Rekodzielnik_wyrobow_wlokienniczych_743[04].Z2.05

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Materiał nauczania

4.1.

Naprawa, renowacja i konserwacja dzianin i dziewiarskich wyrobów
odzieŜowych

4.1.1.

Materiał nauczania

4.1.2.

Pytania sprawdzające

4.1.3.

wiczenia

4.1.4.

Sprawdzian postępów

Sprawdzian osiągnięć

Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o naprawie, renowacji i konserwacji

dzianin i dziewiarskich wyrobów odzieŜowych.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć juŜ ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia załoŜonych celów
kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

−

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy juŜ opanowałeś określone treści,

−

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian postępów,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań, zaliczenie testu potwierdzi opanowanie
materiału całej jednostki modułowej,

−

literaturę uzupełniającą.

JeŜeli udzielenie odpowiedzi na niektóre pytania lub wykonanie niektórych ćwiczeń

sprawi Ci trudności zawsze moŜesz zwrócić się o pomoc do nauczyciela.

Schemat układu jednostek modułowych

743[04].Z2

Wyroby dziane

743[04].Z2.01

Wykonywanie podstawowych form konstrukcyjnych dziewiarskich wyrobów odzieŜowych

743[04].Z2.02

Wykonywanie ręczne dzianin

743[04].Z2.03

Wykonywanie dzianin na maszynach dziewiarskich ręcznie sterowanych

743[04].Z2.04

Wykonywanie dziewiarskich wyrobów odzieŜowych

743[04].Z2.05

Naprawa, renowacja i konserwacja dzianin i dziewiarskich wyrobów odzieŜowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

korzystać z róŜnych źródeł informacji,

−

rozróŜniać róŜne rodzaje dzianin,

−

rozróŜniać dziewiarskie wyroby odzieŜowe,

−

rozróŜniać surowce włókiennicze,

−

wykonywać ręczne barwienie wyrobów włókienniczych,

−

posługiwać się narzędziami i przyborami krawieckimi oraz do wytwarzania dzianin,

−

rozróŜniać sploty dziewiarskie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

określić rodzaj uszkodzenia i zakres naprawy wyrobów odzieŜowych,

−

zaplanować czynności związane z naprawą, renowacją oraz konserwacją wyrobów
włókienniczych,

−

dobrać metody naprawy, renowacji i konserwacji wyrobów dziewiarskich,

−

określić zasady doboru surowców, narzędzi i urządzeń do naprawy oraz renowacji
i konserwacji wyrobów,

−

dokonać naprawy uszkodzonych dzianin oraz dziewiarskich wyrobów odzieŜowych,

−

dokonać renowacji wyrobów włókienniczych,

−

określić warunki przechowywania dzianin i dziewiarskich wyrobów odzieŜowych,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz
ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Naprawa, renowacja i konserwacja dzianin i dziewiarskich

wyrobów odzieŜowych

4.1.1. Materiał nauczania

Konserwacja

Konserwacja wyrobów włókienniczych obejmuje dwa zasadnicze procesy technologiczne

zmierzające do tego samego celu, a róŜniące się środowiskiem prowadzenia procesu:

–

proces prowadzony w środowisku wodnym, nazywany praniem,

–

proces prowadzony w środowisku rozpuszczalników chemicznych nazywany
czyszczeniem chemicznym lub praniem na sucho.
Gotowe wyroby włókiennicze wymagają w czasie uŜytkowania odpowiedniej

konserwacji  w  zaleŜności  od  właściwości  włókien.  Wyroby  wyprodukowane  z  włókien
chemicznych  lub  z  ich  domieszką  mają  inne  właściwości  uŜytkowe  niŜ  wyroby  wykonane
z  włókien  naturalnych  na  przykład  wełny.  Włókna  zastosowane  w  dzianinach  lub  innych
wyrobach włókienniczych zachowują się róŜnie w procesach prania, prasowania, czyszczenia
chemicznego.  Reakcja  wyrobu  poddanego  wymienionym  operacjom  zaleŜy  nie  tylko  od
rodzaju włókien, lecz równieŜ od struktury i rodzaju wykończenia. Właściwa konserwacja jest
istotna  dla  uŜytkownika,  poniewaŜ  zapobiega  zniszczeniu  wyrobu.  Informacje  dotyczące
konserwacji  przekazywane  są  w  formie  umownych  znaków.  Stosowane  znaki  ostrzegawcze
przedstawione są w tabeli nr 1.

Tab. 1. Znaki ostrzegawcze [1]

nie prać na mokro

wyrób moŜe być prany mechanicznie w temperaturze nie przekraczającej 40°C

nie chlorować

moŜna stosować powszechnie uŜywane rozpuszczalniki

wyrób nie moŜe być czyszczony chemicznie

wyrób moŜna czyścić chemicznie w czterochloroetanie, benzynie

wyrób moŜna czyścić tylko benzyną

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

nie prasować

moŜna prasować w temperaturze do 210°C

moŜna prasować w temperaturze do 160°C

moŜna prasować w temperaturze do 120°C

moŜna chlorować

Pranie wyrobów w roztworach wodnych

Usunięcie brudu z wyrobów włókienniczych w środowisku wodnym moŜe zachodzić

między innymi w wyniku rozpuszczania składników brudu przy pomocy środków piorących.
Jako środków piorących uŜywa się mydeł wyrabianych z tłuszczów zwierzęcych i roślinnych
oraz syntetycznych środków piorących. Efektywność bezpośredniego działania środków
piorących zaleŜy od temperatury prowadzenia procesu. Temperatura kąpieli zaleŜy od składu
surowcowego dzianiny i rodzaju wykończenia – przykładowe temperatury kąpieli obrazuje
tabela nr 2.

Tab. 2. Przykładowe temperatury kąpieli

[opracowanie własne]

Rodzaj surowca

Wykończenie

Temperatura kąpieli prania

bawełna 100%

biała

95°C

bawełna 100%

barwiona/drukowana

40°C

bawełna z domieszką
poliestru

biała

60°C

bawełna z domieszką
poliestru

barwiona/drukowana

40°C

poliester 100%

biała/kolorowa

40°C

poliester z domieszką
bawełny

biała/kolorowa

40°C

Wyroby z włókien roślinnych, a więc z lnu i bawełny, nie wymagają zachowania

specjalnej ostroŜności przy praniu.

Wyroby wełniane wymagają większej ostroŜności przy praniu i wskazane jest pranie

ręczne.  OstroŜność  dotyczy  przede  wszystkim  temperatury  kąpieli  piorącej,  gdyŜ  wełna  ma
zdolność  do  filcowania  się  w  wysokich  temperaturach  (do  50°C).  Podczas  prania  wyroby
z  wełny  naleŜy  lekko  wygniatać,  unikając  tarcia  i  mocnego  wykręcania.  Płukać  naleŜy
równieŜ w ciepłej wodzie, moŜna do wody dodać trochę octu. Wyroby z dzianin wełnianych
naleŜy  suszyć  w  stanie  rozłoŜonym,  prasować  przez  mokrą  zaparzaczkę,  przy  temperaturze
Ŝ

elazka do 160°C.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyroby ze sztucznych włókien celulozowych naleŜy prać bardzo ostroŜnie ze względu na

mniejszą wytrzymałość włókien na mokro oraz na ich wraŜliwość na alkalia. Temperatura
prania około 40°C, temperatura prasowania poniŜej 160°C.

Wyroby z włókien syntetycznych odznaczają się następującymi cechami: ograniczoną

zdolnością  przyjmowania  wody,  skłonnością  do  silnego  brudzenia  się,  termoplastycznością
czyli  tendencją  do  trwałych  odkształceń  w  podwyŜszonej  temperaturze.  W  związku  z  tym
pranie  wyrobów  z  włókien  syntetycznych  wymaga  zachowania  duŜej  ostroŜności.  Przez
nieumiejętne  pranie  moŜna  spowodować  całkowite  zniszczenie  wyrobów  z  tych  włókien.
Właściwą i bezpieczną temperaturą kąpieli piorącej dla wyrobów z włókien syntetycznych jest
40°C. Temperatura prasowania nie moŜe przekraczać 120°C.
Czyszczenie chemiczne

Naturalne zanieczyszczenia wyrobów włókienniczych moŜna podzielić na trzy zasadnicze

grupy:
1)

zanieczyszczenia rozpuszczalne w rozpuszczalnikach a nie rozpuszczalne w wodzie; do
nich naleŜą tłuszcze, oleje mineralne, woski i tym podobne – zanieczyszczenia
hydrofobowe.

zanieczyszczenia rozpuszczalne w wodzie a nie rozpuszczalne w rozpuszczalnikach
organicznych; naleŜą do nich między innymi chlorek sodowy, cukry proste, skrobia –
zanieczyszczenia hydrofilowe.

zanieczyszczenia  nie  rozpuszczalne  w  wodzie  i  nie  rozpuszczalne  w  rozpuszczalnikach
tak  zwane  zanieczyszczenia  pigmentowe;  naleŜą  do  nich  między  innymi  cząstki  węgla,
składniki gleby, tlenki róŜnych metali.
Usuwanie  zanieczyszczeń  pierwszej  grupy  nie  stwarza  trudności  poniewaŜ  rozpuszczają

się  one  całkowicie  podczas  chemicznego  czyszczenia  w  kąpieli  rozpuszczalnikowej.
Usuwanie  zanieczyszczeń  pozostałych  grup  stanowi  główny  problem  chemicznego
czyszczenia  odzieŜy,  poniewaŜ  czyszczenie  czystymi  rozpuszczalnikami  nie  zapewnia  ich
usunięcia.

Sposoby odplamiania wyrobów włókienniczych przedstawia tabela 3.

Tab. 3. Sposoby odplamiania wyrobów włókienniczych przedstawia [1]

Rodzaj zaplamienia

rodki do usuwania zaplamienia

Czynności

Masło, oliwa

Mydło + gorąca woda, talk, mąka
ziemniaczana.

Benzyna

wieŜe plamy wyprać w gorącej wodzie

z mydłem; miejsca zaplamione posypać
talkiem lub mąką ziemniaczaną, sczyścić
szczotką;
PodłoŜyć podkład, tamponem z gazy
umoczonym w benzynie dotykać
zaplamione miejsca.

Smoła, smary

Masło, mydło + gorąca woda

Benzyna

Woda utleniona

Smołę zeskrobać noŜem, połoŜyć na
plamę masło, odczekać i sprać gorącą
wodą z mydłem;
PodłoŜyć podkład, tamponem z gazy
umoczonym w benzynie dotykać
zaplamione miejsca;
ś

ółte zaplamienie, które często pozostaje,

usunąć wodą utlenioną.

Stearyna, parafina

Gorące Ŝelazko i benzyna

Stearynę zeskrobać, podłoŜyć wilgotną
tkaninę, przykryć bibułą i przeciągnąć po
plamie Ŝelazkiem. Bibułę często
wymieniać, wytrzeć ślad po plamie
benzyną.

Czarna

kawa,

herbata,

czekolada, piwo, wino

Woda utleniona, amoniak

wieŜe plamy polewać ciepłą wodą;

pocierać szmatką umoczoną w wodzie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rodzaj zaplamienia

rodki do usuwania zaplamienia

Czynności

Gliceryna, woda utleniona

utlenionej a następnie w amoniaku;
Zastarzałą plamę umoczyć w glicerynie
a następnie zwilŜyć wodą utlenioną.

Soki owocowe

Mleko słodkie lub kwaśne

Alkohol (1:3), woda utleniona

Zaprać w mleku, najlepiej kwaśnym;
Plamę przecierać tamponem umoczonym
w alkoholu, a następnie polać zaplamione
miejsce woda utlenioną (wystawić mokrą
plamę na działanie słońca).

Zazielenienie

Woda utleniona z domieszką kilku
kropel amoniaku

Tamponem umoczonym w wodzie
utlenionej z amoniakiem pocierać miejsce
zaplamione, często zmieniając tampon.

Przypalenie

Woda + mydło, benzyna, woda
utleniona

Tamponem z gazy umoczonym w wodzie
z mydłem pocierać zaplamione miejsce;
spłukać ciepłą wodą, po wyschnięciu
przetrzeć benzyną; jeŜeli pozostaną Ŝółte
plamy wytrzeć je szmatką umoczoną w
wodzie utlenionej.

Tusz z długopisu

Alkohol, woda kolońska, aceton

Pod plamę podłoŜyć podkład i przetrzeć
lekko tamponem umoczonym w alkoholu,
tampony często zmieniać na czyste.

Uszkodzenia występujące w dzianinach i w dzianych wyrobach odzieŜowych

Słabą cechą dzianin jest łatwość ich uszkadzania się, gdyŜ wystarczy przerwanie jednego

oczka, aby dzianina zaczęła się pruć. Tę cechę dzianin moŜna wykorzystać podczas spruwania
zuŜytych wyrobów (ew. tylko ich części) lub przy renowacji ich.

Dzianiny rządkowe łatwo się prują. Oczka w tych dzianinach wypruwają się wzdłuŜ

kolumienek  i  rządków.  Wypruwanie  się  oczek  wzdłuŜ  kolumienek  nazywane  „leceniem
oczek”,  powoduje podłuŜne prześwity między kolumienkami i naleŜy do powaŜnych błędów
dzianiny.  „Lecenie  oczek”  potęguje  się  w  duŜym  stopniu  podczas  rozciągania
powierzchniowego,  czyli  napinania  dzianiny  w  procesach  wykończalniczych  lub  podczas
uŜytkowania. Jest to niekorzystna cecha dzianin rządkowych.

Kolumienki oczek najłatwiej spruwają się w dzianinach lewoprawych. Im bardziej

skomplikowana budowa dzianiny tym mniejsza spruwalność wzdłuŜ kolumienek.

Wszystkie dzianiny rządkowe spruwają się takŜe wzdłuŜ rządków. Rządki oczek

wypruwają się w nich w kolejności odwrotnej do ich tworzenia.

Dzianiny kolumienkowe, uŜytkowe na ogół spruwają się dość trudno. PoniewaŜ są

zwykle połączeniem dwóch lub większej liczby splotów o róŜnych przeplotach. Lecenie oczek
w dzianinach o splotach podstawowych: łańcuszka, trykotu, atłasu trykotowego moŜe
występować tylko sporadycznie. Inne sploty mają budowę utrudniającą lecenie oczek.

Błędy powstałe na dzianinie wskutek zrzuconych oczek przedstawiają rys. 1 i rys. 2.

Rys. 1. Zrzucone oczka na dzianinie o splocie lewo – prawym [6]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 2. Zrzucone oczka na dzianinie o splocie dwuprawym [6]

W dzianinach metraŜowych miejsca występowania błędów oznacza się za pomocą

etykietek samoprzylepnych lub kolorowej nitki. Błędy występujące w dzianinie eliminuje się
w  procesie  kroju,  co  zapewnia  wyŜszą  jakość  wyrobów.  W  dzianinach  rządkowych  błędy
występują  zazwyczaj  w  szerokości  dzianiny  wzdłuŜ  rządka,  natomiast  w  dzianinach
kolumienkowych większość błędów występuje w długości dzianiny.

W trakcie uŜytkowania wyrobów dzianych mogą wystąpić następujące rodzaje

uszkodzeń: przetarcie, rozerwanie, wyświecenie, przepalenie, pęknięcie szwów, zmiany
w wybarwieniu. Przetarcie przędzy w dzianinie moŜe być przyczyną „lecenia oczek” lub
pęknięcia dzianiny.

Naprawa i renowacja

Ponowne wykorzystanie przędzy – odzieŜ z dzianiny przeznaczoną do ponownego

przerobienia naleŜy uprać a następnie popruć i zwinąć w pasma. Ponownie uprać i dobrze
wypłukać, po czym nie wyciskając powiesić w pasmach do całkowitego wyschnięcia. Pod
cięŜarem wody włóczka rozprostuje się całkowicie.

Barwienie wyrobów i surowca – w czasie uŜytkowania odzieŜ jest naraŜona na działanie

róŜnych czynników fizykochemicznych i chemicznych, z których najwaŜniejszymi są: światło,
pranie,  prasowanie  oraz  tarcie.  Pod  wpływem  tych  oddziaływań  zachodzą  zmiany
w wybarwieniu  wyrobu.  Zmieniać  się  moŜe  intensywność,  odcień  lub  Ŝywość  barwy.
Trwałość  wybarwienia  zaleŜy  od  rodzaju  uŜytego  barwnika,  metody  barwienia  oraz  sposobu
wykończenia  dzianiny.  Renowacji  w  zakresie  przywracania  intensywności  pierwotnej  barwy
poddajemy  przede  wszystkim  wyroby  dziewiarskie  wykonywane  sposobem  ręcznym.  MoŜna
tego dokonać w dwojaki sposób: poprzez ponowne farbowanie gotowego wyrobu lub poprzez
farbowanie  włóczki  odzyskanej  przez  sprucie  wyrobu.  Zarówno  wyrób  jak  i  włóczkę  naleŜy
najpierw  wyprać  i  bez  suszenia  poddać  kąpieli  barwiącej,  zachowując  wszystkie  parametry
kąpieli barwiącej odpowiedniej do uŜytego surowca.

Zarabianie oczek – jeŜeli wyrób wykonany jest podstawowymi splotami dziewiarskimi

moŜliwe jest podniesienie lecących oczek w taki sposób, Ŝe wyrób odzyskuje swoją wartość
estetyczną. Zarabianie oczek wykonuje się przy pomocy szydełka lub igły dziewiarskiej.

Skracanie i wydłuŜanie wyrobów po oczkach – stosuje się w wyrobach z dzianin

rządkowych przez wyprucie jednego rządka oczek na wysokości linii skrócenia lub
wydłuŜenia i nałoŜenia oczek ostatniego rządka elementu wyrobu na druty lub igły maszyny
oraz zakończenie lub dorobienie poŜądanej liczby rządków.

Do likwidowania uszkodzeń wyrobów dziewiarskich moŜna zastosować takŜe cerowanie,

naszycie łat, aplikacji lub zdobienie przy pomocy ściegów ręcznych z jednoczesnym ukryciem
uszkodzenia. Przy doborze nitek do likwidowania uszkodzeń wyrobów dziewiarskich naleŜy
pamiętać o: kolorze wyrobu, składzie surowcowym, splocie, grubości nitki i narzędzia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie temperatury kąpieli piorącej i barwiącej stosuje się dla dzianin wykonanych
z róŜnych surowców?

Jakie znaki informacyjne dotyczące konserwacji znajdują się na wyrobach?

Jakie stosuje się sposoby usuwania róŜnego rodzaju plam?

Jak likwiduje się „lecenie oczek”?

Jakie mogą wystąpić uszkodzenia wyrobów dziewiarskich podczas ich uŜytkowania?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zdefiniuj znaki informacyjne dotyczące konserwacji wyrobów przedstawione w poniŜszej

tabeli. Zaznacz znaki dotyczące czyszczenia chemicznego.

Tabela do ćwiczenia 1

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

wyszukać informacje dotyczącą konserwacji wyrobów dziewiarskich,

wpisać definicje znaków informacyjnych,

wskazać znaki dotyczące czyszczenia chemicznego,

zaprezentować swoją pracę.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

arkusz ćwiczeniowy,

−

przybory do pisania,

−

etykiety róŜnych wyrobów dziewiarskich ze znakami informacyjnymi.

Ćwiczenie 2

Podaj prawidłową temperaturę kąpieli piorącej dla otrzymanych próbek dzianin

o oznaczonym składzie surowcowym. Zapisz ją w postaci znaku informacyjnego na etykiecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dla ucznia informacje dotyczące temperatur kąpieli piorących,

odczytać z etykietek dołączonych do próbek dzianin ich skład surowcowy,

dobrać temperatury kąpieli piorących dla poszczególnych próbek dzianin,

ustalić znak graficzny dla kaŜdej kąpieli piorącej,

zapisać znaki na etykietach,

zaprezentować swoją pracę.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

próbki dzianin o róŜnym składzie surowcowym,

−

materiały dla ucznia,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Podaj prawidłową temperaturę prasowania dla otrzymanych próbek dzianin

o oznaczonym składzie surowcowym. Zapisz ją w postaci znaku informacyjnego na etykiecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dla ucznia informacje dotyczące temperatur prasowania,

odczytać z etykietek dołączonych do próbek dzianin ich skład surowcowy,

dobrać temperatury prasowania do poszczególnych próbek dzianin,

zapisać temperatury na etykietach,

zaprezentować swoją pracę.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

próbki dzianin o róŜnym składzie surowcowym,

−

materiały dla ucznia,

−

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Dokonaj naprawy szalika, w którym wzdłuŜ jednej kolumienki lecą oczka. Szalik

wykonany jest ręcznie splotem dwuprawym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i przepisami bhp,

dobrać narzędzia do podniesienia oczek w szaliku,

ustalić miejsce połoŜenia oczka, od którego naleŜy dokonać podnoszenia oczek,

ustalić rodzaj oczka i sposób zarobienia,

zarobić oczka,

zamocować ostatnie zarobione oczko,

przedstawić swoją pracę.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

szalik wykonany sposobem ręcznym splotem dwuprawym z lecącymi oczkami,

−

narzędzia do podnoszenia oczek,

−

przybory do szycia ręcznego,

−

przędza, nici,

−

fartuch ochronny.

Ćwiczenie 5

Zlikwiduj przy pomocy dostępnych środków czyszczących plamy róŜnego pochodzenia

znajdujące się na wyrobie dziewiarskim otrzymanym od nauczyciela.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i przepisami bhp,

ustalić rodzaj zaplamienia,

odszukać w materiałach dla ucznia informacje dotyczące sposobu usuwania plam,

dobrać środki czyszczące,

dobrać sposób usuwania plam,

usunąć plamy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

wyrób dziewiarski z plamami róŜnego pochodzenia,

−

zestaw ogólnie dostępnych środków czyszczących,

−

materiały dla ucznia.

−

fartuch ochronny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 6

Ustal kolejność czynności naprawy uszkodzeń znajdujących się w otrzymanym od

nauczyciela wyrobie dziewiarskim.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii i przepisami bhp,

obejrzeć dokładnie otrzymany wyrób dziewiarski,

ustalić kolejność czynności naprawy dla kaŜdego uszkodzenia występującego w wyrobie,

ustalenia zapisać w zeszycie przedmiotowym,

zaprezentować swoją pracę.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

wyrób dziewiarski z róŜnego rodzaju uszkodzeniami,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

materiały dla ucznia.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

dobrać temperaturę prasowania do dzianin o określonym składzie
surowcowym?

rozróŜnić rodzaje uszkodzeń w wyrobach dzianych?

określić sposoby usuwania róŜnych uszkodzeń?

rozróŜnić znaki informacyjne dotyczące konserwacji wyrobów
dziewiarskich?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawdziwa.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

JeŜeli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Znak informacyjny przedstawiony na rysunku określa maksymalną temperaturę

prasowania
a)

do 120°C.

do 160°C.

do 210°C.

do 180°C.

Dzianinę bawełnianą barwioną wypierzesz w temperaturze
a)  40°C.
b)  60°C.
c)  80°C.
d)  95°C.

Białą dzianinę bawełnianą z domieszką poliestru moŜna prać w temperaturze
a)  40°C.
b)  60°C.
c)  80°C.
d)  95°C.

Przedstawiony znak dotyczy
a)  czyszczenia benzyną.
b)  czyszczenia wodą utlenioną.
c)  chlorowania.
d)  czyszczenia alkoholem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Na etykiecie czapki wykonanej z wełny owczej umieścisz znak informacyjny

a)

b)
c)
d)

Plamę z masła usuniesz
a)  benzyną.
b)  wodą utlenioną.
c)  gliceryną.
d)  spirytusem.

Kolumienki oczek najłatwiej spruwają się w dzianinach
a)  atłasowych.
b)  wzorzystych.
c)  interlokowych.
d)  lewoprawych.

Podnoszenia „lecących oczek” moŜna dokonać
a)  igłą krawiecką.
b)  igłą dziewiarską.
c)  drutami.
d)  na szydełkarce.

Przy pomocy alkoholu moŜna usunąć plamy powstałe w wyniku zabrudzenia
a)  tuszem z długopisu.
b)  czarną kawą.
c)  trawą.
d)  przypaleniem.

10.

Do  zanieczyszczeń  rozpuszczalnych  w  rozpuszczalnikach  a  nie  rozpuszczalnych
w wodzie naleŜą
a)  cukry proste.
b)  składniki gleby.
c)  skrobia.
d)  tłuszcze.

11.

zanieczyszczeń

rozpuszczalnych

wodzie

nie

rozpuszczalnych

w rozpuszczalnikach organicznych zaliczamy
a)  oleje mineralne.
b)  woski.
c)  cukry proste.
d)  cząstki węgla.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12.

Znak  informacyjny  przedstawiony  na  rysunku  moŜna  zamieścić  przy  podkoszulku
wykonanego z dzianiny
a)  bawełnianej barwionej.
b)  poliestrowej białej.
c)  bawełnianej białej.

d) poliestrowej kolorowej.

13.

Pokazany na rysunku błąd to lecenie oczek w dzianinie
a)  dwulewej.
b)  lewoprawej.
c)  interlokowej.
d)  dwuprawej.

14.

Termoplastyczność jest cechą wyrobów z włókien
a)  bawełny.
b)  celulozowych.
c)  wełny.
d)  syntetycznych.

15.

Rękodzielniczy wyrób dziewiarski wykonany z wełny wypierzesz w temperaturze
a)  do 50°C.
b)  do 60°C.
c)  do 80°C.
d)  do 70°C.

16.

Przed przystąpieniem do odplamiania dzianin naleŜy ustalić rodzaj
a)  substancji z jakiej powstała plama.
b)  substancji z jakiej powstała plama i rodzaj środka czyszczącego.
c)  substancji z jakiej powstała plama i rodzaj surowca z jakiego wykonana jest dzianina.
d)  środka czyszczącego.

17.

Ograniczoną zdolnością przyjmowania wody charakteryzują się wyroby z włókien
a)  syntetycznych.
b)  wełny.
c)  celulozowych.
d)  bawełny.

18.

Wyroby z wełny naleŜy
a)  prasować na sucho przy temperaturze Ŝelazka do 210°C.
b)  prasować przez mokrą zaparzaczkę, przy temperaturze Ŝelazka do 210°C.
c)  nie prasować.
d)  prasować przez mokrą zaparzaczkę, przy temperaturze Ŝelazka do 160°C.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko....................................................................................................................

Naprawa, renowacja i konserwacja dzianin i dziewiarskich wyrobów
odzieŜowych

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

Chyrosz M. Zembowicz – Sułkowska E.: Materiałoznawstwo odzieŜowe. WSiP 1993

Dziamara H.: Dziewiarstwo maszynowo-ręczne. Technologia dla ZSZ. WSiP, Warszawa
1987

Kowalczyk K.: Konfekcjonowanie dzianin. Część 2. WSiP

Kornobis E.: MroŜewski Z., Stajniak K.: Dziewiarstwo cz. 1 i 2. WSiP, Warszawa 1990

Tyszka M.: (red.): Konfekcjonowanie dzianin. Część 1. WSiP

Waśniewski S.: Dziewiarstwo maszynowe. WSiP, Warszawa 1988

Czasopisma specjalistyczne:
1.

Anna,

Igłą i nitką