ETYKIETY PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH
Niezbędnym warunkiem dokonywania korzystnych wyborów
żywieniowych przez konsumentów jest umożliwienie im
dobrego poznania nabywanych produktów. Na przykład
alergicy muszą być pewni, że w składzie produktu nie znajdują
się składniki, które mogą spowodować nieprzyjemne lub nawet
groźne dla zdrowia konsekwencje. Informacje na temat
produktów spożywczych znajdują się na ich etykietach. Ale
powstaje pytanie, czy konsumenci wiedzą, jakich informacji
należy na nich szukać i czy rozumieją teksty etykiet?
Podstawową zasadą tworzenia etykiet jest informowanie (i
ewentualnie ostrzeganie) konsumenta. Może on wykorzystać
informacje umieszczone na etykiecie do właściwego wyboru
produktu spożywczego biorąc pod uwagę względy zdrowotne,
smakowe czy sposób jego przyrządzenia. Producenci
umieszczają na etykietach wiele informacji na temat produktu,
np. wyjaśniające jego skład i przeznaczenie, sposób i dozwolony
czas przechowywania itp. Etykiety umożliwiają również
podkreślenie różnic pomiędzy prezentowanym produktem a
podobnymi produktami firm konkurencyjnych.
Nie wszyscy wiedzą, że prawo Unii Europejskiej zobowiązuje
producentów do umieszczania niektórych informacji na
etykietach produktów spożywczych. Nazwa, pod którą produkt
jest sprzedawany, nie może wprowadzać konsumentów w błąd.
Informacja powinna obejmować ogólny opis produktu lub
specjalnej jego formy (np. produkt mrożony, skoncentrowany,
UHT, wędzony itp.). Na etykiecie musi znajdować się nazwa
producenta wraz z jego adresem. Inne niezbędne informacje
dotyczą składu produktu oraz instrukcji jego przygotowania i
użycia oraz, jeżeli jest to ważne, specjalnych zaleceń
dotyczących przechowywania produktu.
Lista składników
Osoby z alergią pokarmową, pragnące się odchudzić lub
stosujące specjalną dietę ze wskazań lekarskich, są szczególnie
zainteresowane zawartością poszczególnych składników w
produktach spożywczych. Prawo wymaga podawania listy
składników począwszy od tego, który stanowi największą
wagowo część produktu.
Dokonane niedawno zmiany prawodawstwa europejskiego
stanowią, że należy na liście wyszczególniać każdy składnik
(pojedynczy lub złożony z kilku "podskładników"). Nie jest
konieczne podawanie na etykiecie kategorii produktu (np.
"ser", "olej", "warzywo") ale powinna się na niej znaleźć
informacja na temat typu oleju, sera lub warzywa.
Bezwarunkowo na etykiecie muszą znajdować się dane na
temat potencjalnych alergenów.
Specjalne uwarunkowania prawne dotyczą również zasad
znakowania dodatków do żywności, słodzików, substancji
zapachowych oraz produktów i składników produktów
klasyfikowanych jako żywność genetycznie modyfikowana.
"Najlepiej spożyć przed..."
Czy nabywany przez nas produkt jest wystarczająco świeży?
Aby się o tym przekonać sprawdź informację dotyczącą daty
produkcji znajdującą się na etykiecie. Zgodnie z ustaleniami
prawnymi, środki spożywcze powinny zawierać informację
"najlepiej spożyć przed..." lub "termin przydatności do
spożycia". Te dwa zwroty nie są synonimami i oznaczają dwa
różniące się od siebie zagadnienia.
Termin " najlepiej spożyć przed..." oznacza "minimalną
trwałość" produktu lub czas, w ciągu którego produkt
zachowuje swoje specyficzne właściwości pod warunkiem
odpowiedniego przechowywania. Mówiąc innymi słowy, gdy
termin "najlepiej spożyć przed..." upłynął, to produkt nadal
nadaje się do spożycia ale producent nie gwarantuje
utrzymania własności organoleptycznych produktu (np. jego
smaku, zapachu itp.).
Określenie "termin przydatności do spożycia" jest stosowane w
przypadku produktów wrażliwych na zepsucie z punktu
widzenia mikrobiologicznego. Spożycie produktu, którego
termin przydatności do spożycia upłynął, naraża konsumenta
na ryzyko zdrowotne. Do tego rodzaju produktów zalicza się na
przykład sałatki gotowe do spożycia. Po upływie terminu
przydatności do spożycia nie powinny one być spożywane.
Ponadto w przypadku tych produktów producent powinien
wyjaśnić jak produkt powinien być przechowywany (np. w
określonej temperaturze lub poniżej pewnej temperatury).
W każdym przypadku powinniśmy przywiązywać szczególną
uwagę do informacji dotyczących terminu spożycia produktu,
aby zminimalizować ryzyko zatrucia pokarmowego. Nigdy nie
jedzmy i nie gotujmy produktów, których bezpieczeństwa nie
jesteśmy pewni. Poza ogólnymi zasadami dotyczącymi etykiet,
w przypadku niektórych rodzajów produktów spożywczych lub
pewnych procesów kulinarnych istnieją specyficzne
uregulowania prawne. I tak, napoje alkoholowe na etykiecie
muszą zawierać informację o zawartości alkoholu ( w vol.%) a
użycie gazów w procesie pakowania produktu musi być
zaznaczone na etykiecie.
Szersze informacje na ten temat można znaleźć w:
Rozporządzeniu Unii Europejskiej 2000/13/EC dotyczącej
etykietowania, prezentacji i reklamy produktów spożywczych
http://europa.eu.int/comm/food/fs/fl/fl01_en.pdf
uzupełnionym przez Rozporządzenie UE 2001/101/EC
http://europa.eu.int/comm/food/fs/fl/fl06_en.pdf