TESTERY OKABLOWANIA
STRUKTURALNEGO LAN
Przy uruchamianiu nowo
wykonanych instalacji
LAN, jak te¿ przy
konserwacji i naprawach
instalacji ju¿
eksploatowanych
wykorzystuje siê
testery LAN.
Z
nani producenci przyrz¹dów po-
miarowych oferuj¹ szereg teste-
rów zarówno prostych w obs³u-
dze i z podstawowymi funkcjami,
jak równie¿ bogato wyposa¿onych w wie-
le zaawansowanych funkcji.
W artykule zamieszczono zestawienia
stosunkowo tanich, prostych testerów (ta-
blica 1), a tak¿e bardziej skomplikowa-
nych nale¿¹cych do redniej klasy cenowej
(tablica 2). Pominiêto najdro¿sze bardzo
rozbudowane testery.
Do najbardziej poszukiwanych nale¿¹ sto-
sunkowo proste testery umo¿liwiaj¹ce
sprawdzenie d³ugoci kabla oraz sporz¹-
dzenie tzw. mapy par. Wygl¹dem i roz-
miarami obudowy przypominaj¹ one typo-
we multimetry cyfrowe.
Centralnym elementem ka¿dego testera
jest mo¿liwie du¿y, wielofunkcyjny wywie-
tlacz ciek³okrystaliczny wspomagany w
niektórych testerach kilkoma diodami LED.
Bardzo przydatne jest podwietlenie wy-
wietlacza umo¿liwiaj¹ce wykonywanie
pomiarów przy niewystarczaj¹cym owie-
tleniu.
Wywietlacz wskazuje jednoczenie na
kilku polach wyniki pomiaru d³ugoci kabla,
prêdkoci propagacji, a tak¿e wyniki te-
stu mapy par kolejno dla ka¿dej pary.
W bardziej zaawansowanych testerach
LAN maj¹cych funkcje oscyloskopowe
mo¿na na wywietlaczu otrzymaæ nawet
mapê w postaci schematu do³¹czeñ jedno-
czenie wszystkich par.
Gniazda pomiarowe testera, bêd¹ce jedno-
czenie wyjciem generatora i wejciem
uk³adu pomiarowego, ³¹czy siê z jednym
koñcem badanej linii. Drugi koniec linii (za-
le¿nie od wybranej funkcji) pozostawia siê
nie zakoñczony lub do³¹cza siê do niego
odpowiedni terminator.
Typy testowanych kabli
Wspó³czesne testery kabli s¹ przystosowa-
ne do sprawdzania typowych kabli UTP,
FTP i STP wykonanych w postaci skrêtki
i zakoñczonych w instalacjach z³¹czem
RJ-45. Niektóre z tych testerów umo¿li-
wiaj¹ ponadto sprawdzanie kabli koncen-
trycznych zakoñczonych z³¹czem BNC.
Producenci dostarczaj¹ wraz z testerami
ró¿nego typu przewody i przejciówki (ad-
aptery) pozwalaj¹ce u¿ytkownikowi teste-
ra na poradzenie sobie z ka¿dym typem
instalacji.
Do podstawowych parametrów ka¿dego
testowanego kabla nale¿y impedancja cha-
rakterystyczna oraz prêdkoæ rozchodze-
nia siê (propagacji) sygna³u w kablu. Wy-
ra¿a siê j¹ w procentach prêdkoci wiat³a
i oznacza symbolem V.O.P. Przed ka¿-
dym pomiarem u¿ytkownik musi wprowa-
dziæ wartoæ impedancji oraz prêdkoci.
Wiêkszoæ testerów automatycznie wy-
krywa wartoæ impedancji charakterystycz-
nej do³¹czonego kabla, w innych wartoæ
impedancji nale¿y wprowadziæ samodziel-
nie naciskaj¹c odpowiedni przycisk. S¹
te¿ testery przystosowane tylko do jednej
wartoci impedancji: 100
Ω
. W najlepszej
sytuacji jest u¿ytkownik, którego przyrz¹d
jest wyposa¿ony w bibliotekê kabli (mie-
szcz¹cej nawet kilkadziesi¹t typów), wybie-
ra tylko typ kabla.
Podobnych zabiegów wymaga wprowa-
dzenie prêdkoci propagacji. Mo¿na j¹
wprowadziæ z klawiatury lub wybraæ z pa-
miêci. W przypadkach, gdy jest konieczne
uzyskanie bardzo dok³adnych wyników
pomiaru d³ugoci kabla, wartoæ prêdkoci
propagacji mo¿na osi¹gn¹æ testuj¹c sa-
modzielnie wykonan¹ próbkê w postaci
odcinka kabla o dok³adnie znanej d³ugoci
(kilku metrów).
Prêdkoæ propagacji zale¿y nie tylko od ty-
pu kabla. Mo¿e ona byæ ró¿na równie¿
dla odcinków kabla tego samego typu. Za-
le¿y m.in. od stopnia skrêcenia skrêtki. Pe-
wien wp³yw na prêdkoæ propagacji ma
te¿ stopieñ wype³nienia przestrzeni miêdzy
poszczególnymi ¿y³ami kabla przez dielek-
tryk. Mniejsze lub niedok³adne wype³nienie
kabla dielektrykiem powoduje zwiêkszenie
prêdkoci propagacji.
Ochrona przed uszkodzeniem
Warunkiem koniecznym ka¿dego pomiaru
i sprawdzenia wykonywanego za pomoc¹
testera LAN jest od³¹czenie od niego wszy-
stkich urz¹dzeñ tj. brak napiêcia w linii. Nie-
które testery automatycznie wykrywaj¹ obe-
cnoæ napiêcia, maj¹ te¿ odpowiednie za-
bezpieczenia uk³adów wejciowych przed
uszkodzeniem (np. do 250 V).
Pamiêæ typów kabli
Pamiêæ ta, zapisana fabrycznie, zawiera
dane dotycz¹ce ró¿nego typu kabli. W pro-
stych testerach, jest to oznaczenie kabla
i prêdkoæ propagacji. W dro¿szych teste-
rach, lepiej wyposa¿onych w funkcje po-
miarowe dochodzi jeszcze: czas opónienia
propagacji, t³umiennoæ, t³umiennoæ odbi-
cia, przenik zbli¿ny (NEXT) i przenik zdalny
(Remote NEXT).
Niezale¿nie od pamiêci z danymi kabli zapi-
sanymi fabrycznie, tester mo¿e byæ wyposa-
¿ony w tzw. pamiêæ u¿ytkownika, w której
operator testera mo¿e zapisaæ samodzielnie
uzyskane wartoci parametrów kabli i przy-
wo³aæ je w dowolnym momencie.
Pomiar d³ugoci kabla
D³ugoæ kabla jest podstawowym parame-
trem sprawdzanym przez tester LAN. Przy
pomiarze tego typu wykorzystuje siê meto-
dê reflektometryczn¹. Generator umieszczo-
ny wewn¹trz przyrz¹du wytwarza sygna³,
który w przypadku nieuszkodzonego kabla
przebywa odleg³oæ do przeciwleg³ego koñ-
ca i z powrotem. W przypadku kabla uszko-
dzonego, którego ¿y³y s¹ zwarte lub rozwar-
te wynik pomiaru d³ugoci jest równy odle-
g³oci do miejsca uszkodzenia.
D³ugoæ kabla tester oblicza ze wzoru:
l = t . 3 . 10
8
. V.O.P
w którym:
l _ d³ugoæ kabla w metrach,
3 . 10
8
prêdkoæ wiat³a w m/s,
V.O.P prêdkoæ propagacji wyra¿ona
w procentach prêdkoci wiat³a,
t _ czas propagacji równy po³owie czasu
zmierzonego.
Radioelektronik Audio-HiFi-Video 9/2003
