plik

stycze

ń 1998

POLSKI

KOMITET

NORMALIZACYJNY

POLSKA NORMA

PN-B-02481

Geotechnika

Terminologia podstawowa, symbole literowe i

jednostki miar

Zamiast:

patrz przedmowa

Grupa katalogowa

ICS 93.020
01.040.93

Deskryptory: 0051509A - grunt, 0305083 - symbole, 0054768B - budownictwo, 0760908 - opisy techniczne, 0222896 -
klasyfikacja, 0527546 - definicje, 0664037 - poj

ęcia podstawowe.

PRZEDMOWA

W niniejszej normie ujednolicono terminologi

ę geotechniczną, stosowaną w normach budowlanych i dokumentacjach

projektowych.
Przy opracowaniu normy wykorzystano Eurocode 1 [1] i Eurocode 7 [2].
Niniejsza norma zast

ępuje PN-B-02480:1986 (

PN-86/B-02480

) Grunty budowlane - Okre

ślenia, symbole, podział i opis

gruntów, w zakresie za

łącznika 1.

W normie zamieszczono za

łącznik A (normatywny) i załącznik B (informacyjny).

W normie stosowane s

ą odsyłacze od

SPIS TRE

ŚCI

1 Zakres normy
2 Terminologia ogólna
3 Terminologia dotycz

ąca rodzajów, właściwości i badań gruntów

4 Terminologia dotycz

ąca budownictwa ziemnego i fundamentowania

5 Terminy, symbole literowe, jednostki miary i definicje podstawowych w

łaściwości gruntów

Indeks alfabetyczny terminów polskich
Indeks alfabetyczny terminów angielskich
Indeks symboli literowych
Za

łącznik A (normatywny) Terminy, symbole literowe, jednostki miary i definicje podstawowych w łaściwości gruntów

łącznik B (informacyjny) Bibliografia

1 Zakres normy
W niniejszej normie podano terminologi

ę podstawową z zakresu geotechniki; zdefiniowano terminy ogólne, terminy

dotycz

ące rodzajów, właściwości i metod badań gruntów oraz terminy dotyczące budownictwa ziemnego

fundamentowania.

2 Terminologia ogólna

2.1
geotechnika
interdyscyplinarna dziedzina nauki i techniki dotycz

ąca zachowania się i badań podłoża gruntowego (2.3) oraz

materia

łów gruntowych (2.4) do celów projektowania, wykonawstwa i kontroli budowli ziemnych (2.6) i podziemnych,

fundamentów (2.7) konstrukcji (2.2) budowlanych, nawierzchni drogowych, linii kolejowych, lotnisk. itp.
UWAGI
1 - Nauk

ą podstawową w geotechnice jest "mechanika gruntów"

2 - Dzia

ł geotechniki obejmujący zagadnienia dotyczące ochrony środowiska nazywa się "geotechniką środowiskową".

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 1

geotechnics

2.2
konstrukcja
uporz

ądkowany ustrój połączonych ze sobą elementów, zaprojektowany w celu zapewnienia odpowiedniej sztywno ści

przestrzennej; z w

łączeniem nasypów (4.2) budowanych podczas wykonywania robót ziemnych (4.5)

structure

2.3
pod

łoże gruntowe

grunt rodzimy (3.4), antropogeniczny (3.5) lub ska

ła, istniejące na miejscu budowy przed wykonaniem prac

budowlanych w strefie, której w

łaściwości mają wpływ na projektowanie, wykonanie i eksploatacj ę budowli

ground

2.4
materia

ł gruntowy

grunt naturalny lub antropogeniczny (3.5) o w

łaściwościach pozwalających zastosować go bezpośrednio lub po

uzdatnieniu do wykonania budowli ziemnej (2.6)

2.5
posadowienie konstrukcji
fundamentowanie
zespó

ł fundamentów (2.7) konstrukcji (2.2), którego zadaniem jest przekazanie oddzia ływań konstrukcji (2.2) na

pod

łoże gruntowe (2.3) w taki sposób, aby we współpracującym układzie konstrukcja-podłoże gruntowe nie wystąpił

żaden stan graniczny nośności (4.16) ani stan graniczny użytkowalności (4.17)
foundations

2.6
budowla ziemna
konstrukcja (2.2) wykonana z materia

łu gruntowego (2.4) lub w podłożu gruntowym (2.3)

PRZYK

ŁAD - Nasyp drogowy, skarpa, wykop fundamentowy.

earth structure

2.7
fundament
element konstrukcji (2.2) przenosz

ący oddziaływania na podłoże gruntowe (2.3)

foundation

2.8
konstrukcja oporowa
konstrukcja (2.2) przenosz

ąca boczne parcie gruntu lub innego podobnego materia łu albo wody, zapewniająca

stateczno

ść uskoku naziomu gruntu lub ściany wykopu (4.3)

PRZYK

ŁAD - Ściana oporowa, obudowa kotwiona, konstrukcja z gruntu zbrojonego.

retaining structure

2.9
badania geotechniczne
badania geotechniczne polowe (3.25), laboratoryjne i inne, wykonywane w celu ustalenia warunków
geotechnicznych (2.14) na terenie projektowanej konstrukcji (2.2) i w jej otoczeniu oraz okre

ślenia właściwości

gruntów lub skal wyst

ępujących w podłożu gruntowym (2.3) lub stanowiących materiał gruntowy (2.4)

UWAGA - Do bada

ń geotechnicznych należą między innymi wizje lokalne, analizy istniejących informacji dotyczących

terenu projektowanej konstrukcji, do

świadczeń budowlanych itp.

geotechnical investigations

2.10
parametr geotechniczny
wielko

ść wyrażająca ilościowo właściwość gruntu lub skały, stosowana w obliczeniach projektowych i badaniach

kontrolnych
geotechnical parameter

2.11
warstwa geotechniczna

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 2

strefa pod

łoża gruntowego (2.3), dla której ustala się jednakowe wartości parametrów geotechnicznych (2.10)

stratum

2.12
pod

łoże jednorodne

pod

łoże gruntowe (2.3), w którym do głębokości mającej wpływ na zachowanie się konstrukcji (2.2) występuje jedna

warstwa geotechniczna (2.11)
uniform ground

2.13
pod

łoże uwarstwione

pod

łoże gruntowe (2.3), w którym do głębokości mającej wpływ na zachowanie się konstrukcji (2.2) występuje więcej

ż jedna warstwa geotechniczna (2.11)

layered ground

2.14
warunki geotechniczne
warunki wyst

ępujące w podłożu gruntowym (2.3) mające wpływ na zachowanie się konstrukcji (2.2)

UWAGA - Na warunki geotechniczne sk

ładają się między innymi: topografia i morfologia terenu, budowa geologiczna i

sytuacja hydrogeologiczna, uk

ład warstw geotechnicznych, rodzaje, właściwości gruntów lub skał i ich stan.

ground conditions; geotechnical conditions

2.15
dokumentacja geotechniczna
dokumentacja bada

ń podłoża gruntowego dokumentacja zawierająca dane geotechniczne potrzebne do

zaprojektowania konstrukcji (2.2) wraz z ich ocen

ą i uzasadnieniem przyjętych parametrów geotechnicznych (2.10)

ground investigation report

2.16
projekt geotechniczny
cz

ęść projektu budowlanego dotycząca zagadnień związanych z podłożem gruntowym (2.3) lub materiałem

gruntowym (2.4), której podstaw

ą jest dokumentacja geotechniczna (2.15)

geotechnical design report

2.17
kategoria geotechniczna
kategoria zagro

żenia bezpieczeństwa, wynikająca ze stopnia skomplikowania projektowanej konstrukcji (2.2), jej

fundamentów (2.7) i oddzia

ływań oraz warunków geotechnicznych (2.14), mająca wpływ na zaprogramowanie

rodzaju i zakresu bada

ń geotechnicznych (2.9), obliczeń projektowych i kontroli konstrukcji (2.2)

PRZYK

ŁAD - Zaporę ziemną projektowaną na zwietrzałym podłożu skalistym w strefie sejsmicznej kwalifikuje si ę do

kategorii geotechnicznej 3.

UWAGA - Kategorie geotechniczne podane s

ą w Eurocode 7 (ENV 1997-1). Projektowane konstrukcje kwalifikuje si ę

do jednej z trzech kategorii geotechnicznych: 1, 2 i 3. Kategoria geotechniczna 1 obejmuje najprostsze i ma

łe

konstrukcje z pomijalnym ryzykiem dla

życia i mienia, kategoria 2 - typowe konstrukcje i fundamenty bez

skomplikowanych sytuacji obci

ążeniowych i trudnych warunków geotechnicznych i kategoria 3 - bardzo du że lub

niezwyk

łe konstrukcje, których budowa związana jest z wielkim ryzykiem, zlokalizowane na terenach o wyj ątkowo

trudnych warunkach geotechnicznych (w tym o wysokiej sejsmice).
Bibliografia podana w za

łączniku B (informacyjnym).

geotechnical category

2.18
do

świadczenie porównywalne

udokumentowane informacje dotycz

ące gruntów i skał tego samego rodzaju i o podobnym spodziewanym zachowaniu

geotechnicznym, jakie wyst

ępuje w podłożu gruntowym (2.3) rozpatrywanym w projekcie, oraz dotyczące konstrukcji

(2.2) podobnych do projektowanej

UWAGA - Do

świadczeniem porównywalnym są np.: zebrane lokalnie, na rozpatrywanym lub s ąsiednim terenie,

informacje o przebiegu osiadania i stanie technicznym istniej

ących konstrukcji; informacje o zale żnościach między

warto

ściami parametrów geotechnicznych a warto ściami mierzonymi w testach polowych lub laboratoryjnych, zebrane

na ró

żnych terenach, stanowiące podstawę ustalenia korelacji podawanych w normach lub w literaturze.

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 3

comparable experience

2.19
historia napr

ężenia

stany napr

ężenia efektywnego występujące w podłożu gruntowym (2.3) od czasu jego powstawania do czasu

wykonywania projektu geotechnicznego (2.16), na które mia

ły wpływ zarówno obciążenia nadkładem związane z

powstawaniem nowych warstw gruntów i ska

ł oraz ich przemieszczaniem w podłożu, jak i obciążenia zewnętrzne

naturalne oraz obci

ążenia wynikające z działalności inżynierskiej

UWAGA - Historia napr

ężenia pozwala podzielić grunty na dwie zasadnicze grupy: grunty normalnie skonsolidowane i

grunty prekonsolidowane.
stress history

2.20
odkszta

łcalność podłoża

zdolno

ść gruntów do odkształceń objętościowych i postaciowych w wyniku oddziaływań czynników wewnętrznych i

zewn

ętrznych, zwłaszcza obciążeń konstrukcją (2.2), które zmieniają stan naprężenia w podłożu gruntowym (2.3)

ground deformability

2.21
konsolidacja pod

łoża

odkszta

łcenia podłoża wynikające z wymuszonego obciążeniem odpływu wody z porów gruntu, którego efektem jest

zmniejszenie jego obj

ętości

UWAGA - Proces konsolidacji polega na stopniowym zmniejszaniu si

ę nadwyżki ciśnienia wody w porach, wywołanej

obci

ążeniem podłoża do stanu równowagi hydrostatycznej.

ground consolidation

2.22
no

śność podłoża

zdolno

ść podłoża gruntowego (2.3) do przejmowania oddziaływań konstrukcji (2.2) bez utraty stateczności, zależna

od w

łaściwości wytrzymałościowych gruntów, rodzaju i cech konstrukcji (2.2) oraz charakteru jej oddziaływań

UWAGA - Utrata stateczno

ści może nastąpić na przykład wskutek wypierania gruntu spod fundamentu i nadmiernego

jego osiadania, poziomego przesuni

ęcia fundamentu, osuwiska, zsuwu fundamentu lub pod łoża wraz z konstrukcją.

bearing resistance; bearing capacity

2.23
zwierciad

ło wody gruntowej

poziom wody gruntowej, na którym ci

śnienie wody w porach jest równe ciśnieniu atmosferycznemu w danym punkcie i

czasie
groundwater table

3 Terminologia dotycz

ąca rodzajów, właściwości i badań gruntów

3.1
klasyfikacja gruntów i ska

podzia

ł gruntów i skał na grupy wykazujące podobne właściwości

UWAGA - G

łównymi właściwościami, powszechnie stosowanymi w celu klasyfikacji gruntów, s ą uziarnienie i

plastyczno

ść.

soil or rock classification

3.2
identyfikacja gruntu lub ska

ły

rozpoznanie rodzaju gruntu lub ska

ły zgodnie z obowiązującą klasyfikacją

soil or rock identification

3.3
nazwa gruntu
wyraz albo po

łączenie wyrazowe oznaczające rodzaj gruntu zgodnie z obowiązującą klasyfikacją

UWAGA - Nazwa gruntu niespoistego zale

ży od procentowej zawartości frakcji o danych wymiarach, natomiast gruntu

spoistego - od zawarto

ści frakcji iłowej, pyłowej i piaskowej.

soil type

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 4

3.4
grunt rodzimy
grunt powsta

ły w miejscu zalegania w wyniku procesów geologicznych

UWAGA - Grunty rodzime s

ą zawsze gruntami naturalnymi.

local soil

3.5
grunt antropogeniczny
grunt powsta

ły nie w sposób naturalny, lecz w wyniku działalności człowieka, np. przez wymieszanie gruntu naturalnego

z materia

łami odpadowymi (gruz, popiół, materiały syntetyczne itp.)

made ground

3.6
grunt normalnie skonsolidowany
grunt, w którym obecne pionowe napr

ężenie efektywne jest największe w całej jego historii naprężenia (2.19)

normally consolidated soil

3.7
grunt prekonsolidowany
grunt, w którego historii napr

ężenia (2.19) wystąpiło już największe pionowe naprężenie efektywne, większe od

obecnego
UWAGA - Gruntem prekonsolidowanym jest grunt, w którym napr

ężenie prekonsolidacji było większe od obecnego

efektywnego napr

ężenia, tzn. współczynnik prekonsolidowania gruntu OCR jest wi ększy niż 1: większa wartość

wspó

łczynnika OCR (np. >10) oznacza silniej prekonsolidowany grunt.

overconsolidated (preconsolidated) soil

3.8
grunt ekspansywny
grunt spoisty odznaczaj

ący się zdolnością do zmian objętości (kurczenia się lub/i pęcznienia) tylko na skutek zmian

wilgotno

ści

UWAGA - Sk

ład mineralny gruntów ekspansywnych obejmuje hydrofilne minera ły ilaste: smektyt i illit.

expansive soil

3.9
grunt nasycony wod

grunt, którego pory s

ą całkowicie wypełnione wodą

UWAGI
1 - Grunt nasycony wod

ą składa się tylko z dwóch faz: stałej (szkielet gruntowy) i płynnej (woda lub inna ciecz).

2 - Wilgotno

ść objętościowa gruntu nasyconego wodą jest równa jego porowatości.

3 - Stopie

ń nasycenia gruntu nasyconego wodą jest równy 1

saturated soil

3.10
grunt nienasycony wod

grunt cz

ęściowo nasycony wodą

grunt, w którego porach oprócz wody znajduje si

ę również gaz

UWAGI
1 - Grunt nienasycony wod

ą składa się z trzech faz: stałej (szkielet gruntowy), płynnej (woda lub inna ciecz) i gazowej

(powietrze).
2 - Wilgotno

ść objętościowa gruntu nienasyconego wodą jest mniejsza od jego porowatości.

unsaturated soil

3.11
sk

ład mineralny gruntu

zespó

ł minerałów, z których składa się grunt

UWAGA - Sk

ład mineralny jest szczególnie ważny w przypadku gruntów spoistych; minerały ilaste mają istotny wpływ

na w

łaściwości gruntów spoistych

mineralogical composition

3.12
uziarnienie gruntu

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 5

ład granulometryczny gruntu

procentowa zawarto

ść frakcji uziarnienia (3.13) w gruncie

grain size distribution

3.13
frakcja uziarnienia
zbiór cz

ąstek gruntu o określonym zakresie wielkości

UWAGA - W klasyfikacjach gruntów wyró

żniono następujące frakcje uziarnienia: kamienist ą (> 40 mm) żwirową (od

2 mm do 40 mm), piaskow

ą (od 0,05 mm do 2,0 mm), pyłową (od 0,002 mm do 0,05 mm), iłową (< 0,002 mm).

soil fraction

3.14
struktura gruntu
wielko

ść składników gruntu, wzajemny ich układ oraz współdziałanie

UWAGA - Wyró

żnia się trzy typowe struktury gruntów: ziarnistą, komórkową i kłaczkową.

soil structure

3.15
faza gruntu
jednorodna cz

ęść tworząca grunt, różniąca się od innych jego części i oddzielona od nich wyraźną granicą

UWAGA - Grunt jest o

środkiem porowatym i wyróżnia się w nim trzy zasadnicze fazy: stałą (cząstki gruntowe), płynną

(woda lub inna ciecz), gazow

ą (powietrze, para wodna lub inny gaz); w gruntach zamarzni ętych wyróżnia się czwartą

faz

ę-lód.

soil phase

3.16
konsystencja gruntu
stan gruntu spoistego zale

żny od ilości zawartej w nim wody i właściwości cząstek gruntowych

UWAGA - Wyró

żnia się następujące konsystencje gruntów: zwartą, półzwartą, twardoplastyczną, plastyczną,

ękkoplastyczną i płynną.

soil consistency

3.17
granice konsystencji gruntu
granice Atterberga
wilgotno

ści graniczne gruntu spoistego mi ędzy jego stanami plastyczności

UWAGI
1 - Granice wilgotno

ści gruntu, poniżej których grunty spoiste przestają byś plastyczne i powyżej których przechodzą w

stan p

łynny.

2 - Wyró

żnia się następujące granice konsystencji: granic ę płynności, granicę plastyczności i granicę skurczalności.

consistency limits (or Atterberg limits)

3.18
kapilarno

ść gruntu

zjawisko podnoszenia si

ę wody zawartej w gruncie powyżej swobodnego zwierciadła wody gruntowej (2.23) w

kanalikach utworzonych z porów, stanowi

ących kapilary

soil capilarity

3.19
p

ęcznienie gruntu

zdolno

ść gruntu do zwiększania objętości tylko w wyniku wzrostu jego wilgotności

soil swelling

3.20
skurczliwo

ść gruntu

zdolno

ść gruntu do zmniejszania objętości tylko w wyniku zmniejszania jego wilgotno ści

soil shrinkage

3.21
ściśliwość gruntu

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 6

zmniejszanie si

ę objętości gruntu na skutek oddziaływań zewnętrznych, w tym zwłaszcza obciążenia

soil compressibility

3.22
odpr

ężenie gruntu

zwi

ększenie objętości gruntu wywołane zmniejszeniem zewnętrznego obciążenia

soil swelling

3.23
przepuszczalno

ść gruntu

przepuszczalno

ść hydrauliczna

łaściwość pozwalająca na przepływ cieczy przez grunt w wyniku różnicy potencjałów ciśnienia

soil permeability (soil hydraulic conductivity)

3.24
sztywno

ść gruntu

stosunek zmiany obci

ążenia jednostkowego gruntu do odpowiadaj ącej jej zmiany odkształcenia

stiffness

3.25
badania polowe
badania geotechniczne (2.9) wykonywane w terenie
UWAGA - W zakres bada

ń polowych wchodzą między innymi: wiercenia badania geofizyczne, testy penetracji (np.

sondowania statyczne i dynamiczne), testy in situ (testy presjometryczne i dylatometryczne, obci

ążenie płytą, testy

sond

ą obrotową i testy wodoprzepuszczalności), pobieranie próbek gruntów i ska ł, pomiary zwierciadła wody gruntowej,

testy w du

żej skali, monitorowanie itp.

geotechnical field investigation

3.26
sonda geotechniczna
urz

ądzenie do badania podłoża gruntowego (2.3), złożone z żerdzi wyposażonej w znormalizowaną końcówkę, którą

zag

łębia się przez wciskanie, wbijanie lub wkręcanie

geotechnical penetrometer; geotechnical sound

3.27
sondowanie geotechniczne
zag

łębianie końcówki sondy geotechnicznej (3.26) w podłoże gruntowe (2.3) z pomiarem oporów penetracji

geotechnical sounding

3.28
sondowanie dynamiczne
sondowanie geotechniczne (3.27) polegaj

ące na wbijaniu końcówki sondy geotechnicznej (3.26) z pomiarem liczby

uderze

ń potrzebnych do zagłębienia końcówki na określony odcinek głębokości penetracji

dynamic sounding (probing)

3.29
sondowanie statyczne
sondowanie geotechniczne (3.27) polegaj

ące na wciskaniu lub wkręcaniu statycznie obciążonej sondy

geotechnicznej (3.26) z pomiarem oporów penetracji lub liczby pó

łobrotów potrzebnych do zagłębienia końcówki

sondy geotechnicznej (3.26) na okre

ślony odcinek głębokości penetracji

static sounding

3.30
test geotechniczny
czynno

ści wykonywane zgodnie z wymaganą procedurą w celu określenia wielkości służącej do identyfikacji gruntu

lub ska

ły (3.2), wyprowadzenia wartości parametru geotechnicznego (2.10) lub poznania zachowania się gruntu

PRZYK

ŁAD - polowy test penetracji, labolatoryjny test ścinania próbki gruntu, test chemiczny.

geotechnical test

3.31
test geotechniczny in situ
test geotechniczny (3.30) wykonywany w warunkach naturalnego wyst

ępowania gruntu w podłożu

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 7

UWAGA - W zakres geotechnicznych testów in situ wchodz

ą: test presjometryczny (PMT)

, test dylatometryczny

(DMT)

test obci

ążenia płytą (PLT)

test polow

ą sondą obrotową (FVT)

test przepuszczalno

ści.

geotechnical in situ test

3.32
pobieranie próbek gruntu lub ska

ły

wydobywanie próbek gruntu lub ska

ły z podłoża gruntowego (2.3) za pomocą odpowiednich technik

UWAGI
1 - Próbki s

ą pobierane w celu identyfikacji gruntu lub ska ły, do badań laboratoryjnych i określenia właściwości

geotechnicznych.
2 - Do pobierania próbek stosuje si

ę zwykle specjalne próbniki.

soil or rock sampling

3.33
próbka gruntu lub ska

ły

porcja gruntu lub ska

ły pobrana z podłoża gruntowego (2.3), z zastosowaniem odpowiednich technik

soil or rock sample

3.34
kategoria metody pobierania próbek
kategoria wyró

żniona w metodach pobierania (3.32) próbek gruntu lub skały (3.33) w zależności od jakości

uzyskiwanych próbek
UWAGA - Wyró

żniono trzy kategorie metod pobierania próbek: A. B i C. Metodami kategorii A pobierane s ą próbki

zupe

łnie nienaruszone lub tylko lekko naruszone, w których wilgotno ść i wskaźnik porowatości są takie jak w

warunkach in situ i nie nast

ępują w nich zmiany składników oraz składu chemicznego gruntu. Metodami kategorii B

pobra

ć można próbki o naruszonej strukturze, zawieraj ące wszystkie składniki gruntu in situ z zachowaniem naturalnej

wilgotno

ści (w próbkach można rozpoznać ogólny układ warstw gruntów i składników). Metody kategorii C umożliwiają

pobranie próbek o ca

łkowicie naruszonej strukturze i wilgotno ści, która może byś niereprezentatywna dla badanej

warstwy gruntu (ogólny uk

ład warstw gruntów lub ich składników może być zmieniony i nie można zidentyfikować

warstw wyst

ępujących w warunkach in situ).

category of sampling method

3.35
klasa jako

ści próbki gruntu lub skały

klasa próbek gruntu lub ska

ły (3.33) o określonej jakości

UWAGA - Wyró

żniono pięć klas jakości próbek. Klasa 1 oznacza próbki doskona łej jakości, klasa 5 - próbki, które nie

nadaj

ą się do reprezentatywnych badań.

quality class of soil sample

3.36
badania geotechniczne makroskopowe
badania maj

ące na celu określenie nazwy, rodzaju gruntu i niektórych cech fizycznych (zwykle stanu gruntu, jego

barwy, wilgotno

ści i zawartości węglanów wapnia) bez pomocy specjalistycznego sprz ętu

UWAGA - Badania makroskopowe mog

ą byś prowadzone w terenie lub w laboratorium.

geotechnical visual investigation

3.37
wska

źnik nośności CBR

Kalifornijski Wska

źnik Nośności

stosunek procentowy si

ły potrzebnej do wciśnięcia w badany grunt na określoną głębokość znormalizowanego tłoka do

ły potrzebnej do wciśnięcia go na taką samą głębokość w znormalizowaną próbkę gruntu

CBR ratio

4 Terminologia dotycz

ąca budownictwa ziemnego i fundamentowania

4.1
zbocze
naturalnie ukszta

łtowana pochyła powierzchnia terenu

slope

4.2
nasyp

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 8

warstwa lub specjalnie ukszta

łtowana budowla ziemna (2.6) z materiału gruntowego (2.4) powstała w wyniku

dzia

łalności człowieka

PRZYK

ŁAD - Nasyp budowlany, wysypisko, zwałowisko, zasypka.

embankment; fill

4.3
ykop
wyrobisko w gruncie
UWAGA - Wykop mo

że byś otwarty (ze skarpami), w obudowie czasowej albo trwa łej, zapewniającej stateczność ścian,

w razie potrzeby mo

że być odwadniany.

excavation

4.4
osuwisko
utrata stateczno

ści zbocza (4.1) lub skarpy i niekontrolowane przemieszczenie si ę gruntu lub skał pod wpływem sił

ężkości i ewentualnie ciśnienia spływowego wody, wstrząsów i innych przyczyn, połączone ze ścięciem podłoża

wzd

łuż powierzchni poślizgu

landslide

4.5
roboty ziemne
roboty budowlane obejmuj

ące odspajanie, przemieszczanie, układanie, zagęszczanie gruntu, ewentualnie ulepszanie

dodatkami (mineralnymi, spoiwami), wraz z dora

źnym i trwałym odwodnieniem

earthwork

4.6
zag

ęszczanie gruntu

proces budowlany, którego celem jest zmniejszenie obj

ętości porów gruntu

UWAGA - Podczas budowy nasypu zag

ęszczanie wykonuje się warstwami z użyciem walców zagęszczarek i innego

sprz

ętu. Zagęszczenie podłoża na pełną potrzebną głębokość wykonuje się za pomocą wibroflotacji, ciężkich ubijaków,

pali zag

ęszczających, zastrzyków przemieszczeniowych itp.

compaction

4.7
wzmacnianie pod

łoża gruntowego

zabieg, którego celem jest zwi

ększenie wytrzymałości, zmniejszenie ściśliwości lub poprawa innych właściwości gruntu

UWAGA - Wzmacnianie gruntu mo

żna przeprowadzić przez zagęszczanie, ubijanie, stabilizację mechaniczną lub

spoiwami, zastrzykami, konsolidacj

ą nadkładem gruntu, elementami wzmacniaj ącymi (palami, mikropalami, gwoździami

gruntowymi) itp.
ground improvement; ground strengthening

4.8
grunt zbrojony
materia

ł kompozytowy złożony z odpowiednio dobranego materiału gruntowego (2.4), zwykle gruntu niespoistego,

oraz z elementów przenosz

ących siły rozciągające, rozmieszczonych regularnie lub rozproszonych

UWAGI
1 - Elementami przenosz

ącymi siły rozciągające mogą być taśmy lub siatki metalowe, materiały geotekstylne, gwoździe

gruntowe itp.
2 - Grunt zbrojony powstaje podczas budowy nasypu lub jest formowany in situ z u

życiem gwoździ gruntowych i

podobnych elementów.
reinforced soil

4.9
materia

ł zasypowy

zasypka gruntowa
wyselekcjonowany materia

ł gruntowy (2.4), zwykle o dużej przepuszczalności, przeznaczony do zasypywania lub

obsypywania elementów budowli, zw

łaszcza konstrukcji oporowych (2.8), przepustów i tuneli budowanych metod ą

odkrywkow

backfill

4.10

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 9

fundament bezpo

średni

fundament (2.7) przekazuj

ący obciążenie z konstrukcji (2.2) na podłoże gruntowe (2.3) bezpośrednio przez

podstaw

ę, zwykle posadowiony na małej głębokości od powierzchni terenu

PRZYK

ŁAD - Fundament stopowy, ławowy, płytowy

shallow foundation; spread foundation

4.11
fundament g

łęboki

fundament (2.7) przekazuj

ący obciążenia z konstrukcji (2.2) za pośrednictwem elementów sięgających w głębiej

zalegaj

ące warstwy podłoża gruntowego (2.3)

UWAGA - Elementami konstrukcyjnymi przenosz

ącymi obciążenia mogą być: pale, studnie, kesony, elementy

szczelinowe, masywy lub s

łupy zeskalonego gruntu.

deep foundation

4.12
pal
smuk

ły element konstrukcyjny o dużym zagłębieniu, przenoszący obciążenia na głęboko zalegające warstwy podłoża

przez podstaw

ę (ostrze) i/lub powierzchnię boczną

UWAGA - Pale mog

ą byś pionowe lub ukośne, przenoszą one siły wciskające, wyciągające i/lub boczne

pile

4.13
fundament palowy
fundament (2.7) przekazuj

ący obciążenie z konstrukcji (2.2) na głębiej zalegające warstwy podłoża gruntowego

(2.3) za po

średnictwem pali (4.12)

pile foundation

4.14
g

łębokość posadowienia fundamentu

łębokość mierzona od powierzchni terenu do spodu fundamentu (2.7)

UWAGA - Wybór g

łębokości posadowienia fundamentu zależy między innymi od głębokości występowania warstwy

gruntu zdolnej do przej

ęcia obciążenia z konstrukcji, poziomu wody gruntowej, wyst ępowania gruntów pęczniejących,

zapadowych i wysadzinowych, projektowanej niwelety terenu, poziomu posadzki w pomieszczeniach podziemnych,
g

łębokości posadowienia fundamentów sąsiednich konstrukcji i głębokości przemarzania.

depth of foundation

4.15
g

łębokość przemarzania

maksymalna dla danego terenu g

łębokość zamarzania wody w gruncie, mierzona od nie os łoniętej powierzchni gruntu

lub od posadzki w pomieszczeniach nie ogrzewanych
depth of freezing

4.16
stan graniczny no

śności

stan

łączący się z katastrofą lub innymi formami awarii konstrukcji, spowodowany utrat ą ogólnej stateczności lub

ślizgu konstrukcji wraz z podłożem, wyczerpaniem nośności podłoża gruntowego, fundamentu albo jego cz ęści,

zniszczeniem konstrukcji oporowej lub jej elementu, nadmiernymi lub nierównomiernymi przemieszczeniami pod

łoża

gruntowego, b

ądź nadmiernymi drganiami

ultimate limit state

4.17
stan graniczny u

żytkowalności

stan spowodowany nadmiernym lub nierównomiernym przemieszczeniem konstrukcji na skutek osiadania pod

łoża,

spe

łniający warunki, po przekroczeniu których konstrukcja przestaje spe łniać określone wymagania użytkowe

serviceability limit state

4.18
cz

ęściowy współczynnik bezpieczeństwa

wspó

łczynnik stosowany w metodzie stanów granicznych do ustalenia warto ści obliczeniowych oddziaływań oraz

łaściwości gruntów lub skał lub parametrów geotechnicznych (2.10) na podstawie wartości charakterystycznych

(4.24) w celu uwzgl

ędnienia niedokładności i możliwych odchyłek

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 10

PRZYK

ŁAD - Częściowy współczynnik bezpieczeństwa dla oddziaływań konstrukcji, częściowy współczynnik

bezpiecze

ństwa dla wytrzymałości gruntu na ścinanie bez odpływu.

partial safety factor

4.19
osiadanie fundamentu
pionowe przemieszczenie na skutek odkszta

łceń, wynikających ze ściśliwości podłoża, wywołanych obciążeniem

konstrukcj

ą i terenu w jej otoczeniu, a także obniżeniem poziomu wody gruntowej, erozją wewnętrzną gruntu itp.

settlement of foundation; subsidence

4.20
warto

ść graniczna przemieszczenia lub odkszta łcenia

warto

ść przemieszczenia lub odkształcenia fundamentów konstrukcji, przy której uwa ża się, że wystąpi stan graniczny

śności lub użytkowalności konstrukcji

UWAGA - Przemieszczenia i odkszta

łcenia fundamentów konstrukcji, dla których ustala si ę w projekcie wartości

graniczne, s

ą to: osiadanie, osiadanie względne lub różnica osiadań, obrót, przechylenie, względne ugięcia, względne

obroty, przemieszczenie poziome i wibracje.
limiting value of movement

4.21
parcie gruntu w spoczynku
warto

ść poziomego naprężenia w podłożu gruntowym (2.3) o poziomej powierzchni, które znajduje si ę całkowicie w

spoczynku i nie jest naruszone przez zewn

ętrzne oddziaływania

earth pressure at rest

4.22
parcie czynne gruntu
minimalna warto

ść naprężenia poziomego w podłożu gruntowym (2.3), powstająca podczas ruchu ściany w kierunku

przeciwnym do miejsca wyst

ępowania gruntu, co pozwala na przemieszczanie gruntu do czasu osi ągnięcia stanu

równowagi granicznej
active earth pressure

4.23
parcie bierne gruntu
odpór gruntu
maksymalna warto

ść naprężenia poziomego w podłożu gruntowym (2.3) powstająca podczas ruchu ściany w kierunku

miejsca wyst

ępowania gruntu, co powoduje zagęszczanie gruntu do czasu osiągnięcia stanu granicznego

passive earth pressure

4.24
warto

ść charakterystyczna parametru geotechnicznego

warto

ść parametru geotechnicznego (2.10), oszacowana z wymaganym prawdopodobie ństwem na podstawie

warto

ści wyprowadzonych parametru geotechnicznego (4.26), z uwzględnieniem możliwych różnic między

łaściwościami zmierzonymi a rzeczywistymi właściwościami gruntu lub skały in situ oraz innych czynników

characteristic value of geotechnical parameter

4.25
warto

ść obliczeniowa parametru geotechnicznego

warto

ść parametru geotechnicznego (2.10) stosowana do sprawdzenia stanu granicznego, wyznaczona na podstawie

warto

ści charakterystycznej parametru geotechnicznego (4.24), z uwzględnieniem odpowiedniej wartośc i

ęściowego współczynnika bezpieczeństwa (4.18) lub inną metodą, przy zachowaniu wymaganego poziomu

bezpiecze

ństwa

design value of geotechnical parameter

4.26
warto

ść wyprowadzona parametru geotechnicznego

warto

ść parametru geotechnicznego (2.10) określona na podstawie wyników testów geotechnicznych (3.30)

polowych lub laboratoryjnych oraz teorii, korelacji lub do

świadczenia, stanowiąca podstawę do oszacowania wartości

charakterystycznej parametru geotechnicznego (4.24)
PRZYK

ŁAD - Wartość wyprowadzona wytrzymałości na ścinanie gruntu bez odpływu (c

), wyznaczona z pomiaru oporu

sto

żka (q

) na podstawie korelacji mi

ędzy q

a c

. Warto

ść wyprowadzona modułu Younga w warunkach z odpływem

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 11

) ,wyznaczona z pomiaru oporu sto

żka (q

) na podstawie do

świadczenia lokalnego.

derived value of geotechnical parameter

5 Terminy, symbole literowe, jednostki miary i definicje podstawowych w

łaściwości gruntów

Wed

ług załącznika A (normatywnego).

Indeks alfabetyczny terminów polskich

aktywno

ść gruntu

A.38

badania geotechniczne

2.9

badania geotechniczne makroskopowe

3.36

badania geotechniczne polowe

3.25

budowla ziemna

2.6

ężar objętościowy gruntu

A.17

ężar objętościowy gruntu z uwzględnieniem wyporu wody

A.23

ężar objętościowy nasyconego gruntu

A.22

ężar objętościowy szkieletu gruntowego

A.21

ężar właściwy szkieletu gruntowego

A.18

ężar właściwy wody w porach gruntu

A.19

śnienie pęcznienia

A.62

śnienie porowe

A.44

śnienie wody w porach gruntu

A.44

ęściowy współczynnik bezpieczeństwa

4.18

dokumentacja geotechniczna

2.15

świadczenie porównywalne

2.18

edometryczny modu

ł ściśliwości

A.59

efektywne napr

ężenie normalne

A.45

efektywne napr

ężenie pionowe

A.67

efektywne parametry wytrzyma

łościowe

A.51

efektywny k

ąt tarcia wewnętrznego

A.51

faza gruntu

3.15

frakcja uziarnienia

3.13

fundament

2.7

fundament bezpo

średni

4.10

fundament g

łęboki

4.11

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 12

fundament palowy

4.13

geotechnika

2.1

ęstość objętościowa gruntu

A.12

ęstość objętościowa przy całkowitym nasyceniu porów wodą

A.16

ęstość objętościowa szkieletu gruntowego

A.15

ęstość właściwa szkieletu gruntowego

A.14

ęstość wody w porach gruntu

A.13

łębokość posadowienia fundamentu

4.14

łębokość przemarzania

4.15

gradient hydrauliczny

A.41

granica plastyczno

ści

A.33

granica p

łynności

A.32

granica skurczalno

ści

A.34

granice Atterberga

3.17

granice konsystencji gruntu

3.17

grunt antropogeniczny

3.5

grunt ekspansywny

3.8

grunt nasycony wod

3.9

grunt nienasycony wod

3.10

grunt normalnie skonsolidowany

3.6

grunt prekonsolidowany

3.7

grunt rodzimy

3.4

grunt zbrojony

4.8

historia napr

ężenia

2.19

identyfikacja gruntu lub ska

ły

3.2

kapilarno

ść gruntu

3.18

kategoria geotechniczna

2.17

kategoria metody pobierania próbek

3.34

ąt tarcia o ścianę

A.70

ąt tarcia wewnętrznego

A.50

klasa jako

ści próbki gruntu lub skały

3.35

klasyfikacja gruntów i ska

3.1

kohezja

A.48

konsolidacja pod

łoża

2.21

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 13

konstrukcja

2.2

konstrukcja oporowa

2.8

konsystencja gruntu

3.16

masa próbki gruntu

A.1

masa szkieletu gruntowego

A.2

masa wody w porach gruntu

A.3

materia

ł gruntowy

2.4

materia

ł zasypowy

4.9

modu

ł liniowej odkształcalności

A.55

modu

ł odkształcenia postaciowego

A.56

modu

ł Younga "z odpływem"

A.57

n - procentowa

średnica

A.25

napr

ężenie normalne

A.43

napr

ężenie prekonsolidacji

A.68

napr

ężenie styczne

A.46

napr

ężenie ścinające

A.46

nasyp

4.2

nazwa gruntu

3.3

śność podłoża

2.22

obj

ętość gruntu

A.4

obj

ętość porów gruntu

A.6

obj

ętość szkieletu gruntowego

A.5

obj

ętość wody w porach gruntu

A.7

odkszta

łcalność podłoża

2.20

odpór gruntu

4.23

odpr

ężenie gruntu

3.22

osiadanie fundamentu

4.19

osuwisko

4.4

pal

4.12

parametr geotechniczy

2.10

parcie bierne gruntu

4.23

parcie czynne gruntu

4.22

parcie gruntu w spoczynku

4.21

ęcznienie gruntu

3.19

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 14

pobieranie próbek gruntu lub ska

ły

3.32

pod

łoże jednorodne

2.12

pod

łoże uwarstwione

2.13

pod

łoże gruntowe

2.3

porowato

ść

A.8

posadowienie konstrukcji

2.5

projekt geotechniczny

2.16

próbka gruntu lub ska

ły

3.33

przepuszczalno

ść gruntu

3.23

przepuszczalno

ść hydrauliczna

3.23

rezydualne efektywne parametry wytrzyma

łościowe

A.53

rezydualny k

ąt tarcia wewnętrznego

A.53

roboty ziemne

4.5

ład mineralny gruntu

3.11

skurczliwo

ść gruntu

3.20

sonda geotechniczna

3.26

sondowanie geotechniczne

3.27

sondowanie dynamiczne

3.28

sondowanie statyczne

3.29

spójno

ść efektywna

A.51

spójno

ść gruntu

A.48

spójno

ść rezydualna

A.53

stan graniczny no

śności

4.16

stan graniczny u

żytkowalności

4.17

stopie

ń konsolidacji

A.65

stopie

ń plastyczności

A.36

stopie

ń wilgotności

A.31

stopie

ń zagęszczenia

A.39

struktura gruntu

3.14

sztywno

ść gruntu

3.24

ściśliwość gruntu

3.21

średnica zastępcza ziarna (cząstki)

A.24

test geotechniczny

3.30

test geotechniczny in situ

3.31

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 15

uziarnienie gruntu

3.12

warstwa geotechniczna

2.11

warto

ść charakterystyczna parametru geotechnicznego

4.24

warto

ść graniczna przemieszczenia lub odkształcenia

4.20

warto

ść obliczeniowa parametru geotechnicznego

4.25

warto

ść wyprowadzona parametru geotechnicznego

4.26

warunki geotechniczne

2.14

wilgotno

ść

A.29

wilgotno

ść w stanie całkowitego nasycenia porów gruntu wodą

A.30

wra

żliwość gruntu

A.54

wska

źnik jednorodności uziarnienia

A.26

wska

źnik konsystencji

A.37

wska

źnik krzywizny

A.27

wska

źnik nośności CBR

3.37

wska

źnik odprężenia

A.61

wska

źnik osiadania zapadowego

A.64

wska

źnik pęcznienia

A.63

wska

źnik plastyczności

A.35

wska

źnik porowatości

A.9

wska

źnik porowatości przy maksymalnym zagęszczeniu

A.10

wska

źnik porowatości przy najluźniejszym ułożeniu ziaren

A.11

wska

źnik ściśliwości

A.60

wska

źnik zagęszczenia

A.40

wspó

łczynnik parcia gruntu w spoczynku

A.69

wspó

łczynnik filtracji

A.42

wspó

łczynnik konsolidacji

A.66

wspó

łczynnik zmiany objętości

A.58

wykop

4.3

wytrzyma

łość gruntu na ścinanie

A.47

wytrzyma

łość gruntu na ścinanie "bez odpływu"

A.49

wytrzyma

łość gruntu o zniszczonej strukturze

A.52

wzgl

ędny ciężar właściwy szkieletu gruntowego

A.20

wzmacnianie pod

łoża gruntowego

4.7

zag

ęszczanie gruntu

4.6

zasypka gruntowa

4.9

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 16

zawaro

ść części organicznych

A.28

zbocze

4.1

zwierciad

ło wody gruntowej

2.23

Indeks alfabetyczny terminów angielskich

active earth pressure

4.22

activity

A.38

angle of shearing resistance

A.50

angle of shearing resistance in terms of effective stress

A.51

angle of wall friction

A.70

apparent angle of internal friction

A.50

apparent cohesion intercept

A.48

apparent preconsolidation pressure

A.68

Atterberg limits

3.17

backfill

4.9

bearing capacity

2.22

bearing resistance

2.22

bulk density

A.12

category of sampling method

3.34

CBR ratio

3.37

characteristic value of geotechnical parameter

4.24

coefficient of consolidation

A.66

coefficient of curvature

A.27

coefficient of earth pressure at rest

A.69

coefficient of permeability

A.42

coefficient of volume change

A.58

cohesion intercept in terms of effecitve stress

A.51

collapsing coefficient

A.64

compaction

4.6

comparable experience

2.18

compression index

A.60

consistency index

A.37

consistency limits

3.17

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 17

deep foundation

4.11

degree of compaction

A.40

degree of consolidation

A.65

degree of saturation

A.31

density index

A.39

density of saturated soil

A.16

density of solid particles

A.14

density of pore water

A.13

depth od foundation

4.14

depth of freezing

4.15

derived value of geotechnical parameter

4.26

design value of geotechnical parameter

4.25

drained (long term) Young's modulus

A.57

dry density of solid particles

A.15

dry mass

A.2

dry unit weight

A.21

dynamic probing

3.28

dynamic sounding

3.28

earth pressure at rest

4.21

earth structure

2.6

earthwork

4.5

effective normal stress

A.45

effective vertical stress

A.67

effective shear strength parameters

A.51

effective unit weight of soil

A.23

embankment

4.2

equivalent grain size diameter

A.24

excavation

4.3

expansive soil

3.8

fill

2.4

fill

4.2

foundation

2.7

foundations

2.5

geotechnical category

2.17

geotechnical conditions

2.14

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 18

geotechnical design report

2.16

geotechnical field investigations

3.25

geotechnical in situ test

3.31

geotechnical investigations

2.9

geotechnical parameter

2.10

geotechnical penetrometer

3.26

geotechnical sound

3.26

geotechnical sounding

3.27

geotechnical test

3.30

geotechnical visual investigations

3.36

geotechnics

2.1

grain size distribution

3.12

ground

2.3

ground conditions

2.14

ground consolidation

2.21

ground deformability

2.20

ground improvement

4.7

ground investigation report

2.15

ground strengthening

4.7

groundwater table

2.23

hydraulic gradient

A.41

landslide

4.4

layered ground

2.13

limiting value of movement

4.20

liquid limit

A.32

liquidity index

A.36

local soil

3.4

made ground

3.5

mass of solid particles

A.2

mass of pore water

A,3

mass of soil specimen

A.1

maximum void ratio

A.11

mineralogical composition

3.11

minimum void ratio

A.10

modulus of linear deformation

A.55

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 19

modulus of shear deformation

A.56

moisture content

A.29

n percent - diameter

A.25

normally consolidated soil

3.6

oedometer modulus

A.59

organic content

A.28

overconsolidated soil

3.7

partial safety factor

4.18

passive earth pressure

4.23

pile

4.12

pile foundation

4.13

plastic limit

A.33

plasticity index

A.35

pore pressure

A.44

porosity

A.8

preconsolidated soil

3.7

quality class of soil sample

3.35

reinforced soil

4.8

relative density

A.39

remoulded undrained shear strength

A.52

residual angle of shearing resistance

A.53

residual cohesion intercept

A.53

residual shear strength parameters

A.53

retaining structure

2.8

rock sample

3.33

rock sampling

3.32

saturated soil

3.9

saturation water content

A.30

sensitivity of soil

A.54

serviceability limit state

4.17

settlement of foundation

4.19

shallow foundation

4.10

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 20

shear strength of soil

A.47

shear stress

A.46

shrinkage limit

A.34

slope

4.1

soil capilarity

3.18

soil compressibility

3.21

soil consistency

3.16

soil fraction

3.13

soil or rock classification

3.1

soil or rock identification

3.2

soil hydraulic conductivity

3.23

soil particles unit weight

A.18

soil permeability

3.23

soil phase

3.15

soil sample

3.33

soil sampling

3.32

soil shrinkage

3.20

soil structure

3.14

soil swelling

3.19

soil swelling

3.22

soil type

3.3

specific gravity of solid partcles

A.20

spread foundation

4.10

static sounding

3.29

stiffness

3.24

stratum

2.11

stress history

2.19

structure

2.2

subsidence

4.19

swelling index

A.61

swelling index

A.63

swell pressure

A.62

total normal stress

A.43

ultimate limit state

4.16

undrained shear strength

A.48

uniform ground

2.12

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 21

uniformity coefficient

A.26

unit weight

A.17

unit weight of dry soil

A.21

unit weight of saturated soil

A.22

unit weight of solid particles

A.18

unit weight of submerged soil

A.23

unit weight of water

A.19

unsaturated soil

3.10

void ratio

A.9

void ratio in densest state

A.10

void ratio in loosest state

A.11

volume of specimen

A.4

volume of pore water

A.7

volume of solid particles

A.5

volume of voids

A.6

water content

A.29

Indeks symboli literowych

Litery

łacińskie

Symbol

Termin

aktywno

ść gruntu

A.38

aktywno

ść gruntu

A.38

wska

źnik ściśliwości

A.60

wska

źnik krzywizny

A.27

wska

źnik odprężenia

A.61

wska

źnik jednorodności uziarnienia

A.26

wytrzyma

łość gruntu o zniszczonej strukturze

A.52

spójno

ść rezydualna

A.53

spójno

ść gruntu (kohezja)

A.48

wytrzyma

łość gruntu na ścinanie "bez odpływu"

A.49

wspó

łczynnik konsolidacji

A.66

spójno

ść efektywna

A.51

średnica zastępcza ziarna (cząstki)

A.24

n - procentowa

średnica ziaren

A.25

n - procentowa

średnica ziaren

A.25

modu

ł liniowej odkształcalności

A.55

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 22

modu

ł Younga "z odpływem"

A.57

edometryczny modu

ł ściśliwości

A.59

wska

źnik porowatości

A.9

max

wska

źnik porowatości przy najluźniejszym ułożeniu ziaren

A.11

min

wska

źnik porowatości przy maksymalnym zagęszczeniu

A.10

modu

ł odkształcenia postaciowego

A.56

wzgl

ędny ciężar właściwy szkieletu gruntowego

A.20

G.S.

wzgl

ędny ciężar właściwy szkieletu gruntowego

A.20

wska

źnik konsystencji

A.37

stopie

ń zagęszczenia

A.39

stopie

ń plastyczności

A.36

zawarto

ść części organicznych

A.28

wska

źnik plastyczności

A.35

wska

źnik zagęszczenia

A.40

gradient hydrauliczny

A.41

wska

źnik osiadania zapadowego

A.64

wspó

łczynnik parcia gruntu w spoczynku

A.69

wspó

łczynniki filtracji

A.42

edometryczny modu

ł ściśliwości

A.59

masa gruntu

A.1

masa szkieletu gruntowego

A.2

masa szkieletu gruntowego

A.2

wspó

łczynnik zmiany objętości

A.58

masa wody w porach gruntu

A.3

porowato

ść

A.8

śnienie pęcznienia

A.62

stopie

ń wilgotności

A.31

wra

żliwość gruntu

A.54

wska

źnik jednorodności uziarniania

A.26

stopie

ń konsolidacji

A.65

śnienie wody w porach gruntu (ciśnienie porowe)

A.44

obj

ętość gruntu

A.4

obj

ętość szkieletu gruntowego

A.5

obj

ętość szkieletu gruntowego

A.5

obj

ętość porów gruntu

A.6

obj

ętość wody w porach gruntu

A.7

wilgotno

ść

A.29

granica p

łynności

A.32

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 23

granica plastyczno

ści

A.33

granica skurczalno

ści

A.34

sat

wilgotno

ść w stanie całkowitego nasycenia porów gruntu wodą

A.30

wilgotno

ść w stanie całkowitego nasycenia porów gruntu wodą

A.30

Litery greckie

Symbol

Termin

wska

źnik pęcznienia

A.63

ężar objętościowy gruntu

A.17

γ∋

ężar objętościowy gruntu z uwzględnieniem wyporu wody

A.23

ężar objętościowy szkieletu gruntowego

A.21

ężar właściwy szkieletu gruntowego

A.18

sat

ężar objętościowy nasyconego gruntu

A.22

ężar objętościowy nasyconego gruntu

A.22

ężar właściwy wody w porach gruntu

A.19

ąt tarcia o ścianę

A.70

ęstość objętościowa gruntu

A.12

ęstość objętościowa szkieletu gruntowego

A.15

ęstość właściwa szkieletu gruntowego

A.14

sat

ęstość objętościowa przy całkowitym nasyceniu porów wodą

A.16

ęstość objętościowa przy całkowitym nasyceniu porów wodą

A.16

ęstość wody w porach gruntu

A.13

napr

ężenie normalne

A.43

efektywne napr

ężenie normalne

A.45

napr

ężenie prekonsolidacji

A.68

efektywne napr

ężenie pionowe

A.67

napr

ężenie statyczne (ścinające)

A.46

wytrzyma

łość gruntu na ścinanie

A.47

ąt tarcia wewnętrznego

A.50

efektywny k

ąt tarcia wewnętrznego

A.51

rezydualny k

ąt tarcia wewnętrznego

A.53

łącznik A

(normatywny)

TERMINY, SYMBOLE LITEROWE, JEDNOSTKI MIARY I DEFINICJE PODSTAWOWYCH W

ŁAŚCIWOŚCI

GRUNTÓW

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 24

Tablica A.1

Lp.

Termin

Symbol

Jednostka

miary

Definicja

Termin angielski

A.1

masa próbki gruntu

łkowita masa próbki gruntu

mass of soil
specimen

A.2

masa szkieletu
gruntowego

)

masa próbki gruntu wysuszonej do sta

łej

masy w temperaturze od 105 °C do 110 °C

mass of solid
particles (dry mass)

A.3

masa wody w
porach gruntu

masa wody usuni

ętej z próbki gruntu

przez jej suszenie do sta

łej masy przy

temperaturze od 105 °C do 110 °C

mass of pore water

A.4

obj

ętość gruntu

łkowita objętość próbki

volume of
specimen

A.5

obj

ętość szkieletu

gruntowego

)

obj

ętość czasteczek stałych w próbce

volume of solid
particles

A.6

obj

ętość porów

gruntu

=V-V

volume of voids

A.7

obj

ętość wody w

porach gruntu

volume of pore
water

A.8

porowato

ść

stosunek obj

ętości porów do objętości

gruntu

porosity

A.9

wska

źnik

porowato

ści

stosunek obj

ętości porów do objętości

szkieletu gruntowego

void ratio

A.10

wska

źnik

porowato

ści przy

maksymalnym
zag

ęszczeniu

gruntu

min

void ratio in
densest state
(minimum void
ratio)

A.11

wska

źnik

porowato

ści przy

najlu

źniejszym

łożeniu ziaren

max

void ratio in loosest
state (mabmum
void ratio)

A.12

ęstość

obj

ętościowa gruntu

kg/m

Mg/m

(t/m

)

stosunek ca

łkowitej masy do całkowitej

obj

ętości gruntu

bulk density of soil

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 25

A.13

ęstość wody w

porach gruntu

kg/m

Mg/m

(t/m

)

density of pore
water

A.14

ęstość właściwa

szkieletu
gruntowego

kg/m

Mg/m

(t/m

)

stosunek masy szkieletu gruntowego do
jego obj

ętości

density of solid
particles

A.15

ęstość

obj

ętościowa

szkieletu
gruntowego

kg/m

Mg/m

(t/m

)

stosunek masy szkieletu gruntowego do
ca

łkowitej objętości gruntu

dry density of solid
particles

A.16

ęstość

obj

ętościowa przy

łkowitym

nasyceniu porów
wod

sat

(

)

kg/m

Mg/m

(t/m

)

stosunek ca

łkowitej masy do całkowitej

obj

ętości gruntu w pełni nasyconego wodą

density of
saturated soil

A.17

ężar

obj

ętościowy gruntu

kN/m

stosunek ca

łkowitego ciężaru do

łkowitej objętości gruntu

γ=ρ

unit weight of soil

A.18

ężar właściwy

szkieletu
gruntowego

kN/m

stosunek ci

ężaru szkieletu gruntowego do

jego obj

ętości

unit weight of soil
particles (soil
particles unit
weight)

A.19

ężar właściwy

wody w porach
gruntu

kN/m

unit weight of pore
water

A.20

wzgl

ędny ciężar

łaściwy szkieletu

gruntowego

(G. S.)

specific gravity of
solid particles

A.21

ężar

obj

ętościowy

szkieletu
gruntowego

kN/m

stosunek ci

ężaru szkieletu gruntowego do

łkowitej objętości gruntu

unit weight of dry
soil (dry unit weight)

A.22

ężar

obj

ętościowy

nasyconego gruntu

sat

(

)

kN/m

stosunek ca

łkowitego ciężaru do

łkowitej objętości gruntu w pełni

nasyconego wod

sat

unit weight of
saturated soil

A.23

ężar

obj

ętościowy

gruntu z
uwzgl

ędnieniem

wyporu wody

kN/m

ró

żnica między ciężarem objętościowym

nasyconego gruntu a ci

ężarem właściwym

wody

sat

effective unit
weight of soil (unit
weight of
submerged soil)

A.24

średnica zastępcza
ziarna (cz

ąstki)

średnica czastki kulistej o tej samej
g

ęstości właściwej co cząstka gruntowa,

opadaj

ącej w wodzie z taką samą

ędkością jak rzeczywista cząstka gruntu

equivalent grain
diameter

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 26

A.25

n - procentowa
średnica ziaren

)

średnica zastępcza, poniżej której w
gruncie zawarty jest n % masy

n percent -
diameter

A.26

wska

źnik

jednorodno

ści

uziarnienia

(U)

miara kszta

łtu krzywej uziarnienia gruntu

uniformity
coefficient

A.27

wska

źnik krzywizny

miara kszta

łtu krzywej uziarnienia gruntu

coefficient of
curvature

A.28

zawarto

ść części

organicznych

stosunek masy domieszek organicznych
zawartych w próbce gruntu do masy
szkieletu gruntu

organic content

A.29

wilgotno

ść

stosunek masy wody w porach gruntu do
masy szkieletu gruntu (w gruntach
niespoistych poj

ęcie wilgotności nie

obejmuje wody grawitacyjnej)

water (moisture)
content

A.30

wilgotno

ść w stanie

łkowitego

nasycenia porów
gruntu wod

sat

)

saturation water
content

A.31

stopie

ń wilgotności

stosunek obj

ętości wody w porach do

obj

ętości porów

degree of
saturation

A.32

granica p

łynności

wilgotno

ść gruntu spoistego na granicy

ędzy konsystencją płynną a plastyczną

liquid limit

A.33

granica
plastyczno

ści

wilgotno

ść gruntu spoistego na granicy

ędzy konsystencja plastyczną a zwartą

plastic limit

A.34

granica
skurczalno

ści

maksymalna wilgotno

ść, poniżej której

zmniejszenie wilgotno

ści nie wywołuje

zmian obj

ętości masy gruntu

shrinkage limit

A.35

wska

źnik

plastyczno

ści

- W

plasticity index

A.36

stopie

plastyczno

ści

liquidity index

A.37

wska

źnik

konsystencji

consistency index

A.38

aktywno

ść gruntu

(A)

stosunek wska

źnika plastyczności do

zawarto

ści w gruncie frakcji iłowej

(czastek o

średnicy

≤

0,002 mm)

activity

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 27

A.39

stopie

zag

ęszczenia

(relative) density
index

A.40

wska

źnik

zag

ęszczenia

stosunek ci

ężaru objętościowego

szkieletu gruntowego do maksymalnego
ci

ężaru objętościowego szkieletu

degree of
compaction

A.41

gradient
hydrauliczny

stosunek straty naporu hydraulicznego do
d

ługości drogi filtracji

hydraulic gradient

A.42

wspó

łczynnik

filtracji

m/s

ędkość filtracji wody w gruncie przy

gradiencie i = 1 oraz przy temperaturze
t = 10°C

coefficient of
permeability

A.43

napr

ężenie

normalne

kPa

napr

ężenie (powyżej ciśnienia

atmosferycznego) dzia

łajace prostopadle

do danej p

łaszczyzny

total normal stress

A.44

śnienie wody w

porach gruntu
(ci

śnienie porowe)

kPa

śnienie (ponad ciśnienie atmosferyczne)

wody w porach gruntu

pore pressure

A.45

efektywne
napr

ężenie

normalne

kPa

napr

ężenie normalne przenoszone przez

kontakt pomi

ędzy ziarnami

σ='σ−υ

effective normal
stress

A.46

napr

ężenie styczne

(

ścinające)

kPa

napr

ężenie działające stycznie do danej

łaszczyzny

shear stress

A.47

wytrzyma

łość

gruntu na

ścinanie

kPa

najwi

ększe naprężenie ścinajace

przejmowane przez próbk

ę gruntu w

idealnej p

łaszczyźnie w danych

warunkach; osiagni

ęcie wytrzymałości na

ścinanie prowadzi do zniszczenia gruntu
w tej idealnej p

łaszczyźnie

=c+

στγφ

shear strength of
soil

A.48

spójno

ść gruntu

(kohezja)

kPa

parametr wytrzyma

łości gruntu na

ścinanie, gdy stan naprężeń określa się
ca

łkowitym naprężeniem normalnym

σ,

wtedy

=Cu+

στγφ

apparent cohesion
intercept

A.49

wytrzyma

łość

gruntu na

ścinanie

"bez odp

ływu"

kPa

wytrzyma

łość na ścinanie całkowicie

nasyconego gruntu spoistego w
warunkach bez odp

ływu wody

undrained shear
strength

A.50

kat tarcia
wewn

ętrznego

stopnie

parametr wytrzyma

łości gruntu na

ścinanie, gdy stan naprężeń określa się
ca

łkowitym naprężeniem normalnym

angle of shearing
resistance
(apparent angle of
intenational friction)

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 28

A.51

efektywne
parametry
wytrzyma

łościowe

- spójno

ść

efektywna
- efektywny k

ąt

tarcia
wewn

ętrznego

φ∋

kPa

stopnie

parametry wytrzyma

łości na ścinanie, gdy

stan napr

ężeń określa się efektywnym

napr

ężeniem normalnym wtedy

= c' +

τγ φ

effective shear
strength
parameters
cohesion intercept
in terms of
effective stress
angle of shearing
resistance in terms
of effective stress

A.52

wytrzyma

łość

gruntu o
zniszczonej
strukturze

kPa

wytrzyma

łość gruntu o zniszczonej

strukturze w warunkach bez odp

ływu

remoulded
undrained shear
strength

A.53

rezydualne
efektywne
parametry
wytrzyma

łościowe

- spójno

ść

rezydualna
- rezydualny k

ąt

tarcia
wewn

ętrznego

kPa

stopnie

parametry wytrzyma

łościowe na ścinanie

przy du

żych odkształceniach gruntu

residual efective
parameters
residual angle of
shearing resistance
residual cohesion
intercept

A.54

wra

żliwość gruntu

stosunek mi

ędzy wytrzymałością na

ścinanie bez odpływu gruntu spoistego o
nienaruszonej i zniszczonej strukturze

sensitivity of soil

A.55

modu

ł liniowej

odkszta

łcalności

MPa

stosunek pomi

ędzy zmiana naprężenia

normalnego a zmian

ą odkształcenia

liniowego w tym samym kierunku
(pozosta

łe naprężenia są stałe)

modulus of linear
deformation

A.56

modu

odkszta

łcenia

postaciowego

MPa

stosunek pomi

ędzy zmiana naprężenia

stycznego a zmian

ą odkształcenia

stycznego (pozosta

łe odkształcenia są

sta

łe)

modulus of shear
deformation

A.57

modu

ł Younga "z

odp

ływem"

MPa

modut Younga w warunkach z odp

ływem

wody w d

ługim okresie czasu

drained (long term)
Young's modulus

A.58

wspó

łczynnik

zmiany obj

ętości

(kPa)

-1

stosunek jednostkowej zmiany obj

ętości

do wywo

łującej ją zmiany efektywnych

napr

ężeń normalnych w jednoosiowym

stanie odkszta

łcenia

coefficient of
volume change

A.59

edometryczny
modu

ł ściśliwości

oed

)

MPa

oedometer modulus

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 29

A.60

wska

źnik

ściśliwości

nachylenie siecznej do pierwotnej krzywej
na wykresie "napr

ężenie efektywne -

wska

źnik porowatości"

compression index

A.61

wska

źnik

odpr

ężenia

nachylenie liniowej cz

ęści krzywej

odpr

ężenia na wykresie j.w.

swelling index

A.62

śnienie

ęcznienia

kPa

jednostkowe obci

ążenie normalne, przy

którym próbka w edometrze nie wykazuje
zmian wysoko

ści w warunkach dostępu

wody

swell pressure

A.63

wska

źnik

ęcznienia

parametr okre

ślający wielkość pęcznienia

w procentach

swelling index

A.64

wska

źnik osiadania

zapadowego

gdzie: h'-wysoko

ść próbki po umownym

zako

ńczeniu osiadań przed nasyceniem

próbki wod

ą,

h"- wysoko

ść próbki przy tym samym

obci

ążeniu, po całkowitym nasyceniu

wod

ą i umownym zakończeniu osiadań,

- wysoko

ść próbki po umownym

zako

ńczeniu osiadań przy naprężeniu

pierwotnym, odpowiadaj

ącym obciążeniu

gruntem na danej g

łębokości

collapsing
coefficient

A.65

stopie

ń konsolidacji

stosunek

średniego przyrostu naprężenia

efektywnego w danym czasie do
średniego całkowitego przyrostu
napr

ężenia

degree of
consolidation

A.66

wspó

łczynnik

konsolidacji

parametr wi

ążący stopień konsolidacji z

czasem od rozpocz

ęcia konsolidacji

coefficient of
consolidation

A.67

efektywne
napr

ężenie liniowe

kPa

pionowe efektywne napr

ężenie normalne

istniej

ące w podłożu gruntowym

effective vertical
stress

A.68

napr

ężenie

prekonsolidacji

kPa

najwi

ększe pionowe naprężenie

efektywne, które dzia

łało w przeszłości

apparent
preconsolidation
pressure

A.69

wspó

łczynnik

parcia gruntu w
spoczynku

stosunek efektywnych napr

ężeń

łównych: bocznego do pionowego, w

przypadku braku odkszta

łceń bocznych

oraz przy poziomym naziomie

coefficient of earth
pressure at rest

A.70

ąt tarcia o ścianę

stopie

ąt tarcia między ścianą a gruntem

angle of wall friction

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 30

Symbole literowe w nawiasach, dotychczas stosowane w normach polskich lub spotykane w normach

zagranicznych, s

ą dopuszczalne.

łącznik B

(informacyjny)

BIBLIOGRAFIA

[1] Eurocode 1 Basis of design and actions on structures - Part 1: Basis of design
Final version of ENV 1991 - 1 (1994) CEN

[2] Eurocode 7 Geotechnical design CEN
a) Final version of ENV 1997 - 1 (1994) Geotechnical design - General rules
b) Final Draft pr ENV 1997 - 3 (1996) Geotechnical design assisted by field tests
c) First Draft of ENV 1997 - 2 i Second Draft of ENV 1997 - 2 Eurocode 7, Part 2 (1996) Geotechnical design assisted
by laboratory tests

[3] Glossary of Building and Civil Engineering Terms. British Standards Institution Blackwell Scientific Publications.
London, 1993

[4] ISO/DIS 14688 (1966) Geotechnics in civil engineering - Identification and classification of soil

[5] Mechanika gruntów i fundamentowanie. Leksykon w 8 j

ęzykach, Wydawnictwo ARKADY, 1990

[6] PN-B-02480:1986 (

PN-86/B-02480

) Grunty budowlane - Okre

ślenia, symbole, podział i opis gruntów

[7] PN-B-03020:1981 (PN-86/B-03020) Grunty budowlane - Posadowienie bezpo

średnie - Obliczenia statyczne i

projektowanie

PN-B-02481:1998 Geotechnika Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar

Powielanie dokumentu zabronione. Wszelkie prawa zastrze

żone.

INTEGRAM BUDOWNICTWO

Strona 31