Korzyści ze stosowania zbilansowanej diety i aktywności ruchowej u ludzi w 

wieku podeszłym 

WSTĘP 
Fakt, że żyjemy dłużej pociąga za sobą mnóstwo konsekwencji. To nie tylko kwestia ekonomii per se, 
to  także  problemy  natury  społecznej,  kulturowej  I  zdrowotnej.  Długowieczność  nie  implikuje 
zdrowotności,  czy  też  witalności.  Fizjologiczne  procesy  degeneracyjne  tkanek  wszystkich  typów  i 
rodzajów w połączeniu z jatrogenezą, skażeniem środowiska naturalnego i stresem codzienności mają 
ujemny wpływ na starzejącą się jednostkę ludzką (7, 15). 
Celem pracy było przedstawienie antycypowanych i realistycznych korzyści płynących ze stosowania 
zbilansowanej diety i aktywności ruchowej u ludzi w wieku podeszłym. 
MATERIAŁY I METODY 
Podstawę  niniejszej  pracy  stanowiła  metaanaliza  dostępnych  anglojęzycznych  materiałów 
badawczych  zarówno  jakościowo-normatywnych  jak  i  ilościowo-analitycznych.  Szczególny  nacisk 
położono  na  kompleksowość  zagadnienia,  jego  znaczenie  praktyczne  i  właściwości  prognostyczno-
prewentatywne. 
DIETA JAKO ŹRÓDŁO ENERGII 
Dieta  jest  jedynym  źródłem  energii  dla  Homo  Sapiens.  Naturalne  procesy  starzenia  nie  omijają 
naszego  układu  trawiennego  (7).  Przyjmowanie  pokarmów,  metabolizm,  katabolizm  i  wydalanie 
produktów przemiany materii ulegają spowolnieniu (6, 19). Wadliwe żywienie zarówno ilościowe jak i 
jakościowe  odbija  się  ujemnie  na  biochemii  starzejącego  się  organizmu.  Stany  niezbilansowanego 
energetycznie  żywienia  (przekarmianie)  mogą  manifestować  się  jako  nieinsulinozależna  cukrzyca 
wieku  podeszłego,  hipercholesterolemia  i  w  konsekwencji  arterioskleroza.  Elektrolitowo-mineralne 
niezbilansowanie może przejawić się jako żelazo-zależne anemie, nadciśnienie tętnicze, zmiękczenie 
kości, czy też osteoporoza (7, 9, 19).  
Pokarm  musi  byś  dostarczony  z  zewnątrz,  co  implikuje,  że  albo  jednostka  sama  postara  się  o 
dokonanie  odpowiednich  zakupów,  albo  zakupy  te  zostaną  jej  dostarczone.  Nie  jest  intencją  autora 
elaboracja  w  kierunku  ekonomicznych  aspektów  związanych  z  owymi  operacjami.  Milczącym 
założeniem  jest,  że  dana  osoba  jest  ekonomicznie  samowystarczalna  i  zamieszkuje  własne  lokum. 
Zakłada  się  również,  że  podstawę  jej  codziennej  diety  stanowią  pokarmy  termicznie  przetworzone. 
Starsza  osoba  musi  być  na  tyle  mobilna  i  sprawna,  aby  owe  pokarmy  przygotować.  Tak  byłoby  w 
idealnej sytua

cji. W praktyce możliwe są trzy opcje: 

– Dostarczanie gotowych potraw z zewnątrz (w U.K. „MealsonWheels”), 
– Dostarczanie półproduktów spożywczych wymagających minimalnej obróbki cieplnej: dania instant, 
odwodnione 

–  dehydratyzowne,  liofilizowane,  mrożone,  puszkowane  czy  schłodzone,  czy  nawet 

próżniowo pakowane. 
–  Dostarczanie  surowych  produktów  spożywczych  –  jednostka  samodzielnie  przygotowuje  swoje 
pożywienie. 
Należy pamiętać, że obecnie ma-my do czynienia z generacją ludzi starszych, dla której obce może 
być  używanie  kuchni  mikrofalowej  lub  idea  dania  „instant”.  Dlatego  też  należy  indywidualnie  ocenić 
przystosowanie  danej  jednostki  do  realiów  współczesnych  nam  artykułów  spożywczych,  jej 
umiejętności kulinarne oraz preferencje pokarmowe (15, 19).  
Fakt,  że  pokarm  musi  być  przygotowany  w  ten,  czy  w  inny  sposób,  inicjuje  aktywność  ruchową, 
jakkolwiek  minimalną.  Ważne  jest,  że  dana  osoba  choćby  dla  przetrwania  robi  coś  fizycznie. 
Oczywiście  aktywność  ruchowa  poszczególnych  ludzi  jest  różna  (15).  W  Wielkiej  Brytanii  kliniczną 
oceną  aktywności  ruchowej  ludzi  starszych  i  zabezpieczeniem  im  odpowiedniej  pomocy  zajmują  się 
terapeuci  zajęciowi  (Occupational  Therapists).  Pracują  oni  w  ośrodkach  leczenia  zamkniętego  i 
otwartego. 
ZARYS GASTROGERONTOLOGII 
Naturalne spowo

lnienie procesów przemiany materii w wieku podeszłym wymaga odpowiednich zmian 

w  jadłospisie  (15,19).  Pokarmy  o  znacznej  gęstości  energetycznej¹  powinny  stanowić  mniejszość 
ogólnej  ilości  spożywanego  pokarmu.  Natomiast  produkty  bogate  w  sole  mineralne,  witaminy  i 
substancje resztkowe powinny stanowić dominującą pozostałość (15, 19). Pamiętać oczywiście należy 
o  osłabionych  czynnościach  organów  smaku,  zapachu,  gryzienia,  żucia,  połykania,  trawienia, 
przyswajania i wydalania (7).  
Częstym powodem niewystarczającej ilości substancji resztkowych  w  diecie  ludzi starszych są braki 
lub  ubytki  uzębienia,  paraliże  o  różnej  etiogenezie  i  dyspepsje  (7).  Osobę  starszą  może  również 
przerażać  czas  potrzebny  na  przygotowanie  danego  posiłku  lub  jego  tekstura.  W  konsekwencji 
jednostka taka woli jeść posiłki o lekkiej teksturze (7, 15). Ubogie w substancje resztkowe dania mogą 
mieć znacznie wyższą energetyczność. Stąd tylko krok do zachwiania izokaloryzmu, otyłości I chorób 
z nią związanych.