów.

Konto  319  słuŜy  do  ewidencji  materiałów  przeznaczonych  na  potrzeby  działalności  gospo-
darczej,  a  wydanych  z  magazynu  na  zewnątrz  –  do  przerobu  obcego.  Konto  to  obciąŜa  się
wartością  materiałów  wydanych  na  zewnątrz  wraz  z  kosztami  tego  przerobu,  a  uznaje  się
łączną wartością na podstawie wystawionego dowodu PZ w oparciu o dowód WZ otrzymany
wraz z przetworzonym materiałem od kontrahenta.

Ewidencja szczegółowa do konta 319 określa asortymenty, materiały oraz miejsca oddania
obcego przerobu.

Konto 330 słuŜy do ewidencji składników majątkowych przeznaczonych do dalszej od-
sprzedaŜy. Po stronie WN księguje się przychody towarów do magazynu, po stronie MA – ich
rozchody. Ewidencja jak do konta 310.

Saldo konta oznacza wartość zapasów magazynowych towarów.

Załącznik nr 1

Konto 320 – Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów

Konto 340 – Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów

Konta słuŜą do ewidencji róŜnic pomiędzy ceną ewidencyjną materiałów, towarów a ich
wartością w cenach zakupu lub nabycia.

Ujęte  na  kontach  odchylenia  (róŜnice)  od  cen  ewidencyjnych  materiałów  i  towarów
rozliczane  są  miesięcznie  na  poszczególne  kierunki  rozchodu  proporcjonalnie  do  wartości
zapasów  na  początek  okresu  obliczeniowego  i  przychodów  zapasów  w  danym  okresie  przy
zastosowaniu  rzeczywistego,  procentowego  wskaźnika  narzutu  odchyleń.  W  oparciu  o  tak
ustalony  wskaźnik  ustala  się  kwotę  odchyleń  przypadającą  na  zapas  na  koniec  okresu
sprawozdawczego.  Pozostałą  kwotę  odchyleń  odnosi  się  w  koszt  własny  sprzedaŜy  lub
zuŜycie na potrzeby własne.

Sposób obliczania wskaźnika odchyleń na zapas

[(odchylenia na początek okresu + odchylenia za okres sprawozdawczy) x 100]

Wso = –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

(wartość zapasów na koniec okresu + rozchody zapasów w okresie)

gdzie:
Wso – wskaźnik narzutu odchyleń.

W  oparciu  o  tak  ustalony  wskaźnik  oblicza  się  kwotę  odchyleń  i  kosztów  zakupu  przypa-
dającą  na  zapas  na  koniec  okresu  sprawozdawczego.  Pozostałą  kwotę  odchyleń  (róŜnicę)
odnosi  się  w  koszty  działalności  i  koszt  własny  sprzedaŜy  proporcjonalnie  do  wartości
ewidencyjnej zuŜytych i sprzedanych zapasów.

Konto 380 – Odpis aktualizujący wartość zapasów

Po stronie MA w korespondencji z kontem Pozostałe koszty operacyjne dokonuje się odpisów
aktualizujących wartość zapasów. W przypadku odtworzenia pierwotnej wartości lub przy-
wrócenia wartości częściowo, dokonuje się zapisów po stronie WN w korespondencji z kon-
tem Pozostałe przychody operacyjne.

Konto moŜe wykazywać saldo WN lub saldo MA oznaczające korektę wartości zapasów
prezentowanych w bilansie.

Konta pozabilansowe

Konto 391 – Zapasy obce

Konto 391 – Zapasy obce słuŜy do ewidencji ilościowej obcych zapasów będących na stanie
jednostki.

Załącznik nr 1

ZESPÓŁ „4”

KOSZTY WEDŁUG RODZAJÓW I ICH ROZLICZENIE

Konta  zespołu  „4”  słuŜą  do  ewidencji  kosztów  prostych  z  podziałem  według  ich  ro-
dzajów.  Za  koszty  proste  uwaŜa  się  ogół  poniesionych  w  danym  okresie  sprawozdawczym
kosztów  materialnych  i  niematerialnych  nie  dających  się  rozłoŜyć  na  elementy  składowe
z punktu widzenia jednostki, bez względu na to, jakiego okresu dotyczą.

1.12. Wykaz kont ksi

gi głównej dla zespołu „4”

Analityka do kont syntetycznych tworzona jest według potrzeb indywidualnych i stanowi
załącznik do wykazu kont księgi głównej.

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

401

Amortyzacja

402

ZuŜycie materiałów i energii

403

Usługi obce

404

Podatki i opłaty

405

Wynagrodzenia

406

Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia

407

Koszty reprezentacji i reklamy

408

Koszty podróŜy słuŜbowych

409

Pozostałe koszty

490

Rozliczenie kosztów

Załącznik nr 1

Konto 401 – Amortyzacja

Konto 401 – Amortyzacja słuŜy do ewidencji kosztów amortyzacji zarówno środków
trwałych, jak i wartości niematerialnych i prawnych, wykorzystywanych w działalności
operacyjnej.

W ciągu roku konto wykazuje saldo WN, które z końcem roku obrotowego przenosi się na
konto 860 – Wynik finansowy lub konto 490 – Rozliczenie kosztów w zaleŜności od przyję-
tego rachunku zysków i strat.

Ewidencja analityczna do konta Amortyzacja zapewnia podział na poszczególne tytuły
poniesionych kosztów, takie jak:

•

amortyzacja środków trwałych amortyzowanych w czasie,

•

amortyzacja środków trwałych dokonywana jednorazowo,

•

amortyzacja środków trwałych przyjętych w leasing operacyjny,

•

amortyzacja środków trwałych uŜytkowanych na podstawie umów leasingu
finansowego,

•

amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych,

•

amortyzacja nie stanowiąca kosztów uzyskania przychodów.

Konto 402 – ZuŜycie materiałów i energii

Konto 402 słuŜy do ewidencji kosztów zuŜytych materiałów i energii po uwzględnieniu
zwrotów i materiałów niezuŜytych.

Na koncie 402 ujmuje się równieŜ:

•

wartość materiałów i opakowań przekazanych do produkcji,

•

energię cieplną, elektryczną, zuŜycie wody,

•

zuŜycie paliwa,

•

zuŜycie części zamiennych maszyn i urządzeń.

Załącznik nr 1

Ewidencja analityczna do konta 402 zapewnia podział kosztów na poszczególne tytuły, ze
szczególnym uwzględnieniem wydzielenia kosztów paliwa.

Konto 403 – Usługi obce

Konto 403 słuŜy do ewidencji rzeczywistych kosztów usług obcych, a w szczególności:

•

usług transportowych,

•

usług remontowych,

•

usług prawnych,

•

usług księgowych,

•

usług projektowo-programowych dotyczących automatycznego przetwarzania infor-
macji,

•

opłat leasingowych,

•

opłat telekomunikacyjnych, kosztów opłat pocztowych, tj. opłaty za rozmowy te-
lefoniczne, telegramy, telefaksy, dalekopisy, zakupy znaczków pocztowych, koszty
podłączenia do sieci telefonicznej,

•

utrzymania i eksploatacji osobowych samochodów słuŜbowych,

•

innych kosztów administracyjnych,

•

kosztów usług bankowych,

•

kosztów wynajmu maszyn i urządzeń,

•

kosztów sprzątania pomieszczeń, mycia okien, dezynfekcji, deratyzacji,

•

kosztów obróbki obcej,

•

pozostałych kosztów.

W ciągu roku konto 403 wykazuje saldo WN przenoszone pod datą zamknięcia ksiąg na
konto 860 – Wynik finansowy lub konto 490 – Rozliczenie kosztów w zaleŜności od przyję-
tego rachunku zysków i strat.

Konto 404 – Podatki i opłat

Na koncie 404 księguje się podatki i opłaty obciąŜające koszty działalności gospodarczej
przedsiębiorstwa.

Załącznik nr 1

Ewidencja analityczna do konta 404 zapewnia podział między innymi na:

•

podatek od nieruchomości,

•

podatek od środków transportowych,

•

opłaty na rzecz PFRON,

•

opłaty skarbowe, notarialne, sądowe,

•

opłaty na rzecz administracji centralnej i terenowej,

•

opłaty z tytułu ochrony środowiska,

•

podatek VAT nie podlegający odliczeniu,

•

inne.

W ciągu roku konto 404 wykazuje saldo WN przenoszone pod datą zamknięcia ksiąg na
konto 860 – Wynik finansowy lub konto 490 – Rozliczenie kosztów w zaleŜności od przyję-
tego rachunku zysków i strat.

Konto 405 – Wynagrodzenia

Konto  405  –  Wynagrodzenia  słuŜy  do  ewidencji  wypłaconych  wynagrodzeń  zaliczanych
w  koszty  jednostki  oraz  wszelkiego  rodzaju  wypłat  pienięŜnych  lub  świadczeń  w  naturze
zaliczanych, zgodnie z obowiązującymi przepisami, do wynagrodzeń.

Ewidencja analityczna do konta 405 zapewnia podział poniesionych kosztów na poszczególne
tytuły, takie jak:

•

wynagrodzenia osobowe,

•

wynagrodzenia bezosobowe,

•

zasiłek chorobowy wypłacany przez zakład pracy,

•

ekwiwalent za urlop.

W ciągu roku konto 405 wykazuje saldo WN przenoszone pod datą zamknięcia ksiąg na
konto 860 – Wynik finansowy lub konto 490 – Rozliczenie kosztów w zaleŜności od przyję-
tego rachunku zysków i strat.

Załącznik nr 1

Konto 406 – Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia

Konto 406 słuŜy do ewidencji innych niŜ wynagrodzenia kosztów ponoszonych na rzecz
pracowników, do których zalicza się:

•

składki z tytułu ubezpieczenia społecznego w części obciąŜającej pracodawcę,

•

składki na Fundusz Pracy oraz na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracow-
niczych,

•

wiadczenia rzeczowe związane z bezpieczeństwem i higieną pracy,

•

odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych,

•

odzieŜ ochronną i roboczą,

•

koszty szkolenia pracowników,

•

inne wydatki na rzecz pracowników.

W ciągu roku konto 406 wykazuje saldo WN przenoszone pod datą zamknięcia ksiąg na
konto 860 – Wynik finansowy lub konto 490 – Rozliczenie kosztów w zaleŜności od przyję-
tego rachunku zysków i strat.

Konto 407 – Koszty reprezentacji i reklamy

Konto 407 słuŜy do ewidencji kosztów reprezentacji i reklamy ze szczególnym uwzględnie-
niem kosztów reprezentacji w części limitowanej i nielimitowanej.

Do kosztów reprezentacji i reklamy zalicza się:

•

koszty związane z przyjmowaniem i utrzymywaniem delegacji kontrahentów zagra-
nicznych,

•

koszty poczęstunków dla uczestników konferencji, przyjęć, posiedzeń,

•

koszty imprez artystycznych organizowanych z okazji świąt branŜowych, państwo-
wych, wręczania nagród i odznaczeń,

•

wartość upominków i nagród rzeczowych słuŜących reprezentacji i reklamie,

•

koszty propagowania sprzedaŜy produktów (ogłoszeń prasowych, radiowo-telewi-
zyjnych, zdjęć, afiszy),

•

koszty udziału w krajowych i zagranicznych imprezach reklamowych (targach,
wystawach, giełdach, konferencjach, pokazach) i opłaty za uczestnictwo w tych
imprezach oraz koszty urządzenia i obsługi stoisk wystawowych,

Załącznik nr 1

•

koszty wyjazdu pracowników w związku z reklamą produktów.

Koszty reprezentacji i reklamy limitowane są przepisami ustawy o podatku dochodowym.
NadwyŜka ponad określony limit stanowi koszt nieuzasadniony podlegający obligatoryjnemu
opodatkowaniu.

Ewidencja analityczna do konta 407 powinna zapewnić podział na poszczególne tytuły
poniesionych kosztów, takie jak:

•

reprezentacja limitowana,

•

reprezentacja nielimitowana.

W ciągu roku konto 407 wykazuje saldo WN przenoszone pod datą zamknięcia ksiąg na
konto 860 – Wynik finansowy lub konto 490 – Rozliczenie kosztów w zaleŜności od przyję-
tego rachunku zysków i strat.

Konto 408 – Koszty podróŜy słuŜbowych

Konto 408 słuŜy do ewidencji kosztów krajowych i zagranicznych podróŜy słuŜbowych oraz
ryczałtów samochodowych.

Ewidencja analityczna powinna zapewnić podział kosztów na poszczególne ich rodzaje, np:

•

koszty delegacji krajowych (diety, koszty noclegów oraz koszty przejazdów),

•

koszty delegacji zagranicznych wraz z innymi kosztami,

•

koszty ryczałtów za uŜywanie własnych pojazdów do celów słuŜbowych.

W ciągu roku konto 408 wykazuje saldo WN przenoszone pod datą zamknięcia ksiąg na
konto 860 – Wynik finansowy lub konto 490 – Rozliczenie kosztów w zaleŜności od przyję-
tego rachunku zysków i strat.

Konto 409 – Pozostałe koszty

Konto 409 słuŜy do ewidencji kosztów według rodzajów nieujętych na innych kontach
zespołu „4”, a w szczególności koszty ubezpieczeń majątkowych.

Załącznik nr 1

Konto 490 – Rozliczenie kosztów

Konto 490 – Rozliczenie kosztów słuŜy do bieŜącego lub okresowego przenoszenia na
konta zespołu „5” i „6” kosztów według rodzajów zaewidencjonowanych pierwotnie na
kontach 401–409.

W ciągu roku obrotowego konto 490 wykazuje saldo MA, a na koniec okresu – saldo WN lub
MA oznaczające zmianę stanu produktów.

Załącznik nr 1

ZESPÓŁ „5”

KOSZTY WEDŁUG TYPÓW DZIAŁALNO

I ICH ROZLICZENIE

Konta zespołu „5” słuŜą do ewidencji i rozliczania kosztów działalności eksploatacyjnej
w układzie miejsc ich powstawania.

Na kontach zespołu „5” ujmuje się rozliczone koszty proste według rodzaju – przenoszone
z zespołów „4” i „6”, rozliczenia kosztów złoŜonych – przenoszone z poszczególnych kont
zespołu „5” lub „6” na inne konta zespołu „5”, „6”, „7”.

Zbiór zapisów na kontach zespołu „5” otrzymywany jest w wyniku automatycznego
księgowania w oparciu o rozwinięty dekret zespołu „4”.

Po stronie WN księguje się zwiększenie kosztów, a po stronie MA księguje się ich
przeniesienie na konto Koszt własny sprzedaŜy.

Na kontach zespołu „5” księguje się koszty według poszczególnych kierunków działalności
operacyjnej, a w szczególności:

•

działalności podstawowej (produkcji podstawowej, działalności usługowej, działal-
ności handlowej),

•

działalności pomocniczej,

•

działalności zarządu.

Załącznik nr 1

1.13. Wykaz kont ksi

gi głównej dla zespołu „5”

Analityka do kont syntetycznych tworzona jest według potrzeb indywidualnych i stanowi
załącznik do wykazu kont księgi głównej.

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

501

Produkcja podstawowa

502

Koszty wydziałowe

503

Koszty zakupu

507

Koszty sprzedaŜy

530

Produkcja pomocnicza

550

Koszty ogólnego zarządu

580

Rozliczenie produkcji

Konto 501 – Produkcja podstawowa

Konto 501 słuŜy do ewidencji kosztów bezpośrednich działalności podstawowej polegającej
na wytwarzaniu wyrobów i świadczeniu usług.

Po stronie WN konta 501 księguje się bezpośrednie koszty proste poniesione w okresie,
koszty bezpośrednie rozliczane w czasie, koszty wydziałowe produkcji podstawowej w ko-
respondencji z kontem 490, 530, 640.

Po stronie MA konta 501 księguje się koszt wytworzenia produkcji zakończonej w ko-
respondencji z kontem 580 – Rozliczenie produkcji oraz z kontami zespołu „7”.

Saldo WN konta oznacza stan produkcji niezakończonej.

Do konta 501 prowadzi się analitykę z podziałem na:

rodzaj (wytwarzanie wyrobów, świadczenie usług),

numer zlecenia, asortyment wyrobów,

pozycję kalkulacyjną kosztów.

Załącznik nr 1

Konto 502 – Koszty wydziałowe

Konto 502 słuŜy do ewidencji kosztów pośrednich wytworzenia powstałych w wydziałach
produkcji podstawowej.

Koszty wydziałowe obejmują koszty produkcji ponoszone na poszczególnych wydziałach,
których nie moŜna powiązać na podstawie dokumentów źródłowych bezpośrednio z obiek-
tami kalkulacji kosztów.

Na koniec okresu sprawozdawczego uzasadniona część kosztów wydziałowych obciąŜa
koszty produkcji podstawowej.

Na koniec okresu konto 502 nie powinno wykazywać salda.

Konto 503 – Koszty zakupu

Konto 503 słuŜy do ujęcia rzeczywistych kosztów zakupu materiałów i surowców nieobjętych
ceną zakupu, a ponoszonych przez przedsiębiorstwo do momentu, gdy zapasy te zostaną
przekazane do pierwszego miejsca składowania.

Koszty zakupu obejmują:

•

usługi transportowe,

•

ubezpieczenia transportu,

•

koszty składowania,

•

koszty załadunku i wyładunku,

•

prowizje pośredników.

Koszty zakupu dotyczące materiałów są rozliczane w cięŜar kosztów miejsca powstawania,
w proporcji do wartości zuŜytych materiałów.

Koszty zakupu mogą podlegać rozliczeniu w czasie.

Na koniec okresu konto 503 – Koszty zakupu nie wykazuje salda.

Załącznik nr 1

Konto 507 – Koszty sprzedaŜy

Konto 503 obejmuje bezpośrednie koszty sprzedaŜy oraz koszty reklamy i usług posprze-
daŜnych.

W ciągu roku konto 507 wykazuje saldo WN, które na dzień bilansowy podlega przeniesieniu
na konto 490 – Rozliczenie kosztów – w przypadku sporządzania rachunku zysków i strat
w wariancie porównawczym lub na konto 860 – Wynik finansowy – w przypadku sporządza-
nia rachunku zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym.

Konto 530 – Produkcja pomocnicza

Konto 530 słuŜy do ewidencji kosztów działalności pomocniczej, która obejmuje świadczenie
usług na rzecz innych jednostek wewnątrzzakładowych, np. zarządu, produkcji podstawowej
lub dla odbiorców zewnętrznych.

Do wydziałów pomocniczych zalicza się:

•

wydziały energetyczne,

•

wydziały transportowe,

•

wydziały remontowe,

•

biura konstrukcyjne.

Na koniec okresu sprawozdawczego konto nie wykazuje salda.

Konto 550 – Koszty ogólnego zarządu

Konto 550 słuŜy do ewidencji kosztów związanych z zarządzaniem i administrowaniem
jednostką jako całością.

W szczególności do kosztów zarządu zaliczamy:

•

wynagrodzenia wraz z narzutami na rzecz pracowników zarządu i administracji,

•

koszty reprezentacji i reklamy,

•

koszty funkcjonowania organów nadzorczych,

•

koszty zuŜytych materiałów biurowych,

•

koszty podróŜy słuŜbowych pracowników, zarządu i administracji.

Załącznik nr 1

W ciągu roku obrotowego konto 550 wykazuje saldo WN, które na dzień bilansowy podlega
przeksięgowaniu w cięŜar Kosztu własnego sprzedaŜy na konto zespołu „7”.

Konto 580 – Rozliczenie produkcji

Konto 580 słuŜy do bieŜącej ewidencji rzeczywistego kosztu wytworzenia wyrobów
gotowych, porównania tych kosztów z planowanym kosztem wytworzenia według cen
ewidencyjnych oraz do ustalenia odchyleń od cen ewidencyjnych.

Załącznik nr 1

ZESPÓŁ „6”

PRODUKTY I ROZLICZENIA MI

DZYOKRESOWE

Konta zespołu „6” przeznaczone są do ewidencji wyrobów gotowych, produkcji niezakoń-
czonej oraz rozliczeń międzyokresowych kosztów, a takŜe aktywów z tytułu odroczonego
podatku dochodowego.

1.14. Wykaz kont ksi

gi głównej dla zespołu „6”

Analityka do kont syntetycznych tworzona jest według potrzeb indywidualnych i stanowi
załącznik do wykazu kont księgi głównej.

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

601

Produkty gotowe

603

Półprodukty

620

Odchylenia od cen ewidencyjnych

630

Produkty w toku produkcji – produkcja

niezakończona w okresie krótszym niŜ 6 miesięcy

631

Produkty w toku produkcji – produkcja

niezakończona w okresie realizacji powyŜej

6 miesięcy

640

Rozliczenia międzyokresowe kosztów

643

Aktywa z tytułu odroczonego podatku

dochodowego

680

Odpis aktualizujący wartość produktów, produkcji

niezakończonej

Załącznik nr 1

1.15. Produkty gotowe

Konto 601 – Produkty gotowe

Konto 603 – Półprodukty

1.15.1. Definicje

Produkty gotowe są to wytworzone przez jednostkę wyroby przeznaczone do sprzedaŜy
odbiorcom zewnętrznym lub we własnych placówkach. Są to produkty pracy, które przeszły
pełen cykl produkcyjny i spełniają wymagania jakościowe właściwych norm technicznych.

1.15.2. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego wyroby wycenia się według kosztów wytworzenia, na które

składają się koszty bezpośrednie oraz uzasadniona część kosztów pośrednich związanych
z wytworzeniem tego produktu.

Do uzasadnionej części kosztów pośrednich zalicza się:

zmienne, pośrednie koszty produkcji,

część stałych, pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych

kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych. Zalicza się do nich
koszty utrzymania powierzchni produkcyjnych, amortyzację budynków i budowli,
a więc takie koszty, których wysokość nie jest uzaleŜniona od wielkości produkcji.

Normalny  poziom  zdolności  produkcyjnych  to  taki  poziom,  przy  którym  w  określonych
warunkach jednostka jest w stanie wykonać określoną wielkość produkcji. MoŜna go określić
jako  moŜliwość  wykonania  przeciętnej  ilości  produktów  z  uwzględnieniem  posiadanego
potencjału produkcyjnego.

Normalne wykorzystanie zdolności produkcyjnych mierzone jest

pracochłonnością wyraŜoną w roboczo- lub maszynogodzinach,

ilością wyprodukowanych wyrobów,

cięŜarem wyprodukowanych wyrobów,

wartością wyprodukowanych wyrobów,

w inny sposób.

Określ sposób mierzenia zdolności produkcyjnych.

Załącznik nr 1

JeŜeli  wykonana  produkcja  jest  w  wysokości  co  najmniej  ustalonych  zdolności  produkcyj-
nych lub większa, to wówczas koszty produkcji obciąŜane są pełną wielkością poniesionych
kosztów  pośrednich  stałych.  W  przypadku  kiedy  wykonana  produkcja  jest  niŜsza  od  usta-
lonego  normatywu,  wówczas  koszty  produkcji  obciąŜane  są  proporcjonalnie  do  wskaźnika
wykonanej produkcji, pozostała część kosztów stałych zwiększa koszty produkcji sprzedanej.

Do kosztów wytworzenia nie zalicza się:

•

kosztów powstałych w wyniku niewykorzystania zdolności produkcyjnych,

•

strat produkcyjnych,

•

kosztów ogólnego zarządu w części, w jakiej nie mają związku z doprowadzeniem
produktu do postaci i miejsca, w jakim się znajduje na dzień wyceny,

•

kosztów magazynowania wyrobów gotowych i półfabrykatów, chyba Ŝe ich poniesie-
nie jest niezbędne w procesie produkcji,

•

kosztów sprzedaŜy produktów.

Koszty te wpływają na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym zostały
poniesione.

B. Na dzień bilansowy produkty gotowe wycenia się według kosztów wytworzenia nie

wyŜszych od ich cen sprzedaŜy netto. W przypadku stosowania cen ewidencyjnych,
ustalenie kosztów wytworzenia nie wyŜszych od ich cen sprzedaŜy netto wymaga
rozliczenia odchyleń od cen ewidencyjnych. Sposób rozliczania odchyleń przedstawia się
podobnie, jak do konta 320.

1.15.3. Ewidencja

Ustala się następującą metodę prowadzenia ksiąg pomocniczych dla wyrobów gotowych
(art. 17 ust. 2 UoR)

•

ewidencję ilościowo-wartościową – ujmującą obroty i stany w jednostkach natural-
nych i pienięŜnych,

•

ewidencję ilościową obrotów i stanów w jednostkach naturalnych z obowiązkiem
wyceny na koniec okresu sprawozdawczego, za który następują rozliczenia z bud-
Ŝ

etem z tytułu podatku dochodowego według danych rzeczywistych,

Wybierz właściwą, stosowaną metodę.

Załącznik nr 1

•

odpisywanie w koszty wartości produktów gotowych w momencie ich wytwo-
rzenia wraz z wyceną, wprowadzeniem wartości tych aktywów do ksiąg oraz korektą
kosztów – nie później niŜ na dzień bilansowy.

1.15.4. Zasady rozchodu produktów

W  przypadku  gdy  ceny  nabycia  albo  zakupu,  albo  koszty  wytworzenia  jednakowych  albo
uznanych  za  jednakowe  ze  względu  na  podobieństwo  ich  rodzaju  i  przeznaczenie  są  róŜne,
wartość  stanu  końcowego  produktów  wycenia  się  w  zaleŜności  od  przyjętej  przez  jednostkę
metody ustalania wartości ich rozchodu, w tym zuŜycia, sprzedaŜy

•

według cen przeciętnych, to jest ustalonych w wysokości średniej waŜonej cen
(kosztów) danego składnika aktywów,

•

przyjmując, Ŝe rozchód składnika aktywów wycenia się kolejno po cenach (kosztach)
tych składników aktywów, które jednostka najwcześniej nabyła (wytworzyła), tzw.
FIFO,

•

przyjmując, Ŝe rozchód składników aktywów wycenia się kolejno po cenach (kosz-
tach) tych składników aktywów, które jednostka najpóźniej nabyła (wytworzyła), tzw.
LIFO,

•

w drodze szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen (kosztów) tych składników
aktywów, które dotyczą ściśle określonych przedsięwzięć, niezaleŜnie od daty ich
zakupu lub wytworzenia.

1.15.5. Odpis aktualizuj

cy warto

ść

produktów

Dla ewidencji odpisów aktualizujących wartość produktów stosuje się konto 680.

W przypadku obniŜenia wartości produktów z powodu trwałej utraty ich wartości uŜytkowej,
np. zepsucia, zniszczenia, wahań koniunktury, zalegania zapasów nie znajdujących nabywcy
itp., dokonuje się odpisów aktualizujących do wysokości cen sprzedaŜy netto moŜliwych do
uzyskania.

Ustalenia odpisów dokonuje się w oparciu o określone oddzielnie kryteria uwzględniające
rodzaj działalności jednostki.

Odpis aktualizujący obciąŜa koszt wytworzenia sprzedanych produktów bieŜącego okresu.

Wybierz właściwą, stosowaną metodę.

Załącznik nr 1

W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego następuje
przywrócenie wartości w korespondencji z kontem Pozostałe przychody operacyjne.

1.15.6. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

Po stronie WN konta 601 – Produkty gotowe księguje się w szczególności:

Przekazanie wyrobów gotowych do magazynu

580

NadwyŜki inwentaryzacyjne

762 poprzez

konto 242

Zmiany cen ewidencyjnych

620

Przywrócenie wartości uŜytkowej towarów

762

Po stronie MA konta 601 – Produkty gotowe księguje się w szczególności:

Zespół „7”

sprzedaŜ wyrobów

761 poprzez konto 242

niedobory inwentaryzacyjne

620

róŜnice z wyceny bilansowej

761

obniŜenie wartości uŜytkowej

Załącznik nr 1

Konto 620 – Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów

Konto słuŜy do ewidencji odchyleń pomiędzy ceną ewidencyjną a kosztem wytworzenia.

Po stronie WN konta 620 – Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów księguje się
w szczególności:

Odchylenia debetowe od cen ewidencyjnych

580

Zmiany stałych cen ewidencyjnych

601

Rozliczenie odchyleń kredytowych

zespół „7”

Po stronie MA konta 620 – Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów księguje się
w szczególności:

580

odchylenia kredytowe od cen ewidencyjnych

601

zmiany stałych cen ewidencyjnych

Zespół „7”

rozliczenie odchyleń debetowych

Rozliczanie odchyleń dokonywane jest w taki sam sposób, jak dla materiałów.

1.16. Produkty w toku – produkcja niezako

czona

Konto 630 – Produkty w toku – produkcja niezakończona

1.16.1. Definicje

Produkty w toku produkcji są to wytworzone lub nabyte produkty rozpoczęte, wymagające
dalszej obróbki i przeznaczone do zuŜycia w następnej fazie produkcji, nie posiadające cech
produktu gotowego.

Załącznik nr 1

1.16.2. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego produkty w toku o przewidywanym czasie wykonania do

3 miesięcy wycenia się w wysokości

•

bezpośrednich kosztów wytworzenia,

•

tylko materiałów bezpośrednich,

•

nie wycenia się w ogóle, jeśli nie zniekształca to stanu aktywów oraz wyniku

finansowego  jednostki;  uproszczonej  metody  wyceny  nie  stosuje  się  do  wyceny
produkcji  przeznaczonej  do  sprzedaŜy  oraz  środków  trwałych  w  budowie  bez
względu na przewidywany okres wykonania,

•

według stałych cen ewidencyjnych ustalonych na poziomie kosztów planowanych

lub normatywnych skorygowanych o odchylenia w stosunku do kosztów rzeczy-
wistych.

B. Na dzień bilansowy produkty w toku produkcji wycenia się według kosztu wytworzenia,

nie wyŜszych od ich cen sprzedaŜy netto.

1.16.3. Odpis aktualizuj

cy warto

ść

produktów w toku produkcji

Dla stosowania ewidencji odpisów aktualizujących wartość produkcji niezakończonej stosuje
się konto 680. W przypadku obniŜenia wartości produktów w toku produkcji z powodu
trwałej utraty ich wartości uŜytkowej, np. zepsucia, zniszczenia, wahań koniunktury, zalega-
nia zapasów nie znajdujących nabywcy, dokonuje się odpisów aktualizujących do wysokości
cen sprzedaŜy netto moŜliwych do uzyskania.

Zasady ustalania odpisów dokonuje się w oparciu o określone oddzielnie kryteria uwzględ-
niające rodzaj działalności jednostki.

Odpis aktualizujący obciąŜa koszt wytworzenia sprzedanych produktów bieŜącego okresu.

W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego następuje
przywrócenie wartości w korespondencji z kontem Pozostałe przychody operacyjne.

Wybierz stosowaną metodę.

Załącznik nr 1

1.16.4. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

Po stronie WN konta 630 – Produkty w toku – produkcja niezakończona księguje się
w szczególności:

Produkcja i usługi w toku na koniec okresu sprawozdawczego

501, 530

NadwyŜki inwentaryzacyjne

242

Odtworzenie utraconej wartości

762

Po stronie MA konta 630 – Produkty w toku – produkcja niezakończona księguje się
w szczególności:

501, 530

produkcja i usługi w toku na koniec okresu

sprawozdawczego

242

nadwyŜki inwentaryzacyjne

„7” koszt własny sprzedaŜy

odtworzenie utraconej wartości

1.17. Usługi w okresie realizacji dłu

szym ni

6 miesi

cy, w tym usługi

budowlane

Konto 631 – Produkty w toku – usługi w okresie dłuŜszym niŜ 6 miesięcy

1.17.1. Definicje

Do długotrwałych umów o usługi, w tym usługi budowlane, zalicza się usługi objęte umową
w okresie od dnia zawarcia umowy do zakończenia realizacji dłuŜszym niŜ 6 miesięcy.

Załącznik nr 1

1.17.2. Wycena

Koszty wytworzenia niezakończonej usługi, w tym budowlanej, obejmują koszty poniesione
od dnia zawarcia odpowiedniej umowy do dnia bilansowego.

Koszty poniesione przed zawarciem umowy, związane z realizacją jej przedmiotu, zaliczane
są do aktywów, jeŜeli pokrycie w przyszłości tych kosztów przychodami uzyskanymi od
zamawiającego jest prawdopodobne.

Przychody z tytułu niezakończonych usług, o ile wyraŜają one w sposób wiarygodny stopień
ich zaawansowania, ustala się w oparciu o

•

udział kosztów poniesionych od dnia zawarcia umowy do dnia ustalenia przychodu
w całkowitych kosztach wykonania usługi,

•

liczbę przepracowanych godzin bezpośrednich wykonania usługi,

•

obmiar wykonanych prac,

•

inną metodę.

W zaleŜności od zawartych umów przychody z tytułu długotrwałych umów o usługi ustala
się:

1) jeŜeli cenę za usługę ustala się w wysokości kosztów powiększonych o narzut zysku,

to przychód z wykonania niezakończonej usługi ustala się w wysokości kosztów
odpowiadających wykonanej części usługi, powiększonych o narzut zysku,

2) jeŜeli cenę za usługę ustala się w wysokości ryczałtu, to przychód z wykonania nieza-

kończonej usługi ustala się proporcjonalnie do stopnia zaawansowania wykonania usługi,
o ile stopień zaawansowania usługi na dzień bilansowy moŜe zostać ustalony w sposób
wiarygodny,

3) jeŜeli stopień zaawansowania niezakończonej usługi, w tym budowlanej, nie moŜe być

na dzień bilansowy ustalony w sposób wiarygodny, to przychód ustala się w wy-
sokości poniesionych w danym okresie sprawozdawczym kosztów, nie wyŜszych jednak
od kosztów, których pokrycie w przyszłości przez zamawiającego jest prawdopodobne,

4) jeŜeli przychody są ustalane odpowiednio do stopnia zaawansowania niezakończonej

usługi w inny sposób aniŜeli mierzenie udziału kosztów poniesionych od dnia zawarcia
umowy do dnia ustalenia przychodu w całkowitych kosztach wykonania usługi, to koszty

Wybierz odpowiednią metodę. Wybór metody winien uwzględniać specyfikę jednostki.

Załącznik nr 1

wpływające na wynik finansowy jednostki ustala się w takiej części całkowitych kosztów
umowy, jaka odpowiada stopniowi zaawansowania usługi, po odliczeniu kosztów, które
wpłynęły na wynik finansowy w ubiegłych okresach sprawozdawczych, po uwzględ-
nieniu przewidywanej straty związanej z wykonaniem usługi; róŜnicę pomiędzy kosz-
tami faktycznie poniesionymi a kosztami wpływającymi na wynik finansowy zalicza
się do rozliczeń międzyokresowych,

5) jeśli udział przychodów z niezakończonych długotrwałych umów w całości przychodów

operacyjnych uzyskiwanych w okresie sprawozdawczym jest nieistotny, koszty ustala się
w wysokości rzeczywiście poniesionych, a przychody – w wysokości wystawionych
faktur uwzględniając zasadę współmierności.

Bez względu na przyjęty i zastosowany sposób ustalania przychodów, na wynik finansowy
jednostki wpływają przewidywane straty związane z wykonaniem usługi objętej umową.

Koszty wytworzenia, które moŜna jedynie w sposób pośredni przyporządkować przychodom
lub innym korzyściom osiąganym przez jednostkę wpływają na wynik finansowy jednostki
w części, w której dotyczą danego okresu sprawozdawczego, zapewniając ich współmierność
do przychodów lub innych korzyści ekonomicznych.

Na dzień bilansowy weryfikuje się poprawność przyjętych metod ustalania stopnia zaawan-
sowania usługi, a takŜe przewidywanych całkowitych kosztów i przychodów z wykonania
usługi.

Powstałe w wyniku weryfikacji korekty wpływają na wynik finansowy tego okresu, w którym
przeprowadzono weryfikację.

1.17.3. Odpis aktualizuj

cy warto

ść

produktów w toku produkcji w okresie

dłu

szym ni

6 miesi

Do  ewidencji  zapisów  dotyczących  aktualizacji  wyceny  produktów  w  toku  produkcji  słuŜy
konto  680.  W  przypadku  obniŜenia  wartości  produktów  w  toku  produkcji  i  półproduktów
z  powodu  utraty  ich  wartości  uŜytkowej,  w  wyniku  np.  zepsucia,  zniszczenia,  dokonuje  się
odpisów  aktualizujących  do  wysokości  cen  sprzedaŜy  netto  moŜliwych  do  uzyskania.  Odpis
aktualizujący obciąŜa koszt wytworzenia sprzedanych produktów bieŜącego okresu.

W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego następuje
przywrócenie wartości w korespondencji z kontem Pozostałe przychody operacyjne.

Załącznik nr 1

1.17.4. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

Po stronie WN konta 631 – Produkty w toku – usługi w okresie dłuŜszym niŜ 6 miesięcy
księguje się w szczególności:

Produkcja i usługi w toku na koniec okresu sprawozdawczego

501, 530

NadwyŜki inwentaryzacyjne

242

Odtworzenie utraconej wartości

762

Po stronie MA konta 631 – Produkty w toku – usługi w okresie dłuŜszym niŜ 6 miesięcy
księguje się w szczególności:

501, 530

produkcja niezakończona na początek okresu

242

niedobory inwentaryzacyjne

„7” koszt własny sprzedaŜy obniŜenie wartości uŜytkowej produkcji niezakończonej

1.18. Rozliczenia mi

dzyokresowe kosztów

Konto 640 – Rozliczenia międzyokresowe kosztów

Konto to słuŜy do rozliczania kosztów pomiędzy róŜnymi okresami sprawozdawczymi w celu
zapewnienia zasady współmierności kosztów z osiąganymi przychodami.

Rozliczenia  międzyokresowe  kosztów  czynne  dokonywane  są  wówczas,  jeŜeli  poniesione
przez  jednostkę  koszty  w  danym  okresie  sprawozdawczym  dotyczą  przyszłych  okresów
sprawozdawczych  i  dopiero  w  przyszłości  będą  pomniejszały  wynik  finansowy.  NaleŜą  do
nich,  np.  koszty  opłaconego  z  góry  czynszu,  koszty  przygotowania  nowej  produkcji,  odpisy
na ZFŚS.

Rozliczenia międzyokresowe bierne ujmowane są w księgach w wysokości prawdopo-
dobnych zobowiązań przypadających na dany okres sprawozdawczy, wynikających w szcze-

Załącznik nr 1

gólności ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki przez kontrahentów jednostki, a kwotę
zobowiązania  moŜna  oszacować  w  sposób  wiarygodny,  a  takŜe  w  przypadku  obowiązku
wykonania,  związanych  z  bieŜącą  działalnością,  przyszłych  świadczeń  wobec  nieznanych
osób,  których  kwotę  moŜna  oszacować  mimo,  Ŝe  data  powstania  zobowiązania  nie  jest
jeszcze  znana,  w  tym  z  tytułu  napraw  gwarancyjnych  i  rękojmi  za  sprzedane  produkty
długotrwałego uŜytku.

Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczenia międzyokresowe zmniejszają koszty okresu
sprawozdawczego, w którym stwierdzono, Ŝe zobowiązania te nie powstały.

Odpisy czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów mogą następować sto-
sownie do upływu czasu lub wielkości świadczeń. Czas i sposób rozliczenia powinien być
uzasadniony charakterem rozliczanych kosztów z zachowaniem zasady ostroŜności.

Ewidencja  analityczna  zapewnia  podział  na  długo-  i  krótkoterminowe  rozliczenia  kosztów
oraz  według  tytułów  kosztów.  Za  kryterium  podziału  przyjmuje  się  termin  rozliczania
–  w  przypadku  rozliczania  do  12  miesięcy  po  dniu  bilansowym  –  zalicza  się  je  do  krótko-
terminowych, a w pozostałych przypadkach – do długoterminowych.

1.18.1. Wycena

Zarówno czynne, jak i bierne, rozliczenia międzyokresowe winny być rozliczane z zacho-
waniem zasady ostroŜności.

A. W ciągu roku obrotowego wycenia się je w wysokości poniesionych kosztów, które

dotyczą przyszłych okresów sprawozdawczych.

B. Na dzień bilansowy wycenia się je w wysokości poniesionych kosztów, które dotyczą

przyszłych okresów sprawozdawczych, pomniejszonych o odpisy aktualizujące.

Załącznik nr 1

1.18.2. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

Po stronie WN konta 640 – Rozliczenia międzyokresowe kosztów księguje się w szcze-
gólności:

Przeniesienie kosztów zakupu do rozliczenia w czasie

490

Ustalenie na dzień bilansowy nadwyŜki rzeczywiście poniesionych

kosztów wytworzenia wynikających z długotrwałych,

niezakończonych usług nad kosztami tych usług zarachowanymi

na wynik finansowy

580

Przeniesienie róŜnicy pomiędzy zarachowanymi a poniesionymi

rzeczywiście kosztami wytworzenia długotrwałych umów,

zakończonych w danym okresie sprawozdawczym

zespół „7”

koszt

wytworzenia

Po stronie MA konta 640 – Rozliczenia międzyokresowe kosztów księguje się w szcze-
gólności:

Zespół „5”

zaliczenie kosztów podlegających rozliczeniu w czasie

Zespół „7”

przychody

przeniesienie róŜnicy pomiędzy zarachowanymi a rzeczywiście

poniesionymi kosztami wytworzenia długotrwałych umów

o usługi, zakończonych w danym miesiącu sprawozdawczym

Załącznik nr 1

1.19. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

Konto 643 – Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

W związku z przejściowymi róŜnicami między wykazywaną w księgach rachunkowych
wartością aktywów i pasywów a ich wartością podatkową oraz stratą podatkową moŜliwą do
odliczenia w przyszłości, tworzy się rezerwę i ustala aktywa z tytułu odroczonego podatku
dochodowego.

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się w wysokości kwoty przewi-
dzianej w przyszłości do odliczenia od podatku dochodowego w związku z ujemnymi róŜ-
nicami przejściowymi, które spowodują w przyszłości zmniejszenie podstawy obliczenia po-
datku dochodowego oraz straty podatkowej moŜliwej do odliczenia, ustalonej przy uwzględ-
nieniu zasady ostroŜności.

Wysokość aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się przy uwzględ-
nieniu stawek podatku dochodowego obowiązujących w roku powstania obowiązku podatko-
wego.

KaŜdorazowo decyzja o utworzeniu aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
ustalana jest w oparciu o analizę prognozowanego wyniku podatkowego w przyszłych latach,
w celu określenia moŜliwości dokonania w przyszłości pomniejszeń w podatku dochodowym.

1.19.1. Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

głównej

Po stronie WN konta 643 – Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego księguje
się w szczególności:

Zwiększenia aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego

871

Po stronie MA konta 643 – Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego księguje
się w szczególności:

871

zmniejszenia aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego

Załącznik nr 1

ZESPÓŁ „7”

PRZYCHODY I KOSZTY ZWI

ZANE Z ICH OSI

GNI

CIEM

Konta zespołu „7” słuŜą do ewidencji:

•

przychodów i kosztów ich osiągnięcia z tytułu sprzedaŜy:

wyrobów gotowych,

usług,

towarów,

materiałów,

składników majątkowych,

•

kosztów i przychodów z operacji finansowych,

•

pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych,

•

strat i zysków nadzwyczajnych,

•

kosztów wytworzenia świadczeń na własne potrzeby.

Załącznik nr 1

1.20. Wykaz kont ksi

gi głównej dla zespołu „7”

Analityka do kont syntetycznych tworzona jest według potrzeb indywidualnych i stanowi
załącznik do wykazu kont księgi głównej.

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

701

Przychody ze sprzedaŜy na kraj

702

Przychody ze sprzedaŜy na eksport

706

Koszt własny sprzedaŜy na kraj

707

Koszt własny sprzedaŜy na eksport

731

Przychody ze sprzedaŜy towarów

732

Wartość sprzedanych towarów

741

Przychody ze sprzedaŜy materiałów

742

Wartość sprzedanych materiałów

751

Koszty operacji finansowych

752

Przychody z operacji finansowych

761

Pozostałe koszty operacyjne

762

Pozostałe przychody operacyjne

770

Zyski nadzwyczajne

771

Straty nadzwyczajne

790

Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby

(koszty)

791

Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby

(przychody)

Załącznik nr 1

Konto 701 – Przychody ze sprzedaŜy na kraj

Konto 701 słuŜy do bieŜącej ewidencji przychodów ze sprzedaŜy wyrobów gotowych,
półfabrykatów, robót budowlano-montaŜowych, usług materialnych i niematerialnych dla
odbiorców krajowych na podstawie faktur VAT i faktur korygujących.

W ciągu roku konto wykazuje saldo MA oznaczające wartość przychodów ze sprzedaŜy.

Pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych saldo przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Klasyfikacja zdarzeń gospodarczych i powiązanie z kontami księgi głównej.

Po stronie WN konta 701 – Przychody ze sprzedaŜy na kraj księguje się w szczególności:

Zmniejszenie przychodów ze sprzedaŜy w wyniku dokonanych korekt

zespół „2”

Przeniesienie na koniec roku salda

860

Po stronie MA konta 701 – Przychody ze sprzedaŜy na kraj księguje się w szczególności:

Zespół „1”, „2”

ujęcie przychodów netto (bez podatku VAT)

845

ujęcie przychodów rozliczanych w czasie

Zespół „2”

ujęcie korekt

Konto 702 – Przychody ze sprzedaŜy na eksport

Konto 702 słuŜy do ewidencji przychodów ze sprzedaŜy wyrobów gotowych, półfabrykatów,
usług dla odbiorców zagranicznych.

Faktury dla odbiorców zagranicznych wycenia się według ustalonego przez NBP kursu dla
danej waluty.

W ciągu roku konto wykazuje saldo MA oznaczające wartość przychodów ze sprzedaŜy.

Pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych saldo przenosi się na konto 860 – Wynik
finansowy.

Załącznik nr 1

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN konta 702 – Przychody ze sprzedaŜy na eksport księguje się w szcze-
gólności:

Zmniejszenie przychodów ze sprzedaŜy w wyniku dokonanych korekt

zespół „2”

Przeniesienie na koniec roku salda

860

Po stronie MA konta 702 – Przychody ze sprzedaŜy na eksport księguje się w szcze-
gólności:

Zespół „1”, „2”

ujęcie przychodów netto (bez podatku VAT)

845

przeniesienie przychodów wstępnie ujętych na koncie 845

– przed otrzymaniem dokumentu SAD

Zespół „2”

ujęcie korekt

Konto 706 – Koszt własny sprzedaŜy na kraj

Konto 706 słuŜy do ewidencji kosztu własnego sprzedaŜy ewidencjonowanej na koncie 701.

W ciągu roku konto 706 wykazuje saldo WN, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 490 – Rozliczenie kosztów.

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN konta 706 – Koszt własny sprzedaŜy na kraj księguje się w szczególności:

Wartość sprzedanych produktów

601, 603, 501

Koszty sprzedaŜy, koszty zarządu

507, 550

Załącznik nr 1

Po stronie MA konta 706 – Koszt własny sprzedaŜy na kraj księguje się w szczególności:

601, 603, 501

zmniejszenie wartości sprzedanych produktów

620

odchylenia kredytowe

860

przeniesienie na koniec roku salda dla rachunku kalkulacyjnego

490

przeniesienie na koniec roku salda dla rachunku porównawczego

Konto 707 – Koszt własny sprzedaŜy na eksport

Konto 707 słuŜy do ewidencji kosztu własnego sprzedaŜy eksportowej ewidencjonowanej na
koncie 702.

W ciągu roku konto 707 wykazuje saldo WN, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 490 – Rozliczenie kosztów lub na konto 860 – Wynik finansowy.

Księgowania jak do konta 706 – Koszt własny sprzedaŜy na kraj.

Konto 731 – SprzedaŜ towarów

Konto 731 słuŜy do ewidencji przychodów ze sprzedaŜy towarów handlowych.

W ciągu roku konto 731 wykazuje saldo WN, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN konta 731 – SprzedaŜ towarów księguje się w szczególności:

Zmniejszenie przychodów ze sprzedaŜy w wyniku dokonanych korekt

zespół „2”

Przeniesienie na koniec roku salda

860

Załącznik nr 1

Po stronie MA konta 731 – SprzedaŜ towarów księguje się w szczególności:

Zespół „1”, „2”

ujęcie przychodów netto (bez podatku VAT)

845

ujęcie przychodów rozliczanych w czasie

Zespół „2”

ujęcie korekt

Konto 732 – Wartość sprzedanych towarów

Konto 732 słuŜy do ewidencji wartości sprzedanych towarów handlowych, których przycho-
dy ewidencjonowane są na koncie 731.

W ciągu roku konto 732 wykazuje saldo WN, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN konta 732 – Wartość sprzedanych towarów księguje się w szczególności:

Wartość sprzedanych towarów

330

Zarachowane koszty zakupu obciąŜające sprzedane towary

503, 507, 550

Po stronie MA konta 732 –Wartość sprzedanych towarów księguje się w szczególności:

320

odchylenia kredytowe

860

przeniesienie na koniec roku wartości sprzedanych towarów

Załącznik nr 1

Konto 741 – Przychody ze sprzedaŜy materiałów

Konto 741 słuŜy do ewidencji przychodów ze sprzedaŜy materiałów.

W ciągu roku konto 741 wykazuje saldo MA, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Księgowania jak do konta 731 – Przychody ze sprzedaŜy towarów.

Konto 742 – Wartość sprzedanych materiałów

Konto 742 słuŜy do ewidencji wartości sprzedanych materiałów w cenie zakupu lub nabycia,
których przychody ewidencjonowane są na koncie 741.

W ciągu roku konto 742 wykazuje saldo WN, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Księgowania jak do konta 732 – Wartość sprzedanych towarów.

Konto 751 – Koszty operacji finansowych

Konto 751 słuŜy do ewidencji kosztów operacji finansowych, a w szczególności:

•

odsetek i prowizji od kredytów i poŜyczek,

•

nadwyŜki ujemnych róŜnic kursowych nad dodatnimi przy wycenie ewidencyjnej i bi-
lansowej naleŜności i zobowiązań, środków pienięŜnych i inwestycji w walucie obcej,

•

wartości księgowej wniesionego aportu,

•

rat kredytu leasingowego przypadających na bieŜący okres sprawozdawczy,

•

odpisów aktualizujących wartość inwestycji,

•

odpisanych, udzielonych poŜyczek i naleŜności z tytułu odsetek uznanych za prze-
dawnione, nieściągalne, umorzone,

•

pokrycia strat w innych jednostkach, których jednostka jest udziałowcem,

•

róŜnic między wartością sprzedaŜną a kwotą, według której następuje wykup włas-
nych obligacji,

•

wartości nabycia lub zakupu sprzedanych udziałów,

•

wartości nabycia lub zakupu sprzedanych papierów wartościowych,

•

potrąconego dyskonta,

Załącznik nr 1

•

aktualizacji wyceny posiadanych udziałów,

•

aktualizacji wyceny posiadanych papierów wartościowych.

Po stronie WN konta 751 – Koszty operacji finansowych księguje się w szczególności:

Pobranie lub naliczenie odsetek od kredytów i poŜyczek

zespół „1”

Dyskonto przy sprzedaŜy weksli, czeków

zespół „1”, „2”

Odpisy z aktualizacji wyceny wartości aktywów

finansowych

079

Ujęcie strat z likwidacji spółki, której jednostka jest

udziałowcem

030

Ujęcie kosztów finansowych rozliczanych w czasie w części

przypadającej na bieŜący okres

640

Ujęcie ujemnych róŜnic kursowych

zespół „1”, „2”

Ujęcie naleŜnych lub uiszczonych dopłat wnoszonych przez

spółkę

131, 240

Po stronie MA konta 751 – Koszty operacji finansowych księguje się w szczególności:

820

ujęcie korekt kosztów finansowych odniesionych w poprzednich

latach na wynik finansowy

860

przeniesienie na wynik finansowy

W ciągu roku konto 751 wykazuje saldo WN, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Załącznik nr 1

Konto 752 – Przychody z operacji finansowych

Konto 752 słuŜy do ewidencji przychodów z operacji finansowych, a w szczególności:

•

posiadania udziałów w innych jednostkach (dywidendy),

•

posiadania papierów wartościowych (odsetki),

•

sprzedaŜy udziałów,

•

sprzedaŜy papierów wartościowych,

•

odsetek od udzielonych poŜyczek,

•

odsetek od naleŜności, w tym takŜe za zwłokę w zapłacie,

•

odsetek od lokat,

•

odsetek od środków na rachunkach bankowych, z wyjątkiem odsetek od środków
zakładowych funduszy świadczeń socjalnych,

•

otrzymanego dyskonta,

•

dodatnich róŜnic kursowych,

•

rozwiązania zbędnych rezerw słuŜących aktualizacji wyceny udziałów i długotermi-
nowych papierów wartościowych,

•

aktualizacji wyceny posiadanych udziałów,

•

aktualizacji wyceny posiadanych papierów wartościowych.

Po stronie WN konta 752 – Przychody z operacji finansowych księguje się w szcze-
gólności:

Ujęcie korekt zmniejszających wartość przychodów z operacji

finansowych

zespół „2”

Przeniesienie na wynik finansowy

860

Załącznik nr 1

Po stronie MA konta 752 – Przychody z operacji finansowych księguje się w szcze-
gólności:

Zespół „1”, „2”

ujęcie otrzymanych lub naleŜnych odsetek od poŜyczek

Zespół „1”, „2”

ujęcie lub naliczenie odsetek od naleŜności

845

otrzymane odsetki ujęte uprzednio na przychodach przyszłych

okresów

079

zmniejszenie odpisów aktualizujących wartość aktywów

finansowych

W ciągu roku konto 752 wykazuje saldo MA, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Konto 761 – Pozostałe koszty operacyjne

Konto 761 słuŜy do ewidencji kosztów niezwiązanych bezpośrednio z działalnością opera-
cyjną jednostki, a w szczególności:

•

likwidacji lub nieplanowanych odpisów amortyzacyjnych środków trwałych, z wyjąt-
kiem likwidacji zorganizowanej części jednostki,

•

odpisania inwestycji, która nie dała zamierzonego efektu gospodarczego,

•

likwidacji lub nieplanowanych odpisów amortyzacyjnych wartości niematerialnych
i prawnych,

•

odpisów z tytułu dodatniej wartości firmy,

•

odpisania naleŜności przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych,

•

rozwiązania rezerw,

•

odpisów aktualizujących wartość zapasów rzeczowych składników majątku obrotowe-
go,  w  tym  zarówno  z  tytułu  zastosowania  zasad  ostroŜnej  wyceny,  z  uwagi  na
nieprzewidzianą  utratę  wartości  uŜytkowej  lub  obniŜkę  cen  rynkowych,  jak  równieŜ
z  tytułu  odpisania  zaniechanej  lub  niepodjętej  produkcji,  remontów,  niedoborów,
szkód, jeŜeli nie stanowią one korekty kosztów lub zdarzeń losowych,

•

zapłaty odszkodowań, kar i grzywien,

•

przekazania darowizn łącznie z VAT,

Załącznik nr 1

•

przekazania dotacji, subwencji i dopłat na inne cele niŜ nabycie lub wytworzenie
ś

rodków trwałych albo wykonanie prac rozwojowych.

Po stronie WN konta 761 – Pozostałe koszty operacyjne księguje się w szczególności:

Amortyzację środków trwałych przekazanych w leasing

070

Dokonanie odpisów aktualizujących naleŜności

280

Ujęcie kosztów postępowania spornego

zespół „1”

Wartość netto sprzedanych, zlikwidowanych środków trwałych

010

Wartość sprzedanych środków trwałych w budowie

080

Wartość netto przekazanego obiektu w formie aportu

010, 020, 080

Po stronie MA konta 761 – Pozostałe koszty operacyjne księguje się w szczególności:

RóŜne konta

ujęcie korekt pozostałych kosztów operacyjnych

860

przeniesienie na wynik finansowy

W ciągu roku konto 761 wykazuje saldo WN, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Konto 762 – Pozostałe przychody operacyjne

Konto 762 słuŜy do ewidencji przychodów niezwiązanych bezpośrednio z działalnością
operacyjną jednostki, a w szczególności:

•

przychodów ze sprzedaŜy środków trwałych, z wyjątkiem sprzedaŜy lub likwidacji
zorganizowanej części jednostki,

•

przychodów ze sprzedaŜy środków trwałych w budowie,

•

przychodów ze sprzedaŜy wartości niematerialnych i prawnych,

•

odpisów z tytułu ujemnej wartości firmy,

Załącznik nr 1

•

odpisów zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych,

•

utworzenia rezerw,

•

odpisów aktualizujących wartość zapasów rzeczowych składników majątku obroto-
wego, w tym zarówno z tytułu zastosowania zasad ostroŜnej wyceny z uwagi na nie-
przewidziany wzrost wartości uŜytkowej lub podwyŜki cen rynkowych, jak równieŜ
z tytułu nadwyŜek, jeŜeli nie stanowią one korekty kosztów lub zdarzeń losowych,

•

otrzymanych odszkodowań, kar i grzywien,

•

otrzymanych darowizn,

•

otrzymanych dotacji, subwencji i dopłat na inne cele niŜ nabycie lub wytworzenie
ś

rodków trwałych albo wykonanie prac rozwojowych.

Po stronie WN konta 762 – Pozostałe przychody operacyjne księguje się w szczególności:

Ujęcie korekt zmniejszających wartość pozostałych przychodów

operacyjnych

róŜne konta

Przeniesienie na wynik finansowy

860

Po stronie MA konta 762 – Pozostałe przychody operacyjne księguje się w szczególności:

010, 020

otrzymanie dotacji, darowizn na nabycie środków trwałych

podlegających amortyzacji

310

wartość odzyskanego złomu z likwidacji składników

majątkowych

845

dokonywanie odpisów ujemnej wartości firmy

842

rozwiązanie rezerwy na zobowiązania

W ciągu roku konto 762 wykazuje saldo MA, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Załącznik nr 1

Konto 770 – Zyski nadzwyczajne

Konto 770 słuŜy do ewidencji dodatnich skutków finansowych zdarzeń losowych trudnych do
przewidzenia, poza działalnością operacyjną, a w szczególności:

•

otrzymanych od zakładów ubezpieczeń odszkodowań za straty w składnikach mająt-
kowych spowodowane zdarzeniami losowymi, takimi jak: powódź, poŜar, kradzieŜ
z włamaniem, huragan,

•

przychodów ze sprzedaŜy jednostki gospodarczej lub zorganizowanej jej części.

W ciągu roku konto 770 wykazuje saldo WN, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Konto 771 – Straty nadzwyczajne

Konto 771 słuŜy do ewidencji ujemnych skutków finansowych zdarzeń losowych trudnych do
przewidzenia, poza działalnością operacyjną, a w szczególności:

kosztów usuwania skutków zdarzeń losowych nieobjętych odszkodowaniem,

niedoborów i szkód w majątku z przyczyn losowych,

usług obcych i własnych związanych z usuwaniem skutków zdarzeń losowych.

W ciągu roku konto 771 wykazuje saldo WN, które pod datą zamknięcia ksiąg rachunkowych
przenosi się na konto 860 – Wynik finansowy.

Konto 790 – Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby (koszty)

Konto 790 słuŜy do ewidencji operacji uzupełniających, dokonywanych na kontach zespołów
„5” i „6” z tytułu zmniejszeń lub zwiększeń stanów produktów oraz rozliczeń międzyokre-
sowych kosztów w korespondencji z innymi kontami niŜ 490.

Na stronie WN konta 790 księguje się kwoty równowaŜne zwiększeniom stanu produktów,
np. nadwyŜki inwentaryzacyjne wyrobów gotowych, na stronie Ma – ujęte zapisy towarzyszą-
ce zmniejszeniu stanu produktów, np. niedobory inwentaryzacyjne wyrobów gotowych.

W ciągu roku konto 790 wykazuje saldo MA będące równowartością kosztów, które z kont
zespołów „5” lub „6” zostały przeksięgowane poza „krąg kosztowy”.

W końcu roku obrotowego saldo podlega przeksięgowaniu na konto 490 – Rozliczenie kosz-
tów lub 860 – Wynik finansowy w zaleŜności od przyjętego rachunku zysków i strat.

Załącznik nr 1

Konto 791 – Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby (przychody)

Konto 791 słuŜy do ewidencji przychodów z tytułu wytworzenia świadczeń na własne
potrzeby.

Na stronie MA konta 791 księguje się kwoty stanowiące wartość przychodów z tytułu

wiadczeń na własne potrzeby. Po stronie WN księguje się przeniesienie sum na konto 860

– Wynik finansowy.

Obroty kont 790 i 791 wykazują te same wartości.

Załącznik nr 1

ZESPÓŁ „8”

KAPITAŁY (FUNDUSZE), FUNDUSZE SPECJALNE,

REZERWY I WYNIK FINANSOWY

Konta zespołu „8” przeznaczone są do ewidencji:

•

kapitałów (funduszy) zasadniczych,

•

kapitałów (funduszy) specjalnych,

•

ustalania wyniku finansowego,

•

rozliczenia wyniku finansowego,

•

rezerw,

•

przychodów przyszłych okresów,

•

ewidencji zysków i strat nadzwyczajnych.

1.21. Wykaz kont ksi

gi głównej dla zespołu „8”

Analityka do kont syntetycznych tworzona jest według potrzeb indywidualnych i stanowi
załącznik do wykazu kont księgi głównej.

Konto

proponowane

Konto

stosowane

NAZWA

801

Kapitał zakładowy

802

Kapitał zapasowy

804

Kapitał rezerwowy

805

Kapitał z aktualizacji wyceny

806

Pozostałe kapitały (fundusze)

820

Rozliczenie wyniku finansowego roku bieŜącego

821

Rozliczenie wyniku finansowego lat poprzednich

842

Rezerwy na straty pewne i prawdopodobne (ryzyko

gospodarcze)

Załącznik nr 1

843

Rezerwa na zobowiązania

844

Rezerwa z tytułu odroczonego podatku

dochodowego

845

Rozliczenia międzyokresowe przychodów

851

Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych

852

Inne fundusze specjalne

860

Wynik finansowy

871

Obowiązkowe obciąŜenia wyniku finansowego

1.22. Kapitał (fundusz) zakładowy

Konto 801 – Kapitał (fundusz) zakładowy

Konto 801 – Kapitał (fundusz) zakładowy słuŜy do ewidencji zmian z tytułu zwiększeń
i zmniejszeń dotyczących kapitału (funduszu) podstawowego jednostki.

Po stronie WN konta 801 – Kapitał (fundusz) zakładowy księguje się w szczególności:

Zmniejszenie kapitału (funduszu)

240, 820

Po stronie MA konta 801 – Kapitał (fundusz) zakładowy księguje się w szczególności:

Zespół „0”, „1”, „2”, „3” utworzenie kapitału (funduszu) zakładowego

Zespół „2”

podwyŜszenie kapitału (funduszu) zakładowego

Analityka konta 801 zapewnia w miarę moŜliwości ustalenie wysokości kapitału (funduszu)
na poszczególne osoby.

Saldo MA konta 801 wyraŜa stan kapitału zakładowego na koniec okresu sprawozdawczego.

Załącznik nr 1

1.22.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego wycenia się kapitał (fundusz) zakładowy, jak równieŜ

naleŜne wpłaty na poczet kapitału, w wysokości określonej w umowie i wpisanej do
odpowiedniego rejestru.

B. Na dzień bilansowy kapitał (fundusz) zakładowy wycenia się w wartości nominalnej.

1.23. Kapitał (fundusz) zapasowy

Konto 802 – Kapitał (fundusz) zapasowy

Konto 802 – Kapitał (fundusz) zapasowy słuŜy do ewidencji zmian w zakresie kapitału
(funduszu) tworzonego z odpisów z zysku lub innych tytułów, np. dopłat do kapitału.

Po stronie WN konta 802 – Kapitał (fundusz) zapasowy księguje się w szczególności:

Wykorzystanie kapitału (funduszu) na pokrycie straty

820

Przeznaczenie kapitału (funduszu) zapasowego na zwiększenie

kapitału (funduszu) zakładowego

801

Pokrycie z kapitału zapasowego kosztów załoŜenia spółki akcyjnej

zespół „1”, „2”

Po stronie MA konta 802 – Kapitał (fundusz) zapasowy księguje się w szczególności:

820

odpis z zysku

803

przeniesienie części kapitału z aktualizacji w części dotyczącej

zlikwidowanych środków trwałych objętych aktualizacją na dzień

1 stycznia 1995 r.

Analityka zapewnia podział na tytuły i okresy tworzenia kapitału (funduszu) zapasowego.

Saldo Ma konta 802 wyraŜa stan kapitału (funduszu) zapasowego na koniec okresu spra-
wozdawczego.

Załącznik nr 1

1.23.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego wycenia się:

kapitał (fundusz) zapasowy tworzony z zysku po opodatkowaniu w wysokości

wynikającej z uchwał,

kapitał zapasowy (agio) w wysokości nadwyŜki wartości emisyjnej nad nominalną

wartością akcji, pomniejszonej o koszty emisji.

B. Na dzień bilansowy kapitał (fundusz) zapasowy wycenia się w wartości nominalnej.

1.24. Kapitał (fundusz) rezerwowy

Konto 804 – Kapitał (fundusz) rezerwowy

Konto 804 – Kapitał (fundusz) rezerwowy słuŜy do ewidencji zmian w zakresie kapitału
(funduszu) rezerwowego.

Po stronie WN konta 804 – Kapitał (fundusz) rezerwowy księguje się w szczególności:

Wykorzystanie kapitału (funduszu) na pokrycie straty

820

Przeznaczenie kapitału (funduszu) rezerwowego na zwiększenie

kapitału (funduszu) zakładowego

801

Po stronie MA konta 804 – Kapitał (fundusz) rezerwowy księguje się w szczególności:

820

utworzenie kapitału (funduszu) rezerwowego

010

wzrost wartości długoterminowych aktywów finansowych do

ceny rynkowej

Załącznik nr 1

Analityka zapewnia podział co najmniej na:

1) kapitał rezerwowy tworzony w spółkach akcyjnych,

2) kapitał (fundusz) rezerwowy z aktualizacji wyceny środków trwałych na podstawie

odrębnych przepisów,

3) kapitał (fundusz) rezerwowy z aktualizacji wyceny inwestycji długoterminowych.

Saldo Ma konta 804 wyraŜa stan kapitału (funduszu) rezerwowego na koniec okresu
sprawozdawczego.

1.24.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego wycenia się:

kapitał (fundusz) rezerwowy tworzony w spółkach akcyjnych – w wysokości wynika-

jącej z podjętych uchwał,

kapitał (fundusz) rezerwowy z aktualizacji wyceny środków trwałych na podstawie

odrębnych przepisów – w wartości netto przeszacowania środków trwałych doko-
nanego zgodnie z odrębnymi przepisami,

kapitał (fundusz) rezerwowy z aktualizacji wyceny inwestycji długoterminowych

– w wysokości wzrostu wartości rynkowej ponad wartość w cenie nabycia.

B. Na dzień bilansowy wycenia się:

kapitał rezerwowy tworzony w spółkach akcyjnych – w wartości nominalnej,

kapitał (fundusz) rezerwowy z aktualizacji wyceny środków trwałych na podstawie

odrębnych przepisów – w wartości netto przeszacowania środków trwałych dokona-
nego zgodnie z odrębnymi przepisami,

kapitał (fundusz) rezerwowy z aktualizacji wyceny inwestycji długoterminowych

– w wysokości wzrostu wartości rynkowej ponad wartość w cenie nabycia.

1.25. Pozostałe kapitały

Konto 806 – Pozostałe kapitały (fundusze)

Konto 806 – Pozostałe kapitały (fundusze) słuŜy do ewidencji zmian w zakresie pozostałych
kapitałów i funduszy niewymienionych wyŜej.

Analityka zapewnia podział co najmniej na tytuły pozostałych kapitałów (funduszy).

Załącznik nr 1

Saldo Ma konta 806 wyraŜa stan kapitału (funduszu) pozostałego na koniec okresu
sprawozdawczego.

1.25.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego pozostałe kapitały (fundusze) wycenia się w wysokości wy-

nikającej z podjętych uchwał.

B. Na dzień bilansowy pozostałe kapitały (fundusze) wycenia się w wartości nominalnej.

1.26. Rozliczenie wyniku finansowego

Konto 820 – Rozliczenie wyniku finansowego roku bieŜącego

Konto 821 – Rozliczenie wyniku finansowego z lat ubiegłych

Konta słuŜą do ewidencji zmian w zakresie wyniku roku z lat ubiegłych, jak i roku bieŜącego,
a takŜe do ujęcia skutków tzw. błędów podstawowych.

1.26.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego rozliczenie wyniku finansowego wycenia się w wysokości

wynikającej z rachunku zysków i strat.

B. Na dzień bilansowy rozliczenie wyniku finansowego wycenia się w wysokości wynika-

jącej z rachunku zysków i strat.

Analityka zapewnia podział co najmniej na poszczególne tytuły.

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN księguje się w szczególności:

Przeniesienie straty bilansowej

860

Podział zysku na mocy podjętych uchwał przez organ

zatwierdzający sprawozdanie finansowe

801, 802, 804

Skutki błędów podstawowych z lat ubiegłych powodujące

obniŜenie zysku, wykazane w sprawozdaniach z lat ubiegłych

róŜne konta

Załącznik nr 1

Po stronie MA księguje się w szczególności:

860

przeniesienie zysku bilansowego

RóŜne konta

skutki błędów podstawowych powodujących zwiększenie zysku

z lat ubiegłych

Konto moŜe wyraŜać saldo WN – oznaczające niepokrytą stratę lub saldo Ma – wyraŜające
niepodzielony zysk z lat ubiegłych.

1.27. Rozliczenia mi

dzyokresowe przychodów

Konto 842 – Rozliczenie międzyokresowe przychodów

Konto słuŜy do rozliczania przychodów w czasie, w szczególności obejmujących:

1) równowartości otrzymanych lub naleŜnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń,

których wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych,

2) środki pienięŜne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwa-

łych, w tym takŜe środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych, jeŜeli stosownie
do innych ustaw nie zwiększają one kapitałów (funduszy) własnych,

3) ujemną wartość firmy.

1.27.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego rozliczenia międzyokresowe przychodów wycenia się

w wartości nominalnej.

B. Na dzień bilansowy rozliczenia międzyokresowe przychodów wycenia się w wartości

nominalnej.

Załącznik nr 1

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN konta 842 – Rozliczenie międzyokresowe przychodów księguje się w szcze-
gólności:

Rozliczenie międzyokresowych przychodów w wysokości odpisów

amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych lub

kosztów prac rozwojowych sfinansowanych z tych źródeł

762

Zarachowanie przychodów do rozliczenia w czasie po wykonaniu

wiadczenia

zespół „7”

Podatek VAT ujęty w fakturach po otrzymaniu zaliczki

przekraczającej 50% świadczenia brutto

222

Wpłatę naleŜności traktowanych jako przychody rozliczane w czasie

zespół „7”

Po stronie MA konta 842 – Rozliczenie międzyokresowe przychodów księguje się w szcze-
gólności:

Zespół „2”

faktury VAT po przekroczeniu progu 50% wartości świadczenia

brutto

Zespół „1”

otrzymanie środków pienięŜnych na sfinansowanie środków

trwałych

Zespół „2”

przewidywane do umorzenia zobowiązania objęte

postępowaniem układowym lub naprawczym do czasu spełnienia

warunków umowy

Analityka zapewnia podział na poszczególne tytuły oraz kontrahentów. Konto wykazuje saldo
MA oznaczające stan przychodów rozliczanych w czasie.

Załącznik nr 1

1.28. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

Konto 843 – Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

Konto słuŜy do ewidencji zmian w zakresie rezerw na odroczony podatek dochodowy tworzo-
nej w związku z przejściowymi róŜnicami między wykazywaną w księgach rachunkowych
wartością aktywów i pasywów a ich wartością podatkową oraz stratą podatkową moŜliwą do
odliczenia w przyszłości, wyniku roku z lat ubiegłych, jak i roku bieŜącego, a takŜe do ujęcia
skutków tzw. błędów podstawowych.

Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzy się w wysokości kwoty podatku
dochodowego wymagającej w przyszłości zapłaty, w związku z występowaniem dodatnich
róŜnic przejściowych, to jest róŜnic, które spowodują zwiększenie podstawy obliczenia
podatku dochodowego w przyszłości.

1.28.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego wysokość rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodo-

wego ustala się przy uwzględnieniu stawek podatku dochodowego obowiązujących w ro-
ku powstania obowiązku podatkowego.

B. Na dzień bilansowy wysokość rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego

ustala się przy uwzględnieniu stawek podatku dochodowego obowiązujących w roku
powstania obowiązku podatkowego.

Analityka zapewnia podział co najmniej na poszczególne tytuły, które stanowiły podstawę do
utworzenia rezerwy.

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN konta 843 – Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego księguje
się w szczególności:

Rozwiązanie rezerwy na podatek dochodowy

871

Rozwiązanie rezerwy utworzonej w cięŜar kapitału własnego

805

Załącznik nr 1

Po stronie MA konta 843 – Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego księguje
się w szczególności:

871

utworzenie rezerwy na podatek dochodowy

805

utworzenie rezerwy na podatek odroczony rozliczanej z kapitałem

własnym

Konto wyraŜa saldo MA oznaczające stan nierozwiązanych rezerw.

1.29. Rezerwa na zobowi

zania

Konto 844 – Rezerwa na zobowiązania

Konto słuŜy do ewidencji zmian w zakresie rezerw na zobowiązania.

Rezerwy tworzy się na pewne lub o duŜym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowią-
zania, których kwotę moŜna w sposób wiarygodny oszacować, a w szczególności na:

•

straty z transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytułu udzielonych gwarancji,
poręczeń, operacji kredytowych,

•

skutki toczącego się postępowania sądowego,

•

rezerwy na urlopy,

•

rezerwy na odprawy emerytalne,

•

rezerwy na nagrody jubileuszowe,

•

przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją, jeŜeli na podstawie odrębnych
przepisów jednostka jest zobowiązana do jej przeprowadzenia lub zawarto w tej
sprawie wiąŜące umowy, a plany restrukturyzacji pozwalają w sposób wiarygodny
oszacować wartość tych przyszłych zobowiązań.

Zasady ustalania, wyceny i sposób rozliczenia rezerw na zobowiązania jednostki ustalają
indywidualnie. Opis zasad stanowi załącznik do niniejszego zarządzenia.

Załącznik nr 1

1.29.1. Wycena

A. W ciągu roku obrotowego rezerwy na zobowiązania wycenia się w uzasadnionej wia-

rygodnie wartości.

B. Na dzień bilansowy rezerwy na zobowiązania wycenia się w uzasadnionej wiarygodnie

wartości.

Analityka zapewnia podział na poszczególne tytuły, które stanowiły podstawę do utworzenia
rezerwy.

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN księguje się między innymi: rozwiązanie rezerwy w korespondencji z kon-
tami przychodów finansowych, pozostałych przychodów operacyjnych czy zysków nadzwy-
czajnych.

Po  stronie  MA  księguje  się  między  innymi:  utworzenie  rezerwy  na  zobowiązania  w  ko-
respondencji  z  kontami  kosztów  finansowych,  pozostałych  kosztów  operacyjnych  czy
stratami nadzwyczajnymi.

Konto wyraŜa saldo MA oznaczające stan nierozwiązanych rezerw.

Konto 851 – Fundusz świadczeń socjalnych

Konto słuŜy do ewidencji zmian zachodzących w obrębie funduszu świadczeń socjalnych.

Fundusz świadczeń socjalnych tworzony jest z odpisów w koszty oraz odpisów z zysku z od-
setek od udzielonych poŜyczek i innych źródeł.

Fundusz świadczeń socjalnych przeznaczony jest na finansowanie potrzeb socjalnych pracow-
ników i ich rodzin, a takŜe emerytów i rencistów, w zakresie takim jak:

wypoczynek, turystyka, kolonie i obozy dla dzieci i młodzieŜy,

działalność kulturalno-oświatowa, sport i kultura fizyczna,

zapomogi dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji Ŝyciowej.

Fundusz świadczeń socjalnych przeznaczony jest takŜe na dofinansowanie potrzeb mieszka-
niowych pracowników, a w szczególności na pomoc w postaci poŜyczek mieszkaniowych.

Od udzielonych poŜyczek naliczane są odsetki stanowiące dochód funduszu świadczeń
socjalnych. Umorzenie poŜyczek powoduje zmniejszenie funduszu świadczeń socjalnych.

Załącznik nr 1

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN konta 851 – Fundusz świadczeń socjalnych księguje się w szczególności:

Faktury obce za usługi

zespół „2”

Umorzenie poŜyczek mieszkaniowych

248

Pokrycie kosztów utrzymania własnych obiektów socjalnych

762

Po stronie MA konta 851 – Fundusz świadczeń socjalnych księguje się w szczególności:

406

naliczenie odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych

820

odpis z zysku

248

oprocentowanie poŜyczek mieszkaniowych

Ewidencja analityczna do konta 851 powinna zapewnić ustalenie stanu funduszu oraz jego
zwiększeń i zmniejszeń według źródeł tworzenia i kierunków wykorzystania.

Saldo MA określa wysokość funduszu.

Konto 860 – Rozliczenie wyniku finansowego

Konto 860 słuŜy do ewidencji rozliczenia wyniku finansowego za rok bieŜący.

Przeniesienie wyniku finansowego netto ustalonego na koncie 860 następuje po zatwierdzeniu
sprawozdania finansowego przez organ do tego upowaŜniony.

1.30. Obowi

zkowe obci

ąŜ

enia wyniku finansowego

Konto 871 – Obowiązkowe obciąŜenia wyniku finansowego

Konto 871 – Obowiązkowe obciąŜenia wyniku finansowego słuŜy do ewidencji podatku
dochodowego od osób prawnych zarówno w części dotyczącej bieŜącego okresu, jak i części
odroczonej, oraz innych obowiązkowych obciąŜeń wyniku finansowego.

Załącznik nr 1

Ewidencja analityczna zapewnia podział na:

1) podatek dochodowy bieŜący,

2) podatek dochodowy odroczony,

3) pozostałe obowiązkowe obciąŜenia.

Na koniec roku saldo konta 871 przenosi się na konto 860.

Klasyfikacja zdarze

gospodarczych i powi

zanie z kontami ksi

gi głównej

Po stronie WN konta 871 – Obowiązkowe obciąŜenia wyniku finansowego księguje się
w szczególności:

Naliczenie zobowiązań z tytułu obowiązkowych obciąŜeń wyniku

finansowego

220

Utworzenie rezerwy na odroczony podatek dochodowy

843

Realizacja aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego

643

Po stronie MA konta 871 – Obowiązkowe obciąŜenia wyniku finansowego księguje się
w szczególności:

860

przeniesienie na koniec roku obowiązkowych obciąŜeń wyniku

finansowego

643

utworzenie aktywów z tytułu odroczonego podatku odroczonego

843

rozwiązanie rezerwy na odroczony podatek dochodowy

Załącznik nr 2

ZESPÓŁ „0” – AKTYWA TRWAŁE

010

rodki trwałe własne

012

Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych

015

rodki trwałe uŜywane na podstawie umowy leasingowej

020

Wartości niematerialne i prawne

022

Odpisy aktualizujące wartości niematerialne i prawne

030

Inwestycje długoterminowe

070

Umorzenie środków trwałych

078

Umorzenie wartości niematerialnych i prawnych

079

Odpisy aktualizujące wartość długoterminowych aktywów finansowych

080

rodki trwałe w budowie

084

Rozliczenie środków trwałych w budowie

087

Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych w budowie

ZESPÓŁ „1” – ŚRODKI PIENIĘśNE, RACHUNKI BANKOWE

ORAZ INNE KRÓTKOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE

101

Kasa krajowych środków pienięŜnych

102

Kasa zagranicznych środków pienięŜnych

123

rodki pienięŜne w drodze

131

BieŜący rachunek bankowy

132

Lokaty terminowe

133

Inne rachunki bankowe

134

Walutowe rachunki bankowe

135

Czeki obce

136

Kredyty w walutach obcych

137

Kredyty bankowe

138

Rachunek funduszu socjalnego

146

Inne aktywa pienięŜne

148

Inne krótkoterminowe aktywa finansowe

150

Inne inwestycje krótkoterminowe

Konta pozabilansowe

196

Kredyty w walutach obcych

198

Rachunki bankowe w walutach obcych

Załącznik nr 2

ZESPÓŁ „2” – ROZRACHUNKI I ROSZCZENIA

201

Rozrachunki z dostawcami krajowymi

202

Rozrachunki z odbiorcami krajowymi

203

Rozrachunki z dostawcami zagranicznymi

204

Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi

206

Zobowiązania wekslowe

220

Rozrachunki publicznoprawne

221

Podatek VAT naliczony

222

Podatek VAT naleŜny

223

Rozrachunki z tytułu podatku VAT

224

Rozrachunki z tytułu ZUS

225

Rozrachunki z urzędem celnym

226

Inne rozrachunki publicznoprawne

227

Rozrachunki z tytułu ubezpieczeń

231

Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń

234

Inne rozrachunki z pracownikami

242

Rozliczenie niedoborów, szkód i nadwyŜek

244

Roszczenia sporne

245

Rozrachunki wewnątrzzakładowe

247

Rozrachunki z tytułu umów leasingowych

248

Rozrachunki dotyczące poŜyczek mieszkaniowych

249

Pozostałe rozrachunki

260

Rozliczenie wynagrodzeń

280

Odpisy aktualizujące naleŜności

Konta pozabilansowe

291

Zobowiązania warunkowe

292

Weksle obce

Załącznik nr 2

ZESPÓŁ „3” – MATERIAŁY I TOWARY

301

Rozliczenie zakupu materiałów

302

Rozliczenie zakupu usług

303

Rozliczenie zakupu towarów

304

Rozliczenie zakupu środków trwałych

310

Materiały w magazynach

319

Materiały w przerobie

330

Towary

320

Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów

340

Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów

380

Odpis aktualizujący wartość zapasów

Konta pozabilansowe

391

Zapasy obce

ZESPÓŁ „4” – KOSZTY WEDŁUG RODZAJÓW I ICH ROZLICZENIE

401

Amortyzacja

402

ZuŜycie materiałów i energii

403

Usługi obce

404

Podatki i opłaty

405

Wynagrodzenia

406

Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia

407

Koszty reprezentacji i reklamy

408

Koszty podróŜy słuŜbowych

409

Pozostałe koszty

490

Rozliczenie kosztów

ZESPÓŁ „5” – KOSZTY WEDŁUG TYPÓW DZIAŁALNOŚCI I ICH ROZLICZENIE

501

Produkcja podstawowa

502

Koszty wydziałowe

503

Koszty zakupu

507

Koszty sprzedaŜy

530

Produkcja pomocnicza

550

Koszty ogólnego zarządu

580

Rozliczenie produkcji

Załącznik nr 2

ZESPÓŁ „6” – PRODUKTY I ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE

601

Produkty gotowe

603

Półprodukty

620

Odchylenia od cen ewidencyjnych

630

Produkty w toku produkcji – produkcja niezakończona w okresie krótszym niŜ 6 miesięcy

631

Produkty w toku produkcji – produkcja niezakończona w okresie realizacji powyŜej 6 miesięcy

640

Rozliczenia międzyokresowe kosztów

643

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

680

Odpis aktualizujący wartość produktów, produkcji niezakończonej

ZESPÓŁ „7” – PRZYCHODY I KOSZTY ZWIĄZANE Z ICH OSIĄGNIĘCIEM

701

Przychody ze sprzedaŜy na kraj

702

Przychody ze sprzedaŜy na eksport

706

Koszt własny sprzedaŜy na kraj

707

Koszt własny sprzedaŜy na eksport

731

Przychody ze sprzedaŜy towarów

732

Wartość sprzedanych towarów

741

Przychody ze sprzedaŜy materiałów

742

Wartość sprzedanych materiałów

751

Koszty operacji finansowych

752

Przychody z operacji finansowych

761

Pozostałe koszty operacyjne

762

Pozostałe przychody operacyjne

770

Zyski nadzwyczajne

771

Straty nadzwyczajne

790

Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby (koszty)

791

Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby (przychody)

Załącznik nr 2

ZESPÓŁ „8” – KAPITAŁY (FUNDUSZE),

FUNDUSZE SPECJALNE, REZERWY I WYNIK FINANSOWY

801

Kapitał zakładowy

802

Kapitał zapasowy

804

Kapitał rezerwowy

805

Kapitał z aktualizacji wyceny

806

Pozostałe kapitały (fundusze)

820

Rozliczenie wyniku finansowego roku bieŜącego

821

Rozliczenie wyniku finansowego lat poprzednich

842

Rezerwy na straty pewne i prawdopodobne (ryzyko gospodarcze)

843

Rezerwa na zobowiązania

844

Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

845

Rozliczenia międzyokresowe przychodów

851

Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych

852

Inne fundusze specjalne

860

Wynik finansowy

871

Obowiązkowe obciąŜenia wyniku finansowego

Załącznik nr 3

Lp.

Nazwa programu księgowego

Wersja

Nazwa

katalogu

ŚcieŜka dostępu

do katalogu

Rozwiązania szczegółowe zawarte są w instrukcji obsługi oprogramowania dostarczonej
przez producenta w następujących opracowaniach:

1. .........................................................................................................................................

2. .........................................................................................................................................

ZAŁĄCZNIK Nr 4

Opis systemu przetwarzania danych,

a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy uŜyciu komputera

– opis systemu informatycznego zawierającego wykaz programów,

procedur lub funkcji, w zaleŜności od struktury oprogramowania,

wraz z opisem algorytmów i parametrów

oraz programowych zasad ochrony danych,

w tym w szczególności metod zabezpieczenia dostępu do danych

i systemu ich przetwarzania, a ponadto określenie wersji oprogramowania

i daty rozpoczęcia jego eksploatacji

Załącznik nr 4

Lp.

Wykaz programów

Wersja

oprogramowania

Miejsce kopii

bezpieczeństwa

Numer dysku

Załącznik nr 4

OKREŚLENIE WERSJI OPROGRAMOWANIA

I DATY ROZPOCZĘCIA JEGO EKSPLOATACJI

Lp.

Wykaz programów

Wersja

oprogramowania

Data rozpoczęcia eksploatacji

oprogramowania

OPIS ALGORYTMÓW (przykład)

Algorytmy opisane są w podręcznikach stanowiących integralną część zasad (polityki)
rachunkowości:

a) ........................................................................................................................................,

b) .........................................................................................................................................

Przykładowy sposób sporządzenia załącznika Nr 4.

Załącznik nr 5

Warunkiem zapewnienia bezpieczeństwa danych i programów komputerowych jest stosowa-
nie zasad ochrony określonych w niniejszym dokumencie.

Celem wprowadzonych zasad ochrony danych i ich zbiorów jest:

•

zabezpieczenie się przed utratą danych lub ich uszkodzeniem uniemoŜliwiającym
dalszą pracę, które moŜe nastąpić w wyniku awarii sprzętu lub wprowadzenia
wirusów,

•

uniemoŜliwienie dostępu do danych i oprogramowania osobom nieuprawnionym,
które moŜe doprowadzić do kradzieŜy, uszkodzenia lub utraty informacji,

•

zabezpieczenie się przed kradzieŜą sprzętu, a tym samym przed utratą danych,

•

ustalenie procedur związanych z awarią sieci czy zasilania.

Wprowadza się obowiązek:

•

wykonywania kopii bezpieczeństwa przy uŜyciu specjalnego oprogramowania na
dyskietkach lub innych bezpiecznych nośnikach danych, np.: CD,

•

wykonywania kopii bezpieczeństwa w okresach co najmniej tygodniowych (moŜna
częściej) po zakończeniu pracy oraz jeden raz – na koniec kaŜdego miesiąca,

•

wykonywania kopii bezpieczeństwa wersji instalacyjnych programów wymienionych
w wykazie programów, o ile brak informacji o tworzeniu takich kopii przez
producenta,

•

kontrolowania wszelkich nośników na obecność wirusów przy pomocy specjalnego
oprogramowania i ich uaktualnionych wersji kaŜdorazowo, gdy zachodzi podejrzenie
zawirusowania.

Sprzęt komputerowy znajduje się w miejscach zamkniętych, dostęp do komputera – jedynie
za pomocą haseł – mają osoby upowaŜnione.

Bez zgody kierownika jednostki nie wolno przesyłać danych księgowych poza jednostkę.
JeŜeli dokonuje się przesyłu danych, to wówczas muszą być one zabezpieczone przed
dostępem osób nieupowaŜnionych.

Kopie bezpieczeństwa przeznaczone do archiwizacji posiadają zabezpieczenie hasłem
uniemoŜliwiającym odczyt przez osoby nieupowaŜnione.

W celu zabezpieczenia sprzętu przed zdarzeniami losowymi naleŜy przestrzegać podstawo-
wych zasad bezpieczeństwa przeciwpoŜarowego. Zabrania się palenia papierosów oraz picia
napojów na stanowiskach obsługi komputerowej.

Załącznik nr 5

Sprzęt komputerowy obsługiwany jest przez osoby przeszkolone i zgodnie z obowiązującymi
zasadami określonymi w instrukcji ich uŜytkowania. Nie wolno instalować oprogramowania
nie będącego własnością jednostki, na które jednostka nie posiada licencji. Nie wolno bez
zgody producenta wprowadzać zmian w oprogramowaniu.

Komputery zabezpieczone są przed awariami spowodowanymi nagłym brakiem zasilania
przez zewnętrzny system podtrzymujący napięcie (ups), umoŜliwiający spokojne zamknięcie
systemu.

Wydruki z programu finansowo-księgowego sporządza się na koniec kaŜdego okresu spra-
wozdawczego. Na koniec roku obrotowego sporządza się wydruki ze wszystkich ksiąg
rachunkowych.

Dokumenty bieŜące obejmujące okres 3 lat przechowywane są w szafach zabezpieczonych
przed dostępem osób niepowołanych. Pozostałe dokumenty zabezpieczone są w specjalnym
do tego przeznaczonym archiwum.

Miejscem przechowywania dokumentów księgowych i sprawozdań finansowych jest siedziba
zarządu spółki.

Okres przechowywania ksiąg jest zgodny z zapisami zawartymi w art. 74 UoR.

BIBLIOGRAFIA

1. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j.: Dz.U. z 2002 r. Nr 76,

poz. 694 z późn. zm.).

2. Jerzy Gierusz, Plan kont z komentarzem. Handel – Produkcja – Usługi 2002, ODDK,

Gdańsk 2002.

3. Krystyna Jankowska, Jadwiga Urbańska-Dąbek, Ustawa o rachunkowości z komenta-

rzem, Ośrodek Badania Bilansów i Analiz Ekonomicznych „PARTNER” Spółka z o.o.,
2001.

4. Krystyna Jankowska, Jadwiga Urbańska-Dąbek, Rachunkowość 2002, Ośrodek Badania

Bilansów i Analiz Ekonomicznych „PARTNER” Spółka z o.o., 2002.

5. Praca zbiorowa pod redakcją prof. dr hab. Gertrudy Świderskiej, Wzorcowy plan kont,

„MAC” Spółka z o.o., 2001.

6. Zeszyty Metodyczne „Rachunkowość”, rocznik 2002.