BUDUJEMY DOM

1–2/2010

122

Przestarza

ïa instalacja

elektryczna jest
potencjalnie niebezpieczna
i po prostu niewygodna
– brakuje gniazd,
a istniej

Èce obwody sÈ

przeci

Èĝone.

Zakres prac przy jej
modernizacji zale

ĝy

od tego na ile odbiega
od obowi

ÈzujÈcych

wspó

ïczeĂnie standardów.

REMONT

Zasilanie domu

Modernizacja instalacji

elektrycznej

Jaros

ïaw Antkiewicz

fot.

M

o

el

ler

Nowy standard

Zapotrzebowanie na moc
Je

Ăli planujemy montaĝ elektrycznego kotïa c.o., przepïywowego

ogrzewacza wody lub pieców akumulacyjnych, to przede wszystkim
elektryk musi sprawdzi

Ê, czy przyïÈcze ïÈczÈce dom zbsieciÈ ener-

getyczn

È jest dostosowane do wiÚkszych obciÈĝeñ. Czasem zdarza

si

Ú teĝ, ĝe domy jednorodzinne majÈ tyl-

ko przy

ïÈcze jednofazowe zamiast trój-

fazowego.

Je

Ăli wiÚc chcemy zainstalowaÊ urzÈ-

dzenia o

bduĝej mocy, to konieczne bÚdzie

wyst

Èpienie do zakïadu energetyczne-

go z

bwnioskiem obzwiÚkszenie przydziaïu

mocy lub budow

Ú nowego przyïÈcza.

Przewody
Obecnie instalacje wewn

Útrzne wyko-

nuje si

Ú tylko zbprzewodów miedzia-

nych. Wszystkie gniazda musz

È byÊ

uziemione (z

b“bolcem”). Do gniazd

doprowadza si

Ú przewody trójĝy-

ïowe, zbodrÚbnÈ ĝyïÈ ochronnÈ PE
(rys. 1).

¿yïÚ ochronnÈ powinny

te

ĝ mieÊ przewody zasilajÈce ěró-

d

ïa Ăwiatïa.

Typowe

przekroje

ĝyï

przewodów to
2,5

bmm

2

w

bob-

wodach zasila-
j

Ècych gniazda

oraz 1,5

bmm

2

w

bob-

wodach o

Ăwietlenio-

wych. Urz

Èdzenia duĝej mocy potrze-

buj

È przewodów obwiÚkszym przekroju

– 4

bmm

2

lub wi

Úkszym.

Stare instalacje s

È czÚsto wykona-

ne z

bprzewodów aluminiowych. Zwykle

przewody s

È dwuĝyïowe – ze wspól-

n

È ĝyïÈ ochronno-neutralnÈ (oznaczanÈ

PEN). Ich przekrój jest cz

Ústo zbyt maïy,

a

b

¿yrandol (a) z kil-

koma

ĝarówkami stero-

wany dwuklawiszowym,
tzw.

Ăwiecznikowym

ïÈcznikiem (b) wymaga
doprowadzenia cztero-
ĝyïowego przewodu

Rys. 1 Do gniazda pr

Èd powinien byÊ do-

prowadzony przewodem trój

ĝyïowym (ĝyïy:

L – fazowa, N – neutralna, PE – ochronna)

PE

N

L

fot.

O

s

p

e

l

fot.

K

a

nd

el

122-126_BD1_2_modernizacja_instal_elektr.indd 122

122-126_BD1_2_modernizacja_instal_elektr.indd 122

2009-12-22 16:56:31

2009-12-22 16:56:31

Modernizacja instalacji elektrycznej

BUDUJEMY DOM

1–2/2010

123

ponadto aluminium

ïatwo ulega utlenieniu

i

bpÚka w miejscach poïÈczeñ. Obecnie nie

wolno stosowa

Ê przewodów aluminiowych,

je

Ăli przekrój ĝyï jest mniejszy niĝ 10bmm

2

.

Podzia

ï na obwody

Ka

ĝda instalacja jest podzielona na obwody,

dzi

Úki temu nawet po odïÈczeniu zasilania

od którego

Ă zbnich pozostaïe pracujÈ nor-

malnie. Poszczególne obwody maj

È odrÚbne

zabezpieczenia w

btablicy rozdzielczej.

Zwykle obwodów jest zbyt ma

ïo, czasem

tylko dwa na gniazda i

bjeden na oĂwietlenie.

Jednak by unikn

ÈÊ przeciÈĝenia, jedne-

go obwodu nie powinno tworzy

Ê wiÚcej niĝ

10

bgniazd lub 20bpunktów oĂwietleniowych.

Ma

ïa liczba obwodów jest przy tym nie-

praktyczna, bo pojedyncze uszkodzenie unie-
mo

ĝliwia pracÚ wielu urzÈdzeñ. Ukïad obwo-

dów instalacji powinien by

Ê przede wszystkim

funkcjonalny i

blogiczny: np. odrÚbne obwo-

dy dla pomieszcze

ñ poïoĝonych na lewo ibna

prawo od wej

Ăcia. Takĝe przyïÈczone na staïe

urz

Èdzenia, np. lodówka, kuchenka czy pod-

grzewacz wody, powinny by

Ê zasilane kaĝ-

de z

bosobnego obwodu. Waĝne jest takĝe po-

grupowanie

ěródeï Ăwiatïa tak, by na danej

kondygnacji nie by

ïy zasilane tylko zbjednego

obwodu. Dzi

Úki temu wbrazie awarii nie znaj-

dziemy si

Ú wbkompletnych ciemnoĂciach.

Rozdzielnica
Star

È rozdzielnicÚ zwykle trzeba wymieniÊ.

Now

È zaĂ warto dobraÊ zbpewnym zapasem,

by ewentualna rozbudowa w

bprzyszïoĂci byïa

mo

ĝliwa. Nowe rozdzielnice sÈ przystosowa-

ne do monta

ĝu tzw. osprzÚtu moduïowego

– wszystkie montowane w

bnich urzÈdzenia

maj

È znormalizowanÈ szerokoĂÊ, bÚdÈcÈ wie-

lokrotno

ĂciÈ podstawowego moduïu.

Zabezpieczenia
W wi

ÚkszoĂci instalacji nie ma wïaĂciwych

zabezpiecze

ñ. Obecnie wykonywana insta-

lacja powinna mie

Ê nastÚpujÈce elementy

zabezpieczaj

Èce.

Wy

ïÈczniki nadmiarowoprÈdowe, inaczej

nadpr

Èdowe. Potocznie nazywane „korkami”.

Ich podstawowe zadanie to ochrona ka

ĝdego

z

bobwodów przed przeciÈĝeniem, gdy zosta-

n

È do niego przyïÈczone urzÈ-

dzenia o

bzbyt duĝej mocy lub gdy

w

btym obwodzie nastÈpi zwar-

cie. Bez tego zabezpieczenia mog-
ïoby dojĂÊ do stopienia izolacji
przewodów, uszkodzenia ich

ĝyï,

a

bnawet poĝaru.

W

bnowych instalacjach uĝy-

wa si

Ú wyïÈczników nadmiaro-

wych – po ich zadzia

ïaniu wy-

starczy podnie

ĂÊ niewielkÈ

d

ěwigniÚ, by wbobwodzie znów

pop

ïynÈï prÈd. Wbstarych insta-

Zmywarka, lodówka czy pralka powinny mie

Ê

zapewnione zasilanie z odr

Úbnych obwodów

Czytelny opis poszczególnych obwodów szcze-

gólnie docenimy w rozbudowanej instalacji

Rozdzielnic

Ú

montuje si

Ú

w specjal-
nej skrzynce
umieszczonej
a) we wn

Úce

Ăciennej b) lub
na

Ăcianie

a

b

Wy

ïÈcznik nadmiarowoprÈdowy do obwodów trójfazowych

(a), oraz do obwodów jednofazowych (b). Wy

ïÈcznika do obwodów

trójfazowych nie wolno zast

ÈpiÊ trzema zwykïymi, bo niektóre

urz

Èdzenia mogïyby zostaÊ uszkodzone

a

b

W rozdzielnicy osprz

Út montuje siÚ na metalowej

szynie. Osprz

Út ma standardowe wymiary, niezaleĝ-

nie od tego, od którego z producentów pochodzi

wy

ïÈcznik róĝnicowoprÈdowy

ogranicznik przepi

ÚÊ

lampka sygnalizacyjna

wy

ïÈczniki nadprÈdowe jednobiegunowe

(obwodów jednofazowych)

wy

ïÈcznik nadprÈdowy trójbiegunowy

(obwodu trójfazowego)

fot. Moeller Electric

fot.

M

o

el

ler

E

le

c

tr

ic

fot.

L

e

g

rand

fot.

L

e

g

rand

fot.

L

e

g

rand

fot.

P

C

E

P

o

ls

ka

fot.

M

e

b

e

l R

u

s

t

a

fot.

M

o

el

ler

E

le

c

tr

ic

122-126_BD1_2_modernizacja_instal_elektr.indd 123

122-126_BD1_2_modernizacja_instal_elektr.indd 123

2009-12-22 16:56:48

2009-12-22 16:56:48

BUDUJEMY DOM

1–2/2010

124

Remont

lacjach funkcj

Ú zabezpieczenia nadmiarowoprÈdowego peïniÈ czÚsto

klasyczne bezpieczniki, w

bktórych po zadziaïaniu trzeba wymieniÊ

wk

ïadkÚ topikowÈ. MogÈ to byÊ takĝe wyïÈczniki nadmiarowe przy-

stosowane do wkr

Úcania wbtypowe gniazda bezpiecznikowe.

Wy

ïÈczniki róĝnicowoprÈdowe. Ich podstawowym zadaniem jest

wy

ïÈczenie obwodu, gdy nastÈpi upïyw prÈdu do ziemi, np. wsku-

tek dotkni

Úcia przez kogoĂ przewodu bez izolacji albo znajdujÈ-

cej si

Ú pod napiÚciem metalowej obudowy uszkodzonego urzÈdze-

nia. Ka

ĝdy wyïÈcznik róĝnicowoprÈdowy reaguje dopiero wtedy,

gdy zostanie przekroczona pewna graniczna warto

ĂÊ upïywu prÈdu.

Zwyk

ïy uĝytkownik spotyka siÚ najczÚĂciej zbwyïÈcznikami wyso-

koczu

ïymi obprÈdzie znamionowym 30bmA. Mniej czuïe wyïÈczniki

(100

bmA lub wiÚcej) montuje siÚ jako zabezpieczenie przeciwpoĝa-

rowe. Bardzo czu

ïymi wyïÈcznikami zabezpiecza siÚ niekiedy in-

stalacj

Ú na zewnÈtrz domu, bo gdy stoimy bezpoĂrednio na ziemi,

skutki pora

ĝenia mogÈ byÊ szczególnie groěne.

W

bstarych instalacjach czÚsto wbogóle nie ma wyïÈczników róĝni-

cowopr

Èdowych, lub zabezpieczajÈ tylko obwody wbkuchni ibïazience

albo jeden wy

ïÈcznik zabezpiecza caïÈ instalacjÚ. To ostatnie rozwiÈ-

zanie jest jednak bardzo niepraktyczne, bo jego zadzia

ïanie odcina

zasilanie wszystkich obwodów.

Ograniczniki przepi

ÚÊ. MajÈ za zadanie zabezpieczaÊ instalacjÚ

i

bprzyïÈczone do niej urzÈdzenia przed przepïywem prÈdu obbardzo

wysokim napi

Úciu. Moĝe byÊ to efektem bli-

skiego uderzenia pioruna lub nieprawid

ïowoĂci

w

bdziaïaniu sieci energetycznej. Na przepiÚcia

najbardziej wra

ĝliwy jest sprzÚt elektroniczny:

komputery, telewizory itp.

Ograniczniki poszczególnych klas montuje

si

Ú w nastÚpujÈcych miejscach:

B – w

bzïÈczu,

C – w

brozdzielnicy (w odlegïoĂci co naj-

mniej 10

bm od poprzedniego),

D – bezpo

Ărednio przed chronionym urzÈ-

dzeniem.

Na rynku dost

Úpne sÈ teĝ urzÈdzenia klas

B+C montowane w

brozdzielnicy.

Ograniczeniu skutków przepi

ÚÊ sïuĝy takĝe odpowiednie zapro-

jektowanie instalacji domowych, tak by wszystkie kable czy ruro-
ci

Ègi metalowe byïy wprowadzone do budynku wbtym samym miej-

scu; bardzo wa

ĝny jest takĝe skuteczny uziom.

Uziemienie. Zadaniem uziemienia jest odprowadzenie do grun-

tu przez tzw. uziom niebezpiecznego napi

Úcia, jakie moĝe siÚ poja-

wia

Ê np. na metalowej obudowie urzÈdzeñ elektrycznych (pralka, lo-

dówka itp.). To jeden z

bnajwaĝniejszych elementów zapewniajÈcych

bezpiecze

ñstwo, zwïaszcza ĝe skuteczny uziom jest teĝ niezbÚdny do

w

ïaĂciwego dziaïania instalacji odgromowej. Stan uziomu powinien

koniecznie sprawdzi

Ê elektryk modernizujÈcy instalacjÚ.

Sprawno

ĂÊ wyïÈczników

ró

ĝnicowooprÈdowych trzeba

kontrolowa

Ê za pomocÈ przycisku

„test”, nie rzadziej ni

ĝ raz wbmiesiÈcu

Typowy ogranicznik prze-

pi

ÚÊ zabezpiecza jeden lub kil-

ka obwodów elektrycznych

Wy

ïÈcznik róĝnicowoprÈdowy jest

wyposa

ĝony w przycisk testowy. Po

jego naci

ĂniÚciu wyïÈcznik powinien

przerywa

Ê dopïyw prÈdu do obwodu

zwód piorunochronu

przewód

odprowadzaj

Ècy

przewód

odprowadzaj

Ècy

uziom
otokowy

Rys. 2. Uziom otokowy to zwykle najrozs

Èdniejsze, bo niezbyt drogie rozwiÈ-

zanie w ju

ĝ istniejÈcym budynku

Rys. 3. Wystaj

Èce ponad powierzchniÚ dachu elementy, np. komin, trzeba za-

bezpieczy

Ê dodatkowym „masztem” poïÈczonym z instalacjÈ odgromowÈ

Rys. 4. Na rysunku pokazano minimalne odleg

ïoĂci, które trzeba zachowaÊ

pomi

Údzy elementami instalacji odgromowej a urzÈdzeniami umieszczonymi

na elewacji. Inaczej mo

ĝe dojĂÊ do ich uszkodzenia i poĝaru

fot.

L

e

g

rand

fot.

R

e

lp

ol

fot.

M

o

el

ler

E

le

c

tr

ic

Ograniczniki przepi

ÚÊ

montowane bezpo

Ărednio

przed chronionym urz

Èdze-

niem najcz

ÚĂciej dodatko-

wo zabezpieczaj

È delikatny

sprz

Út elektroniczny

fot

. M

oe

ll

e

r El

ect

ri

c

O

i

iki

i

Ê

122-126_BD1_2_modernizacja_instal_elektr.indd 124

122-126_BD1_2_modernizacja_instal_elektr.indd 124

2009-12-22 16:57:05

2009-12-22 16:57:05

BUDUJEMY DOM

1–2/2010

125

Czasem zdarza si

Ú, ĝe budynek wbogó-

le nie ma uziomu, bo albo go nigdy nie wy-
konano, albo jego funkcj

Ú peïniïy metalo-

we ruroci

Ègi, abrury wymieniono potem na

nowe z

btworzywa sztucznego.

W takiej sytuacji mo

ĝna zastosowaÊ

uziom otokowy w postaci otaczaj

Ècej caïy

budynek metalowej p

Útli lub uziom piono-

wy z

bwbitych w ziemiÚ specjalnych prÚtów.

Drugie rozwi

Èzanie jest mniej kïopotliwe

ale dro

ĝsze.

Instalacja odgromowa mo

ĝe teĝ wymagaÊ

pewnych zmian, je

Ăli od czasu jej wykona-

nia na dachu pojawi

ïy siÚ nowe kominy lub

anteny (rys. 3). Gdy na

Ăcianie zewnÚtrznej

chcemy zamontowa

Ê klimatyzator, takĝe po-

winni

Ămy pamiÚtaÊ o zachowaniu wymaga-

nej odleg

ïoĂci od piorunochronu (rys. 4).

Co wymieniaÊ?

Najlepiej by

ïoby od razu zmodernizowaÊ

ca

ïÈ instalacjÚ, jednak oznacza to duĝy za-

kres prac i

bznaczne koszty. Moĝna zdecydo-

wa

Ê siÚ takĝe na jedynie czÚĂciowÈ moder-

nizacj

Ú, której zakres bÚdzie dostosowany

do naszych potrzeb oraz stanu istniej

Ècej

instalacji.

Instalacja z

btrójĝyïowych przewodów mie-

dzianych
W takich stosunkowo nowych instalacjach
najcz

ÚĂciej brakuje wyïÈczników róĝnicowo-

pr

Èdowych, zazwyczaj nie ma teĝ ĝadnych

zabezpiecze

ñ przeciwprzepiÚciowych. Liczba

gniazd tak

ĝe jest czÚsto niewystarczajÈca.

Zakres zmian w takiej instalacji b

Údzie

niewielki. Elektryk powinien:

– sprawdzi

Ê stan przewodów, zwïaszcza

w

bmiejscach poïÈczeñ,

– zamontowa

Ê nowe urzÈdzenia zabezpie-

czaj

Èce wbrozdzielnicy (moĝe byÊ konieczna

jej wymiana na wi

ÚkszÈ),

– je

Ăli to moĝliwe – rozbudowaÊ istniejÈce

obwody o

bnowe gniazda, ewentualnie wypro-

wadzi

Ê zbtablicy rozdzielczej nowe obwody

lub te

ĝ stare obwody (obejmujÈce np. gniaz-

da na ca

ïej kondygnacji) rozdzieliÊ na kil-

ka mniejszych, wymieni

Ê gniazda ibïÈczni-

ki o

Ăwietleniowe – zawsze jeĂli sÈ

uszkodzone, ewentualnie je

Ăli nie

odpowiadaj

È nam pod wzglÚdem

estetycznym.

Instalacja z

bdwuĝyïowych prze-

wodów miedzianych
Je

Ăli bardzo zaleĝy nam na ograniczeniu prac,

mo

ĝna ewentualnie pozostawiÊ stare dwu-

ĝyïowe przewody wbsypialniach lub salo-
nie – pod warunkiem

ĝe sÈ wbdobrym stanie

i

bĝe nie potrzebujemy wielu nowych gniazd.

W

bpomieszczeniach obwiÚkszym zagroĝe-

niu pora

ĝeniem – ïazienkach, kuchniach,

pralniach czy gara

ĝach – trzeba jednak uïo-

ĝyÊ odrÚbne od starej instalacji nowe obwo-
dy z

bprzewodów trójĝyïowych ibkoniecznie

zabezpieczy

Ê je wyïÈcznikiem róĝnicowoprÈ-

dowym (lub kilkoma). Tak

ĝe stare obwody

z

bdwuĝyïowymi przewodami moĝna zabez-

pieczy

Ê wyïÈcznikami róĝnicowoprÈdowymi,

bo to rozwi

Èzanie – choÊ niedoskonaïe – ibtak

zwi

Úkszy bezpieczeñstwo korzystania zbinsta-

lacji, a

bwyïÈczniki bÚdzie moĝna wykorzystaÊ

w

bprzyszïoĂci, gdy zdecydujemy siÚ na peï-

niejsz

È modernizacjÚ instalacji.

Je

Ăli nowych gniazd potrzebujemy niewie-

le, to najrozs

Èdniejszym rozwiÈzaniem bÚ-

dzie tylko rozbudowa istniej

Ècych obwodów,

tak jak to opisano w

bpoprzednim punkcie.

Je

Ăli zaĂ konieczne jest dodanie wielu no-

wych gniazd, to lepiej zdecydowa

Ê siÚ na caï-

kowit

È wymianÚ okablowania ibrozplanowa-

nie obwodów na nowo.

Instalacja z

bdwuĝyïowych przewodów alu-

miniowych
Stare przewody aluminiowe s

È zazwyczaj

w

bzïym stanie ibpowinny zostaÊ wymie-

nione na trój

ĝyïowe przewody miedziane.

Dawniej przewody aluminiowe by

ïy wbpo-

wszechnym u

ĝyciu ze wzglÚdów oszczÚdno-

Ăciowych. JeĂli bardzo zaleĝy nam na ogra-
niczeniu zakresu i

bkosztu prac, moĝna je

tymczasowo pozostawi

Ê ibpoprzestaÊ na wy-

konaniu takich zmian, jakie opisano w

bpo-

przednim punkcie. Zwykle jednak niezb

Úd-

ne s

È liczne nowe gniazda

i

bnowy podziaï instalacji na

obwody, dlatego lepiej wyko-
na

Ê instalacjÚ od nowa.

Przed uk

ïadaniem nowych

przewodów nie trzeba usuwa

Ê

starych, lecz

bjedynie odciÈÊ

od nich zasilanie. Lokalizacj

Ú

gniazd lepiej zaplanowa

Ê od

pocz

Ètku, uwzglÚdniajÈc po-

trzeby i

bnie sugerowaÊ siÚ

zbytnio rozmieszcze-
niem dotychczaso-
wych. W

bdomu, wbktó-

rym mieszkamy od

d

ïuĝszego czasu, nietrudno zdecydowaÊ, gdzie

najlepiej umie

ĂciÊ gniazda zasilajÈce, ïÈczni-

ki do sterowania

ěródïami Ăwiatïa oraz same

lampy. Warto te

ĝ zamontowaÊ dodatkowe

gniazda lub cho

Êby zaĂlepione puszki „na za-

pas” – na potrzeby urz

Èdzeñ elektrycznych,

które pewnie kiedy

Ă kupimy. Nowa instala-

cja powinna oczywi

Ăcie speïniaÊ wszelkie wy-

magania stawiane wspó

ïczesnym instalacjom,

opisanym na pocz

Ètku artykuïu.

Wykonanie instalacji

Okablowanie
Najcz

ÚĂciej uĝywa siÚ przewodów pïaskich,

umieszczaj

Èc je wbpïytkich bruzdach wy-

ci

Útych wbtynku. Do Ăciany mocuje siÚ je

uchwytami z

btworzywa sztucznego, a jeĂli

przewody s

È szerokie (np. 5-ĝyïowe) – alu-

miniowymi blaszkami mocowanymi do
Ăciany maïymi koïkami rozporowymi.

Innym rozwi

Èzaniem jest poprowadze-

nie przewodów w

belastycznych rurkach

z

btworzywa sztucznego (tzw. peszlach) uïo-

ĝonych wbgïÚbokich bruzdach Ăciennych.
To rozwi

Èzanie jest jednak bardziej praco-

i

bczasochïonne, abwiÚc ibdroĝsze. Warto je

zastosowa

Ê tam, gdzie wbrazie koniecznoĂci

wymiany przewodów trzeba by by

ïo nisz-

czy

Ê trudne do naprawienia wykoñczenie

powierzchni

Ăcian (np. okïadzinÚ zbpïytek

w

bkuchniach ibïazienkach).

Przewody powinno si

Ú ukïadaÊ wbod-

powiedniej odleg

ïoĂci od krawÚdzi okien

i

bdrzwi, zawsze pionowo lub poziomo – nigdy

po skosie (rys. 5).

Niekiedy, zw

ïaszcza w duĝych pomiesz-

czeniach, korzystne jest zasilanie gniazd
z

bdwóch róĝnych obwodów, bo wyïÈczenie

jednego z nich nie unieruchamia wszyst-
kich zainstalowanych w

bpomieszczeniu

urz

Èdzeñ.

Przewody elektryczne

ïÈ-

czy si

Ú tylko wbpuszkach

instalacyjnych.

Do

ïÈczenia przewodów

powinno si

Ú uĝywaÊ spe-

Przewód trój

ĝyïowy 3 × 2,5 mm

2

u

ĝywany do wyko-

nania nowych obwodów gniazd. Informacja o jego
parametrach naniesiona jest na izolacji zewn

Útrznej

Nowe

ïÈczniki to naj-

bardziej rzucaj

Ècy siÚ

w

boczy element zmo-

dernizowanej instalacji

Przewody

ïÈczy siÚ tylko

w puszkach instalacyjnych.

Puszek nie nale

ĝy pokrywaÊ tyn-

kiem, by w razie awarii mo

ĝliwy byï

do nich dost

Úp

fot.

W

ago

E

lw

ag

fot.

M

e

rt

en

fot.

J

. A

n

tkie

wicz

122-126_BD1_2_modernizacja_instal_elektr.indd 125

122-126_BD1_2_modernizacja_instal_elektr.indd 125

2009-12-22 16:57:18

2009-12-22 16:57:18

BUDUJEMY DOM

1–2/2010

126

Remont

pl

pl

W i

Ú c e j . . . c e n y , f i r m y , p r o d u k t y , k a l k u l a t o r y , a r t y k u ï y . K l i k n i j n a w w w . b u d u j e m y d o m . p l

J a k o j e d y n i p u b l i k u j e m y a k t u a l n e R A N K I N G I P R O D U K T Ó W !

PRZYDATNE ADRESY

cjalnych z

ïÈczek, nie wolno natomiast ïÈ-

czy

Ê ich przez skrÚcanie ĝyï – takie poïÈ-

czenia nie s

È bezpieczne ibniemoĝliwa jest

kontrola ich stanu.

Przewodów, ze wzgl

Údu na niebezpieczeñ-

stwo zalania, nie uk

ïada siÚ poniĝej rur wodo-

ci

Ègowych ibkanalizacyjnych. Nie mogÈ takĝe

styka

Ê siÚ z przewodami gazowymi (zaleca siÚ

zachowanie odleg

ïoĂci min. 10bcm).

Niebezpieczne miejsca
W

ïazienkach, kuchniach ibpralniach za-

gro

ĝenie poraĝeniem jest szczególnie duĝe.

Metalowe obudowy pralki, lodówki czy kuch-
ni mog

È znaleěÊ siÚ pod napiÚciem, abwilgotna

skóra lepiej przewodzi pr

Èd.

Z tego wzgl

Údu gniazda ibïÈczniki monto-

wane w

btych pomieszczeniach muszÈ byÊ

bryzgoszczelne, czyli odporne na zachla-
panie wod

È. Takie gniazda sÈ wyposaĝone

w

bcharakterystyczne klapki, abna opakowa-

niu maj

È oznaczenie IPb44 (lub wyĝsze, np.

IP 55). W

bïazienkach lepiej teĝ nie umiesz-

cza

Ê puszek ïÈczeniowych (np. do oĂwietle-

nia), a

bjeĂli juĝ – to tylko bryzgoszczelne.

W

bïazienkach trzeba zachowaÊ minimal-

ne odleg

ïoĂci pomiÚdzy urzÈdzeniami elek-

trycznymi a

bwannami oraz kabinami prysz-

nicowymi (rys. 6).

’Èczniki sterujÈ-

ce o

Ăwietleniem zwy-

kle umieszcza si

Ú na ze-

wn

Ètrz ïazienki ibwtedy

mo

ĝna zastosowaÊ zwy-

k

ïy, abnie bryzgoszczel-

ny osprz

Út.

APATOR

056 61 91 295

www.apator.eu

BERKER

061 817 99 00

www.berker.pl

KONTAKT SIMON 032 32 46 300

www.kontakt-simon.com.pl

LEGRAND

0801 133 084

www.legrand.pl

MOELLER ELECTRIC

022 320 50 50

www.moeller.pl

OSPEL

032 673 70 28

www.ospel.com.pl

INFO RYNEK

Ile kosztuje modernizacja instalacji elektrycznej?

Najlepiej od razu dok

ïadnie ustaliÊ z elektrykiem zakres prac oraz ich caïkowity koszt.

Dzi

Úki temu unikniemy nieporozumieñ. OczywiĂcie trzeba siÚ liczyÊ z tym, ĝe w starym

domu mog

È pojawiÊ siÚ nieprzewidziane trudnoĂci, wymagajÈce dodatkowej pracy

i

bpowodujÈce wzrost kosztów.

Typowy sposób rozliczania to ustalenie stawki za tzw. punkt elektryczny – gniazdo
wtyczkowe, wypust o

Ăwietleniowy do ĝyrandola itp. Waĝne, by jednoznacznie ustaliÊ,

co przeze

ñ rozumiemy. Czy wypust oĂwietleniowy wraz z ïÈcznikiem na Ăcianie to

jeden czy dwa punkty? Jako punkt jest zwykle liczone tak

ĝe zamontowanie kaĝdego

aparatu (wy

ïÈcznika nadmiarowoprÈdowego, zegara sterujÈcego itp.) w rozdzielnicy oraz

wykonanie kilkumetrowej bruzdy na przewody. Trzeba ustali

Ê, czy cena obejmuje takĝe

zaszpachlowanie bruzd itp.
Wykonanie jednego punktu to koszt od 30 do 50 z

ï.

Kupno materia

ïów do wykonania instalacji najlepiej powierzyÊ wykonawcy. NajczÚĂciej

mo

ĝe on kupowaÊ w hurtowniach z rabatem dla staïego klienta oraz zapïaciÊ niĝszÈ

stawk

Ú podatku VAT. OczywiĂcie trzeba z nim wczeĂniej ustaliÊ, jaki osprzÚt (gniazda,

ïÈczniki itp.) chcemy zastosowaÊ, bo ma to wpïyw na estetykÚ pomieszczeñ.
Przybli

ĝone koszty typowych elementów to:

– przewód 3

× 2,5 mm

2

(do gniazd) – 220 zï/100 m;

– przewód 3

× 1,5 mm

2

(do o

Ăwietlenia) – 170 zï/100 m;

– wy

ïÈcznik nadmiarowoprÈdowy do obwodów jednofazowych – 10 zï;

– wy

ïÈcznik róĝnicowoprÈdowy – 100 zï;

– rozdzielnica – od 50 zï;
– gniazdo,

ïÈcznik oĂwietleniowy itp. – od 10 zï;

– puszka instalacyjna – 1 zï.

Rys. 6. Wokó

ï wanien i brodzików trzeba wyznaczyÊ strefy bezpieczeñ-

stwa. Urz

Èdzenia zasilane z sieci oraz gniazda i ïÈczniki mogÈ znajdowaÊ

si

Ú dopiero poza strefÈ II

strefa II

strefa III

strefa I

strefa 0

0,6 m

2,25 m

Osprz

Út przeznaczony do

monta

ĝu w ïazienkach jest

produkowany jako bryzgosz-
czelny, czyli odporny na za-
chlapanie

a) Z

ïÈczki Ărubowe – wsuniÚte w otwór ĝyïy prze-

wodów s

È dociskane przez Ăruby. b) ZïÈczki samo-

zaciskowe typu „Wago” s

È najïatwiejsze w monta-

ĝu – koñce ĝyï jedynie wsuwa siÚ w otwory

a

b

fot.

J

. A

n

tkie

wicz

fot.

W

a

go

E

lw

a

g

Rys. 5. Zalecany sposób prowadzenia przewodów wzgl

Údem krawÚdzi okien, drzwi i podobnych elemen-

tów: zapobiega przypadkowemu uszkodzeniu instalacji podczas kucia lub wiercenia

Ăcian

fot.

O

s

p

e

l

122-126_BD1_2_modernizacja_instal_elektr.indd 126

122-126_BD1_2_modernizacja_instal_elektr.indd 126

2009-12-22 16:57:32

2009-12-22 16:57:32