Prawo rodziców do dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu ojcowskiego  

Od 1 stycznia 2010 r. wejdą w Ŝycie przepisy Kodeksu pracy uprawniające pracowników m.in. do korzystania 
z dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz z urlopu ojcowskiego. Podstawą do ich udzielenia jest wniosek 
zainteresowanego pracownika. Długość wspomnianych urlopów będzie stopniowo zwiększana aŜ do osiągnięcia 
maksymalnego wymiaru w 2012 r. (urlop ojcowski) i w 2014 r. (dodatkowy urlop macierzyński). 

 
Podstawowy urlop macierzyński 

Pracownicy, która urodziła dziecko, przysługuje urlop macierzyński. Jego wymiar zaleŜy od liczby dzieci urodzonych 
przy jednym porodzie i wynosi: 

•

 

20 tygodni w razie urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, 
  

•

 

31 tygodni w razie urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie, 
  

•

 

33 tygodnie w razie urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie, 
  

•

 

35 tygodni w razie urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie, 
  

•

 

37 tygodni w razie urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie (art. 180 § 1 K.p.). 

Urlop ten ma charakter obligatoryjny, co oznacza, Ŝe pracownica ma obowiązek wykorzystania go w przysługującym 
wymiarze, z kilkoma wyjątkami. Dotyczy to sytuacji, gdy wykorzysta po porodzie 14 tygodni urlopu macierzyńskiego. 
Ma wtedy prawo zrezygnować z pozostałej jego części na rzecz pracownika-ojca. Ponadto w razie choroby pracownicy 
i wykorzystaniu przez nią po porodzie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, pracownikowi przysługuje prawo do części 
tego urlopu odpowiadającej okresowi hospitalizacji matki ze względu na stan zdrowia. TakŜe w przypadku śmierci 
pracownicy w czasie urlopu macierzyńskiego pracownik-ojciec ma prawo do niewykorzystanej jego części. 

 
Dodatkowy urlop macierzyński 

Jest to urlop o charakterze dobrowolnym. Skorzystanie z niego zaleŜy od woli pracownika. Uprawniona do niego jest 
pracownica, która urodziła dziecko i wykorzystała podstawowy urlop macierzyński. Natomiast pracownik-ojciec 
wychowujący dziecko moŜe otrzymać ten urlop w razie: 

•

 

wykorzystania przez pracownicę 14 tygodni podstawowego urlopu macierzyńskiego i rezygnacji przez nią 
z pozostałej części tego urlopu na jego rzecz lub 
  

•

 

wykorzystania przez pracownicę- -matkę dziecka całego urlopu macierzyńskiego (art. 182

2

 § 1 K.p.). 

Mimo moŜliwości skorzystania ze wspomnianego urlopu juŜ od 1 stycznia 2010 r., pełny jego wymiar nie będzie jeszcze 
dostępny dla uprawnionego pracownika. W latach 2010 i 2011 będzie on mógł skorzystać z dodatkowego urlopu 
macierzyńskiego w wymiarze: 

•

 

do 2 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, 
  

•

 

do 3 tygodni - w przypadku urodzenia więcej niŜ jednego dziecka przy jednym porodzie. 

Wymiar omawianego urlopu w 2012 r. i w 2013 r. wynosi natomiast: 

•

 

do 4 tygodni - w razie urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, 
  

•

 

do 6 tygodni - w razie urodzenia więcej niŜ jednego dziecka przy jednym porodzie. 

Docelowo wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego, obowiązujący od 2014 r., wyniesie: 

•

 

do 6 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, 
  

•

 

do 8 tygodni - w przypadku urodzenia więcej niŜ jednego dziecka przy jednym porodzie. 

UWAGA!   
Dodatkowy urlop macierzyński jest udzielany jednorazowo, w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności, bezpośrednio 
po wykorzystaniu podstawowego urlopu macierzyńskiego. 

Jego udzielenie następuje na wniosek złoŜony w terminie nie krótszym niŜ 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego 
urlopu. Obowiązkiem pracodawcy jest uwzględnienie wniosku (art. 182

1

 § 3 K.p.). Pracownik-ojciec dziecka wskazuje 

we wniosku o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego termin zakończenia urlopu macierzyńskiego przez matkę 
dziecka. Dotyczy to przypadku, gdy korzysta ona z urlopu macierzyńskiego w podstawowym wymiarze. 

 
MoŜna połączyć pracę i urlop 

Pracownica uprawniona do dodatkowego urlopu macierzyńskiego moŜe łączyć korzystanie z tego urlopu 
z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego urlopu, w wymiarze nie wyŜszym niŜ połowa pełnego wymiaru 
czasu pracy. W takim przypadku dodatkowy urlop macierzyński zostanie udzielony na pozostałą część dobowego 
wymiaru czasu pracy. 

Podjęcie pracy w wymienionej sytuacji następuje na pisemny wniosek pracownicy, składany w terminie nie krótszym niŜ 
7 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy. We wniosku jest ona obowiązana wskazać wymiar czasu pracy oraz 
okres, przez który będzie łączyła pracę z korzystaniem z dodatkowego urlopu macierzyńskiego (art. 182

1

 § 5 K.p.). 

 
Urlop ojcowski 

Prawo do urlopu ojcowskiego ma pracownik-ojciec wychowujący dziecko, jednak nie dłuŜej niŜ do ukończenia przez nie 
12. miesiąca Ŝycia. Wymiar tego urlopu wynosi: 

•

 

1 tydzień - w 2010 r. i 2011 r., 
  

•

 

2 tygodnie - od 1 stycznia 2012 r. 

Urlopu ojcowskiego udziela pracodawca na pisemny wniosek pracownika-ojca, złoŜony w terminie nie krótszym niŜ 7 
dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Pracodawca jest związany wnioskiem pracownika (art. 182

3 

§ 2 K.p.). 

Tydzień urlopu ojcowskiego odpowiada 7 dniom kalendarzowym. 

Pracownik korzystający w dniu 1 stycznia 2012 r. z urlopu ojcowskiego w wymiarze 1 tygodnia ma prawo do części 
urlopu w wymiarze odpowiadającym róŜnicy między podwyŜszonym a dotychczasowym wymiarem urlopu ojcowskiego, 
czyli do jeszcze jednego tygodnia. Tej części urlopu ojcowskiego udziela się bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu 
w dotychczasowym wymiarze, na pisemny wniosek składany przez pracownika w terminie nie krótszym niŜ 3 dni przed 
jego rozpoczęciem. 

 

Przykład wniosku o udzielenie urlopu ojcowskiego  

Karol Nowakowski  
ul. Warszawska 17 
Kraków  

Kraków, dnia 21 grudnia 2009 r.  

 

INFO Biuro Projektów 
ul. Berlinga 128/3 
Kraków  

 
Wniosek o udzielenie urlopu ojcowskiego 

Proszę o udzielenie mi urlopu ojcowskiego w wymiarze 1 tygodnia od dnia 4 
stycznia 2010 r. na mojego syna Marka, urodzonego 3 sierpnia 2009 r. 

 

Karol Nowakowski  

Podstawa prawna: 

•

 

ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.), 
  

•

 

ustawa z dnia 6.12.2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 237, 
poz. 1654).