1. Redukcja emisji

REDUKCJA EMISJI

Podstawa prawna do zarządzania emisjami:

SYSTEM EU ETS:

Dyrektywa PE i Rady

2009/29/WE

nowelizuj

ca Dyrektyw

2003/87/WE

Transpozycja dnia 31 grudnia 2012 r.

SYSTEM non ETS

Decyzja PE i Rady

2009/406/WE

EU ETS= SHE UE – system handlu emisjami UE

System non ETS = Obejmuje zakłady nie wł

czone do SHE UE

http://ec.europa.eu/clima/documentation/ets/benchmarking_en.htm

- metodologia rozdziału bezpłatnych pozwole

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady

2009/29/WE

z dnia 23 kwietnia 2009 r.

zmieniaj

ca dyrektyw

2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia

wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych

(Tekst maj

cy znaczenie dla EOG)

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzgl

dniaj

c Traktat ustanawiaj

cy Wspólnot

Europejsk

w szczególno

ci jego art. 175 ust.1,

uwzgl

dniaj

c wniosek Komisji,

uwzgl

dniaj

c opini

Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego,

uwzgl

dniaj

c opini

Komitetu Regionów,

stanowi

c zgodnie z procedur

okre

lon

w art. 251

Traktatu,

a tak

e maj

c na uwadze, co nast

puje:

EOG – kraje UE + EFTA (Islandia, Liechtenstein, Norwegia ale bez Szwajcarii)

• Połowa lat 80-ych:

naukowe dowody istnienia zwi

zku

pomi

dzy zmianami klimatu w skali globalnej a

działalno

człowieka.

• Rok 1988:

wiatowa Organizacja Meteorologiczna

(WMO) i Program

rodowiska Narodów Zjednoczonych

(UNEP) powołały Mi

dzyrz

dowy Panel ds. Zmian

Klimatu (IPCC).

• Cel powołania panelu:

bli

sze rozpoznanie tych

zale

ci.

• Grudzie

1990:

przyj

cie rezolucji 45/212 przez

Zgromadzenie Ogólne NZ w sprawie rozpocz

cia

procesu mi

dzynarodowych negocjacji ramowej

konwencji w sprawie zmian klimatu.

• Społeczno

ść

dzynarodowa

(Mimo licznych kontrowersji:)

zdecydowała

na sformalizowanie współpracy w celu powstrzymania

tego procesu,

– 9 maja 1992 r. w Nowym Jorku została sporz

dzona

Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w
sprawie zmian klimatu

(Konwencja Klimatyczna - UNFCCC).

– wyło

ono j

do podpisu 4 czerwca 1992 r. na konferencji

w Rio de Janeiro (Szczyt Ziemi),

– Konwencja Klimatyczna weszła w

ycie w dniu 21 marca

1994 r., a Polsk

obj

ła z dniem 26 pa

dziernika 1994 r.

– Konwencj

ratyfikowały 192 pa

stwa.

UNFCCC - United Nations Framework Convention for Climate Change

Budowa atmosfery

Poczynaj

c od najni

szej warstwy

(sfery) s

to:

1. Troposfera 0-11 km (6 – 8)km

nad biegunami, (15 -17) km nad
równikiem. 4/5 masy atmosfery.

2. Stratosfera 11-50 km
3. Mezosfera 55-80 km
4. Termosfera >85 km
5. Jonosfera 85-800-1000 km
6. Egzosfera >800-1000 km

Efekt cieplarniany

•

Absorpcja promieniowania
podczerwonego odbitego od ziemi
przez gazy cieplarniane zwi

ksza

temperatur

troposfery – mały efekt.

•

Efekty wtórne – wi

ksze zmiany

klimatyczne z powodu zwi

kszonej

ilo

ść

pary wodnej w atmosferze

(wy

sza temperatura troposfery)

• Cel Konwencji:

stabilizacja st

ęŜ

enia gazów cieplarnianych (GC) w atmosferze

oraz zapobieganie niebezpiecznym antropogenicznym oddziaływaniom na system
klimatyczny przy zapewnieniu zrównowa

onego rozwoju gospodarczego.

•

Protokół z Kioto 11.12.1997:

– skonkretyzowanie zapisów Konwencji,

– wszedł w

ycie 16.02.2005),

– do 05.05.2009 Protokół ratyfikowały 184 pa

stwa.

– Polska podpisała Protokół 15.07.1998, a ratyfikowała13.12. 2002.

• GC zgodnie z protokołem z Kioto:

– dwutlenek w

gla (CO

– metan (CH

– podtlenek azotu (N

O),

– fluorow

glowodory (HFC),

– perfluorow

glowodory (PFC),

– sze

ciofluorek siarki (SF

)

Greenhouse gas emissions’ means
the emission of carbon dioxide (CO

methane (CH

), nitrous oxide (N

O),

hydrofluorocarbons (HFCs),
perfluorocarbons (PFCs) and sulphur
hexafluoride (SF

)

• Rozkład obowi

zków:

kszy dla pa

stw rozwini

tych

i znajduj

cych si

w procesie przechodzenia do gospodarki rynkowej, ni

dla rozwijaj

cych si

– zobowi

zanie pa

stw rozwini

tych

sumaryczna

redukcja emisji GC w latach 2008 - 2012 o co najmniej 5% w stosunku
do poziomu z 1990 r.,

– zobowi

zanie krajów UE

zmniejszenie emisji GC w

okresie 5 lat (2008-12) o 8% w stosunku do poziomu roku 1990.

– Polska

zmniejszenie GC o 6% w stosunku do roku 1988.

• Mechanizmy rynkowe

(zwane mechanizmami elastycznymi)

zmniejszenia emisji GC:

– mechanizm wspólnych wdro

(Joint Implementation JI),

– mechanizm czystego rozwoju (Clean Development Mechanism - CDM),

– mi

dzynarodowy handel emisjami (International Emission Trading IET).

Mechanizm wspólnych wdro

(Joint Implementation JI),

•

dotyczy krajów rozwini

tych i z gospodark

w okresie przej

ciowym,

•

liwo

ść

zaliczenia w poczet redukcji emisji GC w danym kraju uzgodnionej cz

ęś

redukcji emisji uzyskanej w wyniku inwestycji w innym kraju w postaci jednostek
redukcji emisji (ERU).

•

czny limit emisji nie ulega zmianie.

Mechanizm czystego rozwoju

(Clean Development Mechanism - CDM)

•

w zamian za realizacj

czystej ekologicznie i efektywnej ekonomicznie inwestycji na

terenie krajów – dany kraj otrzymuje jednostki po

wiadczonej redukcji emisji

(CER) b

ce rezultatem projektu.

•

czny limit emisji ulega zwi

kszeniu na skutek pozyskania jednostek emisji od

stw nie maj

cych zobowi

dzynarodowy handel emisjami

(International Emission Trading IET).

•

Pozwala sprzeda

innemu krajowi nadwy

ki uzyskanych redukcji emisji gazów

cieplarnianych w stosunku do zobowi

•

Emisje staj

przedmiotem handlu na rynku mi

dzynarodowym.

Removal units (jednostki pochłaniania) - RMU

System EU ETS (SHE UE):

• Wywodzi si

ze zobowi

PC UE w

ramach Protokołu Kioto

• System ETS zacz

ł działa

w roku 2005 i

obejmuje 3 fazy

Faza 1 - pilotaŜowa

01.01.2005 – 31.12.2007

• obejmowała emisje CO

generowane przez:

– obiekty przemysłu energetycznego i ciepłowniczego

(elektrownie o

mocy ponad 20 MW),

– obiekty w innych wybranych energochłonnych sektorach

przemysłowych:

spalarnie, rafinerie ropy naftowej, piece koksownicze,

huty

elaza i stali oraz cementownie, cegielnie, huty szkła, zakłady

produkuj

ce wapno, ceramik

, miazg

i papier.

• EU ETS koncentruje si

na tych emisjach, które mo

na z

Ŝą

dokładno

zmierzy

i zweryfikowa

cznie było około10 ty

zakładów w 27 PC (w Polsce 878 instalacji

)

Faza 1

• Zadania pierwszej fazy:

– zainicjowanie wolnego handlu uprawnieniami do emisji

na terenie UE,

– ustalenie ceny emisji dwutlenku w

gla,

– stworzenie niezb

dnej infrastruktury:

• do monitorowania,

• zgłaszania,

• weryfikacji rzeczywistych emisji przedsi

biorstw obj

tych

systemem.

Efekty:

– generowanie corocznych zweryfikowanych danych na

temat emisji stworzyło dobr

podstaw

dla wyznaczania

limitów krajowych uprawnie

na potrzeby fazy 2.

– PC sporz

dzały krajowe plany rozdziału uprawnie

(NAP)

do emisji 95% uprawnie

bezpłatnie a tylko 5% na

aukcjach.

Ogólna liczba uprawnie

w Polsce na lata 2005-2007 = 717 300 000.

Jedno uprawnienie = jedna tona CO

Faza 2

01.01.2008 – 31.12.2012

•

Wł

czono emisje N

O powstaj

cego przy produkcji kwasu

azotowego.

•

ETS obejmuje tak

e Islandi

, Liechtenstein i Norwegi

•

Komisja zmniejszyła liczb

uprawnie

o 6,5% w stosunku do 2005r.

•

co najmniej 90% uprawnie

bezpłatnie, reszta na aukcjach.

•

system obejmuje około 11 tys. obiektów w UE, co stanowi prawie
50% ł

cznej emisji CO

i ~ 40% ogólnych emisji GC.

•

Restrykcyjne podej

cie Komisji do Krajowych Planów Rozdziału

Uprawnie

(KPRU) do emisji CO

.Komisja zmniejszyła

proponowane przez PC plany uprawnie

o 10,5%

•

Liczba uprawnie

na emisj

w roku 2008 wyniosła 2,08 mld

Cena EUA – jedno pozwolenie

• W roku 2010: 12-15 euro.

• W okresie 2013 -2020: oczekuje si

warto

ść

EUA b

dzie si

zawiera

przedziale 30-50 euro

• Cena jednego uprawnienia

– w roku 2010: 12-15 euro.

– w okresie 2013 -2020: oczekuje si

e warto

ść

EUA

dzie si

zawiera

w przedziale 30-50 euro

• system ETS nie obejmuje sektora transportu (20%

emisji GC).

• od roku 2012 EU ETS obejmie tak

e emisje CO

pochodz

ce z lotnictwa cywilnego

(oznacza to

e wszystkie linie

lotnicze wykonuj

ce loty do i z lotnisk europejskich b

zobowi

zane do uzyskania uprawnie

do emisji

wygenerowanych podczas tych lotów). Od 1 stycznia 2012 LL 15% emisji b

musiały kupowa

aukcjach,

• Energochłonne sektory i podsektory nara

one na znacz

ryzyko „wycieku” CO

” b

w dalszym ci

gu otrzymywa

bezpłatnie uprawnienia do emisji GC

(cementowy, wapienniczy, papierniczy,

koksowniczy…).

Faza 3

Lata 2013 - 2020

• Od 2013r. PC sprzedaj

wszystkie uprawnienia nie

przydzielone jako bezpłatne

• Aukcje: podstawowa metoda rozdziału uprawnie

do emisji.

• Na mocy

Decyzji nr 2010/634/UE

Komisja ustaliła,

całkowita liczba uprawnie

do sprzeda

y na aukcjach w

2013 roku wyniesie

2 039 152 882

• Cz

ęść

wybranych sektorów przemysłu, w drodze wyj

tku,

zostanie wył

czona z procedury aukcyjnej.

• Pocz

wszy od 2013 liczba uprawnie

do emisji b

dzie

corocznie liniowo zmniejszania ze współczynnikiem 1,74%.

Ogólna liczba uprawnie

na do emisji w

kolejnych latach

1,74%

1,74

2 039 152 882

1 790 784 061

Rozdział uprawnie

88% proporcjonalnie do udziału danego pa

stwa

członkowskiego w zweryfikowanych emisjach w ramach
systemu wspólnotowego ETS za rok 2005 lub w

rednich

emisjach w latach 2005–2007,w zale

ci od tego, która z

tych wielko

ci jest wi

ksza

;

10 %

Szwecja

41 %

Słowacja

20 %

Słowenia

53 %

Rumunia

16 %

Portugalia

39 %

Polska

23 %

Malta

28 %

Węgry

10 %

Luksemburg

46 %

Litwa

56 %

Łotwa

20 %

Cypr

2 %

Włochy

13 %

Hiszpania

17 %

Grecja

42 %

Estonia

31 %

Republika Czeska

53 %

Bułgaria

10 %

Belgia

Wzrost udziału uprawnień, które
mają być sprzedane na aukcji
przez państwa członkowskie w
interesie solidarności i wzrostu
we Wspólnocie

10% uprawnie

dzie rozdzielonych wg wska

nika

PKB/mieszka

ca,

zwi

kszaj

c liczb

uprawnie

, które te PC

sprzedaj

na aukcji

3 %

Słowacja

29 %

Rumunia

27 %

Polska

7 %

Litwa

4 %

Łotwa

5 %

Węgry

6 %

Estonia

4 %

Republika Czeska

15 %

Bułgaria

Rozdział 2%
uprawnień

Kraj

Rozdzielenie 2% uprawnień

odzwierciedlające wcześniejsze wysiłki

niektórych PC na rzecz redukcji GC

c) 2% uprawnie

rozdysponowanych w nawi

zaniu

do dotychczasowych wysiłków redukcyjnych.

2% uprawnie

dzie rozdzielonych

dzy PC, których

emisje GC w 2005 r.
były przynajmniej o
20 % ni

sze od ich

emisji w roku
bazowym maj

cym

w odniesieniu do
nich zastosowanie
na mocy protokołu z
Kioto.

Sposób wykorzystywania dochodów

uzyskanych ze sprzeda

uprawnie

na aukcji

Decyduje PC

ale przynajmniej 50 % dochodów ze

sprzeda

y uprawnie

, w tym wszystkie dochody ze

sprzeda

y uprawnie

dodatkowych (10% i 2%), powinny

zosta

wykorzystane na jeden lub wi

ksz

liczb

nast

puj

cych celów:

– redukcja emisji GC,

– rozwój energii ze

ródeł odnawialnych, jak równie

rozwój innych technologii dla zrównowa

onej

gospodarki niskoemisyjnej oraz pomoc w realizacji
zobowi

zania UE dotycz

cego zwi

kszenia

efektywno

ci energetycznej o 20 % do roku 2020;

– zach

ty do przestawiania si

na niskie emisje i publiczne

rodki transportu;

– finansowanie bada

i rozwoju w zakresie efektywno

energetycznej oraz czystych technologii w sektorach
obj

tych niniejsz

dyrektyw

;

–

rodki słu

Ŝą

ce zwi

kszeniu efektywno

ci energetycznej i

termomodernizacji budynków,

– przeciwdziałanie wylesianiu i zalesianie;

– wychwytywanie i geologiczne składowanie CO

Kto ma prawo do bezpłatnych
uprawnie

do emisji?

Odpowied

wszystkie instalacje, z wyj

tkiem:

• instalacji produkuj

cych energi

elektryczn

• instalacji do wychwytywania CO

, ruroci

gom do

transportu CO

i składowiskom CO

Przej

ciowe zasady przydziału

bezpłatnych uprawnie

Wytwarzanie Energii Elektrycznej

•

Nie przydziela si

ę Ŝ

adnych bezpłatnych uprawnie

nowym

instalacjom wytwarzaj

cym energi

elektryczn

•

Nie ma przydziałów bezpłatnych uprawnie

dla jakiejkolwiek formy

wytwarzania energii elektrycznej,

z wyj

tkiem przej

ciowo:

–

na modernizacj

wytwarzania energii elektrycznej instalacjom, które

funkcjonowały przed dniem 31 grudnia 2008 lub, w przypadku
których proces inwestycyjny faktycznie rozpocz

to do tego dnia, je

spełniony jest jeden z nast

puj

cych warunków:

w roku 2007 krajowa sie

energii elektrycznej nie była po

rednio lub

bezpo

rednio poł

czona z sieci

systemu poł

cze

wzajemnych, któr

zarz

dza ENTSO-E

w roku 2007 krajowa sie

energii elektrycznej była jedynie bezpo

rednio

lub po

rednio poł

czona z sieci

zarz

dzan

przez ENTSO-E) poprzez

jedn

lini

o mocy przesyłowej mniejszej ni

400 MW;

3. w roku 2006 ponad 30 % energii elektrycznej było wytwarzane

z paliwa kopalnego jednego rodzaju, a PKB/mieszka

ca nie

przekroczył 50 %

redniego PKB na mieszka

ca EU.

– energii wytwarzanej z gazów wylotowych.

•

W 2013 r. całkowita liczba przej

ciowo bezpłatnych uprawnie

powinna by

≤

70 %

redniej rocznej liczby zweryfikowanych emisji

wytwórców energii elektrycznej za lata 2005–2007 dla danego PC.

•

Przydziały uprawnie

dla prowadz

cych instalacje s

dokonywane na

podstawie przydziału uprawnie

w ramach zweryfikowanych emisji z

lat 2005–2007 lub referencyjnej emisji jednostkowej GC, która mo

uwzgl

dnia

ró

ne paliwa w PC. Przydział bezpłatnych uprawnie

dzie stopniowo zmniejszany a

do całkowitej likwidacji w roku

2020.

•

Bezpłatne uprawnienia s

odejmowane od liczby uprawnie

, jakie

dane pa

stwo członkowskie mogłoby w zamian sprzeda

na aukcji.

Polska
spełnia ten
warunek

Instalacje przemysłowe, s

ieci ciepłownicze

i wysoko sprawna kogeneracja

a) Sektory nara

one na wyciek CO

• Instalacje w sektorach nara

onych na wyciek CO

otrzymaj

bezpłatnie 100% uprawnie

do emisji obliczonych na

podstawie referencyjnej emisji jednostkowej (benchmark)
GC zgodnie z Decyzj

Komisji z 27.04.11.

• Referencyjna emisja jednostkowa dla wytwarzania danego

produktu stanowi

redni

jednostkowych emisji GC

powstałych w 10% najmniej emisyjnych instalacji w UE.

n = liczba stanowi

ca 10% ł

cznej

liczby instalacji o najni

szej emisji

jednostkowej k

- oblicza si

na podstawie danych

rzeczywistych z lat 2007 i 2008

(

)

(

)

;

∑

produkcji

wielkosc

ton

liczba

b) Sektory nienara

one na wyciek CO

• Sektory nie uznane za nara

one na wyciek CO

uzyskaj

w roku 2013 bezpłatnie 80% uprawnie

emisji obliczonych na podstawie referencyjnej emisji
jednostkowej GC. Ten przydział b

dzie spadał liniowo do

poziomu 30% w 2020 a

do całkowitej likwidacji w 2027r.

Sposób obliczania liczby bezpłatnych

uprawnie

do emisji:

Liczba bezpłatnych uprawnie

do emisji CO

dla danego

zakładu w roku 2013 = 0,8

roczna produkcja w

tonach.

W razie potrzeby, stosuje si

jednolity mi

dzysektorowy

współczynnik koryguj

cy.

Rozró

nia si

nast

puj

ce rodzaje referencyjnych

emisji jednostkowych (benchmarks):

• produktu (dotyczy 52 produktów) w

(obejmuje 75%

emisji przemysłowych);

• ciepła

(20% emisji);

• paliwa

5% emisji

;

• proces emissions

(< 1% emisji)













produktu

tonę

ton













ciepla

ton













paliwa

tonę

ton

Rezerwa dla nowych instalacji

• 5% uprawnie

- ogólnowspólnotowa rezerwa dla

nowych instalacji

– Do 31 grudnia 2015 r. zostanie udost

pnionych do

300 milionów uprawnie

z rezerwy dla nowych

instalacji w celu wsparcia budowy i uruchomienia

• nie wi

cej ni

12 komercyjnych projektów demonstracyjnych,

których celem jest bezpieczne dla

rodowiska

wychwytywanie i geologiczne składowanie CO2 (CCS),

• projektów demonstracyjnych w zakresie innowacyjnych

technologii energetyki odnawialnej na terytorium Unii.

Elektrownie, które istniały przez 31.12. 2008 lub ich budow

wówczas rozpocz

to w kraju

spełniaj

cym warunki:

•

W roku 2007 krajowa sie

energii elektrycznej nie była po

rednio lub bezpo

rednio poł

czona z sieci

systemu

poł

cze

wzajemnych, któr

zarz

dza ENTSO-E;

•

W roku 2007 krajowa sie

energii elektrycznej była jedynie bezpo

rednio lub po

rednio poł

czona z sieci

zarz

dzan

przez ENTSO-E) poprzez jedn

lini

o mocy przesyłowej mniejszej ni

400 MW;

•

Co najmniej 30% energii z jednego paliwa kopalnego i PKB na mieszka

ca ni

sze ni

50%

redniej UE.

Zmniejsza si

ogóln

liczb

uprawnie

o 1,74% rocznie

liniowo w okresie 2013-2020

WS – wysoka sprawno

ść

Wielko

ść

przydziałów bezpłatnych uprawnie

w systemie

EU ETS - podsumowanie