Diagnostyka.Wstęp

 

 

PLAN BADAŃ

1. Wywiad

2. Opis zwierzęcia

    3. Stan zwierzęcia w momencie badania

 (badanie sensu stricte)

 

 

Choroba -  zespół odchyleń od 

prawidłowego stanu fizjologicznego, które 

powodują naruszenie mechanizmów 

warunkujących prawidłowe (fizjologiczne) 

funkcjonowanie organizmu jak również 

prawidłową produkcyjność.

 

 

WYWIAD

1. od kiedy trwa choroba

2. objawy

3. czy jest to pierwsza choroba (czy zwierze choruje na nią poraz pierwszy)

4. czy chorują inne zwierzęta 

5. choroby dziedziczne

6. warunki zoohigieny

7. przypuszczalna przyczyna choroby

8. czy zwierze było wcześniej leczone

Należy pozwolić właścicielowi mówić kierując się zasadą, że to co mówi jest 
bardzo mało prawdopodobne.

Nie można zapomnieć o uprzejmości!!! 

 

 

AD 1:

choroba krótka - ma przebieg o charakterze ostrym, związane jest to 

z bezpośrednim zagrożeniem życia zwierzęcia jak również może 
powodować trwałe uszkodzenia (charakterystyczne dla zwierząt w 
młodym wieku)

choroba długa - ma przebieg o charakterze przewlekłym; najczęściej 
są to choroby zwyrodnieniowe bardzo ciężkie do wyleczenia 

(charakterystyczne dla zwierząt w wieku podeszłym)

 

 

AD 2:

formułując pytania staramy się skupić na pradopodobnej przyczynie

pytamy się czy objawy się zmieniają 

- nasilają się - może to znaczyć, że zwierzę jest w początkowej fazie choroby i 
można spodziewać się pogorszenia

- słabną - może to znaczyć, że zwierzę jest w końcowej fazie choroby i nasza 
ingerencja jest zbędna, gdyż jest ono w stanie samo zwalczyć infekcję

zadając pytania staramy się je tak sformułować aby wykryć możliwą, równoległą 
infekcję; zdarza się bowiem, że zwierzę choruje równolegle na 2, 3 lub więcej 
chorób; pierwotna infekcja może ułatwić tudzież spowodować wtórną infekcję; np.: 
zapalenie nerek może wywołać mocznicę a ta z kolei spowoduje rozregulowanie lub 
infekcję układu pokarmowego;

zdażają się chroby, które występują jedna po drugiej, tzn. że pierwsza ułatwia a 
nawet powoduje powstanie drugiej; np.: u psów chorujących w młodości na 
parvowirozę na 95% w wieku podeszłym pojawią się zaburzenia w pracy serca.

 

 

AD 3:

zdarzają się choroby nawracające:
- uszkodzony staw (skręcenie, wybicie, itp.)
- alergie
- uszkodzona wątroba i wynikające z tego faktu choroby

 

 

AD 4:

w przypadku gdy choroba jest zakaźna chorouje więcej zwierząt (np.: w oborze); początkowo przykładowo 
jedna krowa potem pięć by w końcu pochorowała się cała obora; przeważnie chorują młode zwierzęta, które 
nie mają jeszcze wpełni wykształconego układu odpornościowego; choroba zakaźna nie bierze się z nikąd - 
musi być zawleczona w przeciwieństwie do chorób wywołanych warunkami bytowymi (patrz p.6), np.:

- przywieziono nową jałówkę z innej hodowli

- porzyczono wózek do transportu zwierząt i nie zdezynfekowano go (umieszczono go np. w oborze obok 
krów)

- zawieziono buhaja tudzież krowę do innej obory w celach rozrodczych

- wypasano stado na świerzo nawizionej łące (lub jakiej kolwiek innej) w efekcie zwierzęta nie wypasane tam 
są zdrowe natomiast te które pożywiały się na wolnym powietrzu są chore

choroby charakterystyczne dla zwierząt:

- nosacizna u koniowatych, nosówka u psów,  pryszczyca u parzystokopytnych, rózyca u świń

Choroby groźne również dla ludzi:

- wścieklizna (chorują na nią wszystkie gatunki zwierząt bez wyjątku)

- ch. Auleskiego(?)

 

 

AD 5:

czy podobne objawy pojawiają się u rodzeństwa (patrz genetyka)

AD 6:

PO PIERWSZE NIGDY NIE WIERZYĆ WŁAŚCICIELOWI !!!

PO DRUGIE WSZYSTKO SPRAWDZIĆ OSOBIŚCIE !!!

bardzo często zdarzają się zatrucia pokarmowe wywołane przez:

- złe żywienie (pasza jest zbyt treściwa i jest jej za dużo - wzdęcia, kwasice; pasza jest 
zła i zwierze jej nie trawi, zjda ją w znacznie większej ilości niż powinno w efekcie 
następuje przepełnienie żołądala lub dalszych części przewodu pokarmowego - wzdęcia, 
zatwardzenia, itp.)

 

 

 

złe utrzymanie - złe warunki bytowe - nie odpowiednie dla zwierzęcia czy to dla owej rasy 
czy też godzące w całe królestwo zwierząt (nieetyczne); przy sprawdzaniu obory, chlewu, 
stajni, budy, itd. należy zwrócić uwagę na takie rzeczy jak:

a. gdzie stoi

b. czy zwierzęciu dobrze jest w miejscu "zamieszkania"

c. czy żłób nie jest bródny, zasyfiały (gospodaż może podawać zwierzakowi dobrą paszę 
a jednak zwierze jest "nie do wyleczenia" - żłób nie był czyszczony od 2 lat i wszystko 
gnije, cuchnie i jest idealną pożywką dla wszelkich kultur bakteryjnych; gospodaż 
zazwyczaj nie powie, że żłób jest niemyty powie jedynie, że pasza jest dobra)

d. sprawdzić czy poidłą nie są zatkane (np.: krowa stoi w pięknym boksie, czyściutkim, 
super pasza, automatyczne poidła, itd. a mleka nima - poidła są automatyczne i nikt nie 
sprawdza czy podają wodę, przecież są automatyczne wypada wypchnąć palucha do 
poidła i sprawdzić czy przypadkiem nie jest zapchane)

e. czy krowy nie są zbyt duże do boksów (obora zbudowana została dla małych, polskich 
krów a stoją w niej duże powiedzmy holsztyny czy fryzy)

często zdarza się, że temperatura w pomieszczeniu nie jest odpowiednia dla wieku 
zwierzęcia - prosiaki potrzebują wysokiej temperatury (30 st. C) gdy dorosła świnia nie 
potrzebuje więcej jak 10 st. C; podobnie sprawa się ma z krowami - dorosła, mleczna 
krowa ma swoje optimum temperaturowe w 10 st. C gdy ciele potrzebuje 20 st. C.

 

 

AD 7:

należy zapytać co zwierze zjadło, czy nie weszło w szkodę, czy nie 

kręciło się w pobliżu worków z nawozem, nie weszło do warsztatu, itd.

wypada zapytać właściciela czy nie wie co zwierzakowi jest, zdaża się 

bowiem, że jest on nierozmowny tudzież wstydzi się powiedzieć (różne 

ludzie chodzą po świecie) a mógł być świadkiem pożerania przez krowę 

gwoździ lub innych przysmaków

 

 

AD 8: 

wypada wiedzieć kto leczył poprzednio zwierzę i z jakim skutkiem

warto wiedzieć również czy zwierze było odrobaczane i przez kogo (jeżeli było odrobaczane przez 
lekarza należy przyjąć, że tak było na prawdę; gdy jednak dzielny właściciel podjął się na własną rękę 
odrobaczania swego pupilka patrzymy na niego z ironią i uznajmy za mało prawdopodobne powodzenie 
jego misji, wspaniałej misji odrobaczania zwierza)

podobnie przedstawia się sytuacja ze szczepieniami, uważamy zwierzę za zaszczepione gdy dokonał 
tego lekarz i właściciel ma na to dowód gdy jednak oznajmił, że sam szczepił powtarzamy czynności 
podane powyżej (z tą ironią możemy pofolgować zależy od stopnia zmęczenia organizmu, naszego 
rzecz jasna)

no i najważniejsze zwierze zapewne posiada kartę szczepień tudzież książeczkę zdrowia należy 
bezwzględnie się z nią zapoznać !!!

 

 

OPIS ZWIERZĘCIA

1. Gatunek 

2. Rasa

3. Płeć

4. Umaszczenie

5. Wielkość ciała

6. Użytkowość

(7. Wiek)

 

 

Ad 1. 

zdarzają się choroby charakterystyczne dla gatunku - tj. wymienione 
powyżej (pomór świń-różyca; nosówka u psa)

Ad 2. 

większość ras w związku z bardzo wysoką "specjalizacją" posiada charakterystyczne dla siebie 

predyspozycje, np.:

- araby mają problemy z sercem

- jamniki - dyskopatie

- duże krowy - skręty żołądka

- duże psy - problemy ze stawami

- szarpeje - zapalenia powiek, skóry, itp.

Ad 3.

u samic pojawiają się problemy z układem rozrodczym: macica, drogi rodne, gruczoł mlekowy; 

(u samic ras mięsnych, jak również psów z dużą głową [buldożki angielskie, francuskie], są 

duże problemy z porodem, rozwiązuje się je od razu przez cesarkę, niejdnokrotnie jednak 

dopuszcza się młode suczki, w zasadzie szczenięta gdy jeszcze nie zakończył się proces 

kostnienia i może dojść do rozszerzenia kanału rodnego

u samców pojawiają się problemy prostatą, gruczołami dodatkowymi, gruczołami 

okołoodbytniczymi(?)

 

 

Ad 4.

umaszczenie jest bardzo ważne i nie można tego lekceważyć w trakcie badania, konkratna 
barwa często łączy się z wadą;

umaszczeni białe (zupełnie białe) w większości przypadków łączy się z głuchotą, ale głochata 
może być warunkowana przez inne chechy - dalmateńczyki o brązowych łatkach również 
posiadają tę przypadłość, persy o pięknych niebieskich oczach też się nią charakteryzują

u siwków (należy tu zauważyć, że to konie o szarej maści) pod koniec życia pojawiają się 
czerniaki 

 

 

u koni z białymi skarpetkami pojawiają się problemy ze stawami objętymi łatkami (prawdopodobnie środki 
fotouczulające w paszach powodują mniejszą odporność na UV w regionach nie pokrytych barwnikiem, 
czego efektem jest osłabienie np.: kolagenu w skórze i ścięgnach

część umaszczeń związana jest z genami letalnymi (patrz genetyka)

rozmieszczenie łat na ciele zwierza jast na tyle charakterystyczne osobniczo, że można prowadzić 
identyfikację np.: bydlaków za pomocą wzoru łat na skórze sirściucha

Ad 5. 

zbyt wysoka lub zbyt niska waga jest niekorzystna dla zwierzęcia jest to wysoce nie wskazane zaburzenie 
(w praktyce lekarza medycyny weterynaryjnej ! )

jeżeli bydle jest zbyt chude może to świadczyć o tym, że zwierze:

- ma zły pokarm

- spadła odporność oragnizmu 

- brak właściwego wykorzystania pokarmu

na podstawie masy ciała podajemy lekarstwa !!!

 

 

Ad 6. 

u bydła opasowego pojawiają się problemy z przewodem pokarmowym, rozrodem

u bydła mlecznego pojawiają się problemy z gruczołem mlekowym

u koni pociągowych siadają: serce, ścięgna, płuca

u koni ujeżdżanych siadają: stawy i ścięgna

u koni wyścigowych siadają: ścięgna

u psów kanapowych pojawia się otyłość

u psów pracujących siadają: stawy i ścięgna

Ad .7

w młodym wieku pojawiają się choroby zwyrodnieniowe (krzywica), częściej pojawiają się 
choroby zakaźne, natomiast w wieku podeszły gdy układ odpornościowy jest już 
ukształtowany nie pojawiają się tak często choroby zakaźne a do rzadkości nie należą 
choroby przewlekłe i zwyrodnieniowe)

 

 

Status praesens - 

Stan obecny

 

 

Obejmuje:

●

Stan ogólny

●

Temperature wew.

●

Stan skóry 

●

Węzły i naczynia chłonne

●

Błony śluzowe

●

Oczy i aparat okoruchowy

●

ukł.oddechowy

●

ukł.krażenia

●

ukł.trawienny

●

ukł.moczowy

●

ukł.rozrodczy

●

Krew

●

gr.wydzielania wew.

●

Kosciec, uzębienia, mięsnie

●

ukł.nerwowy

●

Badania uzupełniajaće

 

 

Stan ogólny chorego zwierzęcia

●

Wielkość ciała

●

Witalność

●

Stan odżywienia

●

Konstytucja  i cechy 
konstytucjonalne a 
opornośc (resistentia)

●

Stan zoohigieniczny

●

Zachowanie i 
postawa

 

 

Badanie skóry

●

Przy oglądaniu skóry 
zwracamy uwagę na;

●

M-ca trudno dostępne

●

M-cami sierść 
-rozchylamy do 
oglądania

●

Przeciągamy dłonią 
po całej pow.w 
poszukiwaniu np 
guzów

●

Wąchamy

●

zeskrobujemy

●

Sierść, wełna , pióra, 
wyt.rog- gęstość,grubość, 
elastyczność, układ, 
połysk,barwa,wypadanie 
włosów,zmiany jakości 
sierści,temperatura 
skóry,wilgotność(pot) i 
stan natłuszczenia.

 

 

Temp.wew.ciała

●

Wartości:

●

Koń 37,5-38.0*C

●

Pies 38,0-39,5*C

●

Kot 38,0-39,5 *C

●

Bydło 38,0-39,0*C

●

Ptaki 39,0 – 42 *C

●

Świnie 38,0-40,0*C

●

Per rectum

●

Termometr szklany, 
rtęciowy, minutowy , 
pryzmatyczny,maksy
malny

●

Term. elektroniczne 
,laserowe,dotykowe, 
bezdotykowe, 
"douszne"

●

Kamery 
termowizyjne"

 

 

Przebieg gorączki

●

Wzrost temperatury – stadium incrementi – 
obj.dreszczy, skurczy mięsni

●

Szczyt gorączki- fastigium

●

Spadek temperatury-stadium decrementi

 

 

Spadek gorączki

●

Nagle – crisis( w ciągu kilku godzin do 1 dnia)

●

Powoli – lysis( w ciągu kilku dni)

 

 

Rodzaje / typy gorączki

●

Gorączka ciągła -  febris continua - wahania 
nie przekraczają jednego stopnia C

●

g.zwalniająca - f.remittens- wahania 
przekraczają 1 *C, ale wartości nie spadają w 
ciągu doby do fizjologicznych

●

g. przerywana - f.intermittens następują po 
sobie okresy gorączkowe z bezgorączkowymi

 

 

temp.SUBNORMALNA

OBNIŻONA
W PRZYPADKACH TAKICH JAK:

●

Wychłodzenie, głodowanie,dużej utraty krwi, 
głębokie zamroczenie, nagły spadek gorączki 
(crisis),zapaści (collapsus)-zimne poty , 
konczyny i uszy.

 

 

Błony śluzowe

●

Jama ustna przedsionki, pow policzkowa 
dziąseł,bł.sluzowa spojówki,  jama nosow,język 
ew. pochwa,prostnica/odbyt

●

Kolor(blade, sine, zaczerwienione, malinowe 
ceglaste, zażółcenie,kolory nadzwyczajne) 
powierzchnia w, wilgotność,lepkość, 
zaw.wydzielin? Ubytków, nacieczenia, wysypki , 
nadżerki, CWK/CRT 1-3 s.

 

 

OCZY

●

Okolice oczu

●

Stan powiek

●

Ich ruchy(np.mruganie)

●

Szpary powiekowe

●

Spojówki wydzielina

●

Zapadniecie, wytrzeszcz tez wielkości napięcie gałek  

ocznych

●

Stan rogówki,

●

Przednia komora oka i ruchy źrenic

●

Soczewka 

●

Badanie i opis dna oka

 

 

Ukł.oddechowy

●

Nos i okolice, zatoki 
okołonosowe( sila 
wydychania powietrza 
z obu nozdrzy)

●

kaszel(odruch kaszlu)

●

Krtań ,tchawica

●

Klatka piersiowa i 
płuca

●

OGLĄDANIE

●

OMACYWANIE

●

OSŁUCHIWANIE

●

OPUKIWANIE

●

PRÓBY NAKŁUCIA 
KL.PIERSIOWEJ

 

 

UKŁ.ODDECHOWY

●

KASZEL- kaszel samoistny, sztucznie 
wywołany jakość kaszlu, badanie 
wykrztusin(srednio przydatne) wypłuczyny z 
dróg oddechowych

●

KRTAŃ, TCHAWICA  
omacywanie,osłuchiwanie,badania spec.np 
laryngoskopia, bronchoskopia

●

Klatka piersiowa kształt, ruch oddechowy, 
symetria

●

Oskrzela i płuca osłuchiwanie, RTG , 
CT,popłuczyny, testy wydolnościowe

 

 

ukl.odd KOT

●

FIZJOLOGICZNIE 
25-30 ODDECHÓW 
NA MINUTĘ

●

250 ML KRWI!!/3 KG 
KOT

●

DAWCY MOGĄ 
ODDAĆ DO 60 ML 
KRWI NALEŻY 
UZUPEŁNIC 
UBYTEK PŁYNAMI 
NP 
DEXTRAN.KOLOID  

 

 

 

 

 

 

 

 

SERCE

 

 

DIAGNOSTYKA TĘTNA I HR

●

PULS 
WYCZUWALNY U 
KOTÓW NA 
TĘTNICY UDOWEJ

●

OD 140 -240 hr/MIN

●

CO SŁYSZYMY?
LUB -DUB     KOTY

●

BOOM TUP U PSÓW