OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY – LEKI DO ZNIECZULENIA OGÓLNEGO (N 01 A)

FARMAKOLOGIA

I.

CHLOROWCOWANE WĘGLOWODORY

1.

IZOFLURAN

Działanie:

Przemijająca utrata świadomości, utrata bólu, hamowanie czynności układu
oddechowego i krążenia.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na halogenowe środki znieczulające, zaburzenia czynności wątroby,
niewydolność krążenia, zagrożenie zespołem hipertemii złośliwej.

Działanie niepożądane:

Depresja układu oddechowego, kaszel, obniża ciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu
serca, hipotensja, hiperglikemia, dreszcze.

Interakcje:

Nie stosować jednocześnie z nieselektywnymi inhibitorami MAO, z β-
sympatykomimetykami (izoprenalina), z adrenaliną i noradrenaliną. U osób
przyjmujących opioidy, benzodiazepiny, leki uspokajające należy zachować ostrożność.

Preparaty:



Aerrane

(płyn wziewny)



Forane

(płyn wziewny)

OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY – LEKI DO ZNIECZULENIA OGÓLNEGO (N 01 A)

FARMAKOLOGIA

2.

DESFLURAN

Działanie:

Wprowadzenie do znieczulenia i wybudzenie trwa krótko. Zmniejsza objętość
oddechową, depresję oddechową i bezdech. Obniża napięcie mięśni oskrzeli i
szkieletowych. Najczęściej stosowany u dzieci.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na pochodne chlorowcowe, hipertemia złośliwa, zaburzenia
metaboliczne. Nie stosować u osób z chorobą niedokrwienną serca.

Działanie niepożądane:

Obniżenie ciśnienia tętniczego, depresja oddechowa, wzrost ciśnienie śródczaszkowego,
tachykardia, zaburzenia rytmu serca, ślinotok, kaszel, skurcz krtani i oskrzeli, nudności i
wymioty.

Interakcje:

Opioidy, benzodiazepiny i inne leki uspokajające nasilają
działanie desfluranu.

Preparaty:



Suprane

(płyn do inhalacji)

3.

SEWOFLURAN

Działanie:

Szybkie wprowadzenie do znieczulenia oraz jego stabilne
podtrzymanie. Powoduje zaburzenia oddychania, obniża ciśnienie, zmniejsza siłę skurczu
mięśnia sercowego.

Przeciwwskazania:

Uczulenie na chlorowcowe pochodne, podejrzenie hipertemii złośliwej.

Działanie niepożądane:

Nudności i wymioty, kaszel, hipotonia, rzadkoskurcz, pobudzenie. Rzadziej senność,
dreszcze, zawroty głowy, zaburzenia oddychania i zwiększenie ciśnienia tętniczego.

Interakcje:

Można stosować z lekami działającymi na ośrodkowy układ nerwowy, na wegetatywny
układ nerwowy, ze środkami zwiotczającymi mięśnie, z lekami przeciwbakteryjnymi czy z
lekami działającymi na układ sercowo – naczyniowy. Ponadto można stosować razem z
benzodiazepinami i opioidami.

OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY – LEKI DO ZNIECZULENIA OGÓLNEGO (N 01 A)

FARMAKOLOGIA

Preparaty:



Sevorane

(płyn wziewny)

II.

BARBITURANY

1.

TIOPENTAL

Działanie:

Ultrakrótkie działanie. Po podaniu dożylnym powoduje
senność, uspokojenie, głęboki sen. Nie wykazuje
działanie p/bólowego. Zmniejsza kurczliwość mięśnia
sercowego, powoduje spadek ciśnienia oraz obniża
ciśnienie śródczaszkowe. Wykazuje działanie
p/drgawkowe.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na barbiturany, ostre zatrucie alkoholem, środkami nasennymi,
przeciwbólowymi lub psychoaktywnymi. Miastenia gravis, niewydolność oddechowa,
duszność (w tym astma), zaburzenia rytmu serca, niewydolność wątroby i nerek.

Działanie niepożądane:

Podczas wprowadzania do znieczulenia może wystąpić kaszel, kichanie, czkawka, skurcz
krtani i oskrzeli. Przy szybkim podaniu może nastąpić bezdech, zatrzymanie akcji serca.
Po wstrzyknięciu obserwuje się nadpobudliwość ruchową. Czasami powoduje reakcje
alergiczne, drganie mięśni, dreszcze, hipotermię, senność i brak pamięci.

Interakcje:

Nasila działanie alkoholu, środków nasennych,
neuroleptyków i środków znieczulających. Zmniejsza
działanie leków p/zakrzepowych, antykoncepcyjnych.

Preparaty:



Thiopental

(proszek do przygotowania roztworów

do wstrzyknięć)

III.

OPIOIDY

1.

FENTANYL

Działanie:

Lek p/bólowy z grupy czystych agonistów receptora opioidowego. Działanie
natychmiastowe i krótkotrwałe (ok. 30 minut). Działa ośrodkowo, w tym zmniejsza
wrażliwość ośrodka oddechowego.

OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY – LEKI DO ZNIECZULENIA OGÓLNEGO (N 01 A)

FARMAKOLOGIA

W małych dawkach stosowany w celu zniesienia bólu podczas krótkich zabiegów; w
dużych dawkach jako środek p/bólowy i hamujący oddychanie u pacjentów
wymagających oddychania wspomaganego.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na fentanyl lub jego pochodne, depresja
oddechowa i choroby płuc.

Działanie niepożądane:

Depresja ośrodka oddechowego, bezdech, sztywność mięśni,
drgawki, bradykardia, obniżenie ciśnienia, nudności i wymioty,
zawroty i bóle głowy. Rzadko skurcz krtani i reakcje alergiczne.

Interakcje:

Stosowanie razem z innymi opioidami, barbituranami,
benzodiazepinami, neuroleptykami i alkoholem może powodować nasilenie
depresyjnego działania na ośrodek oddechowy.

Preparaty:



Fentanyl WZF

(roztwór do wstrzykiwań)

2.

SUFENTANYL

Działanie:

Lek p/bólowy z grupy agonistów receptora opioidowego; działanie 7krotnie silniejsze od
fentanylu. Ma mniejszą od fentanylu tendencję do wywoływania euforii, nudności i
wymiotów. Dość dobrze tolerowany przez organizm.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na su fentanyl lub inne opioidy. Nie należy stosować u pacjentów z
niewydolnością układu oddechowego i u leczonych inhibitorami MAO.

Działanie niepożądane:

Może wystąpić depresja oddechowa i bezdech, sztywność i drżenie
mięśni, bradykardia, hipotonia, nudności i wymioty. Rzadko skurcz krtani.

Interakcje:

Barbiturany, benzodiazepiny, neuroleptyki, etomidat i alkohol nasilaja
depresję oddechową wywołana sufentanylem. W połączeniu z
benzodiazepinami może nastąpic hipotensja.

Preparaty:



Sufentanil Torrex

(roztwór do wstrzykiwań)

OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY – LEKI DO ZNIECZULENIA OGÓLNEGO (N 01 A)

FARMAKOLOGIA

3.

REMIFENTANYL

Działanie:

Selektywny agonista receptora opioidowego. Charakteryzuje się szybkim rozpoczęciem i
krótkim działaniem. Wykazuje hamujący wpływ na ośrodek oddechowy.
Stosowany do indukcji lub podtrzymywania znieczulenia ogólnego. Stosowany w leczniu
bólu pooperacyjnego.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na pochodne fentanylu. Nie stosuje się go jako jedynego preparatu
podczas znieczulenia.

Działanie niepożądane:

Sztywność mięśniowa, hipotensja,
nudności ii wymioty, bradykardia, wzrost
ciśnienia tętniczego, bezdech, świąd i
dreszcze.

Interakcje:

Działanie remifentanylu może być
nasilone u osób przyjmujących β-
adrenolityki i leki blokujące kanał
wapniowy.

Preparaty:



Ultiva

(proszek do przygotowania

roztworu do wstrzyknięć)

IV.

INNE LEKI STOSOWANE DO ZNIECZULENIA OGÓLNEGO

1.

KETAMINA

Działanie:

Działa anestetycznie i kataleptycznie. Powoduje zanik aktywności ruchowej, oddzielenie
od świata zewnętrznego, zniesienie bólu i świadomości. Podczas znieczulenia pacjent
może mieć otwarte oczy, oczopląs, może sprawiać wrażenie przytomnego jednak bez
reakcji na ból. Nie znosi bólu trzewnego. Powoduje wzrost ciśnienia, przyspieszenie akcji
serca, wzmożone wydzielania śliny i odruchy gardłowe i krtaniowe. Nie wykazuje jako
takiego wpływu na depresję ośrodka oddechowego.
Stosowana podczas krótkotrwałych zabiegów, w zabiegach diagnostycznych i
bolesnych zmian opatrunków.

Przeciwwskazania:

OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY – LEKI DO ZNIECZULENIA OGÓLNEGO (N 01 A)

FARMAKOLOGIA

Nadciśnienie tętnicze, niewydolność mięśnia sercowego, padaczka, zakażenie górnych
dróg oddechowych. Nie należy stosować u alkoholików i w psychozach.

Działanie niepożądane:

Napięcie mięśni poprzecznie prążkowanych, ruchy mimowolne, oczopląs,
nadwrażliwość na dźwięki. Ponadto nudności, ślinotok, sny o nieprzyjemnej treści,
pobudzenie psychoruchowe, drgawki.

Interakcje:

Z innymi środkami p/bólowymi i
anestetykami wykazuje synergizm.
Nasila działanie β-blokerów. Nie
należy stosować u pacjentów z
nadczynnością gruczołu
tarczowego.

Preparaty:



Ketanest

(roztwór do wstrzykiwań)

2.

ETOMIDAT

Działanie:

Krótko działający lek nasenny bez działania analgetycznego. Obniża metabolizm
mózgowy i ciśnienie śródgałkowe.
Stosowany do wprowadzenia do znieczulenia ogólnego.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na etomidat i emulsje tłuszczowe, zaburzenia syntezy hemu. Nie
stosować u pacjentów ze zmniejszoną czynnością kory nadnerczy, u pacjentek
przygotowywanych do porodu i u
karmiących piersią.

Działanie niepożądane:

Nudności, kaszel, czkawka, dreszcze,
bezdech, zahamowanie ośrodka
oddechowego, skurcze. Rzadko reakcje
alergiczne.

Interakcje:

Neuroleptyki, opioidy, leki uspokajające i
alkohol nasilają działanie etomidatu.

Preparaty:



Etomidate Lipuro

(emulsja do wstrzykiwań)



Hypnomidate

(roztwór do wstrzykiwań)

OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY – LEKI DO ZNIECZULENIA OGÓLNEGO (N 01 A)

FARMAKOLOGIA

3.

PROPOFOL

Działanie:

Krótko działający anestetyk dożylny. Obniża ciśnienie tętnicze, ciśnienie śródczaszkowe i
metabolizm mózgu. Nie wywiera działanie analgetycznego.
Stosowany do wprowadzania i podtrzymania znieczulenia ogólnego lub jako środek
uspokajający podczas oddychania kontrolowanego.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na propofol. Nie stosować u osób poniżej 16 r.ż. podczas intensywnej
terapii.

Działanie niepożądane:

Ból w miejscu wstrzyknięcia, zapalenia i zakrzepy naczyń żylnych. W fazie wprowadzenia
do znieczulenia może powodować niewielkie objawy pobudzenia, hipotensję,
bradykardię, krótkotrwały bezdech.

Interakcje:

Łączenie z analgetykami opioidowymi, alkoholem i innymi analgetykami może zwiększać
ryzyko niewydolności układu oddechowego i krążenia.

Preparaty:



Diprivan

(emulsja do wstrzyknięć)



Plofed 1%

(emulsja do wstrzyknięć)



Propofol

(emulsja do wstrzyknięć)

4.

PODTLENEK AZOTU

Działanie:

Powoduje przemijające zniesienie wrażliwości na ból i stłumienie odruchów
wegetatywnych. Nie znosi ruchów dowolnych.

OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY – LEKI DO ZNIECZULENIA OGÓLNEGO (N 01 A)

FARMAKOLOGIA

Stosowany do wprowadzenia i podtrzymania znieczulenia ogólnego w skojarzeniu z
innymi anestetykami.

Przeciwwskazania:

Nadwrażliwość na podtlenek azotu. Nie można podawać bez dodatku tlenu.

Działanie niepożądane:

Może wystąpić spadek ciśnienia. Stany pobudzenia emocjonalnego, sny i fantazje,
ograniczona zdolność poruszania się.

Interakcje:

Nasila działanie leków hamujących O.U.N.

Preparaty:



Podtlenek azotu

(butla)