Podaż na rynku doskonale konkurencyjnym, równowaga 

rynkowa i statyka porównawcza

Funkcje podaży ryku w SR
Równowaga na rynku doskonale konkurencyjnym w SR
Równowaga w SR i w LR
Podaż rynku doskonale konkurencyjnego w LR
Dostosowania do zmian parametrów popytu i podaży w SR i LR: statyka 

porównawcza rynków doskonale konkurencyjnych

Statyka porównawcza i zasięg podatku jednostkowego 
Czysta strata wywołana podatkiem jednostkowym 

Funkcje podaży 

rynku w SR

Funkcje podaży rynku w SR

Rynkową funkcję podaży opisuje wzór: 

dla m firm. 

( )

( )

x

m

j

j

x

S

p

x

p

X

∑

=

=

1

Wyprowadzenie krzywej podaży rynku w SR z krzywych SRS firm

Podaż rynku w krótkim okresie (SR) z pięcioma producentami wapna

(a) Krzywą podaży w SR, S

1

, dla typowego producenta wapna jest jego krzywa MC powyżej 

minimum AVC.

(b) Rynkową krzywą podaży, S

5

, tworzą zsumowane krzywe podaży indywidualnej wszystkich, 

identycznych firm. Krzywa podaży S

4

pokazuje, jaka byłaby podaż rynku tylko z czterema 

producentami wapna. 

Przykład: Światowa 
podaż miedzi w SR

Ś

wiatowa podaż miedzi 

Ś

wiatową krzywą podaży miedzi otrzymano dzięki zsumowaniu krzywych kosztów krańcowych wszystkich 

najważniejszych producentów krajowych. Krzywa podaży ma nachylenie dodatnie, gdyż MC produkcji rośnie od 
najniższego poziomu wynoszącego 50 centów w Chile i Rosji do 80 centów w Polsce. 

Równowaga na rynku doskonale 

konkurencyjnym w SR

Równowaga na rynku doskonale konkurencyjnym w SR

-

dobro nie jest dobrem 

Giffen’a – krzywa popytu 

opada, p

x

(X

d

)

-

malejące przychody 

wszystkich zmiennych 

czynników – krzywa podaży 

wznosi się, p

x

(X

s

) 

- żaden z parametrów funkcji 

popytu i SRS nie zmienia się, 

a więc cena równowagi, p

x

e

, 

nie zmienia się i zrównuje 

wielkość popytu z wielkością

podaży

Równowaga doskonale konkurencyjna

w SR

Skutki w SR podatku jednostkowego na rynku wapna

(a) Podatek jednostkowy, τ, powoduje, że krzywe MC i AC każdej firmy zostają przesunięte do góry 
o wartość τ. Krzywa podaży firmy w SR przesuwa się z pozycji S

1

do pozycji S

1

+ τ.

(b)  W konsekwencji krzywa podaży rynku w SR przesuwa się z pozycji S1 do pozycji S1+ τ. Jeśli 
popyt rynkowy opisuje krzywa D, to cena rośnie o mniej niż τ, a wielkość podaży rynkowej i każdej 
z firm zmniejsza się.  

Równowaga na rynku doskonale konkurencyjnym w SR

Decyzje indywidualne i równowagi rynkowe

Indywidualne decyzje rynkowe

Równowaga 

w SR i LR

Równowaga w SR i w LR

Firma j-ta osiąga zyski, gdy:

Jeżeli przyjmiemy, że nie ma 

barier na wejściu dla nowych 

firm, to z warunków 

konkurencji wynika, że nowe 

firmy wejdą na rynek i część

firm już funkcjonujących 

będzie się rozwijać. 

Prowadzi to do przesunięcia na 

prawo krzywej rynkowej SRS 

( )

( )

[

]

0

*

*

*

>

−

=

j

j

E

x

j

j

j

x

SRATC

p

x

x

π

.

Wpływ zwiększenia SRS na równowagę

rynkową w SR

Równowaga w SR i w LR

Definicja równowagi w LR

Proces wchodzenia nowych firm spowodowany możliwością

osiągnięcia zysków w SR będzie trwał, aż ta możliwość
zostanie wyczerpana. 

Warunki rynkowe, w których zyski w SR = 0 i nie ma żadnych 

możliwości ich osiągania określamy mianem:

równowagi długookresowej

w doskonałej konkurencji

.

Równowaga w LR przy 

stałych korzyściach skali

Równowaga w LR przy 

stałych korzyściach skali

Cena równowagowa w LR, LRp

x

E

, równa się SRMC i minSRATC przy zerowych 

zyskach w SR dla LRx

j

*, czyli:

SRπ

π

π

π

j

(LRx

j

*) = LRx

j

* [LRp

x

E

- SRATC

j

(LRx

j

*)] = 0

. 

Co więcej, ponieważ minSRATC = LRATC przy stałych korzyściach skali, to nie 

istnieją żadne możliwości  dalszego osiągania zysków przez rozwój w LR. 

Dlatego również w LR zyski = 0: 

LRπ

π

π

π

j

(LRxj*) = LRx

j

* [LRp

x

E

- LRAC

j

(LRx

j

*)] = 0.

Koszty przeciętne w LR w kształcie U

Istnieje tylko jedna możliwa wielkość równowagowa w LR, 

gdyż jest to jedyny punkt, w którym SRMC jednocześnie równa się

minSRATC i minLRAC, czyli zyski w SR i LR = 0. 

*

j

j

LRx

x =

,

Równowaga w LR dla krzywej LRAC w kształcie U

Równowaga w SR i w LR

Równowaga w LR jest zdefiniowana jedynie dla:
-

Stałych korzyści skali

-

Funkcji produkcji z LRATC w kształcie U.

..

Nieistnienie równowagi w LR przy 

rosnących korzyściach skali 

...

Nieistnienie równowagi w LR przy 

malejących korzyściach skali 

Podaż rynku doskonale

konkurencyjnego w LR

Z powyższych rozważań wynikają ważne cechy rynku doskonale 

konkurencyjnego: 

-

jeżeli istnieją

rosnące korzyści skali

, to konkurencja 

NIE

może 

utrzymać się w długim okresie,

-

jeżeli istnieją

malejące korzyści skali

, to przemysł

NIE

może 

funkcjonować w LR przy wolnym wejściu na rynek. 

Rynki doskonale konkurencyjne funkcjonujące w LR muszą mieć:

-

stałe korzyści skali

, 

-

krzywą LRAC w kształcie U

. 

Przy 

krzywej LRAC o kształcie U

, 

aby w przemyśle funkcjonowało wiele 

firm, wielkość produkcji każdej z 
nich, musi być bardzo mała w 
odniesieniu do wielkości produkcji

osiąganej przez rynek w równowadze 

w LR. 

Przy 

stałych korzyściach skali

również musi istnieć odpowiednio 

dużo firm aby spełnione były 
warunki konkurencji doskonałej, 

pomimo że każda firma o dowolnej 

wielkości jednakowo zmniejsza 
koszty w LR. 

Cena i wielkość produkcji w równowadze w LR

Przy 

stałych korzyściach skali

: 

LRp

x

E

= LRMC = LRAC = minSRATC

. 

Przy 

krzywej LRAC w kształcie U

: 

LRp

x

E

= minLRAC. 

Przy krzywej LRAC w kształcie U podaż rynku jest sumą wielkości 

podaży, jaką firmy są gotowe dostarczyć przy minLRAC: 

∑

=

=

m

j

j

S

x

LRX

1

Doskonale elastyczna podaż w LR

Przemysł rozwija się lub kurczy w LR przez zwiększanie lub 

zmniejszanie się ilości firm, z których każda produkuje

dokładnie        przy cenie równowagi w LR. 

Dlatego możemy 

podaż przemysłu w LR

traktować jako 

doskonale 

elastyczną przy cenie równowagi w LR

. 

Jeśli technika lub ceny czynników nie zmienią się, to wielkość

produkcji w równowadze w LR rośnie lub maleje przy tej samej 
cenie. 

j

x

LRS przy LRAC w kształcie U

Przy 

stałych korzyściach skali

każda firma ma doskonale 

elastyczną krzywą LRS, gdyż przy każdej swej wielkości 
jednakowo zmniejsza koszty w LR. 

Tak więc rynkowa LRS jest taka sama, jak LRS każdej firmy. 

Rynkowa podaż w LR jest powiększeniem każdej firmy 
doskonale elastycznych LRMC i LRAC. 

LRS przy stałych korzyściach skali

PRZEMYSŁ O  STAŁYCH  KOSZTACH

Przemysł, w którym 

ceny czynników

nie zależą od wielkości produkcji, 

czyli ceny czynników nie zmieniają się przy zmianie wielkości produkcji.

Krzywa podaży w długim okresie (LR) w przemyśle o stałych kosztach

W przemyśle o stałych kosztach ceny czynników są niezależne względem produktu. 

(a) Początkowo przemysł znajduje się w równowadze LR, z krótkookresową krzywą podaży S

1

, popytem D

1

i ceną

równowagi p

1

. 

(b) Zysk ekonomiczny wynosi zero. Jeśli popyt rośnie do D

2

, to cena w równowadze SR rośnie do p

2

i firmy 

osiągają zyski nadzwyczajne przedstawione jako zielony obszar. 

W LR firmy wchodzą na rynek, krzywa podaży przesuwa się do S

2

(a) i cena wraca do p

1

, przy której zyski 

ekonomiczne równają się zero. Krzywa podaży w LR, LRS, jest zaznaczona czerwoną linią na poziomie ceny p

2

. 

PRZEMYSŁ O  ROSNĄCYCH  KOSZTACH

Przemysł, w którym 

ceny czynników

są dodatnio związane z wielkością

produkcji, czyli ceny czynników rosną przy wzroście wielkości produkcji

i ceny czynników maleją przy ograniczaniu wielkości produkcji.

Krzywa podaży w długim okresie (LR) w przemyśle o rosnących kosztach

W przemyśle o rosnących kosztach istnieje dodatnia zależność między cenami czynników, a produktem. 
Początkowo w (a) przemysł znajduje się w równowadze LR z podażą krótkookresową, S

1

, popytem D

1

i ceną

równowagi p

1

, a zyski ekonomiczne wynoszą zero. Jeśli popyt rośnie do D

2

, to cena krótkookresowa rośnie do p

2

i 

firmy zwiększają wielkość produkcji (b) z q

1

do q

2

osiągając zyski nadzwyczajne przedstawione jako zielony 

obszar. W LR firmy wchodzą na rynek przesuwając krótkookresową krzywą podaży do S

2

. Jednocześnie wzrost 

produkcji przemysłu prowadzi do wzrostu cen czynników i przesunięcia ku górze krzywych MC i AC (b). W końcu 
nowa równowaga LR zostaje osiągnięta przy cenie p

3

równej minimum AC

2

a zyski nadzwyczajne równają się

zero. Krzywa podaży w LR jest przedstawiona jako czerwona linia o dodatnim nachyleniu, LRS. 

Dostosowania do zmian parametrów popytu i podaży 

w SR i LR: statyka porównawcza rynków doskonale 

konkurencyjnych

Dostosowania do zmian parametrów popytu i podaży w SR i LR

Wzrost dochodu konsumenta

w przemyśle o stałych korzyściach skali produkującym dobro 

normalne i znajdującym się w równowadze LR. 

Statyka porównawcza w LR wzrostu dochodu konsumenta